فصلنامه بوم
پیاپی 9-10 (بهار و تابستان 1396)

زمین اساس اقتصاد سکونتگاه های بومی در تمام طول تاریخ تمدن بشری محسوب می شود و بستری است مناسب برای توسعه سکونتگاه ها و حکومت ها و شاخص ترین معیار اقتصاد و قدرت حاکمین.
در کشور ایران نیز به دلیل وسعت و تنوع اقلیم و قومیت ها و همچنین تکثر دوره های تاریخی و فراز و فرود نظام های مالکانه متاثر از گسترش و یا کاهش محدوده ها مالکیت زمین، قوانین متعددی در نظام بهره برداری از زمین منعقد گردیده است. در این نوشتار به تعریف روش های بهرهبرداری اراضی کشاورزی، نحوه تقسیمات و خراج درآمد از بهره وری، واحدهای اندازه گیری شده مربوطه پرداخته خواهد شد.

دهستان سیاوشان واقع در استان مرکزی و در 7 کیلومتری جنوب شهرستان آشتیان قرار دارد. در این نوشتار سعی شده است نخست با مراجعه به منابع کهن تاریخی به تاریخچه و مشخصات جغرافیایی آن پرداخته شود، سپس با پژوهش های میدانی به معرفی قلعه ها، قنوات، چشمه ها، مزارع کشاورزی، اصطلاحات زراعی و آبیاری هفت پی پرداخته شود.
ابتدا تاریخچه این روستا بیان شده و سپس در بخش فرهنگی با مراجعه به معرفی کتیبه و حجاری های صندوق امامزاده فاطمه صغری (س) که از قرن 10 هجری (951ق)به جا مانده به معرفی این مکان مقدس پرداخته شده است.
در حوزه پژوهش های اسنادی دو سند تقسیم نامچه ارث بازخوانی و معرفی می شود که مربوط به اواخر قاجار در این روستاست. در این مکتوبات لوازم به جا مانده به وراث در یک خانواده روستایی متمول صورت برداری شده که چه میزان ماترک از وی باید بین فرزندان و اعضای خانواده تقسیم شود.
در این اسناد، لوازم و ابزارهای سنتی کشاورزی و زندگی روزمره یک روستایی در سال (1317ش = 1357ق) معرفی شدهاست که علاوه بر مردم شناسی، به موضوعی مهم یعنی میزان سواد کاتبان روستایی در نوشتن و تولید اسناد اشاره میشود. در واقع آنچه در این مقاله به آن اشاره می شود مونوگرافی بخشی از فرهنگ و تاریخ این روستای تاریخی و مهم است.

از زمان پیدایش واژه اکوموزه به عنوان مفهومی جدید، اکوموزه هایی به منظور حفاظت و تفسیر میراث در جهان ایجاد شده است که توسط ساکنان گردانده میشوند. واژه اکوموزه در چند سال اخیر به ادبیات حرف های ایران نیز وارد شده است، اما در بسیاری موارد همچون برخی از واژه ها بدون توجه به مفهوم واقعی به کار برده میشود. گاهی نیز موزه فضای باز “اکوموزه” خوانده میشود. بنابراین، این مقاله مطالعه دقیق مفهوم اکوموزه را با معرفی طرح اکوموزه لافت به عنوان اولین اکوموزه کشور هدف قرار می دهد و از روش تحقیق کاربردی و توصیفی بهره میگیرد.
در مقاله پیشرو، ابتدا مبانی نظری و نقش اکوموزه و سپس طرح اکوموزه لافت با معرفی بندر لافت و میراث محدوده شرح داده میشود. ضرورت شناخت و درک اهمیت اکوموزه در میان ساکنان به عنوان گردانندگان اصلی، در پیشبرد طرح، یکی از نتایج مقاله است. عدم اجرای طرح اکوموزه لافت با گذشت چند سال از تهیه مراحل مختلف و انعکاس خبرهای آن در رسانه ها از سوی مسئولان، ضرورت شناخت و درگیری ساکنان را نشان میدهد. لزوم بهرهمندی تمام ساکنان از منافع فرایند حفاظت در هر طرح حفاظت از میراث، به منظور مشارکت آنها در پیشبرد طرح و همچنین ضرورت توجه به مفهوم دقیق اکوموزه به منظور تحقق اهداف آن از جمله دیگر نتایج مقاله است. کمک به توسعه از طریق حفاظت و شناساندن میراث طبیعی و فرهنگی و جذب گردشگران در نقاط دارای پتانسیل کشور با ایجاد اکوموزه تنها با توجه به نتایج برشمرده ممکن است.

