فهرست مطالب
نشریه جمعیت
پیاپی 89-90 (پاییز و زمستان 1393)
- تاریخ انتشار: 1393/10/11
- تعداد عناوین: 6
-
-
صفحات 1-18آموزش عالی در جهان امروز، از دهه های پایانی قرن بیستم، رو به همگانی شدن گذاشته و به صورت تقاضای اجتماعی جمعیت درآمده است. در نظریه سرمایه انسانی، نقش آموزش در توسعه اقتصادی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. بررسی تحولات آموزش عالی در سال های اخیر در ایران حاکی از رشد سریع تعداد فارغ التحصیلان است. در نگاه اول به نظر می رسد وضعیت کنونی آموزش عالی کشور، تا حد زیادی در مسئله اشتغال جوانان تحصیلکرده تاثیرگذار است. بررسی علمی پدیده و پیش بینی آینده جمعیت آموزش عالی ایران هم از لحاظ نظری وهم از حیث الزامات سیاستی بسیارحائز اهمیت است.
مقاله درصدد است با رویکرد مسئله محوری به این سوال اصلی پاسخ دهد که با توجه به تغییرات جمعیتی، وضعیت آموزش عالی کشور از نظر تعداد فارغ التحصیلان در 25 سال گذشته چه تغییراتی کرده است؟ وضعیت اشتغال و بیکاری آنها چگونه بوده و چه تغییراتی در ده سال آینده خواهد کرد؟
بررسی ساختار سنی- جنسی جمعیت 18 ساله به بالا،جمعیت دارای تحصیلات عالی 24- 18 ساله، سطح و روند تعداد فارغ التحصیلان و شاغلان دارای آموزش عالی، نسبت شاغلان دارای آموزش عالی به کل شاغلان و نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دارای آموزش عالی در فاصله سال های 1365 تا 1390و پیش بینی ساختار سنی- جنسی جمعیت 18 ساله به بالا و جمعیت دارای تحصیلات عالی 24- 18 ساله در ده سال آینده اهداف اصلی این مطالعه را تشکیل می دهند.
این مطالعه از نتایج سرشماری درسال های 1365 تا 1390 مرکزآمار ایران و همچنین با استفاده از نرم افزار اسپکتروم برای پیش بینی جمعیت هدف، بهره گرفته است. نتایج بررسی جمعیت شناختی نشان می دهد جمعیت 18 ساله و بیشتر کشور به دلیل تاثیر متغیرهای جمعیتی (بالا بودن میزان باروری کل و رشد بالای جمعیت در دهه اول انقلاب اسلامی)، در دوره زمانی 85-1375رشد 4 درصدی داشته که نسبت به دوره های متناظر با افت و خیزهایی همراه بوده است. بررسی تحولات درصد رشد سالانه جمعیت با تحصیلات عالی در کل کشور نیز از ادامه همان روند قبلی تبعیت می کند. تعداد شاغلین دارای آموزش عالی، نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاه ها و سهم بیکاری فارغ التحصیلان دارای آموزش عالی از کل بیکاران در 25 سال گذشته تغییرات قابل ملاحظه ای را نشان می دهند. پیش بینی شده جمعیت 18 ساله به بالا در سال 1400 علیرغم کاهش رشد سالانه نسبت به دوره 90- 1385 از 8/2 درصد به رشد 16/1 درصدی از حدود 55 میلیون نفر درسال 1390 به 61 میلیون نفر برسد. در مقابل، افت قابل ملاحظه ای را در جمعیت با تحصیلات عالی در سال 1400 تجربه خواهیم کرد.کلیدواژگان: جمعیت، آموزش عالی، اشتغال و نیروی انسانی -
صفحات 19-36از آنجاییکه مسئله اشتغال نیروی انسانی در برنامه های توسعه اقتصاد ایران از دغدغه های اصلی سیاست گذاران اقتصادی است، بنابراین تجزیه و تحلیل روند اشتغال و ساختار آن، مستلزم شناخت دقیق استعدادها و توان بالقوه بخش ها و ترکیب آن در مناطق مختلف کشور میباشد. استان لرستان، با وجود منابع غنی طبیعی، تنوع آب و هوایی، آب فراوان، دشتهای وسیع، معادن متنوع، نیروی کار جوان و فراوان و سرشار از قابلیت های گردشگری در بین استان های کشور؛ در اقتصاد ملی موقعیت ضعیفی داشته و طی سالهای گذشته نتوانسته است به تناسب توانمندی ها و فرصت های خود از اقتصاد ملی سهم مناسبی کسب کند. هدف از این مطالعه، تحلیل وضعیت اشتغال در بخشهای عمده اقتصادی استان لرستان طی سالهای1390-1380 است. برای این منظور از داده های مربوط به نتایج طرح آمارگیری نیروی کار سالهای 1380 و1390 استفاده شد تا با بکارگیری دو مدل اقتصاد پایه و تغییر- سهم، به بررسی علل رشد متناسب یا نامتناسب