فهرست مطالب

پژوهش نامه ایرانی سیاست بین الملل
سال چهارم شماره 1 (پیاپی 7، پاییز و زمستان 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/11/13
  • تعداد عناوین: 6
|
  • مقالات
  • سنجش و ارزیابی جامع امنیت انرژی کشورهای عضو سازمان همکاری های اقتصادی و توسعه (OECD) بر اساس شاخص سازی ترکیبی
    مینا محتشمی، تقی ابراهیمی سالاری، محمدحسین مهدوی عادلی صفحات 1-21
    این مقاله با بررسی ابعاد و شاخص های امنیت انرژی، به ارائه شاخص ترکیبی جامع، جهت ارزیابی امنیت انرژی در کشورهای عضو (OECD) می پردازد. ابعاد درنظرگرفته شده بر اساس تعریف سواکول (2011) انتخاب شده است که عبارت اند از: «بعد دسترسی به انرژی»، «بعد تکنولوژی»، «بعد قیمت انرژی»، «بعد محیط زیست» و «بعد پایداری حکومت»؛ که برای ارزیابی و محاسبه این ابعاد 182 شاخص به کار رفته است. ساخت این شاخص ترکیبی بر اساس روش شناسی هفت مرحله ای ارائه شده در کتاب راهنمای ساخت شاخص های ترکیبی، روش شناسی و راهنمای کاربران مرکز تحقیقات کمیسیون اروپایی (JRC) و OECD)) صورت گرفته است. نتایج نهایی رتبه بندی حاکی از آن است که کشور آمریکا به طور ویژه، به ابعاد مختلف امنیت انرژی توجه داشته است. بنابراین، توانسته است با اختلاف خوبی با دیگر کشورهای (OECD)، در جایگاه اول امنیت انرژی این گروه قرار می گیرد. ایجاد ذخیره سازی های استراتژیک نفتی، تنوع بخشی در عرضه انرژی، برخورداری از سطح تکنولوژی بالا و وضعیت حکمرانی مناسب از مهم ترین عوامل دخیل در دست یابی به این جایگاه شناخته می شوند.
    کلیدواژگان: امنیت انرژی، شاخص ترکیبی، OECD
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تحلیل گفتمانی سیاست هسته ای دولت احمدی نژاد از هژمونی تا افول
    سید جلال دهقانی فیروز آبادی، مهدی عطایی صفحات 22-58
    موضوع هسته ای به عنوان مهم ترین مساله سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در یک دهه گذشته، عرصه رقابت گفتمان های مختلف در این حوزه بوده است. هریک از سه دولت اصلاحات، اصول گرا و اعتدال گرا رویه های متفاوتی را در قبال موضوع هسته ای در پیش گرفته اند. برای فهم چرایی این چرخش ها در سیاست هسته ای دولت های مختلف، نیازمند آن هستیم که این تغییرات را به لایه های عمیق تر گفتمانی و نظام های معنایی ارجاع دهیم. از این رو، مقاله حاضر با استفاده از نظریه گفتمان لاکلا و موف، چارچوب نظری را فراهم آورده است که به تبیین عناصر و دقایق گفتمان ناظر بر موضوع هسته ای در دولت احمدی نژاد و کشمکش ها و رقابت های هژمونیک میان این گفتمان و گفتمان های رقیب می پردازد. از این رو،گفتمان هسته ای دولت احمدی نژاد را مبتنی بر این چهارچوب نظری، از طریق بررسی گفتارهای هسته ای او تحلیل می کنیم. سوال اصلی پژوهش آن است که نظام معنایی و گفتمان هسته ای حاکم بر دولت احمدی نژاد چیست و چه عواملی هژمونی و افول این گفتمان را فراهم آوردند؟ تحلیل گفتمان هسته ای دولت احمدی نژاد نشان می دهد که این گفتمان با دال مرکزی «مقاومت و تحمیل»، به جهت برخورداری از عوامل سیاسی بیشتر، فعال تر و منسجم تر، به کارگیری فرآیندهای طرد و برجسته سازی، میزان دسترسی بالا و اعتبار بیشتر نسبت به سایر گفتمان های رقیب، توانست هژمونیک شود؛ اما خصلت ناپایدار سازه های گفتمانی منجر به ظهور ناسازهایی در گفتمان هسته ای دولت احمدی نژاد شد که زمینه ظهور و هژمونی گفتمان هسته ای دولت اعتدال را در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم فراهم کرد.
