فهرست مطالب

فصلنامه مطالعات روابط بین الملل
پیاپی 17 (زمستان 1390)

  • تاریخ انتشار: 1390/12/25
  • تعداد عناوین: 8
|
  • حبیب الله ابوالحسن شیرازی، زهرا صادقی صفحات 9-32
    بحران مالی در اواخر سال 2007 در ایالات متحده آمریکا رخ نمود و به سرعت به سایر مناطق جهان به خصوص اروپا سرایت کرد و به دلیل ارتباطات و مبادلات گسترده اقتصادی، مالی و تجاری اروپا و ایالات متحده آمریکا تاثیرات مستقیم و بسیاری بر اروپا گذاشت.
    این بحران در اروپا که بعد از آخرین بحران عظیم اقتصادی (1929)، بیشترین مشکلات اقتصادی و اجتماعی را به همراه داشت و باعث کسری بودجه، افزایش نرخ بیکاری، کاهش شدید تولید ناخالص داخلی، افزایش بدهی، کاهش ارزش یورو و ناآرامی های اجتماعی در اروپا و به خصوص در سه کشور مزبور شده است.
    با توجه به این مسئله که سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان از لحاظ اقتصادی نسبت به سایر کشورهای اروپایی برتری داشته و مانند بحران های مالی گذشته به دلیل حجم روابط گسترده شان با آمریکا تاثیرات بسیاری هم پذیرفته اند. هر چند کشورهای مزبور برای کنترل بحران از همان ابتدا سیاستهایی به طور جداگانه و یا به طور مشترک و حتی در قالب گروه 20 کشور صنعتی جهان به اجرا گذاشتند که آثار مثبتی هم رخ نمود و روند بهبودی نسبی اوضاع اقتصادی همچنان ادامه دارد.
    کلیدواژگان: اروپا، بحران اقتصادی، بحران اجتماعی، انگلستان، فرانسه و آلمان
  • سید اسدالله اطهری، شعیب بهمن صفحات 33-64
    روسیه و منطقه خاورمیانه از روابط تاریخی بسیار دیرینه ای برخوردارند. این روابط طی سده ها و قرن های متمادی ادامه داشته و در هر دوره دارای ویژگی های خاص خود بوده است. به نحوی که روابط روسیه با منطقه خاورمیانه را می توان به دوره های مختلفی تقسیم کرد. در این بین وقوع قیام های مردمی و تحولات موسوم به بهار عربی، برای روسیه نیز همانند سایر قدرت های بزرگ، نگرانی ها و چالش هایی را در بر داشته است. به نحوی که به نظر می رسد دولت روسیه برای دستیابی به اهداف و منافع خود در خاورمیانه ناگزیر به تغییر برخی از رویکردهای سنتی خود به این منطقه است. بر این اساس مقاله حاضر درصدد بررسی راهبردها و چالش های روسیه در خاورمیانه جدید است.
    کلیدواژگان: خاورمیانه جدید، بهار عربی، رهیافت امنیتی، رویکرد ژئوپلتیک، اتحاد راهبردی
  • احمد بخشایش اردستانی، محمد شاهدی صفحات 65-90
    در ایالات متحده آمریکا هیچ محدودیتی برای انجمن سازی برای مقاصد سیاسی وجود ندارد. عضویت در انجمن ها در آمریکا نسبت به دیگر نقاط جهان بسیار بیشتر است. بنابراین با توجه به ساختار آن، جایگاه لابی ها به عنوان گروهای ذی نفوذ و تاثیرگذار بر روند تصمیم گیری کاملا قانونی و آشکار است، در این میان یهودیان توانسته اند از این فرصت استفاده کنند و جایگاه و قدرت خویش را در میان رقبای خود افزایش دهند تا جایی که تمامی تصمیم گیری ها باید از فیلتر لابی های یهودی (که در راس آن صهیونیسم بین الملل قرار دارد) بگذرد و نظارت کامل بر روند تصمیم گیری های داخلی و خارجی با نفوذ و تاثیرگذاری بر کنگره، کاخ سفید، اتاق های فکر و دیگر مراکز تاثیر گذار در روند تصمیم گیری داشته باشد. البته آقای ج. د بوش در سال 2002 اعلام کرد که در سال 2005 دولت فلسطینی در چارچوب دو دولت تاسیس خواهد شد. و زمانیکه این خواسته عملی نشد بار دیگر بوش اعلام کرد که در سال 2008 این خواسته را تحقق