اسب سواری امروزه به یکی از فعالیت های تفرجی پرتقاضا تبدیل شده و از توسعه قابل توجهی در انواع اکوسیستم های مختلف برخوردار است. شکل های مختلف اسبسواری و سوارکاری وجود دارد که برخی در زمره ورزش های محیط های باز و آزاد و برخی از جمله فعالیتهای تفرجی در انواع محیط های طبیعی محسوب میشود. رابطه انسان و اسب قدمتی به طول تاریخ تکامل اجتماعی بشر دارد و اسب برای کشاورزی، بارکشی، حمل و نقل، جنگ و نبرد، درمان و امدادرسانی، انتظامات، پیک و پست و تفریح و حتی برای تغذیه در خدمت انسان قرار داشته است. تا اواخر قرن پانزدهم، سوارکاری بیشتر در جنگها معمول بود اما در اواخر قرن نوزدهم، با پیشرفت صنعت و جایگزین کردن اسب ها توسط ماشین آلات، سوارکاری تنها محدود به حوزه ورزشی و سرگرمی شد به شکلی که امروزه مشاهده میشود. شکلهای مختلف گردشگری متکی به اسب وجود دارد، در برخی از انواع آن، گردشگر تنها شاهد مسابقات اسبدوانی است؛ در برخی گردشگر راکب وسیله ای است که توسط اسب حمل می شود مانند درشکه سواری و در برخی دیگر گردشگر خود سوار بر اسب است و با اسب به گردش و بازدید از مناظر و مکان ها میپردازد. این تفریح میتواند به شکل اسبچه سواری، سافاری با اسب یا اسب سواری طبیعت به انجام رسد. اسب سواری در ردیف فعالیت های تفرجی آسان و سبک قرار میگیرد و در کوهپایه، بیابان، جنگل، علفزار، بیشه زار، چمن زارهای مشجر، سواحل و جزایر اجرایی است. این فعالیت تفرجی مناسب مناطقی با شیب کمتر از 15 درصد و ارتفاع از سطح دریا کمتر از 1500 متر است.
سوارکاری تفریحی برای افراد با سن بالای 9 سال مجاز است و به طور استاندارد وزن سوارکار باید کمتر از 20 درصد وزن اسب باشد. سبکها و رشته های ورزش سوارکاری متعدد است و سبک انگلیسی و غربی از شناخته شده ترین آنها محسوب میشوند. سبک انگلیسی پیش نیاز و پایه بعضی از رشته های سوارکاری مانند درساژ، پرش با اسب، چوگان و حتی کورس است. از سبک غربی بیشتر در رشته هایی از سوارکاری که تاریخچه آنها از کار در مزرعه سرچشمه گرفته و به مرور زمان توسعه یافته اند، مانند استقامت، استفاده میشود. ورزش سوارکاری به شکل مسابقات اسبدوانی، مسابقات یورتمه، مسابقات تاخت، مسابقات ارابه رانی، درساژ، پرش، استقامت، مسابقات وسترن، رودیئو، چوگان و کمانگیری روی اسب در نواحی مختلف جهان دیده میشود. علاوه بر شکل های مختلف سوارکاری ورزشی، اسبسواری در طبیعت نیز با استقبال و توسعه متنوعی همراه بوده و گردش با اسب به اغلب اکوسیستم ها توسعه یافته است. با وجود این سوارکاری ورزشی و اسب سواری در طبیعت در کشور در مقام مقایسه با دیگر رشته های مشابه با اقبال بالایی همراه نبوده اما ظرفیت های بسیاری برای آن وجود دارد.

