فهرست مطالب
پژوهش نامه اخلاق
پیاپی 35 (بهار 1396)
- تاریخ انتشار: 1396/03/24
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحه 7بسیاری از فقی هان شیعه و سنی با استناد به روایات معروف به احادیث «من بلغ» از مناقشات جدی در سند روایات دال بر مستحبات و مکروهات پرهیز کرده و به آسانی طبق مقتضای این روایات فتوا به استحباب و کراهت داده اند گرچه سندی صحیح نداشته باشند. این انگاره دیرین فقهی به اخلاق نیز تسری یافته و بدین سان بسیاری تسامح را در اسناد روایات حامل آموزه های اخلاقی نیز روا انگاشته اند. پژوهه فرارو با هدف ارزیابی این رهیافت از روش اسنادی مدد جسته و با تحقیق در سند و دلالت روایات «من بلغ»، احتمالات فقه الحدیثی در فراز محوری «من بلغه ثواب من الله علی عمل» در این روایات را تحلیل نموده و این نظریه را برگزیده است که فراخ داری مرسوم به هیج وجه در اخلاق روا نیست؛ زیرا اولا اخلاق بسیار فربه تر مجموعه ای از مستحبات است؛ ثانیا، «ثواب» و «عمل» در این فراز مخصوص مستحبات نیست و واجبات را هم شامل است؛ و ثالثا، مدلول این روایات، نوعی امتنان نسبت به روایاتی است که صدورشان از طرق عقلائی احراز شده اما در واقع صادر نشده اند و لذا تسامح در اعتبارسنجی سند روایات اخلاقی روا نیست.کلیدواژگان: تسامح در ادله سنن، ثواب آخرت، فقه الاخلاق، روایت اخلاقی، رفتار ثواب ویانه
-
صفحه 29اپیکور معتقد است غایت زندگی انسان لذت است وآدمی باید برای رسیدن به لذت تلاش کند. وی بر عدم ترس از خدا و مرگ تاکید می کند او در جامعه ای زندگی می کرد که ترس در آن موج می زد لذا مرگ را مساوی با معدوم شدن محض می داند؛ لذا ترس از مرگ بی معناست. او خدایان را در زندگی بشر بدون نقش می دانست و بیان می کرد که خدا در زندگی بشر هیچ نقشی ندارد اپیکور با انکار خدا و مرگ سعی بر آن داشت که سعادت و شادی را برای افراد به ارمغان بیاورد. لذت و اصالت حس از مبانی فلسفی اپیکور می باشد که غایت زندگی را بر آن پی ریزی می کند؛ لذا برای رسیدن به این سعادت و شادی تلاش می کرد تا مبانی کلامی خود را نیز بر انکار خدا و معدومیت انسان با مرگ قرار دهد تا به لذت دست یابد. در این مقاله برآنیم تا با رهیافت درون دینی به نقد لذت گرایی اخلاقی اپیکور بپردازیم. اطلاعات این مقاله بر اساس منابع کتابخانه ای احصا شده و به روش تحلیلی بررسی شده است.کلیدواژگان: اپیکور، لذت گرایی، مرگ، ترس، نفی ماورای طبیعت، تحلیل دینی
-
صفحه 45گزاره های اخلاقی قرآن را می توان در قالب قضایا و جملاتی ارائه کرد که از موضوع و محمول تشکیل یافته اند. موضوع این گزاره ها، شامل ابعاد پنج گانه وجودی انسان، یعنی بعد معرفتی، عاطفی، ارادی، رفتاری و منش انسان است که هریک از این ابعاد، می توانند روابط چهارگانه ای را با خدا، خلق، خود و خلقت داشته باشند. محمول این گزاره ها نیز یکی از مفاهیم و احکام هفت گانه اخلاقی «خوب» و «بد»، «باید» و «نباید»، «درست » و «نادرست »، «وظیفه یا مسئولیت»، است. در قرآن، برای این ابعاد پنج گانه و روابط چهارگانه، احکامی اخلاقی به شکل مثبت و منفی و با استفاده از یکی از مفاهیم هفت گانه اخلاقی ارائه شده است که با ترکیب آنها، می توان گزاره های اخلاقی قرآن را در شکلی نظام مند سامان داد. در این پژوهش با توجه به کمبود پژوهش های قرآنی در زمینه نظام مندسازی گزاره های اخلاقی، کوشش شده است به روش توصیفی تحلیلی، نخست این گزاره ها، معرفی شوند و سپس، چگونگی نظام مندسازی آنها توضیح داده شود. برآیند این نظام مندسازی، ارائه مدلی جدید و چهل وجهی از گزاره های اخلاقی است که مجموعه ای از نظام های خرد و کلان را شامل می شود.کلیدواژگان: نظام اخلاقی قرآن، گزاره های اخلاقی، ابعاد وجودی انسان، مفاهیم اخلاقی، اخلاق بندگی، اخلاق فردی، اخلاق اجتماعی، اخلاق درباره جهان پیرامون
-
