مجله علوم پزشکی رازی
سال بیست و چهارم شماره 11 (پیاپی 164، بهمن 1396)

در دو دهه ی گذشته، افزایش چشمگیری در پژوهش های بالینی با هدف بررسی سازوکارهای زیرین اختلال هراس اجتماعی روی داده است. پژوهش حاضر نیز با هدف مقایسه ی توان حل مسئله اجتماعی و باورهای فراشناختی در دانشجویان با نشانگان اختلال هراس اجتماعی و عادی انجام شد.
تعداد 284 پسر از دانشجویان دانشگاه تبریز به صورت تصادفی انتخاب و علاوه بر پرسشنامه هراس اجتماعی به پرسش نامه های توان حل مسئله اجتماعی و باورهای فراشناختی پاسخ دادند. از این بین تعداد 70 نفر به عنوان نمونه پژوهش در نظر گرفته شد. تحلیل داده ها با روش های آماری توصیفی و تحلیل واریانس چندمتغیره انجام شد.
تحلیل داده ها نشان داد که بین نمرات دانشجویان با نشانگان اختلال هراس اجتماعی و عادی در توان حل مسئله اجتماعی و باورهای فراشناختی تفاوت معناداری وجود داشت (01/0p<)، به گونه ای که دانشجویان با نشانگان اختلال هراس اجتماعی از توان حل مسئله اجتماعی کمتر و باورهای فراشناختی مختل تری برخوردار بودند.
توان حل مسئله اجتماعی و باورهای فراشناختی از عوامل موثر در سلامت روانی هستند و می توان با تغییر فراشناخت هایی که شیوه ناسازگارانه ی تفکرات منفی را زیاد می کنند و یا باعث افزایش باورهای منفی عمومی می گردند به بهبود وضعیت سلامت روانی دانشجویان کمک کرد.

هپاتیت B یکی از بیماری های عفونی مهم بوده که گسترش جهانی دارد و عفونت با این ویروس یکی از مشکلات عمده بهداشتی در جهان و ایران می باشد. واکسینه کردن افراد میتواند از ایجاد بیماری حاد، مزمن هپاتیت B و نهایتا از سیروز، فیبروز و هپاتوسلولار کارسینوما جلوگیری نماید. اگر نوزادان با HBV آلوده شوند، در حدود 90 درصد موارد ممکن است بیماری به حالت مزمن درآید. هدف این مطالعه تعیین ایمنی نسبت به واکسن هپاتیت B بود که در سن یک سالگی 6 ماه از تزریق آخرین دوز آن گذشته است.
به صورت یک مطالعه مقطعی شیرخواران 12 ماهه ای که برای انجام واکسیناسیون این سن به مراکز بهداشتی و درمانی شهر کرمان مراجعه کرده بودند پرسشنامه و فرم جمع آوری اطلاعات با کمک والدین و رضایت آنها و با استفاده از اطلاعات موجود در کارت واکسن تکمیل شد. پس از آن، 3-4 سی سی خون از کودک گرفته شد و جهت جداکردن سرم و انجام آزمایش به آزمایشگاه فرستاده شد. در آزمایشگاه مذکور تیتر آنتی بادی به روش الایزا اندازه گیری شد. تیتر کمتر از 10 واحد بین المللی به عنوان عدم پاسخ ایمنی و تیتر بالای 100 واحد بین المللی به عنوان پاسخ خوب در نظر گرفته شد. برای تیتر بین 10 تا 100 نیز ایمنی زایی نسبی مطرح شد. سطح معنی داری کمتر از 05/0 درنظر گرفته شد.
