فهرست مطالب
نشریه نگارینه هنر اسلامی
پیاپی 6 (تابستان 1394)
- تاریخ انتشار: 1394/06/25
- تعداد عناوین: 6
-
صفحات 4-20ساوه، در میان پژوهشگران حوزه سفالینه اسلامی، به عنوان یکی از عمده مراکز تولید سفال مینایی سده های 6 و 7 هجری قمری شناخته شده است. با توجه به نمونه سفال های تاریخدار منسوب به ساوه؛ سده 6 ه.ق. دوران اوج ساخت سفال مینایی در این شهر در نظرگرفته شده است. این امر مرهون توجه حاکمان به هنر و پرورش هنرمندان این صنعت از یک سو و از سوی دیگر مهاجرت گروه کثیری از هنرمندان مراکز تولیدی کاشان و ری در پی حملات مغول، بوده است. نظر به وجوه اشتراک و تفاوت میان نقوش مورد استفاده در میادین عمده تولیدی تاکنون پژوهشی مستقل در این زمینه صورت نگرفته است. بر همین اساس نویسندگان با هدف شناخت هرچه موثرتر وجوه تمایز میان سفال های تولیدی مرکز ساوه با مراکز عمده ای همچون کاشان و ری، و در راستای پاسخگویی به پرسش هایی همچون: هنرمندان نگارگر سفال های مینایی ساوه، بیشتر از چه نقوشی برای تزئین این ظروف بهره می برده اند؟ و بیشترین مضامین و موضوعات نقوش تزئینی در سفال های مینایی ساخت ساوه کدامند؟ به بررسی نقوش، ترکیب بندی، رنگ پردازی و مضامین ادبی سفال های مینایی ساوه پرداخته اند. در همین راستا پژوهش حاضر به دلیل محدودیت های اتخاذ شده از سوی موزه های داخلی در خصوص در اختیار گذاشتن، و یا حتی تصویر برداری از ظروف مینایی، شانزده نمونه معرفی شده از سوی موزه متروپولیتن به دلیل تنوع، وضوح و کیفیت کارشناسی، انتخاب شدند. روش یافته اندوزی با استفاده از منابع کتابخانه ای و موزه ای، به صورت تاریخی تحلیلی و تطبیقی انجام پذیرفته است. مطالعات انجام گرفته، حاکی از شباهت نقوش به کار رفته در سفال های مرکز تولیدی ساوه با سفالینه های مینایی کاشان و ری و تاثیرگذاری عمیق مضامین ادبی بر موضوعات نقوش این سفال ها است.کلیدواژگان: سفال مینایی، مرکز ساوه، نقوش تزئینی، مضامین تزئین، نگارگری
-
صفحات 21-36نقش اسب در اساطیر ایرانی از اسطوره آغاز هستی جهان تا جایگاه ایزدان به صورت پررنگ وجود دارد. علاوه بر اسطوره اهمیت اسب در حمل بار، میدان نبرد و همراهی شکارچی در میدان شکار قابل توجه است. این نقشمایه حیوانی در دوره های متعدد در آثار هنری ایران قابل مشاهده است. با توجه به اهمیت این نقشمایه در آثار هنری این پژوهش، با هدف بررسی جایگاه اسب از اسطوره تا تداوم نقش آن بر فرش و ارتباط این نقشمایه با بن مایه های اساطیری پرداخته است. پرسش اصلی این پژوهش آن است که آیا تصویر شدن نقش اسب بر فرش با معنای اسطوره ای و اعتقادی اسب در فرهنگ ایرانی مطابقت دارد؟. در این پژوهش شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و روش تحقیق تحلیلی- توصیفی است. نتیجه جاصل از این پژوهش نشان می دهد که علیرغم حضور این نقشمایه حیوانی در فرش تصویر شدن این حیوان فارغ از معنای اسطوره ای است و همراهی اسب با شکارچی در میدان شکار و اهمیت شکار در فرهنگ ایرانی دلیل تصویر شدن اسب در فرش است و همخوانی معنایی از نظر اسطوره های ایرانی با تصویر شدن این نقشمایه بر فرش مشاهده نگردید.کلیدواژگان: نقش اسب، فرش، اسطوره
