فهرست مطالب

تحلیل اجتماعی نظم و نابرابری اجتماعی - سال هشتم شماره 2 (پاییز و زمستان 1395)

فصلنامه تحلیل اجتماعی نظم و نابرابری اجتماعی
سال هشتم شماره 2 (پاییز و زمستان 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/12/25
  • تعداد عناوین: 6
|
  • وحید نقدی دورباطی * صفحات 1-35

    در این مقاله، مهم ترین وجه اخلاق، یعنی اخلاق عملی یا تعهد تعمیم یافته در فرایند تعلیم و تربیت (PCK)[1]مورد بررسی تجربی قرار گرفته است. رویکرد اصلی در این مقاله، نظریه تلفیقی و چندبعدی نظم اجتماعی است؛ چراکه در آن، به ارتباط وثیق نکات محوری نظریه های تربیتی توجه، و از تقلیل گرایی مرسوم اجتناب شده است. روش انجام تحقیق، بنا به امکانات و ماهیت تحقیق، روش میدانی تلفیقی؛ و عمده ی گزارش تحقیق مبتنی بر نتایج پیمایش می باشد. نمونه های مورد تحقیق، شامل 739 نوجوان، از 9 دبیرستان متفاوت در سطح استان تهران بوده است. در این تحقیق، وجه عملی اخلاق به دو بعد اصلی تعهد عام گرا و تعهد خاص گرا تقسیم شده؛ که شعاع به کارگیری هنجارهای اخلاقی را در کانون توجه قرار داده است. نتایج تحقیق، چگونگی تایید فرضیه های تحقیق را آشکار می سازد. نتایج تحلیل رگرسیونی چندگامه حاکی از آن است که متغیرهای سطح فرد، یعنی اعتماد عام گرا، احساس عام گرا، و صداقت مبتنی بر آشکارسازی حقیقت بیش ترین نقش تقویت کننده را در تعهد عام گرای جوانان دارا هستند. متغیرهای سطح خانواده، یعنی دو ویژگی مذهبی بودن خانواده، و انصاف والدین در توزیع عواطف مهم ترین عوامل مقوم تعهد عام گرا می باشند. متغیرهای سطح مدرسه، همگامی در مدرسه بیش ترین نقش را در تقویت تعهد عام گرا دارد. و متغیر سطح جامعه، میزان ارزیابی از گسترش عدالت اجتماعی در تعهد عام گرای جوانان نقش مثبت ایفا می کند. نتایج، موید آن است که تعهد خاص گرا، نقش مقوم و مقدماتی را در مدل تعهد عام گرا دارا است. این، نشان گر مقدم بودن برخی ویژگی های خاص گرایی برای تقویت عام گرایی است و با داشتن مدل های موثق، نباید از مشاهده ی این صفات خاص گرا نگران بود؛ به شرط آن که پرورش اخلاقی به فاز عام گرا وارد شده و در فاز اولیه ی خاص گرا باقی نماند.
    [1] - دانش مبتنی بر محتوای تعلیم و تربیت در ادبیات موجود، به صورت اختصاری با «PCK» شناخته می شود (PCK= Pedagogical Content Knowledge).

    کلیدواژگان: اخلاق، تعهد عام گرا، تعهد خاص گرا، اخلاق عملی، اخلاق نظری
  • محمد یزدانی نسب *، لیلا اسدنژاد صفحات 37-70

    تبیین عاملیت محور با تاکید بر نخبگان یکی از مهمترین رویکردهای تبیین در علوم اجتماعی است. هر چند بسیاری از مطالعات در این حوزه صرفا به نخبگان توجه دارند و ساختارها را نادیده می گیرند اما در این مقاله نه تنها نخبگان جدای از ساختار نیستند بلکه مخلوق ساختار بوده و بر ساختار تاثیرگذار خواهند بود. در این مقاله سعی شده انقلاب مشروطه ایران با این رویکرد نظری تبیین شود. نقش نخبگان چندگانه و صورت بندی آنان بر مبنای منابع قدرت اقتصادی، ایدئولوژیک، سیاسی و نظامی و سازمان نخبگان که هر دو ناشی از توان ساختاری حوزه های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است، مورد بررسی قرار گرفته است. در جریان انقلاب مشروطه پنج نوع نخبه شامل روحانیان، روشنفکران، تجار و بازرگانان، زمینداران بزرگ و نخبگان حاکم شناسایی و رابطه آنان بر اساس پیوستار تضاد تعیین شده است. در نهایت صورت بندی نخبگان در آستانه مشروطه و در طول مجلس اول و دوم ارائه و تفاوت آن در این دو برهه بیان شده است.