نتایج این مطالعه نشان داد که ایمنی زایی واکسن هپاتیت B در شیرخواران 12 ماه شهر کرمان 98 نفر از مجموع 120 کودک و 7/81 درصد بود. شش نفر (5 درصد) شیرخواران به واکسن پاسخ ندادند و برای 16 نفر (3/13 درصد) نیز ایمنی زایی نسبی مطرح شد. ایمنی زایی برای کودکان با وزن تولد بیشتر از 2500 گرم 9/86 درصد بود، درحالی که این رقم برای کودکان با وزن تولد مساوی و یا کمتر از 2500 گرم تنها 1/57 درصد بود که این اختلاف از نظر آماری نیز معنی دار می باشد. در کودکان با وزن کنونی بیشتر یا مساوی ده کیلوگرم ایمنی زایی 60 درصد در مقابل 6/82 درصد کودکان کمتر از ده کیلوگرم بود اما این اختلاف از نظر آماری معنی دار نشد. ایمن زایی واکسن هپاتیت B برحسب جنس و سن بارداری (ترم، پره ترم) تفاوت معنی داری نداشت. سابقه خانوادگی ابتلا به هپاتیت B نیز در همه ی افراد مورد مطالعه منفی بود.
میزان ایمنی زایی واکسن هپاتیت B در شیرخواران 12 ماهه شهر (تیتر بالاتر از 10 واحد بین المللی) 95 درصد می باشد که به نظر مناسب باشد. واکسن هپاتیت B در کودکانی که با وزن طبیعی به دنیا می آیند ایمنی زایی بهتری نسبیت به کودکان با وزن تولد کم دارد.

درمان پذیرش و تعهد، یکی از درمان های رفتاری موج سوم در زمینه درمان اختلالات اضطرابی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر اختلال اضطراب جدایی کودکان مبتلا به دیابت نوع یک است.
این مطالعه به شیوه نیمه تجربی و با طرح پیش آزمون – پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل اجرا شد. جامعه پژوهش حاضر کلیه دختران 12-8 ساله مبتلا به دیابت نوع یک، مراجعه کننده به مراکز درمان دیابت نجف آباد در سال 1393 بودند. از بین این مراکز درمانی دو مرکز به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسش نامه اختلالات مرتبط با اضطراب کودکان Screen for Child Anxiety Related Emotional) Disorders-SCARED) بود. کودکان مقیاس سنجش اضطراب را تکمیل کردند و از میان آنان 24 نفرکه مبتلا به اختلال اضطراب جدایی بودند، انتخاب و به طور تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. برای آزمودنی های گروه آزمایش، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد طی 8 جلسه، 120 دقیقه ای ارائه شد و به آزمودنی های گروه کنترل درمانی ارائه نشد و 6 ماه بعد پیگیری انجام شد. داده ها با استفاده از روش تحلیل کواریانس (ANCOVA) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها نشان داد که در گروه آزمایش میانگین نمره اضطراب جدایی کودکان در مرحله پس آزمون و پیگیری در مقایسه با پیش آزمون کاهش قابل توجهی داشته است. با کنترل نمرات پیش آزمون، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، به طور معناداری باعث کاهش نمره اختلال اضطراب جدایی در کودکان مبتلا به دیابت نوع یک در پس آزمون شد (0001/0≥p، 78/92= F) و نیز باعث کاهش اضطراب کودکان در پایان دوره پیگیری 6 ماهه شد (0001/0≥p،77/43= F).
مجموع نتایج این پژوهش نشان می دهد که از درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد برای کاهش اختلال اضطراب جدایی کودکان مبتلا به دیابت نوع یک می توان استفاده نمود.

مطالعات مختلف نشان می دهند که نوتروفیل ها در اثر محرک های انگلی می توانند کموکاین های مختلف تولید کنند. این کموکاین ها باعث فراخوانی لوکوسیت ها، لنفوسیت های T، سلول های دندریتیکی، مونوسیت ها، سلول های کشنده طبیعی و نوتروفیل ها به محل عفونت می شوند. هدف از این مطالعه بررسی بیان ژن های CXCL8، CCL4، CCL3 در نوتروفیل های مواجهه یافته با انگل لیشمانیا اینفانتوم می باشد.