    کلیدواژگان: نظریه گفتمان، گفتمان هسته ای، اصول گرایی، مقاومت و تحمیل، هژمونی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • هویت، هسته ای شدن و حل منازعه هسته ای ایران
    محمد سلطانی نژاد صفحات 59-80
    هدف نوشتار، بررسی ابعاد هویتی و هنجاری تلاش ایران برای پیوستن به باشگاه کشور های هسته ای است و به این پرسش پاسخ داده است که هویت و دغدغه های هویتی در منازعه هسته ای ایران و حل آن چه جایگاهی دارد. در پاسخ به این پرسش، با استفاده از روش پژوهش تحلیلی و کیفی، این فرضیه به آزمون گذاشته می شود که به رسمیت شناخته نشدن دغدغه های هویتی ایران توسط غرب در جریان منازعه هسته ای، در ادامه پیدا کردن این منازعه، اثرگذار بوده است. به همین ترتیب، فرونشاندن این دغدغه های هویتی در قالب ترتیبات اتخاذشده در قالب برنامه عمل مشترک و سپس برنامه جامع اقدام مشترک، به حل وفصل منازعه هسته ای یاری رسانده است. همچنین نویسنده با استفاده از نظریه روانشناسی اجتماعی، دلیل راه یافتن دغدغه های هویتی ایران به منازعه هسته ای را رقابت هویتی میان ایران و غرب می داند. به این ترتیب که رقابت هویتی میان ایران و غرب، مخالفت غرب با تکمیل چرخه سوخت هسته ای و غنی سازی اورانیوم در داخل ایران را از نظر هویتی برای ایران دارای اهمیت ساخته و آن را به تلاش برای احقاق حقوق هسته ای خود، باوجود تحریم ها و تهدید ها مصمم گردانده است.
    کلیدواژگان: هسته ای شدن، حل منازعه هسته ای ایران، هویت، رقابت هویتی، توافق هسته ای
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • خطوط انتقال انرژی به شبه قاره هند و امنیت ملی ایران
    عبدالرضا فرجی راد، مریم بایی لاشکی، محمدتقی جهانبخش صفحات 81-109
    جنوب آسیا بهویژه کشورهای هند و پاکستان از متقاضیان بزرگ گاز و ایران و ترکمنستان ازجمله دارندگان عمده منابع گاز، در منطقه و جهان محسوب میشوند. بر این اساس در سالهای گذشته برای تامین گاز هند و پاکستان، دو خط لوله پیشنهادشده است. پژوهش حاضر بر آن است تا به این پرسش پاسخ دهد که ژئوپلیتیک خطوط لوله انتقال انرژی به شبه قاره هند، چه تاثیری بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دارد؟ فرضیه مقاله بدین صورت است که با توجه ظرفیت های ژئوپلیتیک و نیز موقعیت ژئواستراتژیک جمهوری اسلامی ایران، با تلاش برای تحقق خط لوله صلح، این کشور می تواند به صورت ایجابی در تامین امنیت ملی و افزایش وزن ژئوپلیتیک خود موثر باشد، اما به علت ساختار نظم ژئوپلیتیک پساجنگ سرد و محوریت هژمونی آمریکا در این نظم و مخالفت این کشور با مشارکت فعال ایران در پروژه های انتقال انرژی در منطقه، سیاست انزوای ژئوپلیتیک ایران و حذف آن از خطوط انتقال انرژی و یا ممانعت از شکل گیری آن ها و طرح خطوط جایگزین ازجمله تاپی به جای خطوطی که نقش ایران در آن پررنگ است را پیگیری می نماید. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و با کمک منابع الکترونیک و کتابخانه ای انجام شده است.
    کلیدواژگان: ایران، امنیت ملی، خطوط انتقال انرژی صلح و تاپی، ژئواکونومی، نظم ژئوپلیتیک پساجنگ سرد
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تاثیر هژمونی در ایجاد نظم و امنیت بین المللی و توسعه حقوق بین المل
    مهدی فیروزآبادیان، محمود جلالی کروه، لیلا رئیسی صفحات 110-131
    معمولا روابط بین حقوق بین الملل و سیاست بین الملل، رابطه ای تقابلی در نظر گرفته می شود که یکی در برگیرنده عدالت و برابری و دیگری دربردارنده قدرت است. اغلب چنین فرض می شود که حقوق بین الملل به وسیله قدرت کاهش می یابد؛ زیرا حکومت جهانی برای کنترل قدرت وجود ندارد و آنارشی گزینه های اجرایی را کاهش و اثر قوانین در روابط بین المللی را محدود می کند. فرض این مقاله این است که هژمون موجد، حامی و تثبیت کننده قواعد حقوقی بین المللی است. کشورهای قدرت مند و مخصوصا دولت های هژمون برای کم کردن هزینه های مربوط به تثبیت صلح و امنیت بین المللی، ناگزیر از نهادسازی و به کارگیری قواعد حقوقی اند، چنان که حقوق بین الملل نیز برای تحمیل قواعد خود به قدرت نیاز دارد. این مقاله با روش توصیفی– تحلیلی و از منظری تاریخی قصد دارد به بررسی نقش هژمون در گسترش حقوق بین الملل بپردازد.