-
صفحات 37-54مطالعه و بررسی سفالگری در روستای «مند گناباد» و شهرستان «شهرضای اصفهان» به عنوان مراکز سنتی فعال سفالگری در شرق و مرکز ایران دارای اهمیت است. بهره گیری از شیوه های سنتی تولید و نقش اندازی، حضور سفالگران پیش کسوت در کنار سفالگران جوان و تکیه بر اصالت های فرهنگی این مناطق، امکان بررسی تطبیقی سفالینه های این دو مرکز را فراهم کرده است که دارای وجوه مشترک و گاه افتراق در تولید محصولات و نقش اندازی بر روی آن می باشد. با هدف شناخت بهتر سفالینه های این مراکز سفالگری و همچنین مقایسه سفالینه های آن، پژوهش پیش رو به طرح سوال های زیر پرداخته است. 1- سفالینه های دو مرکز سفالگری «مند گناباد» و «شهرضای اصفهان» دارای چه ویژگی هایی است؟ 2- در مطالعه تطبیقی سفالینه های «مند گناباد» و «شهرضای اصفهان» وجوه اشتراک و افتراق کدام است ؟
این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با جمع آوری داده ها به شیوه میدانی و کتابخانه ای صورت گرفته است و در تحلیل داده ها، مصاحبه های سفالگران پیش کسوت دو مرکز سفالگری، طبیعت مناطق و باورهای سفالگران مورد توجه قرار گرفته است. با پژوهش صورت گرفته معلوم شد، وجوه اشتراک زیادی در شیوه تولید، اعمال لعاب و نقش اندازی بر روی سفالینه های دو مرکز وجود دارد، تلاش در جهت دست یابی به نوعی بدنه های معروف به «خمیر سنگی» و موفقیت در زمینه تولید آن، رواج نقاشی زیر لعابی و انواع لعاب تک رنگ شفاف و قهوه ای و بکارگیری نقوشی مانند ماهی، پرنده و انواع نقوش گیاهی و هندسی متناسب با وضعیت فرهنگی و اقلیمی این مناطق سفالگری از جمله جنبه های مشترک هنر آنان می باشد. همچنین وجود افتراق در شیوه نقش اندازی مانند ترسیم دقیق و ظریف نقوش در سفالینه های شهرضا که به نوعی تداعی کننده قلمگیری های نقاشی ایرانی است و کاربرد آزادنه و خلاقانه نقش و رنگ گذاری های خارج از چهارچوب طرح در مند گناباد بر ویژگی های منحصر به فرد سفالگری این مراکز افزوده است و در جایی تفاوت در ساختار آرایه های بکار رفته و رواج لعاب سبز آبی در شهرضا و بکارگیری مستمر لعاب شفاف بی رنگ در مند گناباد به عنوان وجوه تمایز سفالینه های این دو مرکز نشان می دهد، این مراکز سفالگری در عین شباهت های موجود، اصالت های منطقه ای و فرهنگی خویش را حفظ کرده و دارای هویت و شاخصه های منحصر به فردی می باشد که دارای تامل است.کلیدواژگان: گناباد، اصفهان، سفالگری، سفالگری در مند گناباد، سفالگری در شهرضای اصفهان، دوره معاصر -
صفحات 56-70نسخ خطی و هنر نگارگری ایرانی- اسلامی همواره زبان گویای فرهنگ و تمدن بزرگ ایرانی بوده و حفظ و نگهداری این آثار و گنجینه های ارزشمند در موزه ها و کتابخانه های ایران و جهان گام بزرگی در جهت حفظ و ارتقاء فرهنگ اسلامی- ایرانی است. نسخ خطی مصور کتابخانه مرکزی تبریز نیز به لحاظ قدمت، محتوی، تجلید و تزیینات، منحصر به فرد است و قابلیت پژوهش دارند. بنابراین مساله پژوهش حاضر یافتن ویژگی های زیباشناسی نگاره های نسخه خطی مصور یوسف(ع) و زلیخا موجود در کتابخانه مرکزی تبریز است تا آشکار شود که چه نگاره ه هایی با چه ویژگی ها و مضامینی در این نسخه بکاررفته است.
