ماهنامه گستره انرژی
پیاپی 121 (خرداد و تیر 1396)

تشدید تحریم های غرب و آمریکا علیه کشورمان مقارن با روی کار آمدن دولت روحانی پاشنه آشیل توسعه صنعت نفت ایران محسوب می شد که با لغو تحریم ها در اواخر سال 94 فضای مناسب جهت پیگیری طرح های توسعه ای برای وزارت نفت را فراهم کرد. البته با هماهنگی انجام شده بین وزارت امور خارجه و وزارت نفت، رایزنی این وزارتخانه با شرکت های خارجی پیش از لغو کامل تحریم ها آغاز شده بود...

رئیس قوه مقننه با بیان اینکه در دولت یازدهم روی استفاده از مخازن مشترک اهتمامی جدی صورت گرفت گفت، نتایج استفاده از میادین مشترک نفتی در جنوب و غرب کشور توازن مناسبی به وجود آورده است لذا نباید در حوزه انرژی مناقشه کرد .لاریجانی با بیان اینکه قابلیت های خوبی در حوزه نفت و گاز ظهور پیدا کرده است افزود، رویکردی که در وزارت نفت شکل گرفته نزدیکی شرکت های داخلی به شرکت های مهم بین المللی است زیرا کسانی که در اقتصاد مقاومتی نگاه عمیقی داشته باشند می دانند که صنعت نفت و گاز، صنعت مادر بوده و هر تحولی در این صنعت کشور را متحول می کند...

صنعت نفت، متشکل از بخش های بالادستی و پایین دستی است که هرکدام از حیث الزامات فنی و تولیدی و عملیاتی و مهندسی، تفاوت های اساسی دارند. از این رو در تبیین عملکرد وزارت نفت لازم است که این بخش ها به طور مستقل، مورد مداقه قرار گیرند...

غلامرضا منوچهری گفت، بر اساس مصوبه شورای اقتصاد مقاومتی ما مکلف شدیم که 10 قرارداد را پایان امسال به نتیجه برسانیم که همگی در قالب مناقصه و مذاکره موازی پیش می رود. آزادگان یکی از این 10 قرارداد خواهد بود که روند مناقصه آن شروع شده است. شرکت های روسی به عنوان نفر اول در این قرارداد نیستند ولی در مناقصه های آتی که در آینده در پیش خواهیم داشت مثل میدان های منصوری و آب تیمور حضور دارند.

شرکت لوله سازی اهواز یکی از باسابقه ترین شرکت های لوله سازی در ایران است که در سال های اخیر با نشیب و فرازهایی نیز در تولید و عرضه محصولات خود به صنعت، به ویژه صنعت نفت روبه رو بوده است، اما هم اکنون پس از برجام و با تمهیدات مدیریتی اندیشیده شده با ظرفیت و کیفیت مناسبی اقدام به تولید بر اساس سفارشات صنعت نفت نموده است...

وزیر نفت در مراسم امضای قرارداد توسعه بخش فراساحل فاز 11 پارس جنوبی بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت توتال، شرکت ملی نفت چین و شرکت پتروپارس بیان داشت، با تلاش های فراوان نخستین قرارداد توسعه ای بعد از برجام به سرانجام رسید. این قرارداد در شرایطی امضا شد که بسیاری از افراد در خارج از مرزها نمی خواستند این اتفاق رخ دهد و عزت ایران و اینکه روابط ایران و جهان احیا شده است را ببینند...

چینی ها از قرن ها پیش تلاش های گسترده ای انجام داده اند تا قدرت اقتصادی خود را به سوی غرب سوق دهند. ساخت جاده ابریشم کهن در دوره فرماندهی امپراطور هان برای دستیابی به بازار آسیای مرکزی و حوزه مدیترانه انجام گرفت؛ اما با سقوط مغول ها و آغاز عصر دریانوردی اروپاییان، این مسیر به فراموشی سپرده شد. بدین ترتیب تا قرن ها بعد، رهبران پکن هدف گذاری تجاری خود را به سوی کشورهای همسایه جنوبی و شرقی معطوف نمودند...