    کلیدواژگان: انقلاب مشروطه ایران، نخبگان، ساختار، قدرت، تضاد نخبگان
  • عهدیه اسدپور، خدیجه سفیری* صفحات 71-106

    دسترسی به حوزه خصوصی خانواده ایرانی برای انپژوهشگر امکان پذیر نیست تا از رخدادهای درون نظام خانواده، ازجمله موضوع مورد بررسی این پژوهش - اختلافات و تعارضات میان اعضای خانواده - مطلع شوند؛ به همین علت برای شناخت اختلاف ها و تعارض های خانوادگی به سراغ کودکان رفته و از روش نقاشی به همراه گفت و گو بهره گرفته شد. درنهایت 30 نقاشی از کودکان 7 تا 12 سال گردآوری شد که تحلیل نقاشی ها و گفت و گوهای نبین پژوهشگر و کودک نشان داد که تصور و درک کودک از کشمکش شامل مقوله هایی عدم مقبولیت کشمکش نزد کودک، تکرارکشمکش، غیرعادی بودن کشمکش، نبود روزنه های امید برای آشتی، گستردگی و وسعت کشمکش می شود؛ همچنین مصرف گرایی، ولخرجی مادر، نحوه گذراندن اوقات فراغت، مهمانی گرفتن، مساحت کم منزل، بدقولی مرد، نگرش متفاوت در مدیریت پول، پخت غذای تکراری، اعتیاد پدر و تعارض ارزشی در مدیرت بدن به عنوان علل بروز کشمکش از سوی کودکان مطرح شدند. از منظر کودکان کشمکش والدین بی نتیجه است و صرفا برون دادهای منفی در پی دارد. راهبردهایی که کودکان در برابر کشمکش ها اتخاذ می کنند غالبا انفعالی است و واکنش هایی چون گریه کردن، بیرون رفتن از خانه، گوشه گیری، انزوا یا کناره گیری اجتماعی، اضطراب و ناراحتی، ترس، تداوم ناراحتی، خیال بافی و غیره را دربرمی گیرد.

    کلیدواژگان: خانواده، بحران، کودکان، نقاشی
  • بهنام منصور، علیرضا بی زبان* صفحات 107-148

    عمده تلاش های معرفتی صورت گرفته در راستای ترسیم جامعه نیک یا نظم اجتماعی مطلوب در طول تاریخ، همواره در یکی از دام های تقلیل گرایی یا رویاپردازی گرفتار آمده اند. با مطمح نظر قرار دادن این نکته نوشتار حاضر در ابتدا به نقد کوشش های معرفتی پرداخته است که در ترسیم نظم مطلوب در دامن چنین دام هایی گرفتار آمده اند. در ادامه به منظور اجتناب از غلطیدن در این دام ها، به مدد نظریه های تحلیلی در جامعه شناسی، مدلی را برای نظم اجتماعی مطلوب طراحی و سپس با استفاده از داده های تجربی، دوری و نزدیکی جوامع مختلف به این مدل مورد سنجش قرار گرفت. به منظور راه حل تئوریک مساله و تنظیم فکر و اجتناب از آشفتگی از چارچوب تحلیلی نظریه کنش پارسونز و چلبی استفاده شده است و چارچوب اجیل برای برشمردن ویژگی های جامعه مطلوب به کار گرفته شد و عناصر مورد نظر برای نظم مطلوب در ابعاد اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ارائه شدند. مطابق این چارچوب، جامعه نیک، جامعه ای است که ضمن دست یابی به توسعه در هریک از سطوح و ابعاد اجتماعی،اقتصادی،سیاسی و اجتماعی، هم زمان عامل توازن و تعادل را نیز به نحوی رعایت کرده باشد. به منظور راه حل تجربی مساله (سنجش اعتبار مدل) از داده های ثانویه ماخوذ از منابع آماری مختلف استفاده شد.مطابق نتیجه به دست آمده از بین 6 کشور بررسی شده در این تحقیق- سوئد،کره جنوبی،جمهوری چک،ترکیه،ایران و یمن- سوئد بیشترین قرابت و ایران و یمن کمترین قرابت را با جامعه مطلوب نشان داده اند.

