فهرست مطالب
نشریه اقتصاد و بانکداری اسلامی
پیاپی 23 (تابستان 1397)
- تاریخ انتشار: 1397/04/23
- تعداد عناوین: 10
-
-
صفحات 7-29در این تحقیق برای مقایسه عملکرد بانک ها از شاخص های سودآوری مثل بازده دارایی ها، بازده حقوق صاحبان سهام و حاشیه بهره خالص استفاده شده است. نمونه آماری تحقیق شامل 6 بانک ایرانی، 4 بانک اسلامی بحرین و 4 بانک متعارف بحرین برای سال های (2014-2007) می باشد. ضرایب هر یک از متغیرهای تاثیرگذار بر شاخص های سودآوری در هر سه مدل، با استفاده از مدل خطی رگرسیون و به روش حداقل مربعات معمولی(OLS) تخمین و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که بین اندازه بانک و سودآوری، برای بانک های اسلامی بحرین، رابطه مثبت و معنی دار وجود داشته است و برای بانک های متعارف بحرین و بدون ربای ایران این رابطه بی معنی بوده است. بانک های متعارف بحرین توانسته اند برخلاف بانک های بدون ربای ایران و اسلامی بحرین با افزایش تسهیلات اعطایی میزان سودآوری خود را افزایش دهند. همچنین بین نسبت دارایی نقد به کل دارایی ها و سودآوری برای بانک های متعارف بحرین و بدون ربای ایران رابطه منفی و معنی دار وجود داشته استکلیدواژگان: بازده دارایی ها، بازده حقوق صاحبان سهام، حاشیه بهره خالص، بانک های متعارف بحرین، بانک های اسلامی بحرین، بانک های بدون ربا ایران، مدل رگرسیون خطی(LRM)
-
صفحات 31-43یکی از ابتکارهای متخصصین در امورمالی ابزارهای مالی مشتقه می باشد، که در رشد و شکوفا شدن بازارهای مالی نقش کلیدی ایفا می نماید. رویکرد و هدف اصلی از ابداع این ابزارها مقابله با ریسک می باشدکه باگذشت زمان تکامل و تنوع بیشتری پیدا می کنند. از مهم ترین این ابزارها، قرارداد اختیار معامله است که در مقایسه با سایر ابزارهای مشتقه از انعطاف پذیری بیشتری برخوردار است و در نتیجه به وسیله آن بهتر می توان خطرات ناشی از نوسانات قیمت را پوشش داد، اما از آن جایی که قرارداد اختیار معامله، از عقود نوظهور است، جمعی از حقوق دانان و فقها، به ویژه فقهای عامه (اهل سنت) قراردادهای یاد شده را واجد ایرادات عدیده دانسته و از جهات مختلف در صحت آن تردید نموده اند همچنین وجود دو نقیصه در قراردادهای آتی یکسان باعث شد تا حق اختیار معامله ایجاد شود. در قراردادهای آتی یکسان، قیمت در قرارداد ثابت است و از ریسک تغییرات قیمت جلوگیری می کند؛ ولی دو طرف نمی توانند از تغییرات قیمت در بازار، منفعتی کسب کنند. نقیصه دوم، عدم امکان استفاده آن برای مدیریت بدهی های اقتضایی و احتمالی است؛ اما در بحث فقهی حق اختیار معامله را نمی توان شبیه قولنامه یا بیمه یا بیع العربون دانست؛ ولی قابلیت تصحیح شرعی را دارد. دراین مقاله نظریه علمای اهل سنت وشیعه به همراه توضیحات لازم با دلیل ذکر شده است.کلیدواژگان: اختیار معامله، اوراق اختیار معامله، قرارداد آتی یکسان، پیمان آتی، بیع العربون، بیمه
-
صفحات 45-64رعایت موازین عدالت مداری همانند رعایت اخلاق و پرهیز از ربا از شاخصه های مهم یک بانک اسلامی است که کمتر بدان توجه شده است. با توجه به ماده اول قانون عملیات بانکی بدون ربا که استقرار نظام پولی و اعتباری برمبنای حق و عدل (با ضوابط اسلامی) را هدف گذاری کرده است این تحقیق سعی دارد تا با شناسایی پایه ای ترین قواعد عدالت اقتصادی، چارچوب عملیاتی یک بانک عدالت محور را با یک رویکرد اسلامی پیشنهاد دهد.