طی این مطالعه تجربی-آزمایشگاهی از 30 فرد سالم خونگیری شد و نوتروفیل های خون محیطی با استفاده از روش هیستوپاک -1077، دکستران و سانتریفیوژ جدا شدند. پس از انجام آزمون تعیین درصد زنده بودن و خلوص، سلول ها شمارش شدند. سپس این سلول ها با اشکال پروماستیگوت انگل لیشمانیا اینفانتوم که از بخش ایمونولوژی انستیتو پاستور تهیه شده بود، در فاز ایستا مجاور شد و در انکوباتور CO2 به مدت یک ساعت انکوبه شد، نوتروفیل های تحریک نشده به عنوان شاهد استفاده شدند. پس از استخراج RNA، RNA توسط مجموعه آنزیمی به cDNA تبدیل شد. از cDNA برای انجام Real Time PCR استفاده شد. ژن های انتخاب شده، ژن کموکاین های CCL3، CCL4، CXCL8 بوده و از β –Actin هم به عنوان ژن رفرانس استفاده شد و سپس توسط روش آماری ANOVA تغییر بیان ژن ها بررسی شد.
نتایج این تحقیق نشان دادند که بیان ژن CXCL8 در نوتروفیل های مواجهه یافته با انگل لیشمانیا دچار افزایش معنا دار نسبت به نوتروفیل های شاهد گردید (001/0 p<). از سویی بیان ژن های CCL3 و CCL4 در نوتروفیل های مواجهه با انگل لیشمانیا نسبت به نوتروفیل های شاهد بیانگر تغییر معنا داری نگردید.
نتایج این مطالعه نشان می دهد که مواجهه با انگل لیشمانیا سبب تغییری در بیان mRNA ژن های CCL3،CCL4 در میان نوتروفیل های تحریک شده مشاهده نگردید اما باعث افزایش بیان بالایی از CXCL8 گردید. بر این مبنا، اندازه گیری بیان ژن CXCL8 می تواند به عنوان معیاری جهت تشخیص ابتلا به انگل لیشمانیا مطرح باشد.

امروزه از از ژنتیک به عنوان عامل مهم و بسیار تاثیرگذار در ابتلا به پوکی استخوان و چاقی یاد می شود. به همین منظور این مطالعه با هدف بررسی ارتباط واریانت ژن TGF-β1 با نتایج تن سنجی و تراکم استخوان در زنان یائسه تهرانی مراجعه کننده به بیمارستان شریعتی تهران طراحی و اجرا گردید.
به منظور انجام این پژوهش مقطعی، 254 خانم یائسه در سنین 46 تا 78 سال مورد بررسی قرار گرفتند. ترکیب بدنی توسط دستگاه سنجش توده بدنی اندازه گیری گردید. ارزیابی فعالیت بدنی با استفاده از فرم کوتاه شده پرسش نامه فعالیت بدنی انجام شد. اندازه گیری تراکم معدنی استخوان نیز به روش DEXA انجام گرفت. همچنین شناسایی پلی مورفیسم فاکتور رشد تغییر دهنده بتا 1 (1800470rs:) به روش RFLP–PCR انجام گرفت. یافته های حاصل با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 20 و با روش ANOVA مورد آنالیز قرار گرفت.
نتایج این مطالعه شیوع پوکی استخوان زنان تهرانی را در ناحیه ستون مهره ها و لگن به ترتیب 7/17 و 4/2 درصد نشان داد. بررسی توزیع فراوانی ژنوتایپ های ژن (1800470rs:) TGF-β1 برای اولین بار در ایران نشان داد که فراوانی ژنوتایپ های این واریانت به ترتیب عبارتند از (TT)3/28 درصد، (TC) 48 درصد و (CC) 6/23 درصد. نتایج نشان داده اند این واریانت از (1800470rs:) TGF-β1 بعد از تنظیم برای وزن، سن، سن یائسگی، فعالیت بدنی و کالری دریافتی فاقد ارتباط مستقیم با ویژگی های تن سنجی و تراکم استخوان است (05/0< p).
به نظر می رسد که واریانت (1800470rs:) TGF-β1 در خانم های یائسه نقش مستقیمی بر تراکم معدنی استخوان و ترکیب بدن نداشته باشد.

