فهرست مطالب

مطالعات سیاسی - پیاپی 39 (بهار 1397)

نشریه مطالعات سیاسی
پیاپی 39 (بهار 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/03/31
  • تعداد عناوین: 9
|
  • محمدحسین جمشیدی *، محمدحسن جمشیدی، داود سبزی صفحات 1-28
    هویت احساس بودن، شدن و عنایت ذاتی آدمی به حقیقت وجودی خویش به منزله انسان است و تعیین کننده روح جمعی است که نمادی از تاریخ انسانی است و کوشش برای کشف، یا احیای هویت؛ یعنی تلاش برای یافتن آنچه در فطرت انسانی مندرج است، در مفهومی خاص مورد توجه جدی اندیشمند بزرگ ایرانی حافظ شیرازی قرار گرفته است. او با توجه به جایگاه معرفتی و اندیشه ای والایش و با عنایت به درکی که از زمانه بحرانی جامعه ایرانی بدست آورده، نگرشی را در باب ایجاد هویت جمعی ارایه می دهد که بر بنیان حق جویی، سعادت طلبی، اعتدال گرایی، فطرت، خرد و اندیشه حکیمانه و عشق وعرفان استوار است و برای تحقق آن به روشن نگری، عشق، سلوک عارفانه، اصلاح طلبی و انقلابی رفتار کردن و در یک کلام بازگشت به خویشتن حقیقی خویش و به طور کلی تحقق «سیاست رندی» یا «سیاست برتر» که در نگاه او جامع همه است رو می آورد. بر این اساس به ارایه هویتی جمعی از انسان می پردازد که برنگرش معنوی دین اسلام (قرآن و سنت پیامبر اسلام (ص) و خاندان او) و فرهنگ ایرانی و عرفان راستین، ابتناء یافته است.
    کلیدواژگان: دیوان حافظ، هویت، هویت سازی، سیاست برتر(متعالی)، فطرت، سیاست رندی
  • عباسعلی عرب، امیر مسعود امیرمظاهری * صفحات 29-52
    هدف بررسی رابطه بین مولفه های عینی و ذهنی اقوام از بعد قومی و جنسی با مشارکت سیاسی در شرق استان گلستان (با تاکید بر انتخابات مجلس شورای اسلامی) می باشد. روش تحقیق پیمایشی است و جامعه آماری کلیه افراد 18 سال به بالای سه قوم فارس، ترکمن و سیستانی مشخص شده است. روش نمونه گیری تصادفی خوشه ایچند مرحله ای و ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه است، به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی، جداول توزیع فراوانی یک بعدی، دو بعدی و نمودارهای مربوطه به هر قسمت استفاده شده است و در قسمت آماره های استنباطی از ضرایب معناداری T و از میانگین و انحراف معیار و ضرایب همبستگی پیرسون (برای مقیاس فاصله ای) و اسپیرمن (برای مقیاس رتبه ای یا ترتیبی) و تعیین اثرات مستقیم و غیرمستقیم متغیرهای مستقل بر وابسته از تحلیل مسیر استفاده گردیده است و همچنین جهت برازش مدل از مطالعات ساختاری استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که بین نوع قومیت و جنسیت مولفه های عینی که شامل (عدم وجود تبعیض در دسترسی به مدیریت سیاسی، توجه به نظرات اقوام) با میزان مشارکت سیاسی رابطه معنادار وجود دارد. و همچنین در بین مولفه های ذهنی (سطح احساس تعلق قومی، احترام به نخبگان) با میزان مشارکت سیاسی رابطه معنادار وجود دارد
    کلیدواژگان: قومیت، جنسیت، مشارکت سیاسی، انتخابات، شرق گلستان
  • سید محمد تقی موسوی کراماتی *، محمدتقی دیاری بیدگلی صفحات 53-74
    انگیزه سیاسی به عنوان یک آسیب در فعالیت های علمی شناخته می شود؛ زیرا یا به پرده پوشی می انجامد یا به تحریف، تدلیس و وضع منتهی می گردد. این نوشتار حضور این انگیزه را در گزاره های حدیثی گستره علوم اسلامی با محوریت گزاره های اعتقادی ارزیابی نموده است. جهت بازشناسی موضوع مذکور سه دانش رجال، تفسیر و تاریخ از این منظر نگریسته شده اند و جوانب مختلف آن و عواملی که در این مساله موثر بوده اند همچون حاکمان، راویان و مولفان به بحث گذاشته است. از آنجایی که انگیزه سیاسی با هدف دستیابی به اعتبار دینی و وجاهت اجتماعی به دنبال مدیریت فضای علمی در راستای منافع تعریف شده بر می آید، علوم مذکور بیش از علوم دیگر در معرض اراده های سیاسی واقع شده اند. آنچه طبق تحقیق حاضر به دست آمده حضور دو غایت سیاسی در دو طیف موثر حاکمان و محققان است که یکی با غایت حفظ قدرت سیاسی و دیگری به منظور حفظ پایگاه اجتماعی باورهای اعتقادی بر اساس ملاحظات سیاسی در ارائه گزارش های علمی عمل نموده اند.