در ماه های گذشته، چند رویداد بر صنعت نفت تاثیرگذار بوده که یکی از آن ها انطباق تولیدکنندگان نفت شیل با قیمت های پایین بازار است. دستاوردهای فناوری در کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری از دیگر عوامل تاثیرگذار محسوب می شود. اجرای طرح فریز نفتی اوپک نیز با همه بدبینی های گذشته به افزایش 20 درصدی قیمت ها منجر شده است؛ اما همچنان تا زمان عبور قیمت هر بشکه نفت از مرز 55 دلار، باید به انتظار اتفاقات فرارو بنشینیم...

در سایه تحولات اقتصادی و سیاسی اتحادیه اروپا، دولت های ترکیه و روسیه امیدوارند تا نقش آفرینی خود در عرصه جهانی را گسترش دهند. اردوغان که در گذشته از مخالفان حملات کرملین به سوریه بود، اینک در کنار پوتین به انتقاد از سیاست های رهبران اتحادیه اروپا می پردازد. ظهور پوپولیسم راست گرا در میان دولت های عضو اتحادیه اروپا و با نشانه هایی نظیر جدایی انگلیسی ها از این اتحادیه و پیروزی رهبران جدید آلمان و فرانسه را باید از نشانه های عصر جدید دانست...

آژانس بین المللی انرژی در گزارش اخیر خود با اشاره به پیش بینی عدم توازن میان عرضه و تقاضای نفت پس از سال 2020 میلادی، از ریسک افزایش سریع قیمت ها خبر داده و اعلام نموده تنها راه مقابله با این تهدید، اجرای پروژه های جدید خواهد بود...

در سال های اخیر، فناوری های نوآورانه افزایش ضریب بازیافت از میادین هیدروکربوری توسعه ای چشمگیر داشته اند. ارائه راهکارهای سفارشی برای افزایش برداشت از میدان های نفت و گاز در کانون توجه شرکت های پیشرو قرار دارد. مثلا فناوری تزریق دی اکسید کربن به سرعت در حال رشد بوده و کارایی این روش در حال افزایش است. توسعه روش های پیشرفته افزایش ضریب بازیافت با بررسی ویژگی های هر میدان انجام می شود تا بالاترین کارایی در بلندمدت به دست آید. بررسی ویژگی ها و مدل سازی میدان، گام نخست در اجرای موفق این فناوری ها است...

موسسه انرژی اینتلیجنت با نظرخواهی از مدیران ارشد شرکت های نفتی به بررسی نظرات آنان در مورد آثار بحران کنونی قیمت نفت پرداخته است. 130 مدیر فعال در صنعت نفت در این نظرخواهی شرکت کرده اند. بدین ترتیب نظرات آنان، جذاب و قابل توجه خواهد بود. پرسش های مطرح شده در مورد قیمت نفت، سرمایه گذاری در حوزه بالادستی، چشم انداز آینده عرضه و تهدیدهای بلندمدت توسعه فناوری های انرژی پاک بوده است. پاسخ های ارائه شده...

دولت امارات متحده به عنوان دولتی پیشرو و از اعضای شورای همکاری خلیج فارس، امیدوار است با برنامه ریزی های مورد نیاز حضوری گسترده تر در سه کشور نفتی حاشیه دریای کاسپین شامل قزاقستان، آذربایجان و ترکمنستان بیابد. فراموش نکنید که در سایه سقوط قیمت طلای سیاه در سه سال گذشته، این دولت ها با مشکلات اقتصادی دست و پاگیری روبرو هستند...

موسسه پی.آی.دبلیو، 50 شرکت بزرگ نفت و گاز دنیا را براساس بررسی 130 شاخص مختلف ارائه نموده است. این موسسه در 25 سال اخیر اقدام به ارائه این فهرست نموده و از ذخایر نفت و گاز تولید نفت و گاز طبیعی، ظرفیت پالایشی و حجم فروش به عنوان شاخص های ارزیابی استفاده می نماید. در این فهرست شرکت های ملی و بین المللی در کنار یکدیگر ارزیابی شده اند.

