نشریه رویکردهای پژوهشی در علوم زمین
پیاپی 7 (بهار 1397)

حفاری با استفاده از دستگاه های حفاری دورانی حاوی سرمته های سه مخروطی امروزه به صورت گسترده در ایران و سراسر دنیا برای روباره برداری و استخراج در معادن بزرگ استفاده می شود. پیش بینی نرخ نفوذ دستگاه های حفاری دورانی در برنامه ریزی معدن بسیار مهم است. دستگاه های حفاری باتوجه به مکانیزم های مختلف حفاری، معادلات نرخ نفوذ مخصوص به خود دارند بنابراین با استفاده از معادله پیش بینی نرخ نفوذ حتی می-توان نوع مناسب دستگاه حفاری را نیز برای شرایط مختلف زمین شناسی انتخاب نمود. در این مقاله یک معادله غیرخطی برای پیش بینی نرخ نفوذ سرمته های سه مخروطی دورانی با استفاده از رگرسیون چندمتغیره غیرخطی و براساس استخراج مهمترین پارامترهای موثر در حفاری با استفاده از آنالیز مولفه های اصلی پیشنهاد شده است.

مدل سازی پتانسیل آلودگی آبخوان ها برای مدیریت، توسعه و تخصیص کاربری اراضی، نحوه پایش کیفیت، پیشگیری و حفاظت از آلودگی آبهای زیرزمینی ضروری است. در این تحقیق از مدل های Pesticide DRASTIC و SI جهت تعیین پتانسیل آلودگی آبخوان کاشان و با استفاده از روش های فازی-آماری و AHP بر اساس نظرات کارشناسی و تحقیقات انجام شده جهت واسنجی و از میزان همبستگی و ضریب تغییرات مدل با غلظت نیترات سالهای 1384-1391 جهت صحت سنجی مدل نهایی استفاده گردید (بهینه سازی وزن و رتبه پارامترها جهت مدل سازی پتانسیل آلودگی نیترات آبخوان کاشان). در نقشه تهیه شده از روش Pesticide DRASTIC و SI به ترتیب همبستگی 60/0 و 41/0 با غلظت نیترات مشاهده گردید. در مدل واسنجی و صحت سنجی پتانسیل آلودگی، همبستگی 66/0، سطح معنی داری <01/0 و کمترین ضریب تغییرات Q را با غلظت نیترات نشان داد. در این مدل حدود 6/11درصد از آبخوان در ناحیه شمال غرب، غرب و جنوب، به دلیل وجود میزان تغذیه بالا (R)، وجود شن و مواد درشت دانه زیاد در منطقه غیراشباع (I)، محیط خاک (S)، محیط آبخوان (A) و هدایت هیدرولیکی بالا (C) به ترتیب با وزنهای 5، 4، 4، 3 و 2 پتانسیل آلودگی زیادی نشان داد. همچنین منطقه فاقد پتانسیل آلودگی بسیار زیاد می باشد.