دو ماهنامه بررسی های بازرگانی
سال چهاردهم شماره 79 (مهر و آبان 1395)

رویکرد جدید سیاست صنعتی، هم افزایی میان سیاست صنعتی و رقابت پذیری را در قالب تخصصی شدن هوشمند، مورد توجه قرار می دهد؛ بدین معنا که سیاست صنعتی در بخش های رقابت پذیر می تواند رشد این بخش ها را تقویت کند. با توجه به تاکید سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی بر رقابت پذیری بر اساس مزیت ها و جغرافیای مناطق کشور این سوال قابل طرح است که مولفه های کلیدی سیاست صنعتی با رویکرد جدید در راستای بهبود رقابت پذیری منطقه ای چیست؟ در این مقاله تلاش می شود تا با استفاده از شاخص مالم کوئیست و روش تحلیل پوششی داده ها، تغییرات رقابت پذیری استان ها در سال های 1387 و 1391 اندازه گیری و براساس شاخص های تحلیل گر تفسیر شود. براساس نتایج به دست آمده، استان های اردبیل، خراسان، همدان، یزد و چهارمحال و بختیاری بیشترین بهبود رقابت پذیری را در دوره مورد بررسی داشته اند. نتایج حاکی از آن است که تغییرات رقابت پذیری استان ها مبتنی بر تغییرات کارایی نهاده ها و بازدهی سرمایه گذاری است و رابطه ضعیفی میان تولیدات صنعتی صادراتی و بهبود رقابت پذیری استان ها وجود داشته است که با اشتغالزایی ارتباطی ندارد. براساس مزیت های صادراتی استان ها، معدن را می توان یکی از موتورهای محرک قوی رقابت پذیری و توسعه صنعتی استان ها بر شمرد.
منطقه ای بودن سیاست صنعتی، مداخلات بسیار موشکافانه و دقیق، سوق دادن حمایت ها به سمت شبکه های بخش خصوصی در مناطق، تشکیل شورای گفتگوی استانی و تقویت خریدهای دولتی در مناطق را می توان از مولفه های کلیدی سیاست صنعتی رویکرد جدید در مناطق کشور دانست. به نظر می رسد که توجه به ثبات اقتصاد کلان که بیشترین آثار را بر توسعه بخش های مختلف دارد مهمترین الزام در این میان است.

موفقیت محصول در بازار هدف از طریق ترکیب اثربخش آمیخته بازاریابی ممکن است. آمیخته بازاریابی، جزء لاینفک استراتژی بازاریابی است. استراتژی بازاریابی موفق، حول دو عنصر اصلی محصولات و بازارها می گردد. آمیخته بازاریابی، مجموعه متغیرهای قابل کنترل و ابزاری کارآمد و موثر جهت تصمیم گیری مطلوب درباره ویژگی های محصول، قیمت، توزیع و ترفیع است. عامل محصول ناظر بر میزان تطابق بین محصول و ویژگی هایش با نیازها و خواسته های مشتری است. اتخاذ تصمیم مناسب درباره آمیخته محصول از طریق ایجاد ارزش و رضایت در خریدار هدف، باعث موفقیت محصول در بازار میشود. استراتژی محصول، با تصمیم گیری های مربوط به آمیخته محصول، خط محصول، و کالاهای تولیدی، مرتبط است. محصول، ترکیبی از کالا و خدمت، و زیر مجموعه آن شامل توسعه و تنوع محصول، کیفیت، طرح، اندازه، مشخصات، نشان تجاری، بسته بندی و خدمات پس از فروش است. محصول در بازاریابی فرش دستباف، تنها یک تخته فرش نیست، بلکه شامل کیفیت مواد اولیه و بافت، نوع طرح و نقشه، رنگ بندی و نام تجاری است. فرش دستباف ایرانی، کالایی فیزیکی با قابلیت تولید انبوه، سفارشی و هنری برای مصرف نهایی یا تجاری است. هدف مقاله، تبیین ابعاد استراتژی توسعه محصول طبق آمیخته کالایی فرش دستباف ایرانی است. روش پژوهش،توصیفی تحلیلی ومبتنی برمطالعات کتابخانه ای،دستاوردهای پژوهشی و نظر خبرگان است. نتیجه تحقیق، موید آنست که مطلوبیت حاصل از آمیخته محصول فرش دستباف ایرانی با اتخاذ استراتژی های مناسب درباره تغییر مشخصات کالا، از طریق بهبود کیفیت، ویژگی ها و شکل کالا، با هدف جذب مشتریان جدید و افزایش میزان مصرف، بدست می یابد.