شاغلان استان لرستان نسبت به کل کشور (اقتصاد مرجع) و همچنین تشخیص بخش های دارای مزیت نسبی و قدرت رقابتی استان بپردازیم. نتایج حاصل از پژوهش، نشان دهنده نامتناسب بودن وضعیت رشد شاغلان استان لرستان نسبت به شاغلان کشور در دوره مورد بررسی می باشد، بهطوریکه مدل تحلیل تغییر- سهم، علت این عدم تناسب را تغییرات رقابتی و ساختاری منفی بیان می کند. همچنین نتایج حاصل از بکارگیری ضریب نسبت مکانی، بیانگر پایه ای بودن بخش کشاورزی با ضریب81/1 و غیرپایه ای بودن بخش های صنعت و خدمات با ضرایب 79/0 و 85/0، طی دوره مورد بررسی می باشد و به عنوان یک توصیه سیاستی می توان نتیجه گرفت که حرکت بخش کشاورزی استان در جهت مزیت نسبی کشور و حرکت بخش های صنعت و خدمات برخلاف جهت مزیت نسبی کشور طی دوره بررسی بوده است.کلیدواژگان: اشتغال، مزیت نسبی، تغییر- سهم، ضریب نسبت مکانی، استان لرستان
-
صفحات 37-52جهان به سرعت در حال گسترش زندگی شهری است. در حال حاضر، سرعت رشد شهرنشینی در کشورهای در حال توسعه، بیشتر از کشورهای توسعه یافته است. در ایران نیز شهرنشینی با روندی سریع و شتابان همراه بوده و این رشد شتابان، مسائل و معضلات زیادی برای شهرهای بزرگ ایران (بویژه شهر ارومیه) بدنبال داشته است. هدف این تحقیق تبیین عوامل موثر بر شکل گیری حاشیه نشینی شهر ارومیه (بویژه محله اسلام آباد کشتارگاه) و پیامدهای آن بوده و روش تحقیق پیمایشی (Survey) است. شیوه نمونه گیری سهمیه ای (Quota) است. که توزیع آن به صورت تصادفی در بین 384 نفر از ساکنان محله اسلام آباد کشتارگاه صورت گرفته است و داده ها با استفاده از روش های آماری و ضرایب همبستگی در نرم افزار Spss تحلیل شده اند. نتایج این پژوهش حاکی از آنست؛ از دلایل بسیار مهم حاشیه نشینی در شهر ارومیه می توان به بیکاری، درآمد کم، پایین بودن اجاره بهای مسکن و مهاجرت گسترده از محیط های شهری کوچک و روستاهای استان و استان های همجوار اشاره کرد، که ناشی از عوامل اقتصادی (جاذبه های اقتصادی شهر ارومیه و دافعه های اقتصادی شهرها و روستاهای اطراف) و دافعه های اجتماعی – فرهنگی در محل سکونت قبلی بوده است. و این امر موجب بروز انواع ناهنجاری های شهری (اشتغال افراد حاشیه نشین در مشاغل کاذب، وجود ساخت و سازهای غیرمجاز، افزایش جرم و جنایت، اثرات نامطلوب فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، آلودگی محیط زیست شهری و غیره) شده است.کلیدواژگان: جاذبه های شهری، مهاجرت، حاشیه نشینی، شهرنشینی، شهر تبریز
-
صفحات 53-72در حال حاضر و بر اساس آخرین سرشماری های صورت گرفته توسط سازمان ملل متحد، حدود 213 میلیون نفر، یعنی بیش از 3 درصد جمعیت کره زمین، در خارج از کشور محل زادگاه خویش زندگی می کنند. به طور حتم، این تحرک عظیم جمعیت پیامدهای مختلفی در اقتصاد کشورهای میزبان دارد. بازار کار در کنار بازار کالا، سرمایه و بازار پول به عنوان یکی از ارکان اصلی اقتصاد، از نقش قابل توجهی برخوردار بوده و بیش از هر بازار دیگری از تحولات جمعیتی در ابعاد جهانی تاثیر می پذیرد. تاثیرات معکوس مهاجرت بر سطوح دستمزد و اشتغال در بازار کار کشور میزبان و همچنین آثار توزیعی آن و افزایش نابرابری در درآمدهای بومیان، مهم ترین پیامدهایی هستند که اقتصاددانان کشورهای مختلف جهان را به انجام مطالعات نظری و تجربی مرتبط، وا داشته اند. به دلیل اهمیت موضوع، ضروری دانستیم تا به بررسی مباحث نظری و مرور مطالعات انجام شده در این رابطه پرداخته و زمینه انجام مطالعه ای تجربی برای کشور را فراهم نماییم. در این مطالعه مروری، ابتدا اثرات ورود مهاجران خارجی بر اشتغال، بیکاری و سطح دستمزدها از دیدگاه نظری بررسی شده، سپس سازوکارهای تعدیل مهاجرت مورد بحث واقع می شود. در ادامه، برخی از مطالعات صورت گرفته در زمینه تاثیرات بازار کار از مهاجرت، با تاکید تاثیرات آن بر اشتغال و بیکاری و همچنین اثرات روی سطح دستمزدها همراه با نتایج آماری به دست آمده، ارائه می شود.کلیدواژگان: مهاجرت، مهاجران خارجی، بازار کار، دستمزد و اشتغال