اضافه وزن وچاقی از جمله ناهنجاری های بدنی است که می تواند از جوانب مختلف، سلامتی را تهدید کند. در مطالعات مختلف انجام گرفته در این زمینه، فعالیت منظم ورزشی (تمرین ورزشی) به عنوان عاملی برای بهبود ترکیب بدن و آمادگی قلبی- تنفسی در افراد دچار اضافه وزن و چاقی معرفی شده است. با این حال، میزان شدت فعالیت، به عنوان یکی از اصول تمرین، در تجویز تمرینات با هدف کاهش وزن، هنوز چالش برانگیز است. مطالعات بسیاری با هدف تعیین بهترین شدت تمرینی برای دستیابی به بیشترین میزان چربی سوزی انجام شده است که تحت عنوان FATmax شناخته می شود. این مقاله سعی در مرور مطالعاتی دارد که در مورد فواید شدت های مختلف تمرینی تحقیق کرده و نتایج خود را گزارش کرده اند.
این مطالعه به صورت مروری به تحقیقاتی می پردازد که تاثیرات تمرینات با شدت FATmax را بررسی کرده اند. به این منظور کلیه مطالعات مرتبط با عناوین مورد بحث، صرف نظر از سال انجام آن ها، استفاده شده است و تنها مقالاتی مورد استناد قرار گرفته اند که در مجلات دارای ضریب تاثیر بیشتر از یک انتشار یافته اند.
بر طبق تعریف ارائه شده در بیشتر مطالعات، FATmax بیانگر شدتی از فعالیت ورزشی است که بیشترین متابولیسم چربی در آن اتفاق می افتد و در هر فردی متفاوت و قابل اندازه گیری است. بر طبق بررسی نتایج مطالعات، FATmax به طور متوسط در شدت بین 39% تا 65% VO2max اتفاق می افتد و می تواند از ژنتیک، جنسیت، ترکیب بدن، سطح فعالیت بدنی و رژیم غذایی افراد تاثیر بپذیرد. تعیین شدت FATmax، قبل از تجویز تمرین، هم در افراد سالم و هم در بیماران، به آگاهی فرد تمرین دهنده از وضعیت متابولیک وزشکار و کنترل بهتر آن جهت سهولت در نیل به هدف تمرین، بسیار کمک کننده خواهد بود. علی رغم موثر بودن این روش تمرینی، هنوز پرسش های بسیاری مطرح است، ازجمله اینکه آیا این نوع تمرینات بر دیگر تمرینات، مانند تمرینات تناوبی شدید ارجحیت دارد یا خیر، که پاسخ به آن ها تحقیقات بیشتری در این زمینه می طلبد.
مرور مطالعات نشان می دهد که یافتن شدت FATmax در هر فرد می تواند به طراحی بهینه تمرین با هدف چربی سوزی کمک موثری کند. با این حال بیشتر مطالعات انجام شده در این زمینه روی افراد سالم و افراد دارای اضافه وزن متوسط انجام شده است. این مطالعه مروری نشان داد که برای اظهار نظر قطعی درباره ارجحیت تجویز تمرینات FATmax، نسبت به سایر پروتکل های تمرینی، هنوز نتایج کافی در دست نیست و بهتر است مطالعاتی با هدف مقایسه این نوع تمرینات با انواع پروتکل های تمرینی، بر روی اقشار مختلف و همچنین بررسی دقیق تر نتایج بیولوژیک تمرینات FATmax طراحی و انجام شود.

باکتری های اسید لاکتیک در بهبود طعم فرآورده های غذایی دخالت کرده و با تولید مواد ضد میکروبی به نام باکتریوسین، نقش عمده ای را در جلوگیری از رشد ارگانیسم های فاسدکننده غذا و پاتوژن ها به عهده دارند. هدف از این مطالعه بررسی اثر آنتاگونیستی لاکتوباسیل های جدا شده از خاک محل فرآوری ماست محلی بر علیه باکتری های بیماری زا بوده است.