    کلیدواژگان: نظم اجتماعی مطلوب، توسعه اقتصادی، توسعه اجتماعی، تویعه سیاسی، توسعه فرهنگی
  • سعیده آرامی، منصوره اعظم آزاده* صفحات 149-172

    مشاهده زندگی روزمره زوجین شاغل، نشان می دهد که هریک از آن ها، گاهی با موقعیت هایی مواجه می شوند که در آن، منافع فردیشان در رابطه با امور مالی، در تعارض با منافع یکدیگر و نهایتا، منافع خانواده، قرار می گیرند. هدف پژوهش مطالعه رفتار زوجین در موقعیت های تعارض منافع فردی و جمعی و بررسی عوامل موثر بر رفتار در این موقعیت ها که تحت عنوان کلی دوراهی اجتماعی قرار دارد می باشد. موقعیت دوراهی مدنظر در رابطه با منافع مالی زوجین در خانواده، می باشد. برای این منظور، پنج موقعیت دوراهی که دربردارنده تعارض منافع اقتصادی زوجین می باشد، از طریق سناریوسازی نظری، طراحی شدند. چارچوب نظری پژوهش ترکیبی از نظریات اخلاق مراقبت گلیگان، نقش های اجتماعی ایگلی، انتخاب عقلانی اجتماعی و نظریه بازی، می باشد. این پژوهش با استفاده از روش پیمایش و از طریق نمونه گیری خوشه ایچند مرحله ای در بین 275 نفر از زنان شاغل در شهرداری تهران، انجام پذیرفته است. نتیجه کلی نشان داد، میزان پذیرش باور ها و هنجار های جنسیتی، زمینه ساز عدم تعادل بهینه همکاری در موقعیت های طراحی شده است به گونه ای که استراتژی غالب افراد نمونه تحقیق، همکاری خود- عدم همکاری دیگری است. از میان عوامل موثر بر ترجیحات رفتاری در موقعیت های طراحی شده، جامعه پذیری جنسیتی، اخلاق مراقبت و آگاهی از انتظارات نقش، رابطه معناداری با جهت گیری های فردی یا جمعی افراد داشته اند.

    کلیدواژگان: جامعه پذیری جنسیتی، دوراهی اجتماعی، اخلاق مراقبت، انتخاب عقلانی اجتماعی، بازی دوراهی زندانی
  • مهناز فرقانی، سید علیرضا افشانی* صفحات 173-199

    بستر اجتماعی اختلال در روابط میان نسلی عمدتا ناشی از اختلال در جریان جامعه پذیری است که از طریق آن ارزش ها، باور ها، اعتقادات و هنجارهای اجتماعی به نسل های جدید منتقل می شود. اختلال در جریان جامعه پذیری علاوه بر اختلال در روابط میان نسلی می تواند در فرآیند تولید و حفظ نظم و امنیت اجتماعی نیز اختلال ایجاد نماید. پژوهش حاضر به مقایسه میزان احساس امنیت اجتماعی در بین والدین و فرزندان ساکن شهر یزد پرداخته است. روش تحقیق از نوع پیمایشی بود. داده ها با ابزار پرسشنامه و با استفاده از شیوه نمونه گیری خوشه ایچند مرحله ای از 492 نفر از والدین و فرزندن ساکن شهر یزد جمع آوری شده است. احساس امنیت اجتماعی در دوازده بعد امنیت جانی، امنیت شغلی، امنیت مالی، امنیت اقتصادی، امنیت اخلاقی، امنیت اعتقادی، امنیت قضایی، امنیت فرهنگی، امنیت نوامیس، امنیت حقوقی، امنیت عاطفی و امنیت احساسی به تفکیک والدین و فرزندان سنجیده شده است. ماتریس همبستگی نشان داد که بین ابعاد مختلف احساس امنیت اجتماعی به غیر از بعد امنیت نوامیس، رابطه مستقیم و معنی داری وجود دارد. براساس یافته های آزمون تی، احساس امنیت قضایی و فرهنگی در والدین یزدی به طور معنی داری کمتر از فرزندان بوده؛ در حالی که احساس امنیت عاطفی و احساسی در فرزندان کمتر از والدین است.

