فصلنامه اقیانوس شناسی
پیاپی 34 (تابستان 1397)

در این مطالعه اهمیت انتقال انرژی امواج در حین شکست موج در محدوده ی خیزاب بیرونی، بر اساس مشاهدات آزمایشگاهی 36 موج نامنظم منطبق بر طیف JONSWAP مورد ارزیابی قرار گرفت. تغییر شکل موج روی سطح شیب دار با شیب 1:16، با استفاده از دو گروه 3 تایی حسگر فشار در ابتدا و انتهای آن تعیین شد. نتایج نشان داد حداکثر 22% از انرژی مستهلک شده ناشی از شکست به محتوای انرژی موج شکسته شده باز می گردد که معادل 9% از کل انرژی موج مربوطه در زمان تولید در عمق اولیه است. در این حالت ارتفاع موج شکسته شده حاصل از پیش بینی مدل های طیفی حدود 8% کمتر از مقدار واقعی خواهد بود. به طورکلی مشخص شد با افزایش عدد Ursell مربوط به موج تولیدی در عمق اولیه، انتظار می رود شاهد انتقال درصد بالاتری از انرژی مستهلک شده به فرکانس های بالا و پایین باشیم.

در این مطالعه وضعیت پوشش مرجانی و سلامت آبسنگ های مرجانی جزایر خارگ و خارگو در سال 1394 بررسی شدند. جهت بررسی وضعیت پوشش مرجانی از روش (LIT) Line Intercept Transectاستفاده گردید. وضعیت سلامت مرجان ها با استفاده از شاخص های وضعیت و گسترش مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین فعالیت های انسانی در هر منطقه که عمدتا شامل فعالیت های ناشی از ساخت و سازهای ساحلی و صیادی بودند، نیز مورد بررسی قرار گرفتند. بررسی درصد پوشش مرجانی نشان داد که وضعیت پوشش مرجانی جزیره خارگ (64% تا 77%) مناسب تر از جزیره خارگو (48% تا 62%) است و شاخص های سلامت مرجان ها در جزیره خارگ در وضعیت بهتری نسبت به جزیره خارگو مشاهده شدند. اما ثبت فعالیت های انسانی بیشتر در جزیره خارگ مشاهده شدند. همچنین وجود غالبیت گونه های مقاوم تر در جزیره خارگ نشان داد که آبسنگ های مرجانی در این جزیره در معرض تهدیدات انسانی بیشتری قرار دارند که در نتیجه می تواند منجر به نابودی آنها گردد.

هدف از تحقیق حاضر بررسی اثر مولفه های موثر بر عملکرد بنادر است. برای جمع آوری داده ها از روش پیمایشی، مطالعه میدانی و مصاحبه با مدیران و کارشناسان فعال در حوزه بندری استفاده گردید. به منظور اجرای تحقیق، ابتدا عوامل تاثیرگذار بر عملکرد بنادر شناسایی شدند و سپس با بررسی همبستگی بین این متغیرها، مولفه های اصلی جهت ورود داده ها به مدل رگرسیون تعیین گردیدند. نتایج نشان داد که متغیرهای نوع و تعداد شناورهای ورودی، متوسط ساعات (حضور، انتظار و سرویس) ، سرمایه گذاری، تجهیزات و امکانات بندری بیشترین اثر را بر عملکرد بندر دارند. بنابراین، لازم است دست اندرکاران بندری بیش از پیش روی این متغیرها تمرکز کنند تا بتوانند در راستای بهبود و افزایش عملکرد بنادر گام بردارند.

مطالعه حاضر با هدف ارزیابی اثر استفاده لسیتین سویا بر برخی از پارامترهای فیزیولوژی نظیر ایمنی، هماتولوژیک، بیوشیمیایی سرم خون و آنزیم های آنتی اکسیدانی پیش مولدین ماهی آزاد دریای خزر انجام پذیرفت. برای این منظور تعداد 90 قطعه ماهی (10±350گرم) بصورت تصادفی در سه تیمار (هر کدام با 3 تکرار) تقسیم شدند. ماهیان گروه اول (شاهد) فقط با غذای پایه، گروه دوم غذای پایه به همراه 12% روغن سویا، گروه سوم غذای پایه بعلاوه 6% روغن سویا و 6% لسیتین به مدت 90 روز تغذیه شدند. نتایج فراسنجه های ایمنی، فعالیت آنزیم های گلوتاتیون S ترانسفراز، سوپراکسید دیسموتاز به همراه شاخص های بیوشیمیایی سرم خون به غیر از VLDL و تری گلیسیرید بیانگر برتری آماری تیمار 2 و 3 نسبت به تیمار شاهد بود (05/0p<). VLDL نیز در تیمار 1 بیشتر از تیمارهای 2 و 3 (تغذیه با روغن سویا و لسیتین) بود (05/0p<). همچنین فاکتورهای خونی نظیر RBC، Hb و Hct در تیمار 2، Hct و WBC در تیمار3 با تیمار 1 تفاوت معنی داری داشتند (05/0p<) و میزان فعالیت لیزوزیم در تیمار 2 (سطح 12% روغن سویا) بالاتر از تیمارهای 1 و 3 بود. بنابراین استفاده از لسیتین در سطح 6% در جیره ماهی آزاد به دلیل اثرات مثبت آن و بهبود فراسنجه های فیزیولوژیک ماهی آزاد دریای خزر (Salmo trutt caspius) توصیه می گردد.

بارشهای فرین روزانه 13 ایستگاه‎ سینوپتیک واقع در سواحل جنوبی دریای خزر، طی دوره آماری 2016-1957 بر اساس دو رویکرد نظریه ی مقدار فرین مورد بررسی قرار گرفتند. در این بررسی پارامترهای توزیع‎های مذکور با استفاده از درست نمایی بیشینه و درست نمایی بیشینه ی تعمیم‎یافته برآورد شدند. همچنین سطح برگشت بارش‎های فرین هر ایستگاه‎ در سطح اطمینان 95% برای دوره های برگشت 2، 5، 10، 20 و 100 ساله محاسبه شدند. قبل از برآورد سطوح برگشت، بارش‎های فرین ایستگاه های مذکور به لحاظ ایستایی مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بارش‎های فرین ایستگاه انزلی بر اساس رویکرد حداکثر بلوک و ایستگاه های رامسر و مراو‎تپه بر اساس رویکرد فراتر از آستانه فاقد ایستایی بودند که در برازش مدل و برآورد سطوح برگشت مورد توجه قرار گرفتند. مقایسه نتایج براساس روش‎های گرافیکی و معیار آکائیکه نشان داد که رویکرد حداکثر بلوک براساس برآورد درست نمایی بیشینه، برازش بهتری با بارش‎های فرین اغلب ایستگاه های منطقه دارند. ایستگاه های رشت، انزلی، آستارا، نوشهر، رامسر و گرگان با دارا بودن سری زمانی طولانی‎تر، نتایج بهتری ارایه نمودند. بر اساس سطوح برگشت محاسبه شده با احتمال 95% می‎توان اطمینان داد که بارش‎های فرین ایستگاه های ساحلی با نرخ بالاتری نسبت به سایر ایستگاه های منطقه افزایش خواهند داشت، در حالی که احتمالا بارش‎های فرین ایستگاه های دیگر روند افزایش کندتری را تجربه خواهند نمود.

هدف از این مطالعه طراحی یک مدل عددی سه بعدی با استفاده از معادلات مقدم در دستگاه مختصات کروی زمین با آرایه قائم سیگما جهت شبیه سازی جریانات بادرانده در دریای خزر است. در این مطالعه برای حل عددی و گسسته سازی معادلات از روش عددی تفاضل متناهی استفاده شد. بدین منظور برای جملات فرارفتی از طرح واره لکس- وندروف دوگامی و برای جملات انتشاری از طرح واره دوفورت-فرانکل استفاده گردید. نتایج این مطالعه نشان داد که چرخه ساعت گرد در مرکز و جریان پادساعت گرد در نزدیکی سواحل غربی خزر جنوبی در طول سال تداوم داشته و با توجه به شیب تندتر بستر در این حوضه از ثبات بیشتری نسبت به الگوی جریان در خزر شمالی و میانی برخوردار است. همچنین واگرایی جریان در لایه اکمن سطحی بوسیله همگرایی جریان در لایه اکمن بستری در خزر میانی و جنوبی متعادل شده است. این امر نشان می دهد که توپوگرافی بستر نیز در کنار باد نقش مهم و کلیدی در تولید و هدایت جریان در دریای خزر دارد.

در این مطالعه تنوع و فراوانی سیست داینوفلاژله ها در رسوبات سواحل جنوبی ایران در دو فصل زمستان و بهار 94-1393 مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه برداری از رسوبات با استفاده از گرب اکمن با سطح جمع کنندگی 225 سانتی متر مربع انجام گردید. نمونه های سیست در آزمایشگاه زیر میکروسکوپ جداسازی، شناسایی و شمارش شدند. در مجموع 25 گونه مربوط به 9 جنس داینوفلاژله مورد شناسایی قرار گرفتند که جنس های Protoperidinium با 53/51% و Scrippsiella با 16/15% دارای بیشترین فراوانی بودند و جنسZygabikodinium با 67/0% دارای کم ترین فراوانی بودند. از لحاظ فراوانی سیست داینوفلاژله ها، نتایج آنالیز واریانس یک طرفه بین ایستگاه ها وجود اختلاف معنی داری را نشان داد (05/0>P). اما بین دو فصل عدم اختلاف معنی داری مشاهده گردید )05/0 کلیدواژگان: سیست، داینوفلاژله ها، فراوانی، رسوب، سواحل جنوبی ایران