    کلیدواژگان: حقوق بین الملل، قدرت، صلح و امنیت بین الملل، هژمونی، انگلیس، امریکا
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی تطبیقی ملی شدن صنعت نفت و مساله هسته ای ایران از منظر نظم جهانی
    سیروس محبی، سعیده سادات احمدی صفحات 132-156
    نوع برخورد غرب و بالاخص آمریکا با ایران در مساله هسته ای، دارای شباهت هایی با نوع برخورد انگلستان با این کشور در جریان ملی شدن نفت می باشد. این پژوهش در پی آن است تا این دو واقعه را با یک دیگر مقایسه کند و با بررسی شرایط جهانی و جای گیری بازیگران اصلی در هریک از دو رویداد، تاثیرپذیری و تاثیرگذاری این وقایع را بر سیستم جهانی تحلیل کرده و به این سوال پاسخ دهد که کدام فاکتورهای واقعه اول، روند رسیدن به توافق در مساله هسته ای را نیز تحت تاثیر قرار داد. در این پژوهش، با روش تطبیقی و مقایسه ای و بر مبنای نظریه نظام جهانی والرشتاین و مفهوم افول هژمونی، شرایط مربوط به موضوع هسته ای را بر پایه نتایج حاصل از ملی شدن نفت، تحلیل و بررسی کرده و نکات اشتراک را تشریح کرده ایم و به این نتیجه رسیده ایم که این دو واقعه از جهاتی؛ مانند شرایط جهانی، جای گیری بازیگران در سیستم، نوع برخورد هژمون با مساله و نوع تاثیرگذاری بر سیستم مشابهت داشته و از جهت نوع برخورد و نگاه طرفین درگیر در وقایع نیز دارای اشتراکاتی هستند که روند حل مساله را تحت تاثیر قرار داده است.
    کلیدواژگان: ملی شدن نفت، مسئله هسته ای، سیستم جهانی، آمریکا، انگلستان، ایران
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
|
  • Comprehensive Evaluation and Comparison of Energy Security in OECD CountriesBased on Composite Indicator
    Mohtashami, Mina, Ebrahimi Salari, Taghi, Mahdavi Adeli, Mohammad Hossein Pages 1-21
    This study with examination of the dimensions and indexes of energy security provided a comprehensive composite index for organization economic cooperation and development countries )OECD(. The used dimensions in this study are selected based on the newest definition by Soacool (2011) including "availability of energy", "the technology"," the price of energy", " the environment" and "the government stability". To examining and calculating these dimensions, 182 index for OECD countries is considered. Then countries are ranked based on the seven step methodology which is provided to build the composite index. The results of last Ranking is suggested that the United States has particularly attentive to the different aspects of energy security, so that with policy on this issue has been able to maintain a good difference with other countries of OECD and be first in energy security among this group. Preparation of strategic oil reserves, diversification of energy supply, having state-level high technology and good governance as important factors are known.
    Keywords: Energy Security, Composite Index, OECD
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Discourse Analysis of Ahmadinejad's Government's Nuclear Policy; From Hegemony to Decline
    Jalal Dehggani, Mahdi Ataie Pages 22-58
    Iran’s nuclear program has been the most important issue for its foreign policy during the last decade. This article tries to apply discourse analysis, as a research framework, to Iran’s nuclear policy during Ahmadinejad’s government. The authors explore main political discourse shape Iranian foreign policy and nuclear activity behavior during the last few years. Analysis of nuclear discourse of Ahmadinejad’s government shows that this discourse could become hegemonic by using effective interaction as its master signifier, more coherent and active political elements, use of exclusive and foregrounding processes, higher availability and reliability in comparison with other competing discourses. Finally, the article examines the reasons of the decline of Ahmadinejad's government nuclear discourse.
