ماهنامه گستره انرژی
پیاپی 122 (شهریور 1396)

دکتر حسن روحانی در 17 مردادماه بیژن زنگنه را به عنوان وزیر نفت پیشنهادی دولت دوازدهم به مجلس شورای اسلامی معرفی کرد. بیژن نامدار زنگنه با کسب 230 رای موافق و 35 رای مخالف و 23 رای ممتنع موفق شد برای دهمین بار رای اعتماد را از مجلس شورای اسلامی بگیرد و برای چهارمین بار سکاندار وزارت نفت شود. زنگنه پس از کسب رای اعتماد در گفت وگویی به تشریح عملکرد گذشته و برنامه های دولت دوازدهم در بخش صنعت نفت و گاز پرداخت. بیژن زنگنه با تشریح برنامه های وزارت نفت در دولت دوازدهم، اظهار داشت...

مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در گزارشی به بررسی عملکرد وزارت نفت در دولت یازدهم پرداخت.
در این گزارش آمده است: تحلیل اسناد بالادستی کشور در بخش های نفت، گاز و پتروشیمی گویای آن است که افزایش ظرفیت تولید صیانتی نفت و گاز متناسب با حجم ذخایر کشور با تاکید بر میادین مشترک، بهره برداری از موقعیت جغرافیایی کشور در این حوزه، جلوگیری از خام فروشی و تولید محصولات با ارزش افزوده بالا از اهداف مشترک این صنعت بوده است...

وزیر نفت «خط مشی و راهبرد توسعه و بهره برداری صیانتی از مخزن های نفت و گاز» (راهبرد توسعه مخازن)را ابلاغ کرد. در ابلاغیه بیژن زنگنه آمده است: به استناد اختیارات و وظایف وزارت نفت ناشی از جزء 1و 2 بند الف و جزء های 1و 5 بند ب ماده 3 قانون و اختیارات وزارت نفت مصوب 1391 مجلس شورای اسلامی، موارد زیر در خصوص خط مشی و راهبرد توسعه و بهره برداری صیانتی از مخزن های نفت و گاز(راهبرد توسعه مخازن)ابلاغ می شود...

دولت دوازدهم، بر اساس برنامه هایی که در دوران انتخابات ریاست جمهوری به مردم ارائه شده است و نیز مبتنی بر برنامه تقدیم شده به مجلس شورای اسلامی در هنگام معرفی وزرا، رسالتی بس سنگین برعهده دارد. این دولت باید بتواند طی دوره فعالیت خود، کشور عزیزمان ایران را از چالش های بزرگ انباشته شده در طول چند دهه گذشته عبور داده و شرایط مساعدی را برای مقطع پایانی فعالیت خود در سال 1400 که مصادف با به پایان رسیدن قرن حاضر است، به وجود آورد...

وعده های ترامپ به نخست وزیر هند درباره تامین نفت مورد نیاز این کشور، بیش از هر چیز حاکی از تصمیم واشنگتن برای جذب مشتری های نفتی کشورهای عضو اوپک است. از زمان اکتشاف نخستین چاه نفت جهان در ایالت پنسیلوانیا اقتصاد مرتبط با این منبع انرژی پر سود تاکنون نوسان زیادی را تجربه کرده است که از این دست می توان به افزایش و یا کاهش ناگهانی قیمت طلای سیاه بر اثر جنگ، رکود اقتصادی، صنعتی شدن جوامع، پیدایش و قوت گرفتن کشورهای در حال توسعه و بسیاری از مسائل مهم اقتصادی و سیاسی دیگر اشاره کرد. به طور معمول خاورمیانه از زمان اکتشاف نفت در این منطقه تاکنون همواره به عنوان منبع اصلی تامین انرژی و سوخت فسیلی جهان مطرح به حساب آمده و کشورهای صنعتی اروپایی و البته آمریکا همواره از بزرگ ترین مشتریان نفت کشورهای خاورمیانه بوده اند...