یافته های تحقیق حاکی از آن است که این نسخه خطی مصور علاوه بر دارا بودن چارچوب رایج در نگارگری سنتی ایرانی- اسلامی، دارای عناصر زیبایی شناختی مانند ترکیب بندی، عدم رعایت بعد نمایی، تجلی رنگ و نور و... و مضامین ادبی و مذهبی است. با وجود غالب بودن سبک نگارگری دوره قاجاریه و تاثیرات هنر غربی بر این نسخه اما شاهد تاثیرات عمیق معنایی و عرفانی نگارگری و حفظ اصالت های این هنر برجسته در این نسخه مصور هستیم. روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی است.کلیدواژگان: کتابخانه مرکزی تبریز، نسخ خطی مصور، نگارگری یوسف و زلیخا، زیبایی شناسی، قاجاریه -
صفحات 71-83سرزمین ایران جایگاه تجلی اساطیر بسیاری است که ظهورشان در دامان هنر و ادبیات حضورشان را تداوم و رونق بخشیده است. اسطوره هایی که بارها مورد تحلیل واقع شده اند اما باز هم این گنجایش را دارند که از منظری تازه مورد نگرش و بررسی قرار گیرند. آثار بزرگانی چون عطار، سهروردی، حافظ و سعدی که علی رغم تحقیقات بسیار هنوز هم افق های نویی را در اختیار ما قرار می دهند. یکی از این آثار ارزنده منطق الطیر عطار است که مضمون آن رسیدن به سیمرغ در قالب اسطوره ای دور از ذهن و دست نایافتنی است. سیمرغ مفاهیم ژرفی را با وجوه گوناگون چون اساطیری، حماسی و عرفانی دربردارد. از این رو سوالی مطرح می شود مبنی بر این که نقش تصویری سیمرغ چه تاثیر متقابلی بر نظام های ادبی در منطق الطیر عطار داشته است. لازمه ی پاسخ دهی به آن، سیر روایتی خطی است که از سیمرغ حماسی آغاز شده و به سیمرغ عرفانی ختم می شود. از این منظر در بخش نخست شخصیت افسانه ای سیمرغ در عرصه ی ادبیات پارسی مورد بررسی قرار گرفتهاست، سپس نقش این پرنده ی اسطوره ای را در ادبیات عرفانی و با تاکید موردی بر منطق الطیر عطار واکاوی کرده و در پایان تحلیلی بر تطبیق وجود یا عدم روابط بینا نشانه ای میان نظام ادبی سیمرغ عطار و نگارگری های هم عصر آن صورت می گیرد. آنچه در این پژوهش حاصل شد تفاوت آشکارا میان دو سیمرغ مطرح شده در داستان های عرفانی و روایات اساطیری است و هم چنین عدم نگارش تصویر اولی به دلیل تعهدات دینی و شمایل شکنی در سیمرغ نوع دوم به علت حضور این پرنده به شکل اسطوره ای ملی-حماسی است.کلیدواژگان: سیمرغ، منطق الطیر عطار، نگارگری، عرفانی
-
صفحات 84-97دوره صفویه را بی شک می توان پررونق ترین و مهم ترین دوران قالی بافی ایران به شمار آورد. در میان انبوه قالی های برجسته این دوره، گروه قالی های لهستانی (پولونزی) جزء شاخص ترین آن ها محسوب می شوند. این قالی ها در اصل منشا ایرانی دارند و طبق گفته محققین و مستندات به دست آمده، فرش های زربفت در این دوره در اکثر مناطق قالی بافی ایران تولید می شده است ولی محل بافت بسیاری از این قالی ها را کاشان دانسته اند. از شاخصه های این گروه قالی ها، علاوه بر کیفیت، ظرافت و زربفت بودن، می توان به طرح و نقش غنی و ترکیب بندی متفاوت و همچنین هماهنگی با رنگ های خاص که در این آثار به وفور دیده می شود، اشاره کرد. در پژوهش پیش رو، پس از بررسی و معرفی ویژگی های قالی های لهستانی، به دسته بندی کلی این مجموعه پرداخته شده است؛ سپس براساس دسته بندی انجام شده، نمونه ها جدول بندی شده و جزئیات آن ها مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق، توصیفی تحلیلی و شیوه گردآوری مطالب کتابخانه ای (کتب و پایگاه های اینترنتی) است. از آنجا که تعداد نمونه های جامعه آماری محدود است، با توجه به میزان دسترسی، تمام شماری صورت گرفته است.نتایج حاصل نشان دهنده تنوع و گستردگی طرح و نقش در کل مجموعه قالی های لهستانی است. کاربرد همزمان و منطقی طرح های اسلیمی و ختایی در زمینه این قالی ها، استفاده از رنگ های ملایم، ایجاد ترکیب-بندی و فضاهای مثبت و منفی با کاربرد بندهای اسلیمی از وجوه تمایز قالی های پولونزی با دیگر قالی های عصر صفوی است.کلیدواژگان: قالی لهستانی، قالی پولونزی، دوره صفوی، فرش ایرانی
-
Pages 4-20Among of Islamic pottery researchers, Saveh is regarded as one of the most important centers producing Minai wares during sixth and seventh centuries AH. According to samples of Minai wares that contain their date of production, can conclude that sixth century is the peak period of producing Minai wares in Saveh. This is for some part the result of rulers attention toward art and nurturing artists in this industry and for some other part it is the result of migration of a large group of artists from production centers of Kashan and Rey, after of Mongols attack. Despite of commonalities and differences between these two kinds of motifs, there hasnt been undertaken independent research. Therefore some authors started investigation on Saveh, Kashan and Rey Minai wares in order to better discover them and understand their similarities as well as differences. They started by questions such as: what motifs are used by Saveh artists for designing their wares? What are the main motifs and designed themes were depicted on Saveh Minai wares? They also explores the motifs, composition, coloring and literary themes of Minai wares. Due to the limitations of national museums, regarding the provision or even taking pictures from Minai wares, 16 samples were selected from Metropolitan museum because of their variety, resolution and their quality. This study was completed through the use of wares in Metropolitan museum and searching through museum and library resources and the applied method was historical analysis and comparison. The results showed that the motifs of Minai wares in various locations, i.e. Kashan, Rey and Saveh are quite similar and all of these motifs are under the influence of literary themes.Keywords: Minai wares, Saveh center, Designed motifs, Motif's themes, Miniature