بانک سرمایه گذاری نفت و گاز آپیکورپ در گزارش چشم انداز سرمایه گذاری انرژی خود اعلام نموده، سرمایه گذاری دولت های خاورمیانه و شمال آفریقا در صنعت نفت و گاز در پنج سال آینده از مرز 583 میلیارد دلار فراتر خواهد رفت. بدین ترتیب در سال های 2017 تا 2021 میلادی، به ترتیب 195 و 159 میلیارد دلار در بخش های نفت و گاز طبیعی سرمایه گذاری خواهد شد. این ارقام در مقایسه با گزارش پیشین بانک دو درصد رشد نشان می دهد...

همه سازمان ها و شرکت های تجاری می دانند که در دنیایی پرریسک فعالیت می کنند. صنعت نفت و گاز نیز به عنوان صنعتی سرمایه بر، از این موضوع مستثنا نیست. ماهیت این صنعت از دیرباز با ریسک و پاداش پیوند خورده است. اکتشاف ذخایر هیدروکربوری در مناطق ناشناخته و فعالیت هایی نظیر انتقال و توزیع در مناطق مختلف، تغییرات قیمت ها و تحولات سیاسی عواملی هستند که هزینه های عملیاتی و نقدینگی شرکت های نفتی را تحت تاثیر قرار می دهند...

نوآوری در ذخیره سازی انرژی، شبکه های هوشمند و فناوری های تولید برق، زنجیره عرضه انرژی مورد نیاز دنیای ما را دگرگون نموده است. فناوری های ذخیره سازی انرژی در ترکیب با انرژی های خورشیدی و بادی، یک گزینه کارا، کم هزینه و بهینه به شمار می رود. شبکه های هوشمند با مدیریت عرضه و تقاضا، تامین پایدار برق مورد نیاز را بر عهده دارند. تولید برق در سال های فرارو با بهره گیری از انرژی های فسیلی و سایر منابع پاک می تواند کارایی این سامانه را افزایش دهد...

دونالد ترامپ در کارزار تبلیغات انتخاباتی سال گذشته خود، بارها از بمباران جهنم خاورمیانه سخن گفته بود؛ اما با ورود وی به کاخ سفید، شاهد تغییر آشکار دیدگاه های وی بوده ایم. ترامپ خواهان داشتن دست بالا در رویدادهای خاورمیانه است و به افق های بلندمدت برای حضور شرکت های آمریکایی می نگرد؛ اما دکترین ترامپ در منطقه راهبردی خاورمیانه چیست؟...

با ورود بحران سقوط قیمت نفت به سومین سال، اقتصاد دولت های وابسته به درآمدهای نفتی با چالش های فاجعه آمیزی روبرو شده است. در سایه این بحران، شیوخ عربستان سعودی اعلام نموده اند واگذاری سهام غول آرامکو را در سال آینده آغاز می کنند. بدین ترتیب در سال 2030 میلادی، وابستگی این کشور پادشاهی به درآمدهای نفتی پایان خواهد یافت. در فهرست 10 کشور دارای بیشترین وابستگی به درآمدهای نفتی، عربستان در رتبه 11 و پس از عراق، لیبی، ونزوئلا، الجزایر، برونئی، کویت، آذربایجان، سودان، قطر و نیجریه قرار دارد...

در سال گذشته، بیش از 50 درصد از ظرفیت اضافه شده تولید برق در سراسر دنیا به انرژی های پاک اختصاص داشته است؛ اما نرخ مشابه در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا پنج درصد بوده است .آژانس بین المللی انرژی در گزارشی به بررسی چالش های فراروی توسعه منابع انرژی پاک و تجدیدپذیر در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا پرداخته است. در سال گذشته، در مجموع 153 گیگاوات به ظرفیت تولید برق دنیا افزوده شده؛ و نیمی از آن به طرح های تولید انرژی های پاک اختصاص داشته است...