معماری بی نظیر قلعه ها همیشه بسیار مورد توجه علاقه مندان بوده است و جاذبه خاصی برای گردشگران به همراه دارد. معرفی دو قلعه زیبا با فاصله اندک (فاصله افقی حدود 1400متر) درخور توجه است. مجموعه دژهای سارو متشکل از دو قلعه کوچک شمالی و بزرگ جنوبی و کلاته سرسبز سارو در دره بین دو قلعه است. از آنجا که در مورد قلعه های سارو در کتب مختلف در دسترس یا نامی برده نشده یا خیلی کم به آنها پرداخته شده و حتی صحبت های ضد و نقیضی در مورد قلعه ها شده است، موضوعی گسترده و قابل بررسی است و مطالعات میدانی وسیعی را میطلبد. در این مقاله سعی بر آن است تا ابعاد بیشتری از موضوع نسبت به گذشته مورد توجه قرار گیرد و با شناخت بیشتر هنر و معماری دژها حق این دو قلعه تاریخی ناشناخته تا حدی ادا شود. روش تحقیق این مقاله به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش از نوع تحلیلی- توصیفی است، همچنین جمع آوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای به همراه مطالعات میدانی است.

در گذشته یکی از عمومی ترین و مردمی ترین فضاهای شهری در جامعه ایران میدان های شهری بودند. در دوره پهلوی اول، این فضاها هویت خود را از دست دادند و در چند دهه اخیر در بلاتکلیفی مطلق به سر میبرند؛ به نحوی که امروزه مفهوم ذاتی میدان که با تعاملات اجتماعی و حضور پررنگ مردم گره خورده بود، از بین رفته و فلکه جایگزین آن شدهاست. بر این اساس، هدف اصلی این تحقیق “ارائه روشی در راستای احیای مجدد” این فضای گمشده است. این روش برای غالب گره های شهری قابل استفاده بوده و در گذر زمان و در راستای هماهنگی با تحولات نظری، شهری و... امکان تغییر، بسط و گسترش آن وجود دارد. با بهره گیری از این روش، امکان تغییر ماهیت گره هایی که از ابتدا به صورت فلکه ساخته شده اند به میدان شهری و نیز احیای میدان های گذشته وجود دارد که در گذر زمان نقش اجتماعی شان کمرنگ شده و نقش ترافیکی به خود گرفته اند.

کاشان منطقه ای در حاشیه کویر(حد فاصل کوهستان – کویر) از گذشته های دور به سبب ویژگی های جغرافیایی و اقلیمی، از دوره استقرار در روستاها و آغاز یک جانشینی(محوطه باستانی سیلک) تاکنون مسکون بوده است. این منطقه به دلیل بستری که بر آن واقع شده است، از یکسو رو به کویر و از سوی دیگر رو به کوهستان، دارای ویژگی های خاصی است و همین خصوصیات منحصر به فرد، باعث شکل گیری شهر روی یک رشته باغ شده است که منشا آن قنات ها و مسیرهای آب بالادست از کوهستان، زمین های حاصلخیز و... است. این ساختار کامل در گذر زمان، بیانگر رابطه تنگاتنگ میان بستر فرهنگی و طبیعی بوده و همچنین سازگاری و همسوکردن نیازهای انسان و طبیعت را به تصویر میکشد.
شناخت شکل گیری این ساختار و رابطه تنگاتنگ انسان و طبیعت، بدون بررسی بستر و محیط پیرامون آن میسر نمیشود؛ بستری که در گذر زمان دستخوش تغییرات فراوانی قرار گرفته است. از این رو در این مقاله سعی بر آن است، با مطالعه اسناد،کتب و مدارک تاریخی موجود و مطالعات انجام شده توسط متخصصان، بازدید و برداشت های میدانی و... سیر تغییرات از گذشته تاکنون با تحلیل و آنالیز آنها در قالب لایه های اطلاعاتی انجام شود، چرا که برای درک بهتر این بستر در گذر زمان، شناخت و تحلیل خط سیر تاریخی بستر و تاثیر عناصر ناهمگون امری ضروری و حیاتی به نظر میرسد.