صنعت پتروشیمی از مصادیق تولید ارزش افزوده در صنایع پایین دست نفت و گاز است. محصولات تولیدی صنایع پتروشیمی ایران علاوه بر تامین نیازهای داخلی در بازارهای صادراتی نیز حضور دارد. با رویکرد اقتصاد مقاومتی، سیاست گذاری دولت برای رسیدن به تولیدات با ارزش افزوده و فن آوری های روز مورد توجه صاحب نظران و کارشناسان این صنعت است. بدین منظور با مهندس مسعود سعیدی طاهری، مدیرعامل پلیمر کرمانشاه گفتگویی در خصوص آینده صنعت پتروشیمی در ایران انجام دادیم و نظر ایشان را جویا شدیم...

سرمایه گذاری شرکت های صنعت نفت و گاز در بخش پژوهش و فناوری در سال 2015 میلادی با 15 درصد کاهش روبرو گردید و در سال گذشته نیز شاهد تداوم سقوط بودجه اختصاص یافته به این بخش بوده ایم. از دیرباز، فناوری های نوین، به شرکت های نفت و گاز در مسیر رقابت پذیری و دستیابی به مزیت رقابتی، کمک های شایانی کرده است. بهره گیری از فناوری های پیشرفته، کلید کاهش هزینه های سر به سری بوده و دلیل رشد پرشتاب تولید نفت و گاز ایالات متحده در سال های اخیر را باید در توسعه فناوری جستجو کرد. البته با اتکا به فناوری های پیشرفته، هزینه های تولید برق بادی و خورشیدی نیز کاهش قابل توجهی یافته است...

کارشناس ارشد برنامه آژانس بین المللی انرژی در یادداشتی که در پایگاه اطلاع رسانی این آژانس منتشر شد، اعلام کرد، خطر افزایش هزینه ها بار دیگر شرکت های بزرگ نفتی جهان را تهدید می کند. الساندرو بلسی در این یادداشت آورده، چند سال اخیر برای صنعت نفت و گاز چالش برانگیز بوده است. از 10 سال پیش که انقلاب گاز شیل آغاز شد تا کشفیات قابل ملاحظه نفت شیل، این صنعت شاهد توسعه فوق العاده چشمگیر فناوری از جمله شکست هیدرولیکی و حفاری افقی بوده است. تنها در بازه زمانی 2008 تا 2014، تولید نفت شیل آمریکا از یک سطح ناچیز به تقریبا چهار میلیون بشکه در روز رسید. این افزایش باورنکردنی بازار جهانی انرژی را دچار شوک کرد...

در سه سال گذشته، تولیدکنندگان نفت اوپک و شیل جنگی جهانی را آغاز نموده اند که با وجود هزینه های هنگفت، این رقابت نفس گیر همچنان ادامه دارد. نبرد دو طرف برای سلطه بر بازار 97 میلیون بشکه ای نفت مبادله شده در هر روز شرایطی را فراهم آورده که سه سال قبل کمتر کسی می توانست وقوع آن را پیش بینی نماید. در بهار سال 2014 میلادی، قیمت هر بشکه نفت بیشتر از 100 دلار و دو برابر قیمت کنونی بود. بهای هر بشکه نفت در روزهای گذشته به کمترین عدد در 12 ماه اخیر کاهش یافته است. راننده های آمریکایی در فصل مسافرت می توانند باک خودروهای خود را با بنزین ارزان پر کنند. نفت و فراورده های ذخیره شده نیز در اکثر مناطق دنیا همچنان بالا ارزیابی شده است...

با توسعه فناوری های دیجیتال در 20 سال گذشته، صنعت نفت و گاز در حال گذار به عصر دیجیتال و استفاده از اینترنت اشیای صنعتی و تحلیل داده های انبوه برای افزایش چرخه عمر فعالیت های اکتشاف و تولید است. به عنوان مثال، نرم افزار ویس آو د اویل فیلد شرکت هالیبرتون از توانایی یکپارچه نمودن عملیات سرچاهی با فعالیت های اداری و رایانه های ابری در کوتاه ترین زمان ممکن برخوردار است...

