فهرست مطالب
نشریه پیام باستان شناس
پیاپی 17 (بهار و تابستان 1391)
- تاریخ انتشار: 1391/06/30
- تعداد عناوین: 8
-
صفحه 1
مردم کوچه و بازاردربیان احساسات خود بهنگام تماس با واقعیت هاییکه به لحاظ ذوقی وزیباشناختی مورد پسند وموجب التذاذ ونشاط آنها میشود؛ ازصورت های زبانی و اصطلاحات و عباراتی استفاده می کنند که نه تعریف مشخصی ازآنها دارند و نه شناخت نظری مدون و منسجم و مقبول اهل نظردرباره مدعیات خود. صفت ها و صورت های زبانی و گزاره هایی به مانند این لباس شیک و زیباست و آن آهنگ خوش و لذت بخش و این پارچه لطیف است و آن جام ظریف و یا این بنا پرشکوه و باعظمت و جلالت است و هیبت زا و آن سخن رسا و غرا و شیوا و ده ها و ده ها صورت های زبانی و اصطلاحات و عبارات دیگرازخانواده و خویشاوندهمین تجربه های ذوقی وزیباشناختی که درمیان عامه رایج است وکاربرد فراوان روزمره نیز دارد؛ وقتی آنها را اززبان اهل نظرومتخصصان رشته های هنروتاریخ هنر وفلسفه وزیباشناختی می شنویم؛ احساس می کنیم وارد سطح وسپهردیگری ازواقعیت وفهم صورت های زبانی ومفاهیم واصطلاحات وگزاره هایی شده ایم که ازجنس فهم ووهم عرفی وعامیانه ومتعارف نبوده وازساختارنظری ومنطقی منسجم ومدون ومنطقی تعریف شده و مشخصی برخودارند که برای عامه شناخته شده نیست.درسپهردین وتجربه-های دینی واعمال وافعال آیینی مردمان نیزباسیلابی ازبرچسب ها وصورت ها وترکیبات زبانی مواجه می شویم که گروه های اجتماعی با آنها زندگی می کنند بی آنکه وصف وتعریف مشخص ومنسجم وصورتبندی شده به مفهوم علمی آن درباره آنها داشته باشند.کفه باراحساسی وعاطفی انضمامی وعملی این برچسب ها وصورت های زبانی درنگاه ووهم وفهم وفکرعامه علی القاعده وعلی الاغلب برکفه بارعقلانی وانتزاعی ونظری وعلمی متفکران وعالمان وپژوهشگران ومتخصصان سنگین تراست. از این منظر باستان شناسی آیین ها وسنت های دینی ونظام های اعتقادی مفقود گذشته تا رسیدن به برچسب ها وصورت ها وصورتبندی های زبانی درست ودقیق تعریف شده ورهایی از سیلاب الفاظ واصطلاعات وترکیبات خام وعرفی وعامیانه همچنان راه پرپیچ وطولانی پیش رو دارد که می باید طی شود.دستگاه گوارش دانش باستان شناسی بطورکلی وباستان شناسی آیین ها وسنت های دینی مفقود گذشته بطور اخص ازصورت های زبانی ومفهومی هضم وجذب ناشده ریزودرشت بسیار به مانند آیین ودین وایمان وعقیده والوهیت وامرمقدس ومینوی وماورایی ومتعال ومطلق وسرمدی ویا مفاهیمی ازجنس جهان دیگرو رازورزانه و ورازآمیزوروح ونفس وجان وسحروسحرآمیز وموارد مشابه دیگرهمچنان سنگین ودستخوش اختلال است. استفاده های عرفی وعامیانه وآزاد و بی عیار ومعیار ازصورت های زبانی ومفاهیم کلیدی وسوال خیزازاین جنس، همواره مانع بزرگی برسرراه مطالعات باقاعده وضابطه باستان-شناسی بویژه باستان شناسی آیین ها ونظام های اعتقادی مفقود گذشته بوده است.