-
صفحات 73-90مهاجرت حرکت بالنسبه دائمی جمعی است به نام مهاجر، از یک مکان به مکان دیگر که مقدم بر آن، مهاجران بر اساس سلسله مراتبی از ارزش ها یا هدف های با ارزش، تصمیم می گیرند و نتیجه این حرکت، تغییراتی در نظام کنش متقابل مهاجران است. در طول تاریخ، شکل مهاجرت برحسب زمان و تحولات محیطی و اجتماعی تغییر یافته است. از اوایل قرن نوزدهم، مهاجرت - آن هم از نوع روستا به شهر- به عنوان یک پدیده اجتماعی مهم بیان شده است. رشد شتابان صنعت و گسترش وسایل ارتباط جمعی، در عرصه بین المللی سبب شد نگاه های محلی و منطقه ای به زندگی پیرامونی و حوادث و پدیده های اجتماعی تحت الشعاع اندیشه و جریانات جهانی قرار گیرند. از دیرباز محققان و پژوهشگران اقدام به بررسی روندها و قانونمندی های پدیده های اجتماعی کرده اند که مهاجرت هم به عنوان یک پدیده تاثیرگذار در زندگی اجتماعی و فردی از این قاعده مستثنی نبوده است. در دهه های اخیر نظریات متعددی در رابطه با پدیده مهاجرت، عوامل تاثیرگذار بر آن و تاثیرات مختلف آن ارائه شده است. در این اثر به بررسی بخشی از این نظریات خصوصا نظریات جدید و در رابطه با حرکات جدید مهاجرتی مثل حرکات برگشتی مهاجران، انطباق یا فرهنگ پذیری از جامعه میزبان پرداخته شده است.کلیدواژگان: مهاجرت، نظریات مهاجرت، جاذبه مهاجرت، دافعه مهاجرت
-
صفحات 91-124هدف این مقاله، بررسی ویژگی های مهاجران به تفکیک استان طی دوره 1390- 1385 می باشد. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیل ثانویه داده های مهاجرت در سرشماری سال 1390 است. طی دوره مذکور 5534666 نفر محل سکونت خود را ترک کرده و در محلی غیر از محل اقامت قبلی خود ساکن شده اند. نتایج نشان می دهد نسبت مهاجر به جمعیت در دوره مذکور، 76 نفر در هزار بوده است. از کل مهاجرین کشور 56 درصد مهاجرین داخل استانی، 36 درصد بین استانی، 2 درصد خارج از کشور و 6 درصد اظهار نشده بوده اند. استان تهران از استان هایی است که بالاترین تعداد مهاجران وارد شده و خارج شده را داشته و بعد از آن استان های خراسان رضوی، فارس، اصفهان است. اکثر مهاجران خارج شده از استان ها وارد استان های همجوار شده اند. اکثر مهاجران مرد و از بین جوانان 29-15 ساله که در سن فعالیت و به دنبال اشتغال و تحصیل هستند، بوده است. علت عمده مهاجرت در استان های کشور پیروی از خانوار و در بعضی از استان ها عامل اشتغال، تحصیل، انجام یا پایان خدمت وظیفه و دستیابی به مسکن مناسب تر بوده است. مدت زمان اقامت بیشتر مهاجران وارد شده به استان ها کمتر از 2 سال بوده است.
نظری بررسی شده، سپس سازوکارهای تعدیل مهاجرت مورد بحث واقع می شود. در ادامه، برخی از مطالعات صورت گرفته در زمینه تاثیرات بازار کار از مهاجرت، با تاکید تاثیرات آن بر اشتغال و بیکاری و همچنین اثرات روی سطح دستمزدها همراه با نتایج آماری به دست آمده، ارائه می شود.کلیدواژگان: ویژگی های مهاجران، مهاجران بین استانی، مهاجران داخل استانی، دوره 1390، 1385
-
Pages 1-18Today, higher education tends to generalization and has emerged to social demand of population. According to human capital theory, education role has efficient in the economic development. In the recent years, changes in higher education of Iran, demonstrate a rapid growth of numbers of the university graduates. This phenomenon has effected on youth employment.
The study is followed a problem-based approach, and designed to answer the question, due to demographic changes, Is the higher education in terms of number of the graduates has changed in the last 25 years and how will change in the next 10 years?
