نشریه دانش انتظامی خراسان جنوبی
سال ششم شماره 4 (پیاپی 23، زمستان 1396)

در نظریات توسعه، اولویت دادن به توزیع درآمد یا رشد اقتصادی از جمله موضوعات مهمی است که دیدگاه های متعددی در این خصوص مطرح شده است. از آنجا که بخش مهمی از فقرا و گرسنگان جهان در نواحی روستایی زندگی میکنند، میتوان گفت توفیق در برنامه های فقرزدایی مستلزم گسترش مطالعات علمی فقرشناسی در نواحی روستایی و کوشش مستمر برای ارتقای کمی و کیفی این گونه مطالعات است. در این مقاله با بهرهگیری از روش «توصیفی-تحلیلی » به تحلیل شاخصهای پراکندگی هزینه، سهم هزینه فقرا و تغییرات توزیع درآمد در بین خانوارهای روستایی به تفکیک استان پرداخته شده و با بررسی تطبیقی وقوع یا عدم وقوع و شدت خشکسالی بر مبنای شاخص میانگین دوره 84 ماهه در 30 سال گذشته، چگونگی تاثیرگذاری خشکسالی بر توزیع جغرافیایی فقر و نابرابری مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج بیانگر این است که کمترین تغییر در سهم هزینه و مصرف فقرا و کمترین کاهش در نسبت پراکندگی هزینه در مناطق روستایی را استانهای با تعداد سال خشکسالی بیشتر یا دارای شدت خشکسالی بالاتر دارا بودند و طول دوره خشکسالی )تعداد سال( و شدت خشکسالی نیز بر توزیع جغرافیایی پراکندگی و سهم هزینه فقرا موثر بوده است.

جرم جوانان پدیده ای جهانی محسوب می شود، اگر چه نوع و میزان آن از جامعه ای به جامعه دیگر متفاوت است. جوانان و مسائل مرتبط با آنان همیشه از کانونی ترین دغدغه های پژوهشگران مسائل اجتماعی می باشد. جرم در لغت به معنای گناه و پیشگیری عبارت است از: «پیش بینی، شناسایی و ارزیابی خطر وقوع جرم و اتخاذ تدابیر و اقدامات لازم برای ازبین بردن یا کاهش آن». این تحقیق سعی بر این دارد که به بررسی عوامل مرتبط با وقوع جرم و راهکارهای عملی پیشگیری از آن پرداخته و آثار و پیامدهای منفی جرم را مورد بررسی قرار دهد و راهکارهایی جهت پیشگیری از آن را بیان کند. اطلاعات این پژوهش با روش تحلیلی- توصیفی و جست وجو در پایگاه ها و منابع اطلاعات علمی اینترنتی گردآوری شده است. عوامل وقوع جرم از نظر زیستی، روانی و اجتماعی مورد بررسی قرار می گیرد و افزایش احساس تعلق اجتماعی، حفظ کرامت و منزلت انسانی، تقویت باورهای دینی، مبارزه جامعه با پدیده های ضداجتماعی، تعلیم و تربیت صحیح و اشتغال زایی به عنوان چند نمونه راهکار پیشگیری از جرم مورد بررسی قرار می گیرند. با توجه به اهمیت لایحه پیشگیری پیشنهاد می شود که راهکارهای مناسب در جهت پیشگیری و کاهش جرم از سوی دولت و مربیان و آموزشی و والدین ارائه شود.

ارجاع به کانون اصلاح و تربیت امروزه به عنوان یکی از احکام قضایی است که مورد استقبال قضات در ارتباط با جرائم اطفال و نوجوانان معارض با قانون است. نگهداری کودکان و نوجوانان در کانون اصلاح و تربیت بر پیشگیری از تکرار جرم ،تاثیر مثبت داشته است. به طوری که اطفال معارض با قانون که هم اکنون در زندان به سر می برند و سابقا در کانون اصلاح و تربیت حضورداشته اند، معتقدند که کانون، درصد قابل توجهی از اطفال را به عدم ارتکاب جرم مجدد، راهنمایی کرده است. این مقاله باهدف بررسی تاثیر خانواده و همسالان در کانون اصلاح و تربیت بر پیشگیری از تکرار بزه در شهر بیرجند در نیمه اول سال 1396 انجام شده است. روش این مطالعه به صورت توصیفی -تحلیلی است و برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شده است که یک نمونه آماری 31 نفر را تشکیل داده است . یافته های این تحقیق نشان می دهد که اقدامات آموزشی و رفتار عوامل اجرایی در پیشگیری از تکرار بزه نقش دارد.