کلیدواژگان: صورت های زبانی، ماده های الکن، آیین، دین، مفقود، عاملان، فاعلان، غایب -
صفحه 17
باستان شناسی در موقعیت حساسی قرار دارد. با دستکاری روزافزون انسان در چشم انداز طبیعی، هر روز تعداد بیشتری از آثار و محوطه های باستانی در معرض خطر نابودی قرار می گیرند. در عین حال، با کاهش روزافزون بودجه برای فعالیت های میدانی باستان شناسی اعم از فعالیت های پژوهشی و نجات بخشی از رهگذر مشکلات اقتصادی جهانی، تعداد محوطه های باستانی که می توان در آنها پژوهش کرد یا از تخریب نجاتشان داد روز به روز کمتر می شود. افزون بر این مشکلات، در خود باستان شناسی نیز فاصله بین نظریات و عملیات روز به روز بیشتر می شود. مقدار معتنابهی مطلب در زمینه نظریات باستان شناسی به طور مداوم منتشر می شود، در حالی که عملیات باستان شناسی ما کماکان همان است که نسل قبل از ما، یا حتی نسل قبل از آن، به کار می بستند و تنها پیشرفت در این زمینه شیوه های جدید یا پیشرفته تر در بازیافت، تجزیه و تحلیل و تاریخ گذاری مواد باستانی است. در این مقاله، نویسنده توصیه می کند که باستان شناسی با به کارگیری پیشرفت های اخیر در علوم مرتبط مانند زیست بوم شناسی رویکردی عملگرایانه تر در پیش گیرد تا به نتایجی دست یابد که ملموس تر است و به بهبود شرایط زندگی مردم کمک می کند یا بر اساس داده های حاصل از کارهای میدانی باستان شناختی از بلایای زیست محیطی (مانند شوره-زدگی زمین یا بیابان زایی) جلوگیری کند. این امر مسلما موجب خواهد شد که پاره ای از اهداف کاملا علمی و پژوهشی باستان شناسی عجالتا کنار گذاشته شود، اما چنین به نظر می رسد که این بهایی است لازم برای تضمین آینده باستان شناسی.
کلیدواژگان: باستان شناسی نظری، باستان شناسی عملی، نظریات عمومیت گرایانه، نظریات جزئی گرایانه، ریست بوم شناسی فرهنگی -
صفحه 33
مطالعه تخصص گرایی فن و تخصص گرایی اقتصادی در جوامع پیش ازتاریخی و چگونگی استنباط تخصص گرایی، میزان و مقیاس آن، از میان مدارک باستان شناختی با دشواری های فراوانی روبرو است. اصطلاح «تخصص گرایی» به عنوان یک موضوع مهم در ارتباط با اقتصاد جوامع باستان مدت هاست که مورد توجه انسان شناسان و باستان شناسان قرار گرفته است. از دهه 1960 میلادی تعریف اصطلاح« تخصص گرایی»، خاستگاه های آن و تعریف باستان شناختی این شکل از سازمان تولید همواره در کانون مباحث باستان شناسی بوده است. در صورت عدم وجود معیارهای روشن برای تشخیص تخصص گرایی و بدون درک درستی از مفهوم این واژه، ممکن است محققین باستان شناس در تفسیر داده های خود به بیراهه روند. باستان شناسان خاستگاه های تخصص گرایی را با استفاده از سه نوع مدل تفسیر می کنند: 1- مدل توسعه تجاری، 2- مدل تطبیقی، 3- مدل سیاسی. مدل های مذکور ضمنا رهیافت های متفاوت به موضوع مطالعه تخصص گرایی در باستان شناسی را نشان می دهند. این رهیافت ها با تطور فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جوامع ارتباط دارند. در این مقاله مفهوم و ابعاد تخصصی شدن پیشه، سازمان تولید، استانداردسازی، سبک، سرمایه گذاری کار، مقیاس و روش تخصصی شدن مورد توجه قرار گرفته است.