The aims of this paper is to identify and project the changes of the population age-sex structure of aged 18 and above, higher educated population aged 18-24 years, level and trend of number of the university graduates and its employed population, the share of higher educated population to all of the employees and unemployment rate of the higher educated population, 1986-2011. Data are mostly taken from the censuses 1986 (1365) and 2011 (1390) which are conducted by Statistical Center of Iran (SCI). Also, we used the demographic methods for population projection of target group. Results showed that we will see a remarkable changes in the coming next years (1400). It involves evaluating possible solutions into consideration by national authorities.Keywords: Population, Higher Education, employment, labor force -
Pages 19-36Since the issue of human resource employment plays an important role in regional planning and economic growth of the countries, therefore it is necessary to find out the mainstream of factors affecting on employment growth within different economic sectors of the country. Lorestan province, despite abundant natural resources, climate variability, water, vast plains, various minerals, abundant and rich human resource and suitable potential of tourism attraction possess a poor status in the country in national level and over the years, has failed to earn a good share of the national economy. The main objective of present study is to investigate the proportionate and disproportionate growth rate of employment in Lorestan province of Iran during the period of 2001-2011, compared to the rest of the country (Reference Sector) at national level, using Shift-Share and Location Quotient models. By measuring Location Quotient (LQ) coefficients, the results show that from the view point of employment rate and its share in different economic sectors, the agricultural sector still remains to be a basic and fundamental sector (LQ=1.81) compared to other sectors of industry (LQ=0.79) and services (LQ=0.85) of Lorestan province, during the period of study. Generally as a policy making result, it is concluded that the path way designed to achieve relative advantages in agricultural sector of Lorestan, proved to be just in the way of relative advantages policy designed for the country. While it could not happen for Lorestan to keep pace with national policy designed for other two sectors of the economy, i.e. industrial and services.Keywords: Employment, Relative advantage, Shift share analysis, Location Quotient
-
Pages 37-52The world is rapidly developing urban life. The rate of urbanization is highly progressing in developing countries compared with that of developed ones. Iran too, has faced urbanization in its rapid pace. This rapid step has with itself so many consequences for large cities specially Urmia. The goal of research is analysis of effective factors in creation of slums in Urmia city, their consequences and presentation of suitable methods for prevention of increase of informal settlement. We invoked survey study along with using libraries. The sampling was elected with the use of Quota. Which was done randomly among 384 individual in of Urmia.