خواهد داد که بار دیگر اتفاق نیفتاد. در دو سال آخر دوره بوش فرآیندی شکل گرفت تحت عنوان آناپولیس که بحث دو دولت را در اولویت سیاست خارجی آمریکا قرار داد که به عنوان راه حلی برای بحران خاورمیانه شناخته شد و سپس این طرح به شورای امنیت رفت و در چارچوب قطعنامه 1850 به تصویب رسید. این طرح با روی کار آمدن اوباما به عنوان برنامه سیاسی انتخاب شد. در این میان از سال 2008 پرزیدنت اوباما با شعار تغییر بر سرکار آمد، وی تاکید داشت کلید صلح خاورمیانه حل مسئله اسراییل و فلسطین است و از همان ابتدا به دنبال حل این مسئله برآمد چرا که با حل آن می توانست بر بحران های داخلی و خارجی ایالات متحده از قبیل بحران مالی، مشکلات داخلی، خروج از عراق و افغانستان وتغییر نگاه افکار عمومی جهان بخصوص منطقه خاورمیانه به ایالات متحده آمریکا فائق آید. در این میان لابی از دل آیپک بزرگترین لابی یهود (لابی جدید تاسیس جی استریت[1]) ظهور می کند که به تفکرات آقای اوباما بسیار نزدیک است و با شعار صلح طلبی، مذاکره و ایجاد دو دولت اسراییل و فلسطینی قد علم می کند. در ادامه سعی شده به علل ظهور، جایگاه، اقدامات و نوع نگاه این لابی جدید تاسیس مورد بررسی قرار گیرد.
    کلیدواژگان: ایالات متحده آمریکا، یهود، صهیونیسم، لابی، آیپک، جی استریت
  • منوچهر بدوحی * صفحات 91-113
    در طول سال های اخیر سیاست خارجی ایران با تحولاتی مواجه بوده که از این جمله می توان به توجه بیشتر به کشورهای حوزه آسیای مرکزی اشاره کرد. در بین این کشورها تاجیکستان به دلیل اشتراکات زبانی، نژادی، دینی، فرهنگی و تاریخی برای ایران حائز اهمیت بیشتری بوده است.
    احیای پیوندهای دیرینه و تعمیق روابط ایرانیان و مردمان تاجیکستان علاوه بر اینکه در گرو شاخصه های مهمی همچون توسعه همگرائی فرهنگی، اصلاح برداشت های نادرست از محتوای فرهنگ اسلامی-ایرانی، پایدار سازی خصیصه های فرهنگی، پیش گیری از شکل گیری تنش های خزنده، تلاش در جهت اعتمادسازی و انطباق رفتار بر ظرفیت محیط فعالیت است، به حد زیادی مستلزم توسعه همکاری های اقتصادی دو کشور نیز هست.حوزه اقتصادی یکی از مهمترین جلوه های همکاری بین دو کشور و مورد استقبال زیاد مقامات تاجیک است که این مقاله سعی به بررسی آن دارد.
    کلیدواژگان: ایران، تاجیکستان، تعاملات اقتصادی، توسعه، همکاریهای دوجانبه
  • حسن عیوض زاد * صفحات 114-150
    مطالعات روابط بین الملل از منظر معرفت شناسی تحت تسلط دو سنت معرفت شناختی است. معرفت شناسی اثباتی و معرفت شناسی فرااثباتی اینکه هدف از پژوهش، و مطالعه روابط بین الملل چیست؟ پرسشی است که در این مقاله مورد بحث قرار می گیرد. با این فرض که هدف تحت تاثیر موضع معرفت شناختی است که پژوهشگر اتخاذ می کند. در مطالعات روابط بین الملل اگر پژوهشگر در چارچوب معرفت شناسی اثباتی قرار گیرد هدف او مهار پیش بینی پدیده های بین المللی خواهد بود حال اگر پژوهشگر در چارچوب معرفت شناسی فرااثباتی قرار گیرد هدف ازمطالعه و پژوهش صرفا فهم و رهایی پدیده های بین المللی خواهد بود. منطق تحلیلی حاکم بر این پژوهش دیالکتیک است، یعنی به یاری اندیشه دیالکتیک ابتدا به تحلیل و بررسی سنت معرفت شناختی مسلط یعنی اثباتی گرایی می پردازیم و هدف مطالعات بین المللی را از منظر این معرفت شناسی بررسی می کنیم. سپس سنت معرفت شناختی مخالف یعنی فرااثبات گرایی را بررسی و هدف مطالعات بین الملل از این منظر مورد بحث قرار می دهیم.