    کلیدواژگان: سیاست، حاکمان، راویان، مولفان، رجال، تفسیر، تاریخ
  • حسن خداوردی *، فرزانه رحمتی صفحات 75-98
    یکی از مهمترین دستاوردهای راهبردی کشورها در عرصه روابط بین الملل، قدرت می باشد. قدرت نرم از دهه 1990 در جهت بهینه کردن سیاست خارجی و به دلیل کم هزینه بودن و مشروعیت آن نسبت به قدرت سخت به عنوان ابزاری برای کسب نتایج مطلوب مورد توجه کشورها قرار گرفت. قدرت سخت موکد قدرت زور و اجبار در قالب عوامل مادی و نظامی بود. آمریکا در دهۀ اول پیروزی انقلاب، تمام توان خود را از طریق قدرت سخت برای بر اندازی نظام جمهوری اسلامی ایران بکار گرفت. با شکست اقدامات آمریکا در بکارگیری قدرت سخت علیه ایران، سیاست استفاده از قدرت نرم را اتخاذ کرد و رویکرد خود را از تحت فشار قرار دادن جمهوری اسلامی ایران تغییر داد. سوال اصلی پژوهش حاضر است این که «مولفه های قدرت نرم آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران چه بوده است؟» در راستای پاسخ به سوال، این فرضیه را می توان مطرح نمود که رفتار سیاسی آمریکا با توجه به گسترش قدرت، و ناکامی در اقدامات سخت افزاری دگرگون شد و از ابزارهایی مانند دیپلماسی و عوامل غیر مادی برای نفوذ و تغییر نظام سیاسی در قبال ایران اتخاذ کرد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است.
    کلیدواژگان: قدرت نرم، ایالات متحده آمریکا، جمهوری اسلامی ایران، سیاست خارجی، قدرت سخت
  • مهدی عباسی *، محمدرضا قنبری سلحشور صفحات 95-112
    اساسا منظور از دیپلماسی فرهنگی تلاش برای آگاهی، مشارکت و تاثیر بر افکار عمومی نهادها و دولتهای سایر کشورهاست و یکی از حساس ترین مسائل مدیریت فرهنگی مکانیسم به کارگیری ظرفیتهای فرهنگی برای تاثیر برافکار عمومی دولت های سایر کشورهاست. رسیدن به مقصد سیاسی، امنیتی همواره از مهمترین اهداف کشورها در تدوین سیاست خارجی شان بوده و بخصوص در سالهای نیمه قرن 20 و پس از حوادث یازده سپتامبر رویکردهای جدیدی در دیپلماسی فرهنگی بوجود آمد که به کشورها اجازه می دهد با نفوذ بر روی توده های خارجی و آوردن آنها به صحنه بین الملل به منظور ایجاد فشار موثر بر دولتهای آنها به هدف خود برسد و با توجه به هزینه بالای قدرت سخت، بهره گیری از قدرت نرم فرهنگی و در قالب اقداماتی همچون نومیدی در میان مردم، تقویت نارضایتی مردم، تاثیرگذاری شدید بر افکار عمومی جامعه، استحاله سیاسی، فرهنگی اولویت پیدا کرده و برای مقابله با این نوع قدرت نرم فرهنگی غرب گام های مناسبی همچون افزایش سطح خودباوری ملی، استفاده از نگاه علمی برای بازسازی دیپلماسی فرهنگی کشور، بهره گیری از هویت اسلامی مقتدر، تولید علم و فناوری های نوین، حمایت از فعالیتهای فرهنگی در فضای مجازی را می طلبد.