صفحه 65این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی با تتبع و بررسی در کتاب های: الحاوی فی الطب، المنصوری فی الطب و اخلاق الطبیب که از آثار مهم رازی است، اولا: دستورالعمل ها و توصیه های اخلاق پزشکی وی را در سه حیطه دسته بندی کرده است: الف) ویژگی های شخصیتی پزشک. ب) تعامل استاد و دانشجو. ج) تعامل پزشک و بیمار. ثانیا: مبنای توصیه ها و دستورالعمل های اخلاقی رازی در حیطه تعامل پزشک و بیمار را شش اصل اخلاقی: توکل به خدا، سودرسانی، عدم آسیب رسانی، امانتداری، شفقت و عدالت که از اصول مهم اخلاق پزشکی به شمار می رود دانسته است. این اصول شش گانه در مقایسه با اصول اخلاق زیست پزشکی مغرب زمین، مزیت و فراوانی قابل ملاحظه ای دارد. زیرا اصول اخلاقی رازی علاوه بر آنکه دربرگیرنده سه اصل از اصول چهارگانه اخلاق زیست پزشکی غربی است، سه اصل اخلاقی «توکل به خدا»، «شفقت» و «امانت داری» را مورد توجه قرار داده است که در اخلاق زیست پزشکی غربی مورد توجه نبوده است.کلیدواژگان: اخلاق، اخلاق پزشکی، اصول اخلاقی، زکریای رازی، الحاوی فی الطب، المنصوری فی الطب، اخلاق الطبیب
-
صفحه 79سوال اصلی پژوهش این است که اوقات فراغت در اخلاق اسلامی چه مفهومی دارد؟ سطوح و گونه های فراغت، و اقسام آن کدام است؟ در این نوشتار با توجه به بهره وری از منابع مختلف کتابخانه ای و با روش توصیفی تحلیلی، این نتیجه دست داد که از منظر اخلاق اسلامی فراغت بخشی از وقت تحت اختیار فرد است که پس از انجام دادن کلیه تعهدات اجتماعی و برخی ضرورت های پایه ای چون کار و خواب باقی می ماند، مفاهیم اوقات فراغت، تفریح و بازی دارای مضامین مشترکی بوده و بینشان ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. این که فراغت با عناوین متعدد قابل تقسیم می باشد از جمله فراغت فعال و منفعل، فراغت مثبت و منفی، فراغت سالم و ناسالم، فراغت جدی و سطحی، فراغت مولد و غیرمولد، فراغت گوارا و ناگوار، فراغت واقعی و مجازی، فراغت موثر و مخدر، فراغت خلاق و غیرخلاق، که اکثر آن عناوین در راستای تبیین نکته واحد هستند. در پایان با این نگرش که انسان در گذران اوقات فراغت، آزاد و مختار می باشد، ضروری است تا فراغتش را به شیوه مطلوب طی نماید و آرامش جسمی و روحی، رضایت خاطر، و رفع خستگی ناشی از کار را برای خود و اطرافیانش به ارمغان آورد.کلیدواژگان: اوقات فراغت، کار، ورزش، اخلاق اسلامی، فراغت اخلاقی
-
صفحه 103مناظره از مصادیق خاص در رفتار ارتباطی بین انسان ها است. این رفتار ارتباطی خاص نیازمند الگویی اخلاقی است تا از آسیبهای پیش روی آن پرهیز شود. مناظرات امام رضا(ع) به عنوان یک انسان کامل، حیث هدایتگرانه و الهی داشته، منجر به منافعی برای طرف مناظره گردیده است. این پژوهش ضمن آنکه اختلاف نظر و یا نگاه منفی صاحبان نقد نسبت به روایی یا ناروایی مناظره را مغفول نگذاشته، بلکه اذعان می دارد مناظره اخلاق محور، مقبول ترین نوع آن و نتیجه ای به سود هر دو طرف داشته است. با مطالعه مناظرات رضوی، شاخص های اخلاقی هشت گانه الگوی رفتاری از قبیل حق جویی، انصاف، احترام، مدارا، امانتداری، صداقت، بی طرفی و حسن نیت به دست آمد. مقاله پیش رو به تبیین موارد مذکور در ایجاد یک مناظره اخلاقی خواهد پرداخت.کلیدواژگان: اخلاق اسلامی، رفتار ارتباطی، شاخص های اخلاقی، مناظره های رضوی
-
صفحه 123شبکه های اجتماعی جدید[1] (SNS) دنیای نو و متفاوتی از ارتباطات و تعاملات بشری را برای ما خلق کرده اند. فیس بوک، تویتر، لینکداین، وایبر، تلگرام، واتس آپ و سایر اعضای پرشمار این خانواده در حال رشد با سرعت زیاد در حال تبدیل شدن به یکی از زیرساخت های فناورانه اصلی و بعضا اجتناب ناپذیر در زندگی و فعالیت اجتماعی ما هستند. در کنار بهره بردن از کاربردهای فراوان و تسهیلاتی که این فناوری برای ما فراهم آورده، در حکم محققان فلسفه اخلاق لازم است تا در جریان نوظهور نقادی و ارزیابی فلسفی این شبکه ها سهم خود را ایفا کنیم. در این راستا، با سه چارچوب نظری رایج در فلسفه اخلاق روبه رو هستیم: اخلاق پیامدگرا، اخلاق وظیفه گرا و اخلاق فضیلت گرا. اگرچه هر کدام از این سه دیدگاه جایگاه خاص خود را در مباحث فلسفه اخلاق دارد اما در ارتباط با ارزیابی شبکه های اجتماعی مهم ترین تحلیل ها تاکنون از جانب فضیلت گرایان، مانند شنون والر[2] و چارلز اس،[3] ارائه شده است. در این مقاله از چارچوب نظری اخلاق فضیلت جهت ارزیابی SNS دفاع می کنیم. سپس، دیدگاه والر و نقاط قوت و ضعف آن را واکاوی خواهیم کرد. در انتها برای تحقیق بومی در خصوص نسبت شبکه های اجتماعی با شیوه زندگی ایرانی اسلامی چارچوب اولیه ای پیشنهاد می کنیم.