گاز طبیعی در سال های اخیر به منبع اصلی تولید برق در ایالات متحده تبدیل شده است. انقلاب منابع شیل، نقشی مهم در این تغییر ایفا کرده به طوری که قیمت هر یک میلیون بی. تی .یو گاز طبیعی از 8/86 دلار در سال 2008 میلادی به 2/52 دلار در سال 2016 میلادی کاهش یافته است. گاز طبیعی نه تنها سوختی پاک تر است، بلکه منبعی با کاربردهای متنوع و انعطاف پذیری بالا برای انرژی محسوب می شود. گاز جذاب ترین منبع انرژی حال حاضر دنیا و سال های آینده است که در مورد آن گفت وگوهای بسیاری در رسانه ها جریان دارد. در ادامه با شش نکته کلیدی در مورد گاز طبیعی آشنا می شویم...

کویت به عنوان یکی از اعضای اوپک در نظر دارد، علاوه بر تولید انرژی در بخش تجارت این منابع نیز فعالیت کند. پیشتر چند کشور دیگر تولیدکننده نفت در خاورمیانه نظیر عربستان سعودی، عراق، عمان و ابوظبی این راهبرد را در پیش گرفته اند. بدین ترتیب آن ها می توانند بخشی از درآمد شرکت هایی نظیر گروه ویتول و گلینکور از طریق خرید و فروش نفت خاورمیانه را تصاحب کنند. شرکت دولتی نفت کویت در حال مذاکره با این دو شرکت بزرگ تجارت کالا و چند شرکت نفتی دیگر است تا یک جوینت ونچر فعال در تجارت فرآورده های نفتی در سال آینده ایجاد کند. رهبران عربستان و عمان از گذشته دارای این بخش هستند. شرکت ملی نفت ابوظبی نیز اعلام نموده به دنبال یافتن شرکایی برای توسعه دامنه فعالیت در این بخش است...

پس از پایان سال گذشته میلادی که بازار نفت خام در آن فاقد ثبات بود، شاهد رشد مصرف انرژی های تجدیدپذیر، توسعه ناوگان خودروهای برقی و اختلاف نظر بر سر زمان اوج تقاضای طلای سیاه همراه با رکود بر بازار انرژی بودیم؛ اما غول های نفتی برای تداوم حضور در بازار تلاش می کنند تا بازارهایی جدید بیابند. در این میان، صنعت پتروشیمی یک گزینه در دسترس محسوب می شود. محصولات پتروشیمی از بازاری در حال رشد و سودآور برخوردارند. در سراسر دنیا، مصرف این محصولات رو به افزایش است؛ اما آیا این مدل تجاری جدید، همیشگی خواهد بود؟با توسعه روش های خرید برخط در کشور چین، تقاضای زیادی برای پلاستیک های مورد استفاده در بسته بندی کالاها وجود دارد. در سایر کشورهای در حال توسعه نیز شرایط کم وبیش مشابه است. حتی در ساخت گزینه های جایگزین سبز نظیر خودروهای برقی، پلاستیک استفاده می شود...

ساده ترین راه افزایش تولید انرژی خورشیدی در طول ساعات روز، چرخاندن صفحات به سوی خورشید است؛ اما برای ساخت و نصب صفحات خورشیدی غیرثابت، باید به عوامل مختلفی نظیر پایداری آن در برابر امواج باد و یا توفان ها توجه کرد. این موضوع در مورد صفحات خورشیدی نصب شده بر روی دیواره خارجی ساختمان های تجاری نیز باید در نظر گرفته شود...