عملکرد مناسب زنجیره تامین نقش حیاتی در موفقیت سازمان ها دارد. لذا، بکارگیری یک سیستم مناسب ارزیابی عملکرد زنجیره تامین به منظور بهبود مستمر آن ضروری است. هدف از این پژوهش، تجزیه و تحلیل عملکرد زنجیره تامین طبق مدل مرجع عملیاتی زنجیره تامین (SCOR) می باشد. نخست پنج معیار طبق مدلSCOR ، شناسایی گردید که شامل قابلیت اطمینان، انعطاف-پذیری، پاسخگویی، هزینه و دارایی می باشند و سپس معیار چابکی که دارای تکرار بسیار پایین در مطالعات پیشین بوده است با تایید خبرگان به چارچوب نظری اضافه شد. بنابراین الگویی با شش معیار، پس از بررسی پژوهش های قبلی و با تایید خبرگان و کارشناسان شرکت صنایع دریایی ایران (صدرا) تهیه گردید.
میزان اهمیت و تاثیر معیارها و اولویت بندی آن ها با استفاده از تکنیک دیمتل (DEMATEL) بدست آمده است. در نتیجه، با توجه به نتایج بدست آمده از تجزیه و تحلیل علی و معلولی دیمتل، به ترتیب معیارهای «قابلیت اطمینان، چابکی، پاسخگویی و دارایی» به عنوان معیارهای علی و اثرگذار و دو معیار «انعطاف پذیری و هزینه» معیارهای معلول و اثرپذیر هستند. از نظر میزان اهمیت، دارایی بالاترین اهیمت را در ارزیابی عملکرد زنجیره تامین دارد و پس از آن به ترتیب معیارهای چابکی، قابلیت اطمینان، پاسخ-گویی، انعطاف پذیری و هزینه دارای اهمیت هستند.

این پژوهش با هدف عارضه یابی و تحلیل سناریوی مجتمع دخانیات تهران مبتنی بر رویکرد تلفیقی مهندسی ارزش و مدل تحلیل پوششی داده ها صورت گرفته است. بدین منظور، کارگروه های تخصصی در هفت حوزه مالی، پشتیبانی، تدارکات و انبار، نگهداری و تعمیرات، فناوری اطلاعات، تولید و منابع انسانی تشکیل شد که منجر به تعریف 272 کارکرد شامل 12 کارکرد اصلی، 149 کارکرد فرعی، 62 کارکرد غیرضروری و 49 کارکرد پیش بینی نشده و 495 ایده گردید. در ادامه، ایده های تکراری حذف و ایده های مشابه ادغام شدند و مروری بر جنبه های مختلف ایده ها و مقایسه با وضع موجود انجام گردید. در نتیجه، 27 ایده نهایی در قالب 6 سرفصل تعریف و با استفاده از مدل رتبه بندی کامل اندرسون-پیترسون (A&P) اولویت بندی شدند. در گام آخر، ایده های نهایی سناریوهای پیشنهادی مجتمع دخانیات تهران تحت عنوان «تحول سازمانی» و «مدیریت دارایی ها» پس از بسط و توسعه ایده های نهایی، تدوین و ارائه گردیدند.