[1]. Social Networking Services.
[2]. Shanon Vallor.
[3]. Charles Ess.کلیدواژگان: فلسفه فناوری، اخلاق فناوری، شبکه های اجتماعی، اخلاق فضیلت
-
Page 7Many Sunni and Shiite foqaha, relying traditions called man balagh have avoided serious weaknesses of the document of traditions denoting two types of religious deeds including those recommended to do and those recommended not to do, and regardless of weakness of documentation, according to traditions` demand, issued religious edict. This manner of feqhi inference has extended to morality and, therefore, many have agreed with such weak documentations in moral traditions also. This paper has studied critically this method of inference with reliance to the tradition the one whom attain a reward from God for a deed, and has supported view opposing such a tolerance in morality. The proofs supporting this view lie in: moral state of being more expansive than those recommended to do, deed and reward`s state of being more expansive than those recommended to do and includes obliged duties also, ultimate effect of such traditions with regard to those established reasonably but not issued.Keywords: Tolerance in Proofs of Traditions, the Hereafter Reward, Feqh ul-Akhlaq, Moral Tradition, Reward-Seeking Deed
-
Page 29Epicure has viewed pleasure as the purpose of human life and, therefore, one should attempt to acheave it. He emphasized lack of fear of God and death. He lived in a society characterized by fear and knew death as destruction and, thereof, fear of death was meaningless for him. He knows God of no part in human life and, in this way, denying the hereafter and God, attempts to lead people to joy and happiness in their life. Pleasure and sensationalism may be regarded among his philosophical principles upon which goal pf life is based. He has based his theological thought upon denial of God and destruction of man by death to attain pleasure and joy. The paper, analytically focusing on library sources, has criticized Epicurean hedonism interreligiously.Keywords: Epicure, Hedonism, Death, Fear, Denial of Metaphysics, Religious Analysis
-
Page 45Quranic teachings of ethics may be given in propositions composed of subject and predicate. Subjects of the propositions include human five existential aspects of knowledge, motivation, will, deed and personality each may be regarded as one of the four relationship with God, creature, self and creation. Predicates of these propositions may be regarded as one of the seven ethical rules of good, bad, ought to be, ought not to be, right and wrong, duty and responsibility. The holy Quran has regarded positive and negative ethical rules about the five aspect and four relations and composing them with the seven moral concepts Quranic propositions may be systematized. In the paper, it has been intended to introduce ethical propositions in the Quran at first and then give a model for systematizing them. In this way, a forty modes new model of ethical propositions is given that include all ethical macro and micro systems.Keywords: Quranic Ethical System, Ethical Systems, Human Existential Aspects, Ethical Concepts, Servitude ethics, Personal Moral, Social Moral, Etics of the World
-