کمیسیون اروپا در نظر دارد تا پایان سال 2019 میلادی، نسبت به رده بندی داوطلبانه «آمادگی هوشمندی» خانه های قاره سبز اقدام کند. این اقدام پس از تعیین شاخص های آمادگی و تدوین روش شناسی محاسبه، اجرا خواهد شد. در این پروژه، هر یک از خانه ها به یک هاب کوچک انرژی تبدیل خواهد شد .در اروپا، همچنان مشکل عدم دسترسی به داده های دقیق در مورد مصرف انرژی در ساختمان های مسکونی و اداری وجود دارد. بدین ترتیب، با هوشمندتر شدن ساختمان ها می توان در جهت کاهش مصرف انرژی در آن ها گام برداشت. فراموش نکنید که تاکنون اقدامی در جهت رده بندی مصرف انرژی در مورد منازل و ساختمان های اداری در اتحادیه اروپا انجام نشده است...

صنعت نفت و گاز در حال پیمودن دوره تغییرات دور از انتظار و پرفراز و نشیب است. سقوط قیمت نفت تاثیرات گسترده ای بر همه بخش های زنجیره تامین بر جای گذاشته و با توسعه دسترسی به انرژی های تجدید پذیر می توان پیش بینی نمود که نفت و گاز در دهه های آینده، دیگر منابع اصلی تولید انرژی نخواهد بود...

رویارویی اعضای شورای همکاری خلیج فارس به رهبری عربستان و امارات متحده عربی و حمایت مصر با دولت قطر که از حمایت های گسترده ترکیه و ایران برخوردار است، تضادهای مذهبی و سیاسی پنهان در قلب خاورمیانه را بیش از همیشه آشکار کرده است.در روز چهار ژوئن امسال، رهبران شورای همکاری خلیج فارس، محاصره شبه جزیره قطر و بستن تنها گذرگاه خشکی قطر با سایر کشورهای دنیا را اعلام کردند...

با گذشت چند ماه از بحران محاصره قطر توسط دولت های عرب همسایه به رهبری عربستان، هیچ کس نمی تواند با قاطعیت از آینده این رویارویی سخن بگوید اما یک موضوع کاملا روشن است: با جبهه گیری عربستان و قطر در برابر یکدیگر، ادامه جنگ نیابتی سوریه که ساخت خط لوله صدور گاز قطر به دروازه های اروپا از دلایل آغاز آن بوده، دیگر موضوعیتی ندارد؛ اما یک پرسش کلیدی باقی مانده است: چرا باید امیدها برای ظهور یک منبع نوظهور عرضه گاز ارزان در بازارهای اروپایی، کمرنگ تر از همیشه گردد؟ شرکت گازپروم در چند دهه اخیر، تامین کننده کلیدی و شبه انحصاری گاز مورد نیاز اروپایی ها بوده و رهبران مسکو از خروج بازیگران دیگر از این بازار، شادمان خواهند شد...

قزاقستان از سال 1911 میلادی، یک تولیدکننده نفت بوده و در فهرست دارندگان ذخایر نفت خام و تولیدکنندگان نفت کشورهای استقلال یافته شوروی در رتبه دوم قرار دارد. در سال 2016 میلادی، میانگین تولید روزانه نفت خام و مایعات نفتی این کشور 698/1 میلیون بشکه بوده است. با توسعه میدان های بزرگ تنگیز، کاراچاگاناک و کاشاگان در یک دهه گذشته، تولید نفت این کشور با افزایش چشمگیری روبرو شده است؛ و برای توسعه صادرات نفت باید توسعه میادین جدید به سرعت اجرا گردد. تا پیش از دهه 1960 میلادی، تولید نفت قزاقستان اندک بود، اما در آن سال ها با رشدی قابل توجه، تولید نفت این کشور از مرز 500هزار بشکه در روز فراتر رفت...

همه ما علاقه داریم با چشم انداز انرژی های مصرفی در آینده آشنا شویم؛ اما واقعیت این است که تنها یک پیش بینی با واقعیت ها منطبق خواهد بود. در ادامه با چند پیش بینی در مورد انرژی های مصرفی دنیا در 50 سال آینده آشنا می شویم...