    Keywords: discourse thery, nuclear discourse, Fundamentalism, resistance, impose, hegemony
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Identity, Nuclearization and Resolution of Iran's Nuclear Conflict
    Mohammad Soltaninejad Pages 59-80
    In this article the ideational and normative dimensions of Iran’s bid to join the nuclear countries’ club is studied. The main question is: what is the status of identity and ideational concerns in Iranian nuclear conflict and its resolution? Using a qualitative and analytical method, to answer this question, the author tests the hypothesis that non-recognition of identity concerns of Iran by the West in the course of the nuclear conflict has been effective in the conflict’s continuation. In the same way, quelling the Iranian identity concerns in the framework of the arrangements taken within the Joint Plan of Action and Joint Comprehensive Plan of Action has helped resolution of the nuclear conflict. Using the Social Psychology theory, the author further contends that Iran –West identity competition has served as the reason for inclusion of Iranian identity concerns into the nuclear conflict. In other words, the Iran-West identity competition gave significance to the West’s resistance towards Iran’s completion of domestic nuclear fuel cycle as an identity matter and drove it to materialize its nuclear rights despite sanctions and threats.
    Keywords: nuclearization, Iran's nuclear conflict resolution, identity, identity competition, nuclear deal
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Geopolitics of Energy Pipelines to the Indian Subcontinent and its Impact on the National Security of the Islamic Republic of Iran
    Abdolreza Faraji Raad, Maryam Baee Lashaki, Mohammad Taghi Jahanbakhsh Pages 81-109
    The South Asia, particularly, India and Pakistan are large applicants of Iran and Turkmenistan which are the major holders of Natural Gas resources in the region and the world. Accordingly, recent years two pipelines have been proposed to supply natural gas to India and Pakistan: IPI (Peace) pipeline which is the first path, began from the South West of Iran-Assaluye- and by crossing over the Eastern border gets to Pakistan, and then India. The second pipeline is TAPI (Trans-Afghan) which started from the gas fields of Turkmenistan and is terminated to India through Afghanistan and Pakistan Territory.This study wants to answer what will TAPI pipeline can effects on the national interests of Islamic Republic of Iran? The article's hypothesis is the TAPI pipeline providing the Natural gas of the Countries who want it and are on its path from another country's reserves has the negative effects on Islamic Republic of Iran's national interests.
    The required data collected by documentary method. In the terms of the nature, it is an applicable research and a descriptive-analytic method and also comparative studies has been used to analyze the existing data.
    Keywords: India, Islamic Republic of Iran, National Interests, Pakistan, Peace (IPI) Pipeline, TAPI Pipeline
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The impact of hegemony in create of international peace and security and development of international law
    Mehdi Firozabadian, Mahmoud Jalali Kerveh, Leila Raisi Pages 110-131
    Usually the relationship between international law and international politics is considered reciprocal relationship that one includes fairness and equality and another one containing the power and it is often assumed that international law reduced by power, because there is no world government to control power and anarchy reduce the administrative options and restricts the effect of international law. Instead, this paper assumes that the hegemon is the creator, protector and fixing the rules of international law. Powerful states and especially hegemonic governments to reduce the costs associated with the consolidation of international peace and security, have forced to institutionalization and application of legal rules, As international law needs power to impose its rules. This paper aims to examine the role of hegemon on development of international law by historical perspective and descriptive- analytic method.
    Keywords: international law, power, international peace, security, hegemon, England, America
    Abstract View Paper Original: Persian
  • A Comparative Study on the Nationalization of the Oil Industry and the Iranian Nuclear Issue from the Perspective of International Order
    Sirous Mohebi, Saeede Ahmadi Pages 132-156
    This confrontation of the West and especially America with Iran, has similarities with England´s confrontation with this country in nationalization of oil. This research seeks to compare similarities and differences of these two events together And with investigating the global situation of the main players in each event, analyze the effect and impact of these events on the global system and finally, with checking all of points, Answer this question that In the event similarity of the process of solving these issues together, can expect the same results, or close together or not. In this study, will be analyzed the situation of the nuclear issue on the basis of the results of the nationalization of oil, with Comparative - analytical method and based on Wallerstain word system theory and concept of hegemony cadence, term of nuclear matter, based on the result of nationalization oil industry and have explained the sharing points and we have concluded that this two events have been similar. Aspect some word terms, indwelling the actors in system, hegemon approach to the issue and the type of impact on the system approach and the parties involved in the events have commonalities is that the problem affected.
    Keywords: Nationalization of oil, Nuclear issue, Global system, America, England, Iran
    Abstract View Paper Original: Persian