کلیدواژگان: تخصص گرایی، استاندارد سازی، سبک، سازمان تولید، پیچیدگی فرهنگی -
صفحه 57
دشت فسا یکی از حوزه های فرهنگی غنی پیش از تاریخ استان فارس است که متاسفانه نام آن در ادبیات باستان شناختی ایران جز در مواردی کوتاه به میان نیامده است. بررسی ها و کاوش های باستان شناسی در استان فارس، چه قبل از انقلاب و چه بعد از آن، بطور عمده در حوزه رود کر متمرکز بوده است. هر چند شهرستان فسا نیز اهمیت باستان شناسی خود را با بررسی میروشجی در سال 73-1972 نمایان ساخت ولی نتایج این بررسی آنچنان که شایسته بود مورد مطالعه قرار نگرفت. به منظور تهیه نقشه باستان شناسی کشور، شهرستان فسا در فروردین ماه سال 1388 بار دیگر به وسیله تیمی ایرانی به سرپرستی احمدعلی اسدی بررسی شد. در نوشتار حاضر به معرفی 15 محوطه پیش از تاریخی1 که در بررسی اخیر شناسایی شده است پرداخته می شود. هر چند که بسیاری از محوطه های پیش از تاریخ فسا از لحاظ داده های فرهنگی سطحی فقیر هستند ولی سعی شده است تا یک گاهنگاری نسبی برای هر کدام از محوطه ها نیز ارائه گردد.
کلیدواژگان: استان فارس، دشت فسا، پیش از تاریخ، گاهنگاری نسبی، بررسی باستان، شناختی -
صفحه 75
مواد فرهنگی بصورت معنا دار تولید می شوند و معنای آن در طول زمان می تواند تغییر کند و یا به فراموشی سپرده شود. یکی از رهیافتهای باستان شناسی فرامدرن دریافت معنا و فهم یک شی است. در این زمینه «تفسیر» به عنوان رویکردی برای دریافت مفاهیم از چیزها پیشنهاد شده است. تفسیر صورتی خاص از تبیین بشمار می آید که عموما بدلیل قرارگیری در چارچوب هرمنوتیک، نگاهی ورای توضیح به یک ماده فرهنگی دارد. برای پی بردن به مفهوم مواد فرهنگی باید شرایط اجتماعی را در بافتار زمانی آن درک کنیم. چشم انداز حوزه شمال و شمال شرق فلات ایران در بستر باستان شناختی مفرغ متاخر از فرهنگی مشابه و تقریبا یکدست برخوردار بوده است. ظرف پیکره هانی انسانی، به عنوان یکی از مواد فرهنگی بشمار می آید که عموما در بسترهای تدفینی این دوره، از کاوشهای باستان شناختی بدست آمده است. در واقع این چشم انداز فرهنگی را می-توان به عنوان متنی در نظر گرفت و ظرف پیکره های موجود را به عنوان یکی از ظریف ترین نشانه های این متن تفسیر نمود و با بررسی بستر اجتماعی آن، به نشانه های جنسیتی و هویتی این شیء پی برد.
کلیدواژگان: ظرف پیکره، شمال و شمال شرق، مفرغ متاخر، باستان شناسی تفسیری، جنسیت، نماد -
صفحه 87
کتاب ها و مقاله های فراوان درباره عیلام و عیلامی ها نگاشته شده است. این آثار یا درباره تاریخ، تاریخ هنر و یا باستان شناسی عیلام اند. در ادبیات باستان شناختی و تاریخی عیلام تاکنون مدلی توضیحی درباره شکل گیری حکومت اولیه در عیلام بزرگ ارایه نشده است. گرچه امروزه کمتر شکی در مورد خاستگاه کوهستانی عیلامی ها میان پژوهش گران وجود دارد، اما تا آنجا که نگارنده می داند هیچ یک از نوشته های توصیفی و تحلیلی به چگونگی مکانیسم ودینامیسم روندی که در آن عیلامی ها با ادغام منابع سرزمین های پست و سرزمین های بلند توانستند با توسعه یک اقتصاد سیاسی ترکیبی به قدرت رسیده و بیش از هر سلسله و امپراتوری در خاور نزدیک، حدود 2500 سال دوام آورند، نپرداخته اند. در این مقاله کوشش شده است تا ویژگی های این روند دراز مدت درکالبد یک مدل توضیحی ارایه شود که دربرگیرنده برخی داده های تازه از بررسی های دشت رامهرمز و ممسنی نیز است.