نتایج این تحقیق که مستند به منابع اسلامی است نشان می دهد که مفهوم عدالت با رعایت کامل حق و حقوق افراد گره خورده است و از این رو سه قاعده رعایت حقوق عام، رعایت استحقاق افراد و توجه به نیاز و احتیاج اقشار ضعیف و ناتوان جهت استخراج چارچوب عملیاتی یک بانک عدالت مدار قابل تبیین است. مصداق یابی این قواعد در رفتار با کارکنان بانکی، مشتریان بانکی، سهامداران بانکی و آحاد افراد جامعه بخش دیگری از نتایج تحقیق را شکل داده است.کلیدواژگان: عدالت، بانکداری، حقوق، پول -
صفحات 65-86در دنیای معاصر به دلایلی مانند جهانی شدن، رقابت فشرده تر اقتصادی و بروز بحران ها، طراحی و اجرای برنامه های چشم انداز و توسعه و الگوی پیشرفت کشورها بیش از پیش ضرورت یافته است. در ایران نیز به رغم وجود اولویت های دیگر، این اسناد تولید می شود که از جمله آن ها سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت می باشد که پیش نویس آن آماده شده و انتشار یافته تا مورد نقد و بررسی قرار گیرد و در تهیه سند نهایی، احیانا از نقد و نظرها بهره گیری شود. مساله این مطالعه، آن است که آیا با توجه به عنوان سند که مشخصه اسلامی را با خود دارد، واژه هایی که در آن به کار گرفته شده، تا چه اندازه با واژه ها و مفاهیم اقتصاد اسلامی در مقایسه با قانون اساسی همخوانی دارد؟
در مقاله حاضر، که اولین مطالعه در این موضوع می باشد، پیش نویس پیشنهادی سند با با معیار برخی شاخص های اقتصاد اسلامی در مقایسه با قانون اساسی به صورت تحلیل محتوا بررسی و نتیجه شده که در پیش نویس سند، در 4 دسته از 9 دسته مفاهیم، نسبت به قانون اساسی توجه لازم معطوف نشده است. این مقاله، با استفاده از داده های کتابخانه ای و اسنادی و به روش تحلیل محتوا و مقایسه ای نگارش یافته و در پایان، پیشنهاداتی ارائه شده استکلیدواژگان: سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، قانون اساسی ج، ا، ایران، اقتصاد اسلامی، توسعه، عدالت، اشتغال -
صفحات 87-108سیاست تعیین حداقل دستمزد، به عنوان اقدامی در جهت حمایت از کارگران و تامین سطح حداقلی معیشت برای آن ها در اقتصاد متعارف مطرح گردیده است و موافقان و مخالفانی دارد. این موضوع در اقتصاد اسلامی نیز مورد مناقشه است.این مقاله که با روش تحقیق اسنادی و کتابخانه ای و با مراجعه به منابع اسلامی نگارش یافته، با در نظر گرفتن یک مکانیزم عادلانه برای تعیین دستمزد نیروی کار و با تبیین وظایف دولت اسلامی در قبال کارگران نشان می دهد که در شرایط برقراری عدالت اعمال این سیاست صحیح نمی باشد. بلکه تامین حداقل معاش نیروی کار برعهده دولت بوده و دولت نباید این وظیفه اش را از طریق اعمال این سیاست برعهده تولید کنندگان قرار دهد و بر تولیدکنندگان هزینه اضافی تحمیل نماید. بلکه دولت از طریق سیاست های تامین اجتماعی و یا پرداخت یارانه های مستقیم باید حداقل معیشت کارگران را تامین نماید. در صورت اعمال سیاست حداقل دستمزد نیز دولت باید مقدار کاسته شده از میزان سهم کارفرما از تولید در اثر اعمال این سیاست را به عنوان مالیات پرداخت شده بنگاه محسوب نمایدکلیدواژگان: حداقل دستمزد، دولت، حداقل معاش، اقتصاد اسلامی