-
Pages 21-36The role of horse in Iranian mythology myths from beginning to place the deities are in bold. In addition of the importance of horses in cargo at the myth, battlefield and accompanying hunter in the hunting field is remarkable. The animal motifs in multiple courses in Irans artwork are visible. Given the importance of this motif in art works at this study was to evaluate the horse from myth to perpetuate, its role and relationship of these motifs with motifs of mythologicals carpet. The main research question is whether the image of a horse on the carpet by means of mythological and religious role in Iranian culture correspond horse? In this study, library, analytical research methods and descriptive methods of data collection was used. The results of this study was shown that despite the presence of this animal motif rugs regardless of the meaning of the mythic image of the beast Hunter horse in the field and the importance of hunting and hunting in Iranian culture because of the picture of a horse on the carpet Semantic consistency of Iranian mythology, there was no image of the motif on the carpet.Keywords: Horse, Carpet, Myth
-
Pages 37-54The study on pottery in the village of Mend Gonabad and the city Shahreza in Isfahan, is important traditional active centers of pottery in East and Central Iran. The use of traditional production methods and the drawing methods according to the cultural originality of these areas has provided pottery the possibility of comparative study of these two centers. The purpose of this study is to identify the impact of patterns and designs on the achievement of specific procedures set up in these areas pottery. With this approach, the research has raised these questions. 1- What are the characteristics Potteries in Two pottery center Mend Gonabad and Shahreza ? 2- Which is Matching indicators in the production and pottery designs Mend Gonabad and Shahreza ? This research using descriptive and analytical methods with a data collection methods by conducted field and library. In the data analysis, interviews ringmaster potters, two pottery centers, nature regions and beliefs potters are considered. The authors believe that a certain practices in potteries design of these two center is common, hence variety of drawing methods and practices to achieve a specific style, has been considered and analyzed. Several researches are indicated, there are a lot of similarities in the mode of production, apply glaze and etching on two Potteries centers, trying to achieve a airframes known as the stone-paste and the spread of painting under the glaze with a variety of designs in both center is index. In the style designed pottery also features native pottery is lead to discrimination and the creation of a particular style design. The most important characteristic is the outlining of accurate and elegant motifs in Potteries Shahreza that is somehow reminiscent of Persian painting. As well as freely Application and creatively drawing and coloring away from framework of the plan in Potteries Mend Gonabad is determined a special style.Keywords: Gonabad, Isfahan, Pottery, Pottery in Mend Gonabad, Pottery in Shahreza in Isfahan, Contemporary
-
Pages 56-70Iran art in different historical periods is rooted in the spirits of the mind and thoughts of the artists manifested in different forms. One of the common forms of Iranian art is manuscript and its light is a great art of miniature. This is one of the Iranian noble arts which in addition to its aesthetic aspect, it carries symbolic concepts of philosophy, mysticism and logic. A number of these valuable manuscripts and miniatures are held in the libraries and museums at all over of Iran. Due to history of this city in production of manuscripts, Tabriz Central Library is one of the main libraries holding these manuscripts. This research was examined the physical and aesthetic