    کلیدواژگان: تفاوت بین نسلی، امنیت اجتماعی، والدین، فرزندان، یزد
|
  • Mohammad Yazdani Nasab * Pages 37-70

    Agent based explanations with emphasis on elites is one of the most important approaches in recent social science. Although most of studies in this area are focusing on elites, have ignored the structures, in present paper not only elites are inseparable from structures, but also are created by them and affect them. This paper is an effort to explain Iran's constitutional revolution regarding theoretical background. Also, the role of multiple elites and their configurations based on their economic, ideological, political, military power and elite's originations – which both are based on economic, political, cultural and social structural potentials - were studied. During constitutional revolution 5 kinds of elites ranging from clergy, intellectuals, businessmen to landlords and ruling elites were recognized and their relationships were studied based on conflict continuum. Finally configuration of elites in the eve of constitution and also during the first and second parliaments and its differences in aforementioned periods were presented.

    Keywords: Iran's constitutional revolution, elites, structure, Power, elites conflict
  • Ahdiyeh Asadpoor, Khadijeh Safiri* Pages 71-106

    Access to the private sphere of the Iranian family is not possible for an investigator to be informed about events within the family system, including the subject of this study, the disagreements and conflicts among family members; therefore, they have gone to children to find out the differences and family conflicts. The painting method was used in conjunction with the dialogue. Finally, 30 paintings from 7 to 12 years old children were compiled. Analysis of the paintings and interviews between the researcher and the child showed that the child's perception of the conflict included categories of childhood conflict inappropriateness, recurrence of conflict, uncontrolled conflict, Hope for reconciliation, breadth and breadth; also consumerism, mother tongue, leisure time, partying, low home area, male vagabond, different attitudes toward money management, repeat cooking, father addiction and value conflict in management The body was introduced as a cause of conflict among children. From the perspective of children, parental conflicts are inconspicuous and only result in negative outcomes. The strategies children adopt against conflicts are often passive and responses such as crying, going home, confinement, isolation or social abandonment, anxiety and discomfort, fear, persistence of discomfort, imagination Weaving and so on.

    Keywords: family, crisis, child, painting
  • Alireza Bizaban, Behnam Mansour Pages 107-148

    Major efforts have been made to draw knowledge of good or desirable social order in history , has been caught in a trap of reductionism or dreams have come . envisage Review efforts initially focused on knowledge is desirable in order to draw such a trap that caught the skirt . In order to avoid the pitfalls of tumbling , with the help of analytical theory in sociology , model hare this.

    Keywords: social development, economic development, cultural development
  • Saeedeh Arami, Mansoureh Azam Azade* Pages 149-172

    Observation of couples everyday life, shows Each of them encountered situations in family life , where ,Individual interests of each of the spouses in financial aspects and, ultimately , the interests of the family , are in conflict. In some cases , couples have announced economic differences as the reason for dissatisfaction and divorce and emotional coldness. In the expression of personality factors affecting cooperation and collective orientations in situations of conflicting individual and collective interests. To achieve such goal this study has acquired five economic conflicts which were designed and used based on the Prisoner's dilemma. The theoretical framework of this study is based on a combination of Glygan care moral theory , Eagle's social roles, recent theory of rational choice theory and the Game Theory. This research was undertaken using cluster sampling survey among 275 women employees of the Tehran municipality. The overall result showed, Among the factors influencing behavior in social dilemma in the family, Gender socialization, ethics of care, awareness of role expectations, Had a significant relationship with behavior in social dilemma.

    Keywords: Gender socialization, Social dilemma, Ethics of Care, Social rational choice, Prisoner's dilemma game
  • Mahnaz Forghani, Seyad Alireza Afshani* Pages 173-199

    Social context of disturbances in intergenerational relations is largely the result of disturbances in the. In socialization process, values, beliefs and social norms are transmitted to new generations. Disturbances in socialization process create disturbances in intergenerational relations as well as disorder in production and maintenance of social security. In this survey, samples were randomly selected by the multi-stage cluster sampling method from 492 parents and children living in the Yazd city. Social security in 12 dimensions: physical, occupational, economic, religious, legal, judicial, moral, cultural, financial, honor, emotional were measured. Questionnaire was applied to collect data and then descriptive and inferential statistics were reported. Findings of the study indicate that the perception of judicial security and cultural security among parents is significantly lower than children while on the other hand, the sense of emotional and honor security is lower in children than parents. There is not a statistically significant difference between parents and children on other dimensions of social security sense.

    Keywords: Intergenerational difference, Social Security, Parents, Children, Yazd