رهبران دهلی نو در نظر دارند تا با هدف دور زدن هند در طرح راه ابریشم در حال احداث دولت چین، نسبت به ساخت یک راه ابریشم نوین با هدف دستیابی به اهداف خود اقدام کنند. طرح بلندپروازانه راه ابریشم چینی ها در سال 2013 میلادی به جهانیان اعلام شد و با اجرای آن، کشور اژدهای زرد در کانون ارتباطات و تجارت دنیا قرار خواهد گرفت. در مقابل، هندی ها با ساخت کریدور شمال-جنوب، امیدوارند تا روابط تجاری خود با ایران، روسیه، قفقاز و آسیای میانه تقویت کنند...

عرضه نسل جدید پهپادهای الکتریکی با استقبال گسترده شرکت های نفتی روبرو شده است. این پهپادها از توانایی پرواز طولانی تر برخوردار بوده و هزینه های آن ها در دوره عمر پروازی آن ها اندک است. مهم ترین مزایای این پهپادها عبارتند از...

پس از تصمیم ایالات متحده و اتحادیه اروپا مبنی بر تحریم روسیه در مارس سال 2014 میلادی و به دنبال پدید آمدن بحران اکراین، بخش انرژی این کشور در کانون تحریم ها قرار گرفت. غربی ها معتقد بودند این بخش، از ابزارهای تاثیرگذاری ژئوپلیتیک مسکو در مناطق مختلف دنیا محسوب می شود. ایجاد مانع بر سر سازوکارهای تامین مالی پروژه های انرژی روسیه و به دنبال آن، افزایش ریسک برای بدهی های مردان یخی نیز از سوی رهبران اتحادیه اروپا و واشنگتن، دنبال گردید...

در توسعه حرفه ای کارکنان نخبه، شما گزینه های متفاوتی برای آموزش کارکنان دارید. مدل 70-20-10 (70 درصد تجربه عملی، 20 درصد مبادلات اجتماعی و 10 درصد آموزش رسمی) به عنوان راهبرد ارزشمند توسعه به کار گرفته می شود. بدین ترتیب آموزش دهندگان تنها از سهمی 10 درصدی در آموزش های رسمی نقش آفرین می کنند.اما سهم سایر بخش ها چیست؟ چگونه می توان تجارب توسعه ای فردی را ارائه کرد؟ آیا سازمان شما از یادگیری اجتماعی پشتیبانی می کند؟ و آیا شما می توانید آموزش های غیررسمی را تحریک کنید؟...

عملیات سواپ (معاوضه) نفت کشورهای حاشیه خزر پس از هفت سال توقف به تازگی با تخلیه سه محموله نفتی ترکمنستان از سرگرفته شد. عملیات معاوضه نفت خام همسایگان شمالی که سواپ نامیده می شود، مزایایی مانند درآمدزایی، کاهش هزینه حمل نفت به پالایشگاه های شمال کشور، کاهش تردد نفت کش های جاده ای، تقویت جایگاه ایران در بازار جهانی و تبدیل ایران به قطب ترانزیت حامل های انرژی در منطقه را به دنبال دارد. در قالب طرح سواپ، ایران، نفت خام کشورهای حاشیه دریای خزر را در پایانه نکا تحویل گرفته و به مصرف می رساند و سپس معادل آن را در پایانه های نفتی جنوب کشور تحویل می دهد...

صنعت نفت پس از پشت سر گذاشتن سه سال دشوار سقوط قیمت ها، در شرایط کنونی بیش از هر چیز به دنبال کسب درآمد بیشتر است. در این شرایط، فناوری های دیجیتال می تواند نقش موثری در ارزش آفرینی بیشتر از تولید ایفا کند.حسگرها به صورت مداوم شرایط عملیاتی چاه ها را پایش می کنند و در صورت عدم انطباق شرایط با انتظارات، هشدار می دهند. متخصصان با نرم افزارهای پیشرفته و سفارشی تحلیل عملکرد، دلایل کلیدی عملکردهای نادرست را تشخیص داده و پیشنهادت ارزشمندی ارائه می کنند...