در این مطالعه از نمونه خاک آلوده به پساب ماست محلی، لاکتوباسیلوس ها جداسازی و به کمک روش های بیوشیمیایی شناسایی شدند. خاصیت ضد میکروبی مایع رویی کشت آن ها برعلیه 5 باکتری بیماری زا به کمک روش چاهک (Well Diffusion Agar) و دیسک Diffusion Disk) Agar) مورد بررسی قرار گرفت. به منظور کاهش خطا هر آزمون سه بار تکرار شد و قطر هاله عدم رشد اندازه گیری و توانایی ضد میکروبی آن ها با هم مقایسه گردید.
مطابق با نتایج، سه گونه لاکتوباسیلوس شناسایی شد. این باکتری ها شامل لاکتوباسیلوس کازئی، پلانتاروم و دلبروکی بود. همچنین این باکتری ها توان ضد میکروبی خوبی را در مقابل باکتری های بیماری زا از خود نشان دادند. بیشترین اثر ضد باکتریایی از لاکتوباسیلوس کازئی بر علیه استافیلوکوکوس اورئوس در روش چاهک با میانگین قطر هاله عدم رشد 66/18 میلی متر مشاهده شد.
تنوع ارزشمندی از باکتری های تولید کننده باکتریوسین با فعالیت ضد باکتریایی بر علیه باکتری های بیماری زا در لبنیاتی که به صورت سنتی تهیه می شوند وجود دارد و استفاده از آن ها در تولید فرآورده های لبنی صنعتی توصیه می شود.

جنتامایسین یکی از آنتی بیوتیک های آمینوگلیکوزیدی است که در درمان انواع عفونت های باکتریایی استفاده می شود. هدف از این مطالعه بررسی اثر عصاره سیاهدانه بر سمیت کبدی و میزان سطح سرمی آنزیم های کبدی در موش های صحرایی نر القا شده با جنتامایسین بود.
در این مطالعه تجربی، 42 سر موش صحرایی نر از نژاد ویستار به 6 گروه 7 سری شامل: کنترل (2 میلی لیتر بر کیلوگرم سالین نرمال)، دریافت کننده جنتامایسین (جنتامایسین 80 میلی گرم بر کیلوگرم)، کنترل مثبت (عصاره سیاهدانه 400 میلی گرم بر کیلوگرم)، تیمار 1، 2 و 3 (جنتامایسین با دوز 80 میلی گرم بر کیلوگرم به علاوه عصاره سیاهدانه به ترتیب در دوزهای متفاوت 200، 400 و 800 میلی گرم بر کیلوگرم) تقسیم شدند. تزریق جنتامایسین به صورت درون صفاقی و به مدت 10 روز و پس از آن تجویز عصاره سیاهدانه به مدت 7 روز متوالی و به صورت درون صفاقی انجام گرفت. پس از پایان آزمایشات خونگیری مستقیم از قلب جهت تهیه سرم خون و مطالعات بافتی کبد نیز انجام شد. داده ها با استفاده از آزمون آماری آنووا (آنالیز واریانس یک طرفه) و تست تعقیبی توکی تجزیه و تحلیل شدند.
جنتامایسین باعث ایجاد نکروز و التهاب در بافت کبد و افزایش معنادار سطح سرمی آنزیم های کبدی گردید (001/0 p<). درمان با عصاره سیاهدانه سبب کاهش معنادار سطح سرمی آنزیم های کبدی در گروه های تیمار در مقایسه با گروه دریافت کننده جنتامایسین شد. بیشترین تاثیر معنادار را دوز بالای عصاره سیاهدانه ایجاد نمود (001/0 p<).
جنتامایسین باعث ایجاد التهاب و نکروز در بافت کبد می شود. عصاره سیاهدانه به دلیل دارا بودن ترکیبات آنتی اکسیدانی و فلاونوئیدی می تواند اثر سمی ناشی از جنتامایسین را در کبد کاهش دهد.

انتروکوک ها، بخشی از فلور طبیعی دستگاه گوارش انسان را تشکیل می دهد که توانمندی بالایی در کسب ژن های مقاومت به آنتی بیوتیک دارند. استفاده ی گسترده از آنتی بیوتیک ها در بخش های کشاورزی و صنایع غذایی منجر به انتشار ژن های مقاومت در باکتری های پاتوژن و فلور طبیعی، انتقال به انسان و نیز ایجاد بیماری می شود که یک تهدید جدی برای بهداشت و سلامت انسان است. هدف از این مطالعه بررسی شیوع ژن bla CTX-M در سویه های انتروکوکوس فکالیس مقاوم به جنتامایسین جدا شده از گوشت های قرمز مصرفی می باشد.