رشد شهرها و گسترش شتابان شهرنشینی با پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی متعددی همراه بوده است. لذا به موازات رشد شهرها و پیامدهای ناگوار برخاسته از آن، مقوله سلامت شهری نیز به یکی از مهم ترین مقوله های برنامه ریزی و مدیریت شهری تبدیل شده و رویکرد نوینی در توسعه پایدار شهری با محوریت سلامت را مطرح کرده است. منظور از شهر سالم شهری است که به طور مداوم و پیوسته، در حال ایجاد و بهبود محیط های اجتماعی و کالبدی خویش بوده و منابع اجتماعی خود را گسترش می دهد به نحوی که آن محیط ها، مردم را قادر سازد تا در اجرای همه عملکردهای زندگی اجتماعی و در پرورش حداکثر توانایی بالقوه هایشان، به طور متقابل از یکدیگر حمایت و پشتیبانی کنند. همچنین توسعه پایدار توسعه ای است که محور آن انسان است و موجب سعادت و رشد انسان می شود. بنابراین چنین توسعه ای رشد پایدار را تضمین می کند و توسعه را در تمام زمینه های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی ایجاد می کند. با توجه به اهداف و شاخص های مشترک توسعه پایدار شهری و شهر سالم می توان به این نتیجه رسید که اهداف شهر سالم منطبق بر الگوی توسعه پایدار شهری است و در صورت دستیابی به این اهداف می توان شهر سالمی داشت که در عین داشتن شاخص های سلامت دارای پایداری هم باشد.

شناخت و بررسی امکانات و توانایی ها و در پی آن تعیین سطوح توسعه یافتگی نواحی، نخستین گام در فرایند برنامه ریزی و توسعه به شمار می رود. به همین منظور هدف کلی از این مقاله تعیین سطوح توسعه یافتگی دهستان های شهرستان سربیشه و رتبه بندی آن ها بر اساس میزان توسعه یافتگی، برای هدایت برنامه ریزان و سیاستمداران در تعیین اولویت سرمایه گذاری انجام گرفت که برای تعیین سطوح توسعه یافتگی از مدل های تاپسیس و مدل موریس، با انتخاب 52 متغیر در قالب 8 بعد استفاده شده است. با بهره گیری از روش ضریب اختلاف، به تعیین میزان اختلاف و پراکندگی امکانات و خدمات در دهستان ها مبادرت شده است. دهستان ها ازلحاظ سطح توسعه یافتگی در سه شاخه توسعه یافته، درحال توسعه و محروم طبقه بندی شده اند. نتایج به دست آمده نشان می دهد که ضریب توسعه یافتگی بین دهستان های شهرستان سربیشه متفاوت بوده و دارای اختلاف و نابرابری می باشد به طوری که دهستان درح و مود با ضریب 55906/33 توسعه یافته و دهستان نهارجان 02924/20 درحال توسعه و دهستان با مومن آباد با ضریب 747868/9 محروم قرار دارند. بنابراین این تفاوت ها لزوم تهیه و اجرای برنامه ها و طرح های هدفمند را برای توسعه یکپارچه و متوازن ایجاب می کند.

بسیاری از پژوهشگران و اندیشمندان عرصه علوم انسانی، موضوعات و پدیده های موردمطالعه خود را با رویکرد پوزیتیویستی موردبررسی قرار داده و به تبع از این منظر، صرفا به بررسی پدیده های عینی و قابل مشاهده می پردازند. ازنظر آنان، ریشه نابسامانی ها و مشکلات موجود در جامعه، زاییده مقتضیات عصر حاضر است .این در حالی است که برخی از مسائل و مشکلاتی که گریبان گیر جامعه می باشند، ریشه در تاریخ گذشته کشور داشته و باید ریشه های آن را در اعماق تاریخ جستجو کرد. حکومت محلی و دلایل ناکارآمدی آنکه امروزه به یکی از دغدغه های مهم جغرافیدانان سیاسی تبدیل شده است نیز در این مقوله می گنجد. بر همین اساس، استدلال اصلی مقاله این است که ریشه های ناکارآمدی حکومت محلی در ایران را باید در تدوین اولین قانون اساسی دانست که متاثر و ملهم از الگوی فکری و فلسفی و سیاسی فرانسه بوده و بسیاری از نخبگانی که در تدوین آن نقش داشته اند نیز از تحصیل کردگان کشور فرانسه بوده اند. قانون تقسیمات کشوری ایران و چگونگی مدیریت سیاسی فضا نیز متاثر از این دیدگاه موجب شکل گیری فضای جغرافیای سیاسی ایران به شکل کنونی شده است. درزمینهٔ ناکارآمدی حکومت محلی در ایران تاکنون کتاب ها، رساله ها و مقاله های زیادی به رشته تحریر درآمده اند که هر یک به نوعی با رویکرد پوزیتیویستی و از منظر وضع موجود به ریشه یابی این ناکارآمدی ها پرداخته اند. ازاین رو مقاله حاضر درصدد است تا با رویکرد جامعه شناسی تاریخی به واکاوی دلایل ناکارآمدی حکومت محلی در ایران بپردازد.