فهرست مطالب

قرآن پژوهی خاورشناسان (قرآن و مستشرقان) - سال دوازدهم شماره 1 (پیاپی 22، بهار و تابستان 1396)

نشریه قرآن پژوهی خاورشناسان (قرآن و مستشرقان)
سال دوازدهم شماره 1 (پیاپی 22، بهار و تابستان 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/05/30
  • تعداد عناوین: 6
|
  • محمد علی رضایی اصفهانی، سید کمال کشیک نویس رضوی صفحات 9-18
    مقاله حاضر از آقای اندرو ریپین (Andrew Rippin) در پی معرفی ابزارهای مطالعه علمی قرآن برای خوانندگان غربی است. توجه دادن به مبنا بودن متن قرآن در پژوهش های قرآنی، معرفی و نقد برخی از منابع اساسی پژوهش های غربیان درباره قرآن و توجه دادن به منابع روزآمد و فن آوری های نوین از ویژگی های این مقاله است. با وجود این تکیه بر منابع غربی و کم توجهی به منابع اصیل اسلامی در پژوهش های قرآنی، تاکید می شود که بهره گیری کامل و بی طرفانه؛ از منابع بایستگی یک پژوهش علمی است. اهمیت نوشتار حاضر که مکمل ابزارهای معرفی شده برای مطالعه علمی قرآن در دایره المعارف می باشد. از آن روست که مبنایی برای دانشجویان و پژوهشگران غربی در آغاز مطالعات علمیشان پیرامون قرآن است.
    کلیدواژگان: قرآن، مطالعات، علمی، ابزار، مستشرقان، اندرو ریپین
  • علیرضا نوبری صفحات 19-30
    مقاله «مراحل خلقت و مراحل آفرینش» از عبدالفواد محسن ابراهیم در دایره المعارف قرآن لیدن به مطالبی پیرامون چگونگی آفرینش زمین و آفرینش آدم و حوا و بیان روند شکل گیری انسان از نگاه قرآن پرداخته است. مقاله با توجه به وجود نکات ابهام زا در آن و عدم جامعیت در ارائه مطالب، باعث القای شبهاتی شده است. نوشتار پیش رو در دو ساحت نقد کلی مقاله و نقد مباحث طرح شده در آن، به ارزیابی مقاله پرداخته است. در نهایت بعد از تحلیل و بررسی، عدم اثبات موارد ادعایی و عدم واقع نگری و جامعیت محقق در تحقیق را به اثبات رسانده است.
    کلیدواژگان: قرآن، بیولوژی خلقت، مراحل آفرینش، آفرینش زمین، آدم وحوا
  • حسین علوی مهر، طاهره عبداللهی صفحات 31-45
    وجود قصه های اسطوره ای در قرآن، از مسائل مطرح قرآنی دوران معاصر است که مدعیانی از جمله خلف الله دارد. وی با بیان این ادعا که اسطوره از زبان مشرکان به قرآن نسبت داده شده و خداوند این نسبت را رد ننموده، قائل به وجود اسطوره در قرآن می باشد. این پژوهش با بررسی دیدگاه خلف الله مبنی بر وجود قصه های اسطوره ای در قرآن با در نظر گرفتن معنای اساطیر در فرهنگ نزول به این نتیجه رسیده که مقصود قرآن از اساطیر آن گونه که خلف الله می پندارد، قصه های اسطوره ای به عنوان یکی از انواع ادبی رایج در عصر حاضر نیست.