کلیدواژگان: آغاز عیلامی، عیلام، پیچیدگی اجتماعی و سیاسی، حکومت اولیه، حکومت فدرال -
صفحه 103
آنالیز سکه های نقرهبه روش PIXE،یکی از روش های دقیق سنجش عناصر تشکیل دهنده آنهاست.این عمل می تواند اطلاعات ارزنده ای درباره عناصر شیمیایی موجود در سکه ها دهد که در رابطه باوضعیت معیشتی و معادن استخراج شده جهت ضرب سکه باشد. در طول دوره اشکانی ضرابخانه ها بواسطه انگیزه های گوناگونی،رویه معمول ضرب سکه را تغییر می دادند ونیزمنابع معدنی جدیدی را برای ذوب فلز انتخاب می کردند. در طی دوران پادشاهی فرهاد چهارم(2-38 پ.م.)همانند دوران قبل (مهرداد اول171-138پ.م.)، سکه های ضرب شده شامل سکه های نقره ای یک درهمی و چهاردرهمی، سکه های برنزی و مسی بود.در این بین سکه های نقره ای به نسبت ارزش فلز و گستره جغرافیایی که در آن در گردش بودند، اهمیت بیشتری را داشتند.در این پژوهش 10نمونه از سکه های یک درهمی فرهاد چهارم که بوسیله دستگاه PIXEمورد آزمایش قرار گرفته اند،مطالعه می شود.این طیف سنجی از سکه ها مشخص کرد که میزان عنصر نقره موجود در آنها به شدت در نوسان است. افت شدید نقره در برخی از سکه های یک درهمی گویای اوضاع نابسامان اقتصادی و تلاش ضرابخانه ها برای کنترل آن به نفع حکومت است.
کلیدواژگان: اشکانیان، فرهاد چهارم، نقره، آنالیز سکه، روش PIXE -
صفحه 113
پی بردن به وضعیت زیست محیطی و الگوی معیشتی در محوطه های باستانی یکی از مسائل مهم در مطالعات باستان شناسی است. باستان شناسان از روش های گوناگونی برای انجام این مطالعات استفاده می کنند؛ یکی از این روش ها بررسی وضعیت غذایی از طریق اندازه گیری و مطالعه عناصر تشکیل دهنده اسکلت های باستانی است. اشکانیان در طول سالهای 238 پ.م. تا 224 م. بر ایران حکومت کردند.آنها به مرور قلمرو خود را از شرق به غرب گسترش داده و نواحی جدیدی را به قلمرو خود افزودند.گسترش قلمرو اشکانی باعث شد که مناطق متنوعی از نظر زیست محیطی در قلمرو این پادشاهی بگنجد. تنوع زیست محیطی باعث ایجاد تنوع غذایی در محوطه های مختلف بازمانده از این دوره شد. تجزیه عنصری دندان های اسکلت های انسانی که از محوطه ها و گورستان های دوره اشکانی به دست آمده، اطلاعات ارزشمندی را درباره الگوی غذایی مردمان این دوره در اختیار ما قرار می دهد. در این مقاله با هدف دستیابی به اطلاعاتی درباره وضعیت غذایی در دوره اشکانی با استفاده از دستگاهPIXE (گسیل پرتو X در اثر بر انگیختگی با پروتون) به تجزیه عنصری دندان های اسکلت های انسانی این دوره می پردازیم. دندان های مورد مطالعه از شیان، خرند، گنداب، ولیران و نخل ابراهیمی به دست آمده اند. آهن ، کلسیم، استرانسیوم، روی و فسفر عناصری هستند که در این پژوهش مورد تاکید قرار می گیرند. در این پژوهش موفق به کسب اطلاعاتی درباره نوع غذاهای مصرفی وتنوع غذایی در جوامع مورد مطالعه در دوره اشکانی شده ایم.