-
صفحات 109-118سلامت مردم یک کشور بر توسعه اقتصادی، اجتماعی، روا نشناختی و سیاسی آن کشور تاثیر می گذارد. با وجود این که بخش سلامت یکی از اولویت های مهم در تخصیص بودجه دولت است مشکل کمبود منابع مالی برای توسعه مراکز درمانی، کاهش توان مالی دولت ها در استمرار تامین مالی بخش بهداشت و بالابودن سهم مردم از هزینه های درمان یکی از چالش های اقتصاد برای دسترسی عادلانه به این امکانات است. بالا بودن هزینه های درمانی برای خانوارها، به خصوص اقشار آسیب پذیر، باعث می شود که خانوار برای تامین هزینه های درمانی از مخارج ضروری خود بکاهند و در نتیجه شرایط رفاهی خانوارها تنزل یابد.
هدف این مقاله ارزیابی وضعیت تامین مالی و عدالت در سلامت در کشور و بررسی تاثیر وقف به عنوان یکی از راه های تامین مالی در توسعه بهداشت در ایران می باشد. بدین منظور با استفاده از شاخص مشارکت عادلانه، وضعیت عدالت در تامین مالی بخش بهداشت مورد بررسی قرار گرفت و با روش توصیفی– تحلیلی تاثیر وقف بر توسعه بهداشت تشریح شد. نتایج نشان داد با وجود این که دو شاخص هزینه های کمرشکن و فقر سلامت روند نزولی داشته است اما با توجه به افزایش تعرفه ها و اضافه شدن خدمات پزشکی جدید به تعهدات پایه و بیمه کردن بدون پشتوانه مالی پایدار، منجر به مشکلاتی مانند افزایش بدهی سازمان های بیمه ای شده است و از طرفی دولت نیز به تنهایی قادر به تامین مالی بخش درمان نخواهد بود. جلب مشارکت های مردمی و جذب کمک های خیرین و واگذاری امر بهداشت و درمان به مردم به صورت غیرانتفاعی و عام المنفعه می تواند در راستای توسعه اقتصادی و اجتماعی موثر باشد.کلیدواژگان: توسعه بهداشت، تامین مالی، وقف، ایران -
صفحات 119-135تبعیض اقتصادی در اسلام، از مصادیق بی عدالتی قلمداد شده و بر شاخص هایی از جمله حقوق مالکیت اثر می گذارد. زمانی که فرصت های شغلی و سرمایه گذاری به ناحق توزیع گردد یعنی افراد مستعد و مستحق فقط به دلیل عدم دسترسی به رانت و روابط خاص، محروم بمانند دچار نارضایتی و دلسردی می گردند. جنبه های متفاوت نارضایتی در عرصه های گوناگون به اشکال مختلفی بروز می کند؛ عده ای به دنبال بی قانونی های مکرر در حوزه تخصیص منابع و سرمایه، خود به بی قانونی روی می آورند و انواع جرائم اقتصادی در جامعه ظاهر می گردد. با این شرایط، ناامنی بر جامعه سایه گسترانیده و حقوق مالکیت نیز به خطر می افتد. همچنین فرصت های شغلی و سرمایه گذاری به علت افزایش ریسک و مخاطرات اجتماعی، کاهش یافته و اقتصاد به رکود می گراید. در این مقاله، تلاش گردیده رابطه میان شاخص حقوق مالکیت و شاخص توزیع منابع و فرصت های اقتصادی در اقتصاد اسلامی به صورت دوسویه بررسی گردد. برای این کار به تجزیه و تحلیل منابع کتابخانه ای پرداخته شده که یافته ها نشان می دهد، این دو شاخص دارای رابطه مستقیم و متقابل می باشند.کلیدواژگان: تخصیص منابع، فرصت های اقتصادی، تبعیض، نابرابری، حقوق مالکیت، عدالت اقتصادی، امنیت اقتصادی