    کلیدواژگان: اثبات گرایی، فرااثبات گرایی، دیالکتیک، پیش بینی، فهم، رهایی
  • کابک خبیری، مارال دربندی صفحات 151-178
    شورای امنیت سازمان ملل متحد، به عنوان تنها مرجعی است که حق استفاده قانونی از زور در تعاملات بین المللی را داراست، در حالی اختیارات و وظایف خود در مبارزه با تروریسم را گسترش می دهد، که هنوز هیچگونه تلاشی نه از سوی کشورهایی که داعیه دارا بودن مسئولیت جهانی درمبارزه علیه تروریسم بین المللی را دارند، و نه از سوی هیچیک از نهادهای این سازمان، برای ارایه تعریفی مشخص، جامع الاطراف، و فراگیر که با اجماع بین المللی همراه باشد، صورت نگرفته است.
    کنوانسیون ممانعت و مجازات تروریسم 1937 (کنوانسیون ژنو 1937) را می توان اولین کنوانسیون بین المللی در خصوص تروریسم دانست. از آن زمان تا کنون نه تنها مفهوم تروریسم دستخوش تغییرات فراوان قرار گرفته، بلکه مکانیسم های بین المللی نیز به همین ترتیب بنیان های مستقل و در عین حال فراگیرتری از حوزه ها و موضوعات را در بر گرفته است. اما علیرغم این موارد، به نظر می رسد روند تحولی ایجاد مکانیسم ها و ساز و کارهای لازم برای تعریف، تبیین، تعیین حدود و مقابله با تروریسم بین المللی در حقوق بین الملل حرکت نسبتا کندی را نسبت به سایر حوزه ها دنبال کرده است.
    کلیدواژگان: حقوق بین المللی​، تروریسم، کمیته ضدنروریسم، سازمان ملل متحد، دفاع مشروع
  • مجتبی مقصودی، ساحره غله دار صفحات 179-210
    روی کار آمدن نظام سیاسی جدید در افغانستان پس از حادثه 11 سپتامبر در سال 2001 موجب گردید تا مسئله مشارکت سیاسی زنان در این کشور مورد بازنگری قرار گیرد. تلاش برای برقراری نظام دمکراتیک و توجه این نظام به فراهم آوردن زمینه های لازم برای افزایش فعالیت های سیاسی و اجتماعی زنان موجب حضور بیشتر زنان در عرصه های سیاسی و اجتماعی شده است. پرداختن به فعالیت سیاسی زنان در افغانستان پس از حادثه 11 سپتامبر بحثی بکر و به روز است که مورد غفلت و کم توجهی پژوهش گران قرار گرفته است. علت آن را در بحران، ناامنی، جنگ های داخلی، اندیشه استبداد باور و تلقی سنتی زن ستیز جامعه افغانستان می توان جستجو نمود. این مقاله درصدد پاسخ به این سوال است که با توجه به فرهنگ سنتی جامعه افغانستان، نظام سیاسی جدید تا چه حد در بهبود بخشیدن به مشارکت سیاسی زنان موفق بوده است؟ به این منظور تلاش می گردد تا وضعیت مشارکت سیاسی زنان در نظام جدید افغانستان مورد ارزیابی قرار گیرد.
    کلیدواژگان: مشارکت سیاسی، حملات 11 سپتامبر، افغانستان، زنان، موقعیت زنان
  • علیرضا سلطانی، رضا بهمنش صفحات 211-241
    انرژی و مسائل آن، یکی از موارد اساسی و مهم در مباحث اتحادیه اروپایی به شمار می رود. از جمله برجسته ترین نگرانی ها در اتحادیه اروپایی، دورنمای تامین و انتقال انرژی به شریان های حیاتی صنعت و اقتصاد اروپا است. وجود واقعیت هایی نظیر: رشد روند مصرف انرژی و به تبع آن افزایش میزان وابستگی اتحادیه به واردات سوخت های فسیلی به ویژه گاز، همگی موجبات نگرانی اتحادیه اروپایی در زمینه تامین انرژی و امنیت عرضه آن را فراهم نموده است. یک چنین وابستگی قابل توجهی، فکر اتحادیه اروپایی را معطوف به سمت سیاست گزاری های کلان، مشترک و بلند مدت، برای کاهش مخاطرات و چالش های امنیت انرژی نموده است. نگرانی اتحادیه اروپایی از هژمونی اقتصادی و سیاسی روسیه بر منابع انرژی در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز، موجب گردیده که این اتحادیه به دنبال متنوع نمودن مسیرهای انتقال انرژی و گاز مورد نیاز خود بر آید. در این راستا، پروژه نابوکو که یکی از پروژه های اتحادیه اروپایی در بحث متنوع سازی عرضه کنندگان گاز به کشورهای عضو این اتحادیه است. در چارچوب همین گفتمان معنا می یابد.