کلیدواژگان: دوره اشکانی، الگوی غذایی، PIXE، آهن، کلسیم، استرانسیوم، روی، فسفر
-
Page 1
Archaeology of Rituals is hanging between ordinary language and abstract theoretic terminology. Can archaeology of Rituals, from theoretical point of view, avoid ordinary languages? As we know, language of rituals is an etic category that refers to set activities "enthusiasm-laden" and intertwined with multiplex aspects of social life of people. Theoretical languages, as well, have their own structure and defined terminological character. Inadequacy, muteness, fossilized, static and materiality of archaeological data also provoke other controversies to academic and systematic study of Archaeology of lost and passed Rituals and Religions. This article deals briefly with some of the sharpest differences between ordinary and academic or theoretic languages and controversies involving Archaeology of lost Rituals and past Religions.
Keywords: Linguistic Forms, Mute Materials, Ritual, Religion, Lost, Factors, Subjects, Absent -
Page 17
Archaeology is at a cross-road. With increasing human interference in natural landscapes, more and more archaeological remains come under threat of destruction. In the meantime, with diminishing funds for archaeological fieldwork – in both research and salvage – as a result of global economic problems, fewer and fewer archaeological sites can be studied or rescued. To add insult to injury, the gap between archaeological theory and archaeological practice keep widening. While a considerable amount of literature on archaeological theory appears on a regular basis, archaeological practice remains basically the same as previous generation or the generation before that. The only progress in this area is new or more advanced techniques for recovery, analysis, and dating of archaeological material. In this paper, the author argues for a more engaged practice of archaeology which is capable of producing tangible results that would improve the quality of life for ordinary people or prevent environmental disasters (e.g., soil salinization, desertification) from happening by adhering to the data recovered from archaeological fieldwork. A certain degree of purely academic and research objectives of archaeology may have to be ignored for the time being, but it seems to be a necessary sacrifice to ensure the future of archaeology.
Keywords: Archaeological Theory, Archaeological Practice, General Theory, Expedient Theory, Cultural Ecology -
Page 33
Studying technological and economical specialization in the prehistoric societies, as well as the way of understanding the same specialization, their measurements and Scales from the remaining evidences have faced a large number of difficulties. The term 'specialization' as a significant subject along with the economy of the prehistoric societies has long been regarded by anthropologists and archaeologists. The definition of the term, its origins, and the archaeological interpretation of this form of production organization has always been focused since 1960s. Archaeological researchers might lose the track in their interpretations of data without having clear standards for recognizing specialization lacking a lucid understanding of the term. Archaeologists delineate the origins of specialization using three models: 1. Commercial development model, 2. Adaptive model, 3. Political model. The given models indicate different approaches to the concept of studying specialization in archaeology. Such approaches are connected to the cultural, social, and economical evolution in prehistoric societies. In this paper, the concept and facets of craft specialization, production organization, standardization, styles, labor investment, the standards and methods of specialization have been concentrated.
Keywords: Specialization, Standardization, Style, Production Organization, Cultural Complexity -
Page 57
Fasa is one the most important areas in prehistoric of Fars province. Archaeological works in Fars, before and after the Islamic revolution in Iran in 1978, mostly had been epitomized to Kur River Basin. Although, the importance of prehistoric of Fasa revealed by Miroschedji’s survey in 1971-72 but he did not study this survey’s data very well and just published a brief article in 1973. Fasa surveyed again by an Iranian mission was conducted by A. A. Asadi in 2009 that 15 prehistoric sites were identified. In this paper, these 15 sites have been studied, and finally a relative chronology was suggested for each.