-
صفحات 137-146در این مقاله یک مساله قدیمی مورد بازاندیشی قرار گرفته و آن این که دین تاریخی چه رابطه ای با توسعه وجود داشته است؟
با استفاده از روش های تحلیل تاریخی به نقش و رابطه دین در امر توسعه پرداخته شده و ضمن نقد دیدگاه های حدی، این نتیجه حاصل شده که ادیان فی ذاته واجد توسعه ستیزی یا توسعه گریزی و یا توسعه پذیری نیستند و این به قرائت ما از دین با توجه به پارادایم های حاکم به این تفسیر در هر عصر بستگی دارد.کلیدواژگان: توسعه، دین تاریخی، توسعه گریزی، توسعه ستیزی و توسعه پذیری -
صفحات 147-154این تحقیق میزان استفاده از ابزارهای تامین مالی اسلامی توسط بنگاه های غیرمالی را مورد بررسی قرار می دهد. براساس داده های تابلویی مربوط به شرکت هایی از چهارده کشور در حال توسعه در دوره زمانی 2005 تا 2009 ما دریافتیم که تامین مالی اسلامی سهم قابل توجهی از ساختار سرمایه این شرکت ها را تشکیل می دهد. همچنین، شرکت های با سودآوری پایین، تمایل بیشتری به استفاده از بدهی نسبت به حقوق صاحبان سهام نشان می دهند که در این رابطه استفاده از ابزارهای تامین مالی اسلامی نیز بر ابزارهای بدهی متعارف و سنتی ترجیح داده می شود. به علاوه، یافته های پژوهش بیانگر این است که تامین مالی اسلامی برای شرکت های با سودآوری پایین، بسیار سودمند است که این نتیجه با چشم انداز هزینه نمایندگی سازگاری دارد.کلیدواژگان: تامین مالی اسلامی، ساختار سرمایه، هزینه های نمایندگی
-
صفحات 155-170در چارچوب اقتصاد متعارف فرایند شکل گیری سرمایه که از آن به سرمایه گذاری تعبیر می شود از مجرای تعامل بخش اسمی با بخش واقعی اقتصاد تحقق می یابد. این فرایند از بعد نظری قابل قبول بنظر می رسد. اما در حوزه اجرا از آن جا که در قالب فروض موجود نرخ بهره در بازار پول تعیین و بصورت برونزا به بخش واقعی اقتصاد(مثلا در زمینه تقاضای سرمایه گذاری) دیکته می شود در چارچوب ملاحظات اسلامی قابل پذیرش نبوده و انتقاداتی به آن وارد شده است. بویژه زمانی که اقتصاد از حالت تعادلی خود فاصله می گیرد. چرا که در مبانی اقتصاد اسلامی آن چه که تحت عنوان هزینه سرمایه شناخته می شود معادل نرخ بازگشت سرمایه در بخش واقعی اقتصاد است و نه نرخ بهره پول که در بخش اسمی تعیین می شود. بحث فوق موضوع مقاله حاضر می باشد. بدین منظور با نگاهی آسیب شناسانه به مبانی نظری سرمایه گذاری، ملاحظات اسلامی در این حوزه با نیم نگاهی به شرایط موجود در ایران و جهان تبیین گردیده است.