دو کشور چین و روسیه با وجود دارا بودن روابط راهبردی در مسائل بین المللی، تاکنون نتوانسته اند چالش های دو طرف در بخش اقتصادی به ویژه عدم تعادل در میزان تجارت دوجانبه را برطرف نمایند. در سال های گذشته، اکثر صادرات روسیه به چین مواد خام بوده و در مقابل، اکثر صادرات چینی ها به روسیه محصولات الکترونیکی و پوشاک بوده است...

در سایه سقوط قیمت نفت، فعالیت های مربوط به ساخت تاسیسات دریایی در آب های منطقه خلیج فارس در سال های اخیر با رکود نسبی روبرو شده، اما متوقف نگردیده است. مدیران این پروژه ها با فشار برای کاهش هزینه ها و پایین آوردن نرخ اجاره روزانه تجهیزات روبرو هستند.
پس از گذشت نزدیک به سه سال از آغاز بحران سقوط قیمت نفت در تابستان سال 2014 میلادی، رهبران صنعت نفت در کشورهای حاشیه خلیج فارس تلاش می کنند تا همچنان این طرح ها را به پیش ببرند...

در دو دهه اخیر، شاهد تلاش های جهانی برای کاهش انتشار کربن بوده ایم. ما شاهد نوآوری های مختلفی نیز در این حوزه هستیم. از یک سو، فناوری های انرژی تجدیدپذیر می توانند به کاهش حجم انتشار گازهای گلخانه ای در میادین صنعت نفت و گاز کمک شایانی کنند و از سوی دیگر، با جمع آوری سکوهای قدیمی می توان به این تاسیسات زندگی دوباره بخشید...

چند دهه پیش، مخاطبان فیلم های سینمایی علمی تخیلی نظیر ترمیناتور و مرد چمن زن، برای نخستین بار با مفهوم واقعیت مجازی آشنا شدند، اما این فناوری در سال های اخیر، رنگ واقعیت گرفته است.صنعت فراساحلی با استقبال از این فناوری، پیشگام توسعه آن در صنعت نفت شده است. با تجهیزات واقعیت مجازی می توان همه بخش های یک دکل فراساحلی را مشاهده کرد، در لایه های مختلف یک سازند هیدروکربوری گشت و گذار نمود و تجهیزات تولید غول پیکر و پیچیده نصب شده در زیر دریا را دید، بدون آنکه پاهایتان خیس شود! اما شرکت های حوزه صنعت نفت چگونه از این ابزار تصویری برای فعالیت های مهندسی خود بهره می گیرند؟ نتایج بررسی های ما نشان می دهد سرعت توسعه این فناوری در سال های اخیر بسیار چشمگیر بوده، اما همچنان فرصت های زیادی برای گسترش کاربردهای آن و تولید محصولات سفارشی وجود دارد...

مهم ترین منبع انرژی مصرفی دنیا که همه کشورها از آن به میزانی انبوه در اختیار دارند چیست؟ پاسخ این پرسش کارایی انرژی و یا سوخت نامریی است. آژانس بین المللی انرژی در گزارش سالانه کارایی انرژی، به تشریح وضعیت کنونی این موضوع پرداخته است.کارایی مصرف انرژی در سراسر دنیا، گامی بلند در راه افزایش امنیت انرژی و کاهش انتشار گاز گلخانه ای دی اکسید کربن و سایر آلاینده ها به شمار می رود. بسیاری از کشورها دریافته اند ایمن ترین و پاک ترین نیروگاه ها ساخته نمی شوند، بلکه با بهبود کارایی انرژی به وجود می آیند...

نانوتکنولوژی به مواد و سیستم هایی مربوط می شود که ساختار و اجزای آن به دلیل ابعاد در مقیاس نانو، خواص و رفتار جدیدی را نشان می دهند. با توانایی ساخت و کنترل ساختار مواد نانوساختار می توان خواص حاصل را بهبود داده و خواص مطلوب را در مواد طراحی کرد. در این مقاله با توضیح مراحل مختلف موجود در صنایع حفاری، به پتانسیلها و تاثیرات نانوتکنولوژی در هر بخش از فرآیندهای حفاری اشاره شده است...