Keywords: Fars Province, Fasa Plain, Prehistory, Relative Chronology, Archaeological Survey -
Page 75
Cultural materials are used meaningfully and their meaning can be changed or forgotten during the passage of time. One of the ultra- modern archaeological approaches is the perception of understanding and meaning of objects. Here “interpretation” has been suggested as an approach for the conception of concepts of objects. Interpretation is considered as a special type of explanation and for the sake of inclusion of a hermeneutic framework, it is beyond of cultural material. For discovering the concept of cultural materials, it needs to distinguish social conditions in its time context. Archaeologically, the perspective of north and northeast of Iran plateau contains culture and homogeneous culture in Recent Bronze Period. Effigy vessel is considered as one of the cultural materials which can be found in funerary floor in this period, and have been discovered from archaeological investigations. In fact, this cultural view can be considered as a context and existing effigy vessel to be considered as one of the most delicate symptoms in this context. In fact, this cultural perspective can be considered as a text and the container of existing figures can be interpreted as one of the subtlest signs of this text and by examining its social context, we can understand the gender and identity signs of this object.
Keywords: effigy vessel, north, northeast, The Recent Bronze, interpretational archaeology, gender, symptom -
Page 87
In the numerous books and articles written on the Elamites, scholars rarely, if ever, have advanced any hypothesis on the formation of the early Elamite state organizations and how these organizations and the archaeological and historical landscapes of Elam, both in the highlands and lowlands, have differed from the contemporary political landscape of their Mesopotamian neighbors. Similarity, scholars simply ignore the tremendous difference between the natural landscape of Elam and southern Mesopotamia. This article focuses on these differences and traces them from the prehistoric era to the time when the long-lasting Elamite state was eclipsed in the first millennium BC. In doing so, the author pays close attention to the broad patterns revealed in the numerous archaeological surveys in southwestern Iran.
Keywords: Proto Elamite, Elam, Socio-Political Complexity, Early State, Federal State -
Page 103
Silver Coins analysis technique (PIXE), seems an accurate method of measuring their constituent elements. It can offer valuable information about the chemical elements and minerals from the coins living in the coinage. During the Parthian Mint due to various reasons, the usual procedure would change the coins for melting metal, also chose a new mineral. During the reign of the Phraates IV (38-2 B.C.) As well pre (Mitridat I 171-138 BC.), silver coins, including one derhami and four drahmy coins were bronze and copper. The silver coins to the value of the metal and geographies that in turn, were more important than practice. In this study, 10 samples of coins - a complexity Phraates IV by the PIXE were tested. It spectroscopy revealed that the element silver coins in them varies greatly. Silver drop on some coins represent an abnormal situation of economic complexity and effort to win control of the state mint for reign.
Keywords: Partians, Phraates IV, Silver, Coin analysis, PIXE -
Page 113
Reconstructing of environment and livelihood in ancient sites is an important subject in archaeological studies. Researchers use several methods for palaeodiet studies. One of these methods survey nutrition in use determines rate concentration of chemical element in ancient skeletal. Parthian people which ruled in Iran since 238 BC for 224 AD, when extended their power from east to the west by occupying new territory , found different civilization with their food consuming patterns. Elemental analysis of teeth of human skeletal from sites and graves of this period gave valuable information about nutrition in this period. In this article we want the found information about paleodiet in Parthian period in use PIXE manner. We have selected the teeth under study, from several Parthian sites in Iran, Shian, Valiran, Kharand, Gandab and nakhle Ibrahimi. We emphasis on these elements; Fe, Ca, Sr, Zn and P. In this research we gathered information about the variety in food in Parthian period.
Keywords: Parthian period, Nutrition, PIXE, Fe, Ca, Sr, Zn, P
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.