فهرست مطالب

پژوهش های کیفی در برنامه درسی - پیاپی 4 (پاییز 1395)

نشریه پژوهش های کیفی در برنامه درسی
پیاپی 4 (پاییز 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/09/24
  • تعداد عناوین: 6
|
  • مرضیه دهقانی، ابوالفضل غفاری صفحات 1-20
    هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی مبانی نظری اندیشه های آیزنر ، یکی از متخصصان و صاحب نظران برجسته رشته برنامه ریزی درسی می باشد .در این راستا پس از اشاره ای مختصر به محورهای اصلی نظرات آیزنر، مبانی نظری اندیشه های وی و پیامدهای آن مورد بررسی قرار گرفته است. سپس ضمن نقد برخی از اندیشه های وی تلاش شده تا با استفاده از روش تحلیلی- اسنادی ، به هر دو موضوع، بپردازد. نتایج، حاکی از آن است که نوع نگاه به دین از سوی آیزنر، موجب برداشت وی مبنی بر عدم امکان تبدیل شدن دین به یک نظریه ی قابل دفاع می باشد. در صورتی که زمینه ورود اندیشه های گوناگون در دین وجود دارد و طرح ایدئولوژی جزمیت مذهبی از سوی خود وی، به عنوان یکی از ایدئولوژی های موجود، به دلیل همین تاثیرگذاری بوده است. همچنین با توجه به نوع نگاه آیزنر به برنامه درسی در غالب سه انگاره رفتارگرایانه، حل مساله و نتایج آشکار(زیباشناسانه) و تاکید وی بر رشد و تعالی تربیتی یادگیرنده، به نظر می رسد این نوع نگاه باید بر روی یک پیوستار باشد و در واقع، انگاره نتایج آشکار(بصیرانه، خلاقانه و زیباشناسانه) همان پارادایمی است که دین بر آن تاکید دارد. نتایج بررسی و تحلیل آرای آیزنر نشان می دهد که آیزنر ضمن توجه به سنت عمل گرایانه و به نوعی پیشرفت گرایی ، در زمره متفکران پست مدرن نیز می باشد. کلام آخر اینکه، فلسفه وی متاثر از دیویی ، وایت هد ، برودی و هربرت رید است.
    کلیدواژگان: برنامه درسی، آیزنر، جزمیت مذهبی، پیامدهای آموزشی
  • اکبر هدایتی، حسن ملکی، علیرضا صادقی، اسماعیل سعدی پور صفحات 21-40
    هدف پژوهش حاضر طراحی و اعتباریابی الگوی برنامه درسی مبتنی بر شایستگی برای دوره کارشناسی ارشد رشته برنامه درسی بود. در این پژوهش، روش های تحلیل محتوای کیفی، روش اسنادی و روش توصیفی-استنتاجی مورد استفاده قرارگرفت. نمونه مورد نظر جهت گردآوری داده ها عبارت از 9 متخصص رشته برنامه درسی و 45 منبع در رابطه با برنامه درسی مبتنی بر شایستگی بود که به صورت هدفمند انتخاب شدند. فنون گردآوری داده ها عبارت از مصاحبه نیمه ساختاریافته فردی با متخصصان و تحلیل کیفی متون بود. داده های بدست آمده از مصاحبه ها و منابع متنی با روش کدگذار قیاسی تجزیه و تحلیل شد. یافته های این پژوهش، ویژگی های عناصر برنامه درسی مبتنی بر شایستگی را به ترتیب برای هدف، محتوا و فعالیت های یادگیری، روش و ارزشیابی بدست داد و الگوی اولیه برنامه درسی مبتنی بر شایستگی طراحی شد. همچنین فرایند، مراحل و چگونگی ارائه الگوی برنامه درسی مبتنی بر شایستگی، منتج از پژوهش های پیشین در رابطه با موضوع بود. الگوی مذکور پس از اعتباریابی توسط متخصصان و صاحب نظران و اعمال تعدیل ها، مورد تایید قرار گرفت. نتایج این پژوهش می تواند در طراحی برنامه درسی مبتنی بر شایستگی مورد استفاده قرار گیرد.