محوطه قلعه گوری رماوند واقع در کوهدشت لرستان از جمله محوطه های باستانی حاشیه رودخانه سیمره است که طی سه فصل کاوش باستان شناختی، بقایای یک کاخ باشکوه از این محوطه نمایان شد. در همین راستا نتایج حاصل از کاوش فصل سوم، بقایای معماری متشکل از فضاهای مسقف و غیرمسقف را دربرداشت. در ارتباط با این فضاها حجمی از یافته های فرهنگی از جمله 841 قطعه سفال به دست آمد که تعداد 224 قطعه مورد مطالعه و طبقه بندی قرار گرفت. اهمیت سفا های این محوطه به دلیل تک دوره ای بودن آنهاست. مبنای این مطالعه، گونه شناسی و طبقه بندی سفال ساسانی فصل سوم کاوش محوطه قلعه گوری رماوند و سپس مقایسه آنها با نمونه های مشابه در زاگرس مرکزی و دیگر مناطق شناخته شده از دوره ساسانی است. گونه شناختی صورت گرفته روی این سفال ها با توجه به رنگ خمیره آنها منجر به طبقه بندی چهارگانه این سفال ها شد.

شهر پدیده ای است تاریخی که بخش چشمگیری از تاریخ مدنیت بشر در بافت های تاریخی آن تجلی می یابد و بیانگر فرهنگ، هویت و روابط اجتماعی نسل های گذشته است. توسعه شهرنشینی و بروز پدیده مدرنیسم، کالبد جامعه سنتی را دچار مشکلات و تغییرات بسیاری کرد که در اثر این تغییرات بافت های تاریخی کارایی گذشته خود را از دست دادند و بسیاری از بناهای تاریخی این بافت ها به صورت متروکه در آمدند. مواریث فرهنگی در بیان عام و بناهای تاریخی به صورت خاص به عنوان مولفه های تشکیل دهنده هویت و غنای عناصر فرهنگی شمرده میشوند. جدایی و بریدن از این میراث ها به بی هویتی و آشفتگی می انجامد. حفظ این بافت ها و بناها، ساماندهی واحیای آنها از طریق جاری ساختن جریان زندگی روزمره مردم، فعالیتی در جهت بهبود وضعیت کالبدی شهر و حفظ هویت اصیل محله های تاریخی است. خانه های تاریخی، یکی از تکدانه های تشکیل دهنده بافت های تاریخی، همچون نگینهای ارزشمندی هستند که هویت پایدار بافت شهر را شکل داده اند. اهمیت مرمت و احیای خانه های تاریخی از آن جهت است که در صورت بی توجهی، این بخش مهم از هویت ملی و اجتماعی کشور از بین رفته و نمیتوان با هیچ جایگزین دیگری این نقصان را جبران کرد.
معماری مسکونی شیراز را انتخاب کردیم که از پربارترین و غنیترین نمونه های خانه در فرهنگ معماری ایران است. خانه اصلی ترین عنصرتشکیل دهنده قطعات مسکونی بافت شهر بوده و از خصوصیات این خانه ها، درونگرایی آن است. خانه بصیری را انتخاب کردیم که متعلق به دوره انتقال و دارای سه حیاط و یک حوضخانه است و آرایش دهنده کلیه فضاهاست که با وجود قابلیت های بسیار بنا به دلیل بی مهری وارثان و مسئولان سال ها متروکه و خالی از سکنه رها شده است. هدف اصلی از این نوشتار که به روش تحلیلی-توصیفی و مبتنی بر مطالعات میدانی است، تاکید بر مفهوم احیا جهت بازگرداندن زندگی دوباره به خانه بصیری است که نتیجه آن حفظ هویت بافت تاریخی محله سنگ سیاه شیراز و ارتقای فرهنگ و زندگی اجتماعی مردم محله است.

بی شک به رهگیری از منابع زنده طبیعت یکی از شاهرگ های بقای جوامع انسانی است. سودجویی از پوشش های گیاهی، هوای پاک و به ویژه جانوران.
در همین راستا، تاریخ کنش به پیش راندن و دنبال کردن جانوران به دوران بسیار گذشته باز میگردد. حیوان تعقیب، محاصره و به زمین انداخته میشد؛ اما هنوز این نحوه کار از خاطرات انسان ها محو نشده است. اختلاف دوران شکار، دوران اولیه تاریخ بشریت با عصر حاضر فقط تنها در یک جابجایی است: به جای حیوان انسان تعقیب میشود. تعقیب انسانها توسط انسانها و به زمین انداختن و از بین بردن آنها هنوز هم پایه های فرهنگی بیشتر جوامع انسانی را تشکیل میدهد. شاید به خاطر همین خاطرات برجای مانده گذشته است که خلبان هلیکوپتر آمریکایی کشتار ساکنان دهاتی در ویتنام را به شکار بوقلمون ها تشبیه کرد!