    سوال اصلی این مقاله این است که چرا اتحادیه اروپایی در سال های اخیر به فکر تنوع بخشیدن به منابع انرژی خود افتاده است؟ مقاله بر این فرضیه استوار است که نگرانی اتحادیه اروپایی از انحصار روسیه بر منابع انرژی منطقه آسیای مرکزی و قفقاز موجب گردیده که اروپا به دنبال متنوع نمودن منابع انتقال انرژی مورد نیاز خود برآید و پروژه نابوکو یکی از طرح ها و مسیرهای جدید مورد نظر اروپا برای تحقق هدف فوق و کاهش مخاطرات و چالش های امنیت انرژی می باشد.
    کلیدواژگان: اتحادیه اروپایی، آسیای مرکزی و قفقاز، روسیه، نابوکو، انرژی
|
  • Habibollah Abolhassan Shirazi, Zahra Sadeghi Pages 9-32
    The financial crisis occurred in late 2007 in the United States of America and quickly spread to other parts of the world especially Europe and due to the communication and huge exchange of economic, financial and trade markets of the Europe with the United States of America, it had a great direct effects on the economics of European countries.
    This crisis in the Europe since the last major economic crisis (1929) has had the greatest economic and social problems and led to the budget deficit, rising unemployment, a sharp decline in GDP, rising debt, the devaluation of the euro and the social unrests in Europe and especially in the three major European countries.
    England, France and Germany are countries that have better economic conditions of other European countries. Given the fact that the size of relations with America, which had consequently adopted many influences. However from the beginning of the crises, these countries tried to control the policies separately or jointly in groups of 20 industrialized nations, and even implemented. The positive effects will occur and the relative economic recovery continues.
    Keywords: Europe, Economic crisis, Social Crisis, England, France, Germany
  • Seyed Asadollah Athary, Shuaib Bahman Pages 33-64
    Russia and the Middle East have had along-standing historical relations. This relationship has continued over the centuries and in every period has had its peculiarities. So that Russia's relations with the Middle East can be divided into different periods. The Arab Spring has created a completely new situation and new imbalances in the Middle East. It has caused great powers to fear that they will see their regional influence decline, which will affect global stability. Russia is no exception in this regard. After the popular uprisings in the Arab, the Russian leadership sought to formulate a policy to deal with the new situation. The present article seeks to investigate the strategies and challenges of Russia in the new Middle East.
    Keywords: New Middle East, Arab spring, The security approach, Geopolitical approach, strategic alliances
  • Ahmad Bakhshayeshi Ardestani, Mohammad Shahedi Pages 65-90
    The law in the United States does not restrict the establishment of political parties and the rate of civilians joining these parties, ranks highest in the world. In this country, lobbies are legally given an influential role in the process of decision making. Jewish community has taken advantage from this opportunity and has expanded its influence and power in the political structure. Jewish lobbies monitor and filter domestic and foreign politics of the Congress, White House, think tanks and other political institutes. After 2008 election, a new Jewish lobby, J-Street which had similar viewswith president Obama separated from AIPAC. Obama, who took office with the “Change” slogan, believes that solving the Israeli-Palestinian issue is the key to establish peace in the Middle East. And if it was accomplished successfully, America would be able to overcome some of its problems such as financial crisis, public support, and its heavy costing presence in Iraq and Afghanistan.
    J-Street lobby shares Mr. Obama’s opinion in this regard and promotes the negotiations for a two-state solution in the Palestinian territories. This article studies foundation of J-Street, its views and actions.