نتایج حکایت از آن دارند که در خصوص تعیین هزینه سرمایه بجای تاکید بر نرخ بهره بعنوان مهم ترین عامل موثر برسرمایه گذاری، می توان از متغیرهایی بهره جست که تصویر واقعی تری از بازگشت سرمایه در بخش واقعی ارائه می نمایند که بصورت نمونه می توان به شاخص بازده نقدی، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص P/E و...(در بازار سرمایه) اشاره نمود. بدیهی است حرکت در این راستا در وضعیت کنونی اقتصاد ایران مستلزم پاره ای شرایط و اصلاحات ساختاری است.کلیدواژگان: سرمایه گذاری، اقتصاد اسلامی، نرخ بهره، هزینه سرمایه، صکوک، اقتصاد ایران
-
Pages 7-29In this research to compare the performance of banks The profitability indicators such as return on assets, return on equity and net interest margin is used. The statistical sample includes 6 Iranian banks, 4 Bahrain Islamic banks and 4 conventional Bahrain banks for the years 2007-2014. The coefficients of each of the variables affecting the profitability indicators in all three models, using linear regression model and is estimated and analyzed using ordinary least squares method (OLS). research findings show that between bank size and profitability, for Islamic banks in Bahrain, there was a positive and significant relationship and this has been meaningless for conventional banks in Bahrain and banks without interest Iran. unlike Iranian banks and Bahrain Islamic banks, Bahrain conventional banks have been able to increase their profits by increasing concessional facilities. there was also a negative and significant relationship between the ratio of cash assets to total assets and profitability for conventional Bahrain banks and banks IranKeywords: Return on Equity, Return on Equity, Net Margin, Bahrain Conventional Banks, Bahrain Islamic Banks, banks without interest Iran, Linear Regression Model (LRM)
-
Pages 31-43One of the initiatives of specialists in finance is derivative financial instruments which has a special role in the growth of financial markets. The main objective of developing these tools is confronting the risks that they become more evolved and variant over time. One of the most important tools is the option contract which is more flexible comparing to other derivative tools, so price fluctuation Risks are better covered, but as far as option contracts are of the new ones, a group of jurists and lawyers criticized these contracts and they are not sure about their authenticity. Also, there are two shortcomings in same future contracts that make an option deal. In same future contracts, the price is fixed in the contract and it prevents price change risks, but the two parties do not profit from market changes. The second shortcoming is the inability to use it for managing possible and expediency debts, but in legal discussions, Option deal is not considered as a memorandum or insurance, but they can be corrected legally. In this paper, the theories of Shiite and Sunni scholars are presented with their explanationsKeywords: Deal Options, Deal Option Bonds, Same Future Contracts, Upcoming Deal, insurance, Arabic Sale
-
Pages 45-64The compliance of justice rules such as ethic and free-riba is one of the important indexes of an Islamic bank that sometimes is ignored. According to the first article of the Riba (interest) - free banking act, that it targets establishing a monetary and credit system on the basis of right and justice (with the Islamic standards), this paper tries to suggest an operational framework for a justice-centered bank by the Islamic approach.
The results of this research show the concepts of justice are connected to observing the rights of persons. Therefor there are three rules for identification of an operational framework for a justice-centered bank. These rules are compliance of general rights, compliance of competency of persons and attention to poor classes of society. The examination of these rules in treat with bank staff, bank clients, bank shareholders and people of the community is another part of this researchKeywords: justice, banking, rights, money -
Pages 65-86In the contemporary world, for reasons such as globalization and competition it has become necessary to have a progress plan for the country. It seems the need for such a progress document is a priority, which have to be analyzed. This is because such a critique and analyzing the studies and researches regarding the progress of the country is a cause to enhance the progress document. This study aims to explore that how much used the final document of the progress from the concepts of Islamic approach and the constitution law. This study seems to be a first research regarding the mentioned issue in the country. The methods of analyzing which is used is the content analysis. The data is collected from the libraries and the documents of the country. The results indicate that four concepts of nine concepts that have been used in the constitution law and Islamic concepts is not used in the first draft of the progress documentKeywords: Islamic Model of Iran Progress, Constitution Law of Iran, Islamic Economics, Development, Justice, Employment
-
Pages 87-108Minimum wage policy is a way to protect labors and providing minimum level of life for them. This policy has some Advocates and Opponents in the conventional economics and is discussed in the Islamic Economics.