features of these manuscripts and introduced one sample of manuscript with literary subject. In this regard, among numerous valuable and pictorial manuscripts in this library, the manuscript of Yusuf and Zoliekha (1866, Tehran School (Qajar period)) and its miniatures have been examined from semantic and aesthetic perspectives. The results were shown that manuscript contains aesthetic elements such as composition, lack of dimensionality, color, light and literary and religious content in addition to physical elements and common structure in Iranian- Islamic traditional miniature. The subject of this inscription is the story of the prophet Yusuf mentioned explicitly in Quran which illustrated issues such Zolikha suit, throwing Yusuf, Egyptian women cutting their fingers by seeing his face, imprisoning Yusuf in pictorial way.Keywords: Tabriz Central Library, Inscriptions, Miniature, Yusuf, Zoliekha, Aesthetics
-
Pages 71-83Iran is a manifestation land of many myths that their presence and appearance in the lap of art and literature has flourished and perpetuated. The myths have been analyzed many times, but still have the capacity to be evaluated with fresh perspective and attitude. Great works such as Attar, Suhrawardi, Hafiz and Saadi, who despite many research, still give us new visions. One of the great works is Attars Conference of the Birds. The theme of that is reaching to Simorgh in form of far-fetched and unattainable myth. Simorgh includes profound concepts with different aspects of mythological, epic and mystic. Hence the question arises that what is the role of the Simorgh image interaction system on Attars literary Conference of the Birds. The requirement to respond to it is the narrative line that starts with the epic Simorgh and ends with the mystical one. From this perspective, in the first part the legendary character of Simorgh is studied in the Persian literature. Then, the role of the mythical bird analysis in mystical literature with emphasis on Attars Conference of the Birds is analyzed and finally an analysis of the implementation of the presence or absence of insightful relations between Attars Simorgh literary system and its contemporary paintings is conducted. The result indicated a clear difference between the two Simorgh presented in mystical and mythological narratives plus lack of demonstrating the picture firstly due to religious commitments and iconoclasm in second type Simorgh because of the presence of this bird as the national legendary-epic symbol.Keywords: Simorgh, Attar's Conference of the Birds, Painting, Mystical
-
Pages 84-97The Safavid era can be undoubtedly considered as the flourishing and most important period of carpet weaving in Iran. Among the huge number of outstanding carpets of this era, the Polish (Polonaise) carpets are regarded as one of the most significant groups. These carpets are originally Iranian, and according to some researchers and the obtained documents, brocade carpets of this period have been produced in most carpet-weaving areas of Iran, but it is assumed that many of these carpets have been woven in Kashan. Among the characteristics of this group of carpets, in addition to quality, elegance, and being brocade, the rich design and pattern, different composition, and also a harmony with specific colors which are frequently seen in these works can be mentioned. In the present research, after investigating and introducing the features of Polish carpets, the general classification of this collection has been provided; subsequently, according to the performed classification, the samples were tabulated, and their details were studied. The research method has been a descriptive-analytical one, and the data collection has been performed through a library method (books and internet websites). Since the number of statistic society was limited, according to the low degree of accessibility, all the samples were counted. The obtained results indicate the diversity and expansion of designs and patterns in the entire collection of Polish carpets, so that only a few pairs of carpets have been obtained from this group. The simultaneous and reasonable application of Arabesque and Khatayies on the background of these carpets, use of light colors, creating composition and positive and negatives spaces with the use of arabesque rope are among the distinctive features of Polonaise carpets from other Safavid carpets.Keywords: Carpet, Polish, Polonaise, Safavid
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.