Page 65This study may be regarded as a survey of Razi`s works including Alhavi fi `t-Tib, Almansuri fi `t-Tibb and Akhlaq ut-Tabib. At first, instructions and recommendations of medical morality were classified in three fields: a. physician`s characteristical properties, b. master and pupil`s interactions, c. physician and patient`s interactions. Razi`s moral recommendations and instructions in the field of physician and patient`s are founded upon reliance on God, making profit, lack of damage, trustworthyness, kindness and justice. These are important principles of medical moral. These six principles may be preferred to those current in the West. Razi`s moral principles not only include three principles of the four current in the west but include three principles not current in the West also; they lie in reliance on God, trustworthyness and kindness.Keywords: Morality, Medical Morality, Moral Principles, Zakariya Razi, Alhavi fi t-Tibb, Almansuri fi t-Tibb, Akhlaq ut-Tabib
-
Page 79Main question of the paper has been centered on the meaning of free times, its levels and types in Islamic morality. The paper, using library sources and Analytico-descriptive, has concluded that in Islamic morality free times is known as a part of ones own time regardless of his/her social duties and some basic necessities like daily work and sleep. Free time means nearly the same as play and amusement and is closely related to them. Free time is divided with regard to different words like active or passive, positive and negative, safe an unsafe, deep or superficial, productive and non productive, delicious and non delicious, real and non real, effective and non effective and creative and non creative, all being seeking to explain the same point. Finally, regarding the fact that human being in passing free time on his/her will, it would be necessary to pass his/her free time in the best way to attain peace of mind.Keywords: Free Times, Work, Sport, Islamic Ethics, Ethical Freedom
-
Page 103Public debates are regarded as special objective case in human communicative deed. This particular deed needs a moral model to avoid damages in the way. Imam Reza`s debates, as a perfect man, have been of leading aspects and, therefore, led to profits for debater. Regarding difference of view or negative view of criticizing people about validity or invalidity of debate, this paper has viewed moral-based debate as the most useful one to the two parties. As is inferred from Rzavi`s debates eight norms may be used for a debate to be useful for the two parties including right-seeking, justice, respect, tolerance, trustworthiness, rightfulness, impartiality and good intention. The norms have been explaind in the paper.Keywords: Islamic Morality, Communicative Deed, Moral Norms, Razavi Debates
-
Page 123Social networking services have created a new and different world of human communications and interactions. Facebook, Twitter, Linkedin, Viber, Telegram, Whatsapp and and other neumerous mebmers of the speedly groowing family form of a necessary technological foundations in our life. The technology has prepared possibilities and abilities for us, yet, it is necessary for moral scholars to study it critically for making society immune from its damages and dangers. In the field, there may be found three views; consequentualism, functionalism and moral virtue. Though each being of its special in philosophy of moral, most important analysis in the field by deputies of ethical virtue like Shanon Vallor and Chrles Ess. The paper has supported this view and criticized Vallor`s view and finally a native proposal has been presented.Keywords: Philosophy of Technology, Moral of Thecnology, Social Networks, Ethics of Virtue
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.