This paper by proposing a fair mechanism for wage determination and Explaining the duties of Islamic government, shows that Minimum wage policy in fair condition is not correct. Providing the minimum level of life for labors is one of the duties of Islamic government not producers. The Islamic government can do this duty through social security policy or subsidiesKeywords: Minimum wage, Government, Minimum level of life, Islamic Economics -
Pages 109-118The aim of this study is to evaluate the situation of financing and health justice in Iran and considered the impact of waqf as one of the ways to finance health development. For this, using justly participation index to study the situation of justice in health sector financing and using the descriptive-analytic method to described the effect of waqf on the health development. The results showed though two rates of scrape price and health poverty index are declining but increase tariffs and new medical services to Basic obligations and Insurance without a constant financial support led to problems such as increasing the debt of insurance organizations and on the other hand, the government will not be able to finance the treatment sector alone.
Attracting people's contributions and charitable and transferring health care to non-profit sector and general interest can be effective in promoting economic and social development.Keywords: Health Sector, Financing, Waqf, Iran -
Pages 119-135Economic discrimination in Islam is from instances of injustice and affects some indicators, including Property Rights. When business opportunities and investments are distributed unfair, and those who are prone to be deprived Due to lack of access to rent and special relations, they are discouraged and discontented. Different aspects of dissatisfaction arise in various ways in different ways: Some because of frequent lawlessness in the area of resource allocation and capital they turn to lawlessness types of economic crimes appear in society. Under these conditions insecurity is created in the community and property rights are violated too. It also increase social risk, reduces job opportunities and investment, and the economy is on the verge of stagnation.
In this paper, we have tried to examine the relationship between the index of property rights and the index of resource allocation and economic opportunities in Islamic economics. To do this, we analyze library resources that the findings show that these two indicators have a direct and reciprocal relationshipKeywords: attribution of economic resources, Economic opportunities, Discrimination, Inequality, property rights, Economic justice, Economic security -
Pages 137-146In this article, we has been redefined an old problem and how the historical religion has been associated with development?
Using the methods of historical analysis, the role and relationship of religion and development has been addressed and, while criticizing the extreme views, it is concluded that the religions are not subject to developmental or developmental or expansionism, and this is due to our recitation of religion according to the paradigms of the ruling This interpretation depends on every age.Keywords: development, historical religion, developmental, developmental, development -
Pages 147-154This study explores to what extent the Islamic financing instruments are used by non-financial firms. Based on a panel data of firms from fourteen developing countries for the 20052009 period, we find that Islamic financing forms a significant share of the users capital structures. Less profitable firms are found more likely to use debt than equity in which case Islamic instruments were preferred over conventional debt. The finding suggests that Islamic financing does benefit less profitable firms, which is consistent with the agency cost perspectiveKeywords: Islamic Finance, Capital Structure, Agency Costs
-
Pages 155-170Orthodox economic theories imply investment takes place through interaction of real & nominal sectors of economy. This paradigm is logically confirmed from theatrical point of view. But in real world as long as interest rate is determining in nominal sector and impose to real sector (e.g. for investment demand), has been criticized by Islamic principles as well, especially when economy is deviated from its equilibrium position. This is due to a pillar principle in Islamic economics that believe cost of capital must be determined by capital rate of return in real sector and regardless interest determination in money market. This is the main theme of this study. To do that, we have had a pathological review on investment demand theories in orthodox economics focusing on Iran & global performances.
The results imply that in spite of using interest rate as criterion for cost of capital, some variables such as earning per Equity, P/E Ratio and etc., should be applied that can have better interpretation for rate of return in real sector. Meanwhile for institutionalizing real sector rate of return in Iran some structural reforms and changes are neededKeywords: Investment, Islamic Economics, Interest Rate, Cost of Capital, Sukuk, Iran Economy
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.