هدف این تحقیق بررسی تاثیر مشارکت مشتریان در خلق ارزش افزوده در شرکت های لبنی استان فارس می باشد. این تحقیق، کاربردی و از نوع تحقیقات توصیفی همبستگی است که به شیوه پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق را مشتریان محصولات لبنی شرکت های معتبر در فروشگاه شهروند شهر شیراز تشکیل دادند که از بین آنها در یک بازه زمانی 20 روزه، تعداد 386 نفر به شیوه تصادفی انتخاب و نظرات آنها مورد بررسی قرار گرفت. تعیین حجم نمونه تحقیق با استناد به مقدار حداکثر حجم نمونه در جدول نمونه گیری مورگان و کرجسی انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات مورد نیاز تحقیق، پرسشنامه یی و گونگ (2013) بود که پس از ترجمه و انجام برخی تغییرات جزئی، مورد استفاده قرار گرفت. بر مبنای مدل مورد استفاده در تحقیق، مشارکت مشتریان در دو بعد رفتار شهروندی و رفتار مشارکتی بررسی شد و متغیرهایی نظیر جست و جوی اطلاعات، تسهیم اطلاعات، رفتار مسئولانه، تعامل شخصی، بازخور، مشاوره، کمک رسانی و تحمل بعنوان متغیر مستقل و توسعه محصولات جدید نیز بعنوان متغیر وابسته تحقیق مورد سنجش قرار گرفت. بر مبنای نتایج تحقیق، رابطه مثبت و معنی داری بین متغیرهای مستقل تحقیق با میزان توسعه محصولات شرکت وجود داشت و فرضیه اصلی تحقیق مبنی بر تاثیر مشارکت مشتریان در توسعه محصولات شرکت مورد تایید قرار گرفت. نتایج تحلیل معادلات ساختاری نیز نشان داد که مدل مورد استفاده در تحقیق برای تبیین رفتار مشارکتی مشتریان در خلق ارزش مشترک در شرکت های لبنی از برازش مناسب برخوردار است.

در این تحقیق بررسی ارتباط بین مجمع عمومی سالیانه بر بازده سهام ، حجم معاملات سهام و نوسانات بازده سهام شرکتهای گروه صنعت سیمانی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار گرفته است. هدف از انجام این تحقیق بررسی تاثیر مجمع عمومی سالیانه بر بازده سهام، حجم معاملات سهام و نوسانات بازده سهام با تلفیقی از مدل پانل دیتا است. برای انجام تحقیق 29 شرکت از گروه صنعت سیمانی مجموعه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، انتخاب شده است. روش آماری مورد استفاده از داده های تابلویی و روش رگرسیون پانل می باشد. تحقیق حاکی از آن است که برگزاری مجمع عمومی سالیانه با بازده سهام رابطه معنادار و مستقیم و همچنین برگزاری این مجمع بر حجم معاملات سهام رابطه معنا دار و مثبت وجود دارد و برگزاری مجمع عمومی سالیانه با نوسانات بازده سهام رابطه معناداری وجود ندارد به عبارتی برگزار ی مجمع تاثیری بر نوسانات بازده سهام شرکت های سیمانی ندارد.

مقررات مسئولیت پذیری گسترده تولیدکننده در اتحادیه اروپا نتوانست ترویج بسته بندی دوستدار محیط زیست را ترویج کندکه دلیل اصلی آن استفاده از ابزارهای اقتصادی به ویژه هزینه تولید کننده در آن است.در این مقاله، به منظور بهبود اثر هزینه تولیدکننده، هم از جهت ارتباطی و هم از جهت تاثیرگذاری بر کیفیت بسته بندی، یک مدل ریاضی برای محاسبه هزینه های متغیر پایدار تولید کننده پیشنهاد شده است. توسعه این مدل شامل گام های زیر است: انتخاب معیارهای پایداری، یکپارچه سازی معیارهابا استفاده از شیوه تصمیم گیری چندمعیاره، فرموله کردن محاسبه هزینه متغیر پایداری تولید کننده و یکپارچه سازی سیستم تعاملی تارنما پایه برای شرکت های بسته بندی و واردکنندگان برای محاسبه هزینه متغیر خودشان.جنبه های پایداری مورد نظر شامل ابعاد اجتماعی مرتبط با ارزیابی اثرات چرخه حیات بسته بندی(مانند گرم شدن کره زمین و مسمومیت انسانی) و جنبه های اجتماعی مرتبط با ارائه اطلاعات در مورد بسته بندی(مانند نماد سطل زباله و اطلاعات اثرکربن) هستند. مدل ریاضی توسعه یافته از نتایج پایداری که توسط شیوه تصمیم گیری چند معیاره ارائه شده است استفاده می کند.اگر سطح پایداری پایین باشد یعنی این که اثرات زیست محیطی و اجتماعی منفی باشد،هزینه ها از هزینه های فعلی بیشتر می شود و بالعکس.در تجزیه و تحلیل حساسیت، کم ترین هزینه برای بسته بندی پلی اتیلن محاسبه شد.بیشترین ارزش به بسته بندی PVC بدون مواد بازیافت و بدون اطلاعات محیطی اختصاص یافت.