    کلیدواژگان: دیپلماسی فرهنگی، دیپلماسی عمومی، قدرت نرم، دیپلماسی فرهنگی آمریکا، دیپلماسی فرهنگی ایران
  • مجتبی قرشی *، علی اصغر داودی صفحات 113-133
    مسئله اصلاحات ارضی که در اواخر دهه 1330 و اوایل ده 1340 ه. ش به دنبال فشار روز افزون آمریکا بر حکومت پهلوی مطرح شده و به مرحله اجرا در آمد بخش آغازین از مفاد انقلاب سفیدی بود که به علت بیگانگی با شرایط اقتصادی و اجتماعی روز و ناکارآمدیش با مخالفت شدید احزاب و گروه های سیاسی مواجه شد. گروه های سیاسی مختلف من جمله احزاب چپ، ملیون، احزاب مذهبی و روحانیون مبارز هر یک به نحوی به مخالفت با اصلاحات شاه برخواستند و در راستای این مخالفت رویکرد های متفاوتی برای مبارزه با این اصلاحات اتخاذ کردند. از آنجایی که احزاب و فعالیت های سیاسی آنها همواره مورد اهمیت بوده و منجر به رقم خوردن تغییرات بسزایی در طول تاریخ است. لذا در پژوهش حاضر برآنیم تا ضمن بررسی اصلاحات ارضی رژیم پهلوی به موضع گیری احزاب چپ ،ملی و مذهبی در قبال این سیاست های اصلاحات ارضی بپردازیم.
    کلیدواژگان: اصلاحات ارضی، انقلاب سفید، احزاب، جبهه ملی، حزب توده، روحانیت
  • احمد ساعی، عبدالمجید سیفی، مریم خالقی نژاد * صفحات 135-158
    درحال حاضر بیش از 500 توافقنامه های بین المللی، منطقه ای، دوجانبه و چند جانبه محیط زیستی وجود دارد که به طور دائمی درحال تکامل بوده و بر شمار آنها افزوده می شود. در حوزه امنیتی مساله محیط زیست به طور قابل اجتنابی تحت تاثیر جهانی شدن و خطرات ناشی از این پیشرفت ها است که کشورهای شمال و جنوب را در قالب عقد توافق نامه ها و عهدنامه های مختلف به مقابله با این تهدیدات برانگیخته است. اگر چه اغاز این توافقنامه های زیست محیطی به اواخر قرن 19 مربوط است اما اکنون جامع ترین انها توافقنامه آب و هوایی پاریس است. پیمان پاریس با دارا بودن مفاد چندگانه خود باعث محدود و متعهد نمودن کشورها در افزایش تکنولوژی و یا استفاده از منابع می شود. این درحالیست که کشورهای جنوب که عضو این توافقنامه هستند لزوم اقدامی همه گانی را برای مقابله با مخاطرات زیست محیطی درک کرده اند سوالی که باقی می ماند آن است که اجرایی شدن پیمان آب و هوایی پاریس چه تاثیری را بر کشورهای جنوب دارد؟ به نظر می رسد عملی شدن این پیمان به طور بارزی تاثیراتی عمیق را در روند رشد و توسعه پایدار آنها برجای می گذارد.
    کلیدواژگان: پیمان پاریس، اب و هوا، کشورهای جنوب
  • ابوطالب جعفرآبادی، مجید کفاشی *، بهرنگ صدیقی صفحات 159-186
    موضوع این پژوهش تبیین جامعه شناختی تاثیر اعتماد اجتماعی بر مشارکت سیاسی است. هدف از این مقاله شناخت مشارکت سیاسی و تبیین جامعه شناختی موثر بر آن می باشد. روش تحقیق در این مطالعه پیمایشی و ابزار سنجش پرسشنامه می باشد. جامعه آماری شامل زنان و مردان 18 تا 65 سال شهر گرگان بوده است. حجم نمونه 400 نفر از مردم این شهر بوده که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفته اند. نتایج تحقیق نشان می دهد: بین شاخص های صداقت و صراحت و سهیم کردن و تمایلات همکاری جویانه و احساس اطمینان و دینداری رابطه معنی داری با مشارکت سیاسی وجود دارد و علاوه بر این، بنا به آزمون های آماری انجام شده بین تحصیلات و گروه های متفاوت سنی با مشارکت سیاسی نیز تفاوت وجود دارد. نتایج تحلیلی تبیین جامعه شناختