نشریه دانش انتظامی خراسان جنوبی
سال هفتم شماره 1 (پیاپی 24، بهار 1397)

آب از عناصر ویژه برای ادامه بقای موجودات در کره زمین است. امروزه باتوجه به رشد جمعیت و شهرنشینی، تغییرات اقلیمی و برداشت های بی رویه وضعیت این عنصر حیاتی در جهان و به ویژه مناطق خشک و نیمه خشک جهان همچون کشور ایران با چالش ها و بحران هایی مواجه شده است. یکیاز استانهای کشورمان که به شدت تحت تاثیر شرایط اقلیمی و بحران آب قرار گرفته استان خراسان جنوبی می باشد، که به دلیل قرار گیری در منطقه خشک و نیمه خشک از وجود آبهای سطحی دایمی کم بهره بوده و کلیه مصارف آب از طریق استحصال آب از آبخوان های دشت ها صورت می پذیرد. این پژوهش از نوع توسعه ای- کاربردی بوده و با هدف بررسی مسایل آب موجود در سطح استان خراسان جنوبی با استفاده از روش های توصیفی تحلیلی همراه با مطالعات و مشاهدات میدانی و بهره گیری از نظریات کارشناسان حوزه برنامه ریزی و مدیریت منابع آب گردآوری شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که بیشترین بخش مصرفی آب در حوزه کشاورزی بوده و بهره برداری ناصحیح از منابع آب به ویژه منابع آب زیرزمینی توسط کشاورزان بحران آب را تشدید نموده است. بنابراین پیشنهاد می شود که برنامه ریزان و مسئولان در این حوزه حیاتی و مهم با کنترل میزان بهره برداری، توسعه صنایع تبدیلی، الگوی بهینه کشت به این وضعیت بحرانی سامان داده و از تبعات اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی در استان جلوگیری نمایند.

تاب آوری در برابر زلزله یکی از مفاهیم بسیار مهم نظری و هملی در مدیریت بحران است. سکونتگاه های شهری، به عنوان بزرگترین هسته های تراکم های جمعیتی کشور، بیشترین میزان نیروی انسانی، سرمایه گذاری و زیرساختی را به خود جذب کرده است و به علت تمرکز و تراکم بیش از حد، در صورت بروز هرگونه بحران طبیعی و انسانی در معرض بیشترین تهدیدها و آسیب های انسانی و طبیعی قرار دارد و از آنجایی که انسان از دیرباز همیشه در پی مصون ماندن از تهدیدات بوده بدین منظور از روش های مختلف بهره برده است در این میان برنامه ریزی کاربری اراضی به عنوان ابزاری قدرتمند در دست مسئولین شهری نقشی مهم در افزایش تاب آوری جوامع شهری و نقش مهمی در کاهش آسیب پذیری در برابر زلزله دارد. تحقیق حاضر تحقیق کاربردی بوده و با روشی تحلیلی–توصیفی است. جهت سنجش ابعاد تاب آوری از نظر ساکنان استفاده شده است ابتدا به صورت نمونه گیری تصادفی پنج محله انتخاب و بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه مشخص گردید و میانگین ساکنین محلات هدف توزیع شد جهت تحلیل سوالات پژوهش آزمون های پیرسون و رگرسیون بکار گرفته شده ست. نتایج پرسشنامه نشان می دهد که میزان تاب آوری در شهر قاین از نظر این بعد مطلوب است. همچنین بعد اجتماعی با بیشترین تاثیر می تواند سبب افزایش تاب آوری و کمترین تاثیر در بعد نهادی با کاهش آسیب پذری در تمام محلات مورد پژوهشی است.

تحقیق حاضر با هدف بررسی بستره اجتماعی معتادان به مواد مخدر صنعتی شهر بیرجند انجام شده است. این تحقیق به روش پیمایش انجام شده و جامعه پژوهش شامل کلیه نوجوانان و جوانان معتاد به مواد مخدرصنعتی است که از ابتدا به مواد مخدرصنعتی اعتیاد داشته اند و یا قبل از سن 35 سالگی به مواد مخدرصنعتی گرایش پیدا کرده اند، از آنجا که تعداد جامعه آماری مشخص نیست و موضوع بسیار حساس است حجم نمونه با استفاده از روش در دسترس انتخاب شد. برای مطالعه بستره ی اجتماعی نوجوانان و جوانان معتاد به مواد مخدر صنعتی (اهلیت ،خاستگاه اجتماعی، حوزه اجتماعی-اکولوژیکی زندگی در شهر، شرایط خانواده منشاء از منظر اعتیاد و سبک مصرف مواد) از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. این پرسشنامه به بررسی شرایط خانوادگی و همچنین ویژگی های فردی این افراد می پردازد. نتایج نشان داد اکثر معتادان به مواد مخدر صنعتی در حوزه اکولوژیکی-اجتماعی شمال بیرجند (ساکنین با منزلت پایین) سکونت دارند. همچنین بین سن فرد با مدت زمان اعتیاد و سن شروع اعتیاد، بین تحصیلات و سن شروع اعتیاد ، بین سن اعتیاد و تعداد دفعات مصرف و بین وجود افراد معتاد در خانواده و اعتیاد به مواد مخدر صنعتی رابطه وجود دارد.

هیدروپلیتیک ترکیبی متوازن از دو واژه آب و سیاست است، و تاثیر و نقشآفرینی منابع آب بر روابط سیاسی کشورها را موردمطالعه قرار می دهد. هیدروپلتیک افغانستان درمنطقهو سیاست جدید ژئوپولیتیکی افغانستان در قبال ایران از طریق اهرم های متعدد آبیموجب عدم توسعه پایدار و امنیت ملی در ایران شده به طوری که افغانستان با احداث سدهای متعدد بر روی رودهای مرزی بین دو کشور موجب نگرانی و تهدید جدی برای ایران شده است. مهمترین چالش ها و منازعات آبی ، قطع شدن جریان آب هیرمند به دریاچه هامون و احداث سد هایی روی رودخانه هریرود و هیرمند و شعبه های آن است که تنش های سیاسی میانافغانستان و ایران به وجود اورده است. برهمین اساس جنگ آب میان افغانستان و ایران یکی از دلایلی است که رابطه 2 کشور را تحت تاثیر قرار داده است. اما از طرفی به دلیل موقعیت جغرافیایی افغانستان و روابط تجاری آن ، این کشوررا به پاکستان و ایران وابسته نموده است. به نظر می رسد هیدروپلتیک افغانستان با ایران می تواند عامل سیاسی در عدم توسعه پایدار و امنیت ملی منطقه باشدبنابر این ،دیپلماسی کشور ملزم است باایجاد برنامه ریزی استراتژیک و هدفمندجهت حقابه ایران وارد عمل شودتا با مدیریت بهینه بر منابع آبی مشترک گام های مهمی را در توسعه پایدار و امنیت ملی منطقه شرق بردارند. اهداف این تحقیق گسترش روابط سیاسی ، اقتصادی _ تجاری و فرهنگی می باشد. پژوهش حاضر به صورت توصیفی –تحلیلیمیباشدو روش گردآوری اطلاعات به صورت منابع کتابخانه ای واینترنت و روش اسنادی و آرشیو منطقه مورد نظر استفاده شده است.

امروزه برخورداری از موقعیت ترانزیتی مناسب از مهمترین ویژگی های یک منطقه یا ناحیه به شمار می رود. از طرف دیگر، دولت ها و کشورها با ایجاد زیر ساخت های مناسب در تلاش هستند شرایط حمل و نقل کالا و مسافر را جهت توسعه اقتصادی بهبود ببخشند که می توان به ایجاد بندرگاه های پیشرفته و بزرگ، ایجاد خطوط راه آهن و بزرگراه اشاره کرد. در عصر حاضر که جهانی شدن رو به پیشرفت است، کشورها در تلاش هستند با سایر کشورها فعالیت اقتصادی مشترک ایجاد کنند که بتوانند هم فعالیت اقتصادی خود را گسترش دهند و هم امنیت ملی را افزایش دهند. شرق ایران با قرارگیری در کریدور شمال- جنوب آسیای مرکزی تا سواحل دریای عمان و خلیج فارس از موقعیت ترانزیتی مناسبی برخوردار است. با توجه به اینکه قرار گرفتن در همسایگی کشورهای افغانستان و پاکستان اهیمت ژئوپلیتیکی منطقه را بیشتر کرده است، که به نوعی امنیت ملی و محلی را تحت تاثیر خود قرار داده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی – تحلیلی به بررسی موضوع پژوهش پرداخته است. نتایج نشان می دهد که کشور ایران و برای حفظ امنیت ملی خود و همچنین امنیت ناحیه شرق کشور نیازمند توسعه اقتصادی و انسانی پایدار در ناحیه شرق است با توجه به اینکه شرق موقیت ترازیتی مناسبی دارد و برای این کار نیاز به داشتن استراژی مناسب و توسعه زیر ساخت های حمل و نقل دارد.

انسان همواره به دنبال تامین امنیت به عنوان یکی از نیازهای اساسی خود است. حفظ و ارتقاء احساس امنیت شهروندان بایستی یکی از مهمترین اهداف برنامه ریزی شهری و شهرسازی تلقی شود. این پژوهش، با هدف سطح-بندی معابر شهر بیرجند به لحاظ شاخص های امنیت کالبدی در جهت افزایش احساس امنیت زنان در فضاهای عمومی صورت گرفته است. روش تحقیق، از لحاظ هدف، کاربردی و براساس ماهیت و روش، توصیفی _ تحلیلی می باشد. در این تحقیق شاخص های کالبدی عبارتنداز: ، فرم فضا، ازدحام، مقیاس انسانی، آلودگی نمادی، آلودگی بصری، آلودگی نور، آلودگی محیطی و آلودگی صوتی. همچنین معابر شهر بیرجند در این پژوهش عبارتنداز؛ مدرس، غفاری، سجاد، جمهوری اسلامی، انقلاب، حکیم نزاری و مطهری می باشند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران383 نفر برآورد شده است. انتخاب زنان با روش تصادفی ساده صورت گرفته است. همچنین هر یک از شاخص ها با روش AHP وزن دهی شده اند. پس از گردآوری داده ها با بهره گیری از تکنیک COPRAS به سطح بندی هر یک از معابر از نظر شاخص های امنیت کالبدی پرداخته شده است. براساس نتایج تحقیق، خیابان مدرس به لحاظ شاخص های امنیت کالبدی با نمره کوپراس 069/0 در رتبه نخست قرار گرفته است و خیابان انقلاب با نمره کوپراس 102/0 در رتبه آخر به لحاظ شاخص های امنیت کالبدی قرار گرفته است. بنابراین به منظور بهبود شاخص های کالبدی خیابان انقلاب در اولویت قرار می گیرد.