آب به عنوان یک عنصر حیات بخش نمادی از تقدس، تازگی، طراوت، تجدید حیات، برکت و فراوانی است و دربرگیرنده همه امکان های بالقوه زندگی است که از عناصر لازم و ضروری برای انسان محسوب میشود. آب در فرهنگ های مختلف و از جمله ایران از خاستگاه و جایگاه خاصی برخوردار است. خاستگاه آب در ایران به دوران کهن و باستان برمیگردد که نمادهای آن را میتوان در اوستا مشاهده کرد که به ستایش ایزد بانوی آبها میپردازد. ناهید یا ایزدبانوی آب و باروری از ستایش شدگان است. از این رو ایرانیان از دورترین ایام برای آب حرمتی ویژه قائل بودهاند، آن را با پلیدی نمی آلودند، آب دهان در آن نمی افکندند، حتی دست در آن نمی شستند و همواره می کوشیدند تا آن را پاک و پاکیزه نگه دارند. هدف از این پژوهش نشاندادن جایگاه آب در فرهنگ عامیانه ایرانی است که همواره با هاله ای از تقدس و معنویت همراه بودهاست. در این تحقیق با استفاده از روش کتابخانه ای و نیز مشاهدات میدانی، تلاش شده است تا جایگاه این پدیده مهم در فرهنگ ایرانی نشان داده شود (پناهی سمنانی، 1388: 264-265؛ شعبانی اصل، 1386: 315).
این مقاله مروری است بر اهمیت و تقدس آب در برخی باورها و الگوهای فرهنگ عامه ایرانیان که در ابتدا با نگاهی کوتاه بر پیشینه تقدس آب در ایران باستان و اسلام آغاز شده و سپس به تفصیل برخی از آداب و رسوم مربوط به آب را در برخی از مناطق و اقوام ایرانی بررسی کرده است.

در ایران شهر به عنوان جایگاه حکومت و استقرار دستگاه اداری سیاسی حکومتهای زمان وقت بود. در این راستا بعضی از پدیده های شهری وجود داشتند که از طرفی بازتاب زندگی معمولی مردم و از طرف دیگر منعکس کننده حضور حکومت در زندگی شهری بودند. از جمله آنها مناصب شهری بود که بستر ارتباطی حوزه قدرت مرکزی و حکومت مرکزی با سبک زندگی مردم بودند. مهمترین بحث را میتوان در محورهایی چون الگوی توزیع قدرت سیاسی در شهرها، نحوه مدیریت امور در واحد شهری و توزیع عملکردی آن در سطح کوچکترین واحدهای شهری محله و نظایر آن تعیین کرد. مهمترین مسئله ای که سعی شده است تا در این مقاله به آن پرداخته شود این است که تا چه اندازه سلسله مراتب مدیریت امور مختلف شهری در ایران تحت نظارت و سلطه حکومت مرکزی قرار داشت و به چه مقدار واجد خصلت ها و اختیارات خودگردانی و شبه خود مختارانه بود. نتایج حاصل از این پژوهش نشاندهنده نقش این مناصب و میزان نفوذ آنها در زندگی مردم بود. همچنین باید گفت که این منصب ها با ایجاد دستگاه های جدید اجرایی تا حد زیادی موقعیت پیشین خود را از دست دادند و با مقامات جدید جایگزین شدند. میزان حضور و نفوذ آنها بیانگر میزان قدرت این مناصب از سویی و دستگاه حکومت از سوی دیگر بود.