در این مطالعه ی مقطعی،190 نمونه انتروکوکوس از گوشت های قرمز کشتارگاه شهرستان بروجرد جمع آوری و 90 سویه انتروکوکوس فکالیس با استفاده از تست های بیوشیمیایی شناسایی و جداسازی شد، سپس آزمون تعیین حساسیت آنتی بیوتیکی با روش دیسک دیفیوژن مطابق با دستورالعمل CLSI انجام شد. در نهایت فراوانی ژن bla CTX-M در سویه های مقاوم به جنتامایسین با استفاده از پرایمر اختصاصی، توسط PCR موردبررسی قرار گرفت.
بیشترین میزان مقاومت به آنتی بیوتیک های اریترومایسین و پنی سیلین به ترتیب با 44/94% و 66/56% گزارش شد و سویه ها حساسیت بالایی نسبت به نیتروفورانتئین، مروپنم و سیپروفلوکساسین داشتند. از 90 نمونه مورد آزمایش، 9 نمونه (10%) مقاوم به جنتامایسین بودند که ژن مذکور در هیچ یک از 9 سویه مشاهده نشد.
با توجه به انتقال آسان ژن های مولد آنزیم های بتالاکتاماز از طریق پلاسمید، عدم ردیابی ژن مذکور در میان باکتری های موردبررسی نشان می دهد که این ژن همراه ژن های عامل مقاومت به جنتامایسین منتقل نمی شود، بنابراین رابطه ی معنی داری بین این ژن و آنتی بیوتیک مورد بررسی مشاهده نشد.

ROS (گونه های فعال اکسیژن) مولکول های کوچک، ناپایدار و بسیار واکنش پذیری هستند که می توانند پروتئین ها، لیپیدها و DNA را اکسید کنند. ROS به وسیله احیاء ناقص یک الکترون اکسیژن تشکیل می شوند. ROS شامل آنیون های اکسیژن، رادیکال های آزاد از جمله سوپر اکسید و رادیکال های هیدروکسیل و پر اکسید ها مانند پراکسید هیدروژن (H2O2) می شوند.
اتوفاژی یک مسیر کاتابولیکی برای تجزیه اندامک ها و پروتئین های داخل سلولی از طریق لیزوزوم است. اتوفاژی تحت شرایط استرس مانند گرسنگی، ایسکمی/خون رسانی مجدد (Ischemia/reperfusion) و عفونت پاتوژن فعال می شود و در شرایط پاتولوژیکی مختلف شامل سرطان و بیماری های دژنراسیون مغزی ایجاد می شود. معمولا پذیرفته می شود که ROS، اتوفاژی را القاء می کنند و اتوفاژی برای کاهش آسیب اکسیداتیو عمل می کند.
سلول ها عوامل آنتی اکسیدانی آنزیمی و غیر آنزیمی مختلفی برای سم زدایی ROS و جلوگیری از استرس اکسیداتیو دارند که شامل گلوتاتیون، تیوردوکسین، سوپراکسید دیس موتاز (SOD)، کاتالاز و پراکسیداز می باشد. ROS تولید شده به وسیله میتوکندری های آسیب دیده ممکن است میتوفاژی را القاء کنند که باعث حذف ارگانل های آسیب دیده می شود. دو پاتولوژی وابسته به تجمع ROS، سرطان و ایسکمی / خون رسانی مجدد می باشند.
نقش میتوکندری بعنوان تولیدکننده ROS، برای فعال سازی اتوفاژی ضروری است. اتوفاژی یک مکانیسم بقاء سلولی در پاسخ به ROS است. حذف میتوکندری های آسیب دیده و پروتئین های اکسیدشده در بیشتر موارد بقاء سلول را حمایت می کند.