The results of this study indicates that main important reasons of slum dwelling in Urmia city is unemployment, low income, housing of low rent and widespread migration of small city and village that is arising of economic factors (like economic attractions and obstacles of economic in villages) as well as sociocultural obstacles related to previous zone. Informal settlement is deniable element in country metropolitans.Keywords: Urban attracts, Migration, Informal settlement, Urbanization, Urmia City -
Pages 53-72According to the latest census conducted by the United Nations, currently about 213 million people, i.e. more than 3 percent of the world's population, live outside the country of their birth. The great mobility of the population has definitely different effects on host countries economy. The labor market along with commodity, capital and money markets as one of the main pillars of the economy, has a significant role and more than any other market is affected by demographic trends in the international scale. Reverse effects of immigration on wages and employment levels in the labor market of the host country, as well as the distributive effects and rising inequality in income of natives are among the most important consequences that have been provoked economists around the world to conduct related theoretical and empirical studies. Due to the important nature, we need to examine and review the theories and literature in this field and provide an experimental study to be conducted in our country. In this review study, first, the effects of international migration on employment, unemployment and wages have been studied from a theoretical perspective and then the migration adjustment mechanisms were discussed. In addition, some studies in the field of labor market effects from migration with an emphasis on the effects on employment and unemployment as well as effects on wages, along with statistical results obtained are presented.
-
Pages 73-90Migration is the permanent movement of some people called migrant, from one place to another for some reasons and values. Their migration is determined by some values and goals that lead to changes in migrants interaction system. In human history the shape of migration was changed due to social and environmental changes. From the eve of 19 century migration became important social phenomena. Researchers and scientists always try to understand the trends and rules of social phenomena that migration as an influential phenomenon in individual and social life is so important for them. A lot of theories about migration were presented in last decades. In this paper some of these theories are discussed and we focused on newer ones.Keywords: Migration, Migration Theories, Acculturation, Adjustment, Return Migration
-
Pages 91-124The aim of this paper, is to study the immigrants characteristics in provinces of Iran, during 2006-2011. Research methods, is secondary analysis and data mostly taken from census 2011. In this period, 5534666 person, leave their home and are living in a place other than their previous residence. The results show the proportion of migrants to population is 76 person in the period.
56 percent of all immigrants of the country, are provincial migrants, 36 percent inter-provincial migrants, 2 percent abroad and 6 percent are undeclared. Tehran Province, have the highest number of Immigration and Emigration, and then Khorasan Razavi, Isfahan and Fars Provinces. Most of the immigrants are men in the range of 15-29 years of old. The main reason for migration in the country provincial are, following the family and in some provinces it is employment, education, conduct or end of conscription and access to suitable housing. The residence time of most immigrants are less than 2 years.Keywords: Characteristics of immigrants, provinces, inter-provincial migrants, suitable housing
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.