آنتیلوپ سایگا را میتوان یکی از آخرین بازماندگان پستانداران دوران آخرین یخبندان بزرگ در نظر گرفت که با پشت سرگذاشتن فراز و فرودهای فراوان تا چند دهه گذشته در گله هایی عظیم کران تا کران استپهای اوراسیا را در مینوردید. ارزش اقتصادی این گونه، خواه شاخ و یا پوست و گوشت، باعث شد تا در گذر زمان هرگاه برداشت از جمعیت از بهره برداری پایدار به بهرهکشی بیرویه تبدیل شود زنگ خطر انقراض را به صدا درآورد. در این نوشتار سعی برآن است که به اهمیت اقتصادی معرفی این گونه به زیستگاه هایی در ایران پرداخته شود که بیشترین شباهت با آسیای مرکزی را دارند تا با پرورش سایگا بتوان از مراتع و زیستگاه های موجود به بهترین شیوه بهره برداری کرد.

پارک ملی دریاچه مانیارا در تانزانیای شمالی در قاره آفریقا واقع است. این کشور دارای ویژگی های خاص جغرافیایی، طبیعت شگفت انگیز، تنوع حیات وحش و گونه های بومی و نادر و همچنین فرهنگی غنی است که بستر ورود طبیعت گردان (اکوتوریست) را فراهم کرده است. این منطقه دارای هتل های بومی بسیار زیبا با امکانات خاص منطقه است. شاخص ترین محدوده پارک ملی دریاچه مانیارا خانه های درختی هستند که یکی از خاصترین سکونتگاه های سافاری اطراف این منطقه است که با ویژگی های بومی منطقه و دکوراسیونی مدرن در میان درختان جنگل کهن ماهگونی مانند گهواره ای قرارگرفته است. در این گزارش به تاریخچه ایجاد گردشگری طبیعی (اکوتوریسم) در آفریقا و احداث هتل های روستایی و مروری بر طبیعت زیبای پارک ملی دریاچه مانیارا و ویژگی ها و فعالیت های مرتبط در این هتل پرداخته میشود.

مجموعه داری از فعالیت های خاص پراهمیت و عاشقانه است که قابلیت جمع آوری ارزش های پنهان از دید مردم را فراهم میکند و در نهایت با پالایش، دسته بندی و هویت سازی مجددا در معرض دید عموم قرار میدهد و به درستی مجموعه داران را حافظان آثار فرهنگی هنری و تاریخی می نامند.
در ایران نیز فعالیت انجمن مجموعه داران با تلاش جمعی از فرهیختگان از سال 1386ش شروع شد و در نهایت در سال 1392ش به صورت قانونی به عنوان یک تشکل مردم نهاد از سوی وزارت کشور در سطح ملی به ثبت رسید. از همان سال های نخست با شناسایی مجموعه داران مختلف و برپایی نمایشگاه ها، کارگاه های آموزشی و جلسات متعدد و مکرر جهت تبادل نظر و قوام اهداف انجمن فعالیت هایی صورت گرفت.

ولی الله مظفریان در سال 1332ش در دماوند متولد شد. دوران تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در زادگاه خود گذراند و در سال 1356ش با اخذ درجه مهندسی منابع طبیعی از دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد. وی بلافاصله خدمت خود را در باغ گیاه شناسی ملی ایران و موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع آغاز کرد و از آن زمان به عنوان گیاه شناس در موسسه مزبور به انجام وظیفه مشغول است. در طی انجام وظیفه، دوره فوق لیسانس را در سال 1368ش در دانشکده علوم دانشگاه تهران به پایان رسانید و متعاقب آن در سال 1381ش موفق به اخذ درجه دکتری در رشته علوم گیاهی با گرایش رده بندی گیاهی شد. در طی سالهای خدمت، با مسافرتهای متعدد به مناطق مختلف ایران با گیاهان بومی ایران آشنا شد و تاکنون قریب به 55 هزار نمونه گیاهی از مناطق مختلف ایران را جمع آوری و نامگذاری کرده که در هرباریوم مرکزی ایران نگاه داری میشود. وی تاکنون 80 گونه گیاهی جدید را به جهان گیاه شناسی معرفی و بیش از 100 گونه گیاهی را نیز برای ایران رکورد کرده است. در طی این مدت دو جنس جدید از گیاهان تیره چتریان به نامهای Kelussia و Opsicarpium را به دنیای دانش ارائه کرده و یک جنس از گیاهان چتریان نیز توسط دانشمند روسی و یکی از همکاران وی به افتخار ایشان Mozaffariania نامگذاری شده است. در طی دوران گیاه شناسی گونه های متعددی نیز به نام و افتخار او توسط دیگر گیاه شناسان نامگذاری شده است از جمله Dionysia Mozaffarianii ، Mentha Mozaffarianii و... . او به زبان لاتینی گیاه شناسی و انگلیسی تسلط دارد و از سال 1362ش تا به امروز کتاب های متعددی در زمینه گیاه شناسی و ترویج دانش گیاه شناسی منتشر کرده است و در دست انتشار دارد.