    Keywords: Lobby, J, Street, IPAC, United States, zionism, Jewish
  • Manouchehr Boddouhi * Pages 91-113
    During the recent years, the Iranian foreign policy has been faced with some changes especially in the Central Asian region. Among these countries, Tajikistan due to some commonalities including language, race, religion, culture and history has been very important for Iran. The revival of old bonds between Iran and Tajikistan, which is based on mutual values, in terms of a realistic dialogue can make Iranian and Tajik peoples very close to each other. Development of relations between Iran and Tajikistan will depend on the economic interactions and cooperation between two countries. Economical sphere is the most important factor of cooperation between two countries and is supported by Tajik’s officials which the author attempts to argue about them.
    Keywords: Iran, Tajikistan, Economic interactions, development, Bilateral Cooperation
  • Hassan Eyvazzadeh * Pages 114-150
    The study of international relations fall into two epistemological traditions: Positivism and post-positivism. The main question is what is the purpose of research and study of international relations?
    This article argue that the Purpose affected by researcher epistemological Position. In the study of international relations if researcher stay put in framework of positivism epistemology, thus, your purpose of the study will be containment and prediction of international relations phenomena. But, if she/ he stay put in the post positivism epistemology the Purpose will be understanding and emancipation of phenomena. The logic of this article is dialectic logic.
    Keywords: Positivism, Post, positivism, dialectic, Prediction, Understanding, Emancipation
  • Kabak Khabiri, Maral Darbandi Pages 151-178
    Security Council of the United Nation Organization, as the only place which has legal right and is authorized to use force in the international interactions. Important developments have occurred in multilateral international treaties between the Convention for the Prevention and Punishment of Terrorism of 1937 and the Inter- American Convention against Terrorism of 2002.
    This article attempts to explore the question of changes which is occurred, as well as whether these laws have been an effective legal response in combating terrorism. After differentiating between comprehensive and sectoral conventions and between universal and regional conventions, the article comparatively analyzes them based on definitions of offenses, the extent of criminalization, exceptions concerning scope of application, measures to be taken by the states parties, obligatory and optional jurisdiction, obligations of states in the sphere of legal cooperation and assistance, rights of the offender, extradition, exceptions from extradition or legal assistance, and issues not covered by the conventions. Solutions proved to be the most effective against international terrorism and discrepancies and overlaps between the conventions are discussed.
    Keywords: International Law, terrorism, Anti, terrorism Committee, The United Nations Organization, Legitimate Defence
  • Mojtaba Maghsudi, Sahere Ghallehdar Pages 179-210
    After 11 September of 2001, it was considered a new political system in Afghanistan which paid attention to the issue of women political participation. With creating a democratic system in Afghanistan, efforts to increase social and political participation of women in this country increased. It Seems to Provide the context for women political participation in Afghanistan we see them active in political and social Life. Issue of Political Participation of women in Afghanistan after the September Eleven is new issue that has received less attention of Scholars. Perhaps one reason for this issue is several problems such as war, insecurity or thinks Anti-women in Afghanistan Society.
    This article aims to answer this question that the new political system in Afghanistan with regard to traditional culture in this country how could was successful in improving the political participation of women in this country?
    Keywords: Political Participation, September Eleven Attack, power structure, Afghanistan, Women Position
  • Alireza Soltani, Reza Behmanesh Pages 211-241
    Energy, and the issues related to it, are among the most important topics in the European Union. Among the most central concerns in the European Union are the prospects for the provision and transfer of energy to Europe’s industries and economy. The existence of realities such as the increasing rate of energy consumption and the consequent rise in the Union’s dependence on fossil fuel imports, have all led to the European Union’s concerns regarding energy supply and security. Such a noteworthy dependence has drawn the attention of the European Union towards the adoption of common and long-term policies for reducing the risks and challenges surrounding energy security.
    The European Union’s concerns regarding Russia’s economic and political hegemony over energy resources in Central Asia and the Caucasus, have resulted in the Union’s quest for diversifying the routs used for the transfer of its energy and gas. Therefore, the Nabucco project which is one of the European Union’s projects concerning the diversification of suppliers of gas to the Union’s members, should be examined in the framework of the mentioned discourse. The main question raised by this article is that why European Union have followed diversifying its energy resources in recent years? The article is based on this hypothesis that the EU concerns regarding Russian monopoly on energy resources of Central Asia and Caucasus has led this block to diversify its energy resources and Nabucco Pipeline is one of its recent projects and routes for fulfilling this goal and reducing the risks and challenges for energy security.
    Keywords: European Union, Central Asia, the Caucasus, Russia, Nabucco, energy