    کلیدواژگان: قرآن، خلف الله، قصه های قرآنی، قصه های اسطوره ای، قصه های واقعی، الفن القصصی
  • عبدالحسین شورچه، سمیرا حیاتی صفحات 47-76
    یکی از ابزارهای مهم تعلیم و تربیت که اثر فوق العاده ای در رشد و تربیت افراد و به تبع آن جامعه دارد، استفاده از هنر قصه گویی در قالب ارائه الگو و نمونه ارزش ها و ضد ارزش هاست. وقتی انسان ها ویژگی های مثبت و منفی و صفات نیک و بد را در وجود نمونه های عینی، متبلور و متجلی می بینند، بیشترین اثرپذیری و عبرت آموزی را خواهند داشت. قصه های تاریخی منبع غنی و سرشاری از عبرت ها هستند؛ زیرا افراد با خواندن تاریخی که در قالب داستان بیان شده، عوامل سعادت و شقاوت گذشتگان را به صورت محسوس درک می کنند و خود را در کنار نقش آفرینان داستان احساس می نمایند و عامل پیروزی یا شکست آنان را با چشم عبرت می پذیرند. قرآن از این هنر به نحو احسن بهره برده و در مواردی آن را از حالت نقل صرف خارج کرده و جنبه تربیتی و هدایتی به آن بخشیده است و در راستای همین هدف از ذکر جزئیات پرهیز کرده است، اما این هنر بی بدیل قرآن در مواردی از سوی مستشرقان مورد خدشه قرار گرفته و اشکالاتی بر آن وارد شده است. در نوشتار حاضر، این اشکالات مورد بررسی و نقد قرار گرفته و هنر قرآن در استفاده درست و کاربردی از قصه گویی به عنوان شاخه ای تاثیرگذار در علوم انسانی نشان داده شده است.
    کلیدواژگان: قرآن کریم، داستان ها، مستشرقان، قصه گویی، هنر
  • سیدعلی اکبر ربیع نتاج، زینب زرگر کاظمی، هاجر اسدی صفحات 77-104
    پیامبر اکرم به جهت برخورداری از کمالات والای نفسانی به معنای اتم خود، به عنوان الگوی عالی عملی و اخلاقی برای مسلمانان معرفی شده است. افزون بر تاکید الهی و تایید مسلمانان بر این مقام، برخی از اندیشمندان غیر مسلمان نیز به آن اذعان نموده اند، لکن مخالفان اسلام همواره به منظور حذف اسلام در صدد انکار حقانیت نبوت پیامبر اکرم و به تبع آن، انکار حقانیت قرآن برآمده اند. در این میان، برخی مستشرقان برای رسیدن به مطلوب خویش سعی در تخریب جنبه اسوه بودن پیامبر دارند. در مقاله محمد و اسلام شایستگی حضرت را برای الگو بودن تکذیب کرده و معتقد است که علم کلام عامل ترسیم یک صورت نمادین و افسانه ای با عالی ترین فضایل از شخصیت محمد می باشد. به نظر می رسد تاکنون پاسخی دقیق و علمی به این نظریه داده نشده است؛ لذا نوشتار حاضر سعی دارد با اتخاذ روش تحلیلی انتقادی، مبانی این نظریه را تبیین و سپس یک به یک مورد بررسی و نقد قرار دهد. این نوشتار از طریق طرح مبانی و استدلالات، نادرستی و غیر علمی بودن روش تحقیق این مستشرق را به دست می دهد.
    کلیدواژگان: الگوسازی، پیامبر اسلام، علم کلام، فلسفه، عرفان، گلدزیهر
  • سید حسین شفیعی دارابی صفحات 105-114
    مصدر قرآن از مباحثی است که توجه مستشرقان را به خود جلب کرده و همه به نوعی تلاش خود را به کار می گیرند تا بتوانند برای قرآن مصدرسازی کنند. کلود ژیلیو نیز از جمله کسانی است که با استناد به عباراتی دلیل نما در این باره قلم زده است و تلاش کرده الهی بودن قرآن را نفی کند تا آنجا که تعبیر «تاریخ ساخت قرآن» را به کار گرفته است. استناد به روایات تاریخی و وجود واژگان دخیل از جمله دلیل او بر مدعایش مبنی بر بشری بودن قرآن است. در نوشتار حاضر، دیدگاه ژیلیو پیرامون مصدر قرآن بررسی و نقد شده است.
    کلیدواژگان: قرآن، مستشرقان، مصدر قرآن، کلود ژیلیو، وحیانیت قرآن