    کلیدواژگان: الگو، برنامه درسی مبتنی بر شایستگی، دوره کارشناسی ارشد
  • احمد ملکی پور، رضوان حکیم زاده صفحات 41-55
    امروزه با توجه به برداشته شدن مرزها، و پیدایش فرهنگ های متفاوت در کنار یکدیگر، ضرورت تدوین یک برنامه درسی منسجم مستلزم توجه به فرهنگی های متنوع و متکثر موجود در جامعه می باشد. در این میان بدیهی است که نظام تعلیم و تربیت هر جامعه ای برای زنده نگه داشتن خرده فرهنگ ها و همچنین زیست مسالمت آمیز آنها در کنار یکدیگر باید بر یک برنامه درسی چند فرهنگی تاکید کند، اما این گستردگی فرهنگی علاوه بر در نظر گرفتن خرده فرهنگ های بومی لزوم توجه به فرهنگ های ملی و فرا ملی را نیز بیش از پیش ضروری می سازد. براین اساس، هدف پژوهش حاضر تبیین برنامه درسی چند فرهنگی با تاکید بر شناسایی مولفه های هویت بین المللی برنامه درسی، هویت ملی برنامه درسی و هویت بومی برنامه درسی است. پژوهش حاضر از نوع کیفی به شمار می رود، که با استفاده از روش تحلیلی- اسنادی صورت گرفته است. یافته های پژوهش نشان داد که ساختار برنامه درسی چند فرهنگی به سه لایه هویتی برنامه درسی وابسته است، که در بالاترین سطح این لایه هویت بین المللی برنامه درسی قرار دارد، که ضمن در بر گرفتن لایه هویت ملی برنامه درسی، لایه هویت بومی برنامه درسی نیز در هسته مرکزی آن جای گرفته است.
    کلیدواژگان: برنامه درسی چند فرهنگی، برنامه درسی بین المللی، برنامه درسی ملی، برنامه درسی بومی
  • بازنگری تجربه بین المللی تلفیق در برنامه درسی دندانپزشکی (مبتنی بر نیازهای جامعه) و چگونگی کاربرد آن در ایران
    مریم صفرنواده، فریبرز محمدی فارسانی، احمد جعفری قوام آباد صفحات 56-70
    هدف این مقاله، بررسی تجربیات تلفیق در برنامه درسی دوره دندانپزشکی عمومی در قرن بیست و یکم در دانشگاه های معتبر جهان و بهره گیری از آن برای بازنگری برنامه درسی در ایران است. روش پژوهش، کیفی از نوع تحقیق تاریخی است. ابتدا با مطالعات کتابخانه-ای و با تحلیل و تفسیر اطلاعات، انواع تلفیق در برنامه درسی دندانپزشکی برخی از دانشگاه های معتبر جهان بررسی وسپس تصویری از وضعیت ایران ارائه شد. در نهایت، راه های استفاده از تجربه جهانی برای بهسازی برنامه های درسی دوره دندانپزشکی ایران مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها نشان می دهد دو نوع تلفیق در برنامه های درسی دوره دندانپزشکی طی دهه اول قرن بیست ویکم اعمال شده است: تلفیق افقی و تلفیق عمودی. به لحاظ تعداد، موارد اعمال تلفیق عمودی دارای تعداد بیشتری است. مزایای تلفیق در دوره طولانی شش-ساله دندانپزشکی، بسیار قابل توجه می باشد. این مزایا از نگاه آموزشی به سهولت یادگیری، استمرار یادداری، سرعت یادآوری و دقت بکارگیری مربوط هستند که هر یک از آنها برای بازنگری برنامه های درسی این رشته کافی می باشند. علاوه بر این،اینگونه دلایل تجربی به همراه فشار همسویی با برنامه های جهانی و پاسخگویی به نیازهای اجتماعی و انطباق با شرایط بازار کار، سبب شده است بازنگری برنامه های درسی بر اساس معیارهای تلفیق، امری ضروری و ناگزیر جلوه کند.
    کلیدواژگان: برنامه درسی، دوره دندانپزشکی عمومی، بهسازی برنامه درسی، تلفیق افقی، تلفیق عمودی
  • ژیلا کاردان حلوایی، اسکندر فتحی آذر، یوسف ادیب صفحات 70-90
    با توجه به نقش کتاب های درسی در مفهوم جنسیت، این پژوهش با هدف درک تجربه دانشجویان دختر از انعکاس مفهوم جنسیت در کتاب های درسی انجام گرفت. پژوهش حاضر، از نوع کیفی بوده و بر پارادایم تفسیری استوار است که با پژوهش پدیدارشناسی به اجرا درآمده است. شیوه گردآوری داده ها، مصاحبه های نیمه ساختاریافته بود که با نوزده نفر از دانشجویان دختر سال اول و دوم مقطع کارشناسی تا رسیدن اطلاعات به حالت اشباع انجام یافته است. در این مطالعه برای اعتبار و اعتمادبخشی به داده ها از قابلیت اعتبار، انتقال پذیری، قابلیت اعتماد و قابلیت تایید استفاده شد. به منظور تحلیل داده های مصاحبه از روش ون منن (تجزیه و تحلیل درونمایه ای) استفاده شده است. یافته های حاصل از پژوهش، مشتمل بر سه درون مایه است که عبارتند از: «احساس نابرابری جنسیتی»، «نقش و ویژگی های زن» و «پیامدهای نابرابری جنسیتی». یافته های پژوهش نشان می دهد احساس نابرابری جنسیتی دارای دو درون مایه فرعی «شغلی» و «سیاسی» است. «نقش فردی»، «نقش اجتماعی»، «ویژگی جسمانی» و «ویژگی عاطفی» درون مایه های ویژگی های زن می باشند و پیامدهایی نظیر « افزایش انگیزه پیشرفت و تحرک اجتماعی»، « کاهش منزلت اجتماعی زنان» و «بحران هویت جنسیتی» را به همراه دارد.
    کلیدواژگان: کتاب درسی، پدیدارشناسی، نابرابری جنسیتی، پیامدهای نابرابری
  • حمدالله محمدی، احسان اکرادی صفحات 100-120
    هنری ژیرو(به عنوان یکی از مهم ترین متفکران جهانی تعلیم و تربیت) معلمان را روشنفکران تحول آفرین می داند و معتقد است که معلمان دارای نقش سیاسی و اخلاقی مهمی هستند و وظیفه دارند تا برای تحقق دموکراسی و جامعه مدنی پویا تلاش کنند. آن ها باید اهداف، محتوا، روش ها و فناوری های تدریس را به سوال بکشند و با نگاهی انتقادی به آن بنگرند. معلمان باید پدیده های اجتماعی را در سطح جهانی به انتقاد بگذارند و علایق و ایدئولوژی های زیرین آن را کشف کنند. آنها باید با پرورش دانش آموزان به عنوان شهروندان انتقادی، زمینه را برای تحقق دموکراسی واقعی مهیا سازند. این یکی از رسالتهای مهم معلم در مقابله با گسترش فرهنگ نظام سلطه و پدیده هایی مانند مصرف گرایی است. ژیرو معتقد است که معلمان یکی از منابع مقاومت در برابر بازتولید نظام سلطه در تعلیم و تربیت هستند و می توانند با ایجاد آگاهی عمومی، نظام سلطه را به نقد بکشند. معلمان همچنین باید از مطالعات فرهنگی و سواد سیاسی غنی برخوردار باشند و تفاوت ها فرهنگی را مطالعه کنند و در کلاس خود به آن توجه کنند. آن ها باید فرصتی برای همه دانش آموزان ایجاد کنند تا بتوانند فرهنگ و تاریخ بومی خود را در کلاس درس به گفت و گو بگذارند و از این طریق تدریس را به زندگی و فرهنگ خود ارتباط دهند. معلمان در نقش روشنفکران تحول آفرین، در خارج از مدرسه هم به ایجاد یک عدالت اجتماعی و مقاومت دربرابر روابط نابرابر قدرت متعهد می شوند و در ارتباط با سایر کارگزاران فرهنگی و منتقدین، در این راه تلاش می کنند.ا
    کلیدواژگان: تعلیم و تربیت انتقادی، هنری ژیرو، معلمان به عنوان روشنفکران، تربیت معلم
|
  • Pages 1-20
    The main objective of this study was to investigate Eisner´s theoretical foundations thoughts one of the leading specialists and experts in curriculum studying. After a brief reference to the main axes of Eisner´s ideas, his theoretical foundations and their implications had been discussed. Then, while criticizing some of his ideas, we tried to address both subjects using analytical documents. Results indicate that Eisner´s approach to religion caused to his understanding that religion cannot turn into a tenable theory. Although there are backgrounds that different ideas can enter religion and religious dogmatism by his own ideology, as one of the existing ideologies, has been effective because of that. Also according to Eisner approach to curriculum in three ways, behaviorist idea, problem solving and result revealed aesthetic)) and his emphasis on growth and learner´s educational excellence, it seems that this view should be on a continuum. Actually the idea of revealing results (insightful, creative and aesthetic) is the same paradigm that religion emphasizes on. Results of the study show that according to Eisner´s attention to pragmatism and somehow progressivism, he is among postmodern thinkers as well. His philosophy was influenced by Dewey, Whitehead, Brody and Herbert Reed.
    Keywords: Curriculum, Eisner, religious dogma, philosophical foundations, educational implication
  • Akbar Hedayati Pages 21-40
    Developing and validating of the competency-based curriculum model for MA in curriculum course The aim of this study was to develop and validate the competency-based curriculum model for MA in curriculum course. In this study, methods of qualitative content analysis, documentary research and descriptive-inferential were used. The sample for data collection is 9 curriculum experts and 45 documents in relation to competency-based curriculum that were purposefully selected. Data collection techniques were the individual semi-structured interviews with experts and the qualitative document analysis. The findings showed competency-based curriculum elements features according to the objectives, content, learning activities and evaluation methods, then primary model of competency-based curriculum designed. So the process, procedures and how to providing competency-based curriculum model, resulted from the preceding studies on the subject.This model was validated by experts and mediators that have been done. The results of this study could be used in designing competency-based curriculum.
    Keywords: model, competency-based curriculum, MA
  • Review of integration experience of dental curriculum in the world prestigious universities and how to use it in Iran
    Maryam Safarnavadeh, Fariborz Mohamadi Farsani, Ahmad Jafari Ghavam Abad Pages 56-70
    The aim of this paper is to review integration experience in general dentistry curriculum in the world universities in the twenty-first century and advantage of it to review the same curriculum in Iran. In this study, a qualitative method is used. First, by library research and the analysis and interpretation of data, integration of the dental curriculum were some prestigious universities in the world. Then an image of the situation of Iran was present. In the end of, examined the ways of using international experience to improve the curricula of dental in Iran. Findings show that two types of dental curriculum integration in the first decade of the twenty-first century have been used: horizontal and vertical integration. In terms of numbers vertical integration has more used. Combining the benefits of a long period of six years in dentistry is very significant. It benefits from an educational perspective to facilitate learning, continuing retention, recall and precision speed related application, that each of them is sufficient to review the curriculum of the field. In addition, these empirical grounds, as well as alignment with international pressure and respond to social needs and adapt to labor market conditions, due to the revised curriculum is based on a combination of criteria, necessary and inevitable effects.
    Keywords: Medical Curriculum, General dentistry course, Curriculum improvement, Horizontal integration, Vertical integration
  • Zhila Kardan Halvaee, Eskandar Fathiazar, Yousef Adib Pages 70-90
    According to the role of the textbooks in the concept of gender, this research was conducted by the aim of the investigation on the perception of the female students’ experiences perception on the gender concept in the textbooks. This research is qualitative and it is based on the interpretative paradigm conducted by the phenomenology research. The data were collected by semi-structured interviews with twelve female students of first and second years of Bachelor of Science degree in order to complete data collection. In this study, for measuring of the reliability of the data, the validity and reliability of the data, transferability and dependability were used. For analysis of the interview data Van Mannen method was used. The results of this research are based on three themes of feeling of gender inequality, the role and characteristics of woman and gender inequality consequences. The results show that feeling of gender inequality has two secondary occupational and political themes. Personal role, social role, physical characteristics and emotional characteristics are secondary themes of the role and characteristics of woman and consequences including increase of progress motivation and social dynamicity lead to reducing of the women social status and gender identity crisis.
    Keywords: textbook, phenomenology, Gender Inequality, inequality consequences
  • Ehsan Ekradi Pages 100-120
    Henry Giroux considers teachers as transformative intellectuals and believes that teachers possess their own political and ethical roles and have obligatory attempt to materialize radical democracy within and without classroom. They should criticize the purposes, content, approaches and technologies of teaching. Also, they should criticize curriculum knowledge, and discover it’s underneath interests and ideologies. Giroux claims that teachers are one of the resistance resources against reproduction of the dominant system (hegemony) in education, and they can criticize their hegemony by means of breaking borders of dominant curriculum. Teachers should be possessed of enriched cultural studies, too, and study cultural differences and draw attention to them in classroom. They should make opportunities for all of the students so that they can communicate their own culture and history in classroom, and ultimately, by this way they can connect teaching up to their lives and culture. Teachers as common intellectuals, should be committed to establishing social justice and resistance against unequal relations of power, and they should endeavor accompanied by other agents and critics.
    Keywords: Critical pedagogy, Henry Giroux, Teachers as intellectuals, teacher training