سیدابوالقاسم انجوی شیرازی معروف به نجوا، پژوهشگر فرهنگ عامه و موسس مرکز فرهنگ مردم، در نهم اردیبهشت ماه 1300ش/ 1921م در محله دروازه سعدی شیراز در خانواده ای روحانی و طالب علم به دنیا آمد. پدرش سیدخلیل مشهور به “صدرالعلما” که نسب وی به سیدالاسود طباطبایی میرسد، و مادرش خدیجه کجوری دخت عبدالمجید مشهور به “حکیم منظر” و نوه آیت الله حاج شیخ مهدی کجوری مازندرانی بود. پس از مهاجرت خانواده به تهران و سکونت در کوی سقاخانه آیینه واقع در بازار، در مدرسه سادات، دبیرستان بازرگانی و دانشکده حقوق دانشگاه تهران به تحصیل پرداخت و برای ادامه تحصیل در دانشگاه ژنو راهی سوئیس شد. انجوی همچنان که از محضر بزرگان ادب فارسی و نیز استادان علوم قدیمه در حوزه فرهنگ اسلامی بهره میگرفت در سال 1318ش با فرهنگ غرب، ادبیات جدید اروپا، زبان فرانسه و به ویژه فولکلور آشنایی یافت. دوران جوانی مرحوم انجوی شیرازی با دهه های پرحادثه سی و چهل، دهه هایی با حوادث تاریخی، سیاسی و اجتماعی متعدد همراه بود. کمتر نویسندهای را میتوان یافت که متاثر از حوادث این دوران نشده باشد. با سقوط رضاشاه در شهریور1320ش به فعالیت های سیاسی و مطبوعاتی روی آورد و با اسامی مستعار الف نجوا، الف جویا و الف صبح در نشریات “نبرد امروز”، “افق” و “آتشبار” (1326 1322) قلم زد و به دلیل چاپ مقالات انتقادی به جزیره خارک (1335 1333) تبعید شد. در این جزیره روزهای سختی را در تبعید و زندان گذراند. انجوی پس از رهایی از بند تبعید به تالیف و تحقیق در ادب رسمی روی آورد که رهاورد آن کتابهای “سفینه غزل” (1336) مکتب شمس (1337) و تصحیح دیوان خواجه حافظ (1345) بود.

هوای تهران به شدت سرد و سوزناک است. شب قبل برف سفید بر آسمان شهر باریده و آلودگی این شهر پر از دود را کمی پاک کرده است. تهران این روزها در شوک حادثه ساختمان پلاسکو در تب و تاب است و داغ آتشنشانان فداکار کشورمان بر قلب همه مردم ایران ماندگار شدهاست. فکرم هم درگیر سفر و هم درگیر این حادثه در نوع خود عجیب و مشکوک است. هیچ طوری نمیتوانم با آن کنار بیایم.
ساعت دوازده و نیم بامداد چهارشنبه است و من به اتفاق یکی از همسفران به فرودگاه امام خمینی رسیدیم. قرار است به صورت گروهی یک سفر مهیج و پر از خاطره به قلب حیات وحش آفریقا داشته باشیم. هنوز دقایقی نگذشته است که زنگ تلفن به صدا درآمده و یکی یکی دوستان همسفر حضور خود را اعلام میکنند.

زمانی که سینما اختراع شد مدتی طول کشید تا پیشروان این حرفه همچون دیوید وارک گریفیث به ساختاری که امروزه سینمای داستان گوی نود دقیقه ای است برسند. با اختراع تلویزیون و همه گیرشدن آن سازندگان دریافتند مخاطب تلویزیون نیازهای متفاوتی نسبت به مخاطب سینما دارد؛ بنابراین ساختار برنامه تلویزیونی بر اساس نیاز مخاطب تغییر کرد، در تلویزیون شاهد ساختارهایی هستیم که به هیچ وجه در سینما مورد استقبال قرار نمیگیرد، مثل شوهای تلویزیونی یا گفتگوهای ویژه و... .
با آمدن اینترنت روش استفاده از آن به قدری نسبت به تلویزیون و سینما تفاوت دارد که دیگر حتی نمیتوان نام مخاطب برای استفاده کننده آن گذاشت، چرا که مصرف کننده پیام در اینترنت خودش می تواند تولید کننده پیام باشد، در بازارهای محلی قدیم هر کس محصول خودش را میفروخت و از دیگری محصولی که نیاز داشت میخرید، امروزه فضای مجازی یک بازار بزرگ است که همه هم مصرف کننده و هم تولید کننده بالقوه آن هستند، مخاطب محتوایی که نیاز دارد در فضای مجازی پیدا میکند و از طرفی محتوایی که تولید کرده عرضه میکند. به دلیل شلوغی بازار پیام در اینترنت محتوای تولید شده باید بر اساس اصول نوین بازاریابی و تبلیغات اینترنتی ارائه شود ، در غیر این صورت پیام و محتوای تولید شده در میان انبوه پیام های بی محتوا و کم محتوا گم می شود.

سیدابوالقاسم انجوی شیرازی طرح جامعی را در سال 1340ش به شورای نویسندگان رادیو ایران ارائه داد و از 25 فروردین 1341ش اولین برنامه رادیویی هر پانزده روز نیم ساعت تهیه و پخش شد. در سالهای نخست، برنامه با نام “احساس و اندیشه”و پس از آن با نام “سفینه فرهنگ مردم”پخش میشد و به دلیل استقبال شنوندگان در سالهای بعد بر مدت برنامه افزوده شد تا آنجا که در سال 1357ش مدت برنامه به دو ساعت و نیم افزایش یافت. پس از انقلاب اسلامی تولید و پخش برنامه مدتی متوقف شد تا اینکه از اسفندماه 1358ش پخش آن از سر گرفته شد. حیات این برنامه علیرغم بازنشستهشدن استاد انجوی با همیاری همکاران ایشان تا سال 1361ش ادامه یافت و پس از چندی همکاران دیگری در رادیو ایران به تهیه و پخش مشابه آن برنامه اقدام کردند. با شکلگیری مرکز افکارسنجی، مرکز فرهنگ مردم به عنوان قدیمیترین واحد پژوهشی سازمان از تولید برنامه فاصله گرفت و ذیل آن مرکز با رویکرد پژوهشی، ضمن همت در گردآوری اسناد، گزارش های توصیفی و مواد صوتی و تصویری فولکلور، یافته های علمی خود را در قالب کتاب، گزارش پژوهشی و فصلنامه فرهنگ مردم ایران منتشر ساخت.

طب سنتی ایرانی با قدمتی بیش از 3000 سال، این روزها بیش از گذشته در عرصه سلامت پا به میدان گذاشتهاست. مصرف گیاهان دارویی از دیرباز در کشورمان مورد توجه بوده است و هماکنون در اکثر مناطق کشور اعم از شهری، روستایی و عشایری مصرف گیاهان دارویی در درمان برخی بیماری ها از جایگاه بالایی برخوردار است.
شهرستان نطنز به دلیل داشتن ظرفیت رشد طبیعت گردی وگیاهان دارویی میتواند در این زمینه مرکزی برای توسعه این رشته و ایجاد اشتغال باشد.
سالهاست که بر ظرفیت ایران برای سرمایه گذاری در سودآوری اقتصادی از گیاهان دارویی تاکید میشود؛ از سوی دیگر این موضوع تلاشی برای گردشگری سلامت نیز محسوب می شود که بارها از سوی مسئولان سازمان میراث و وزارت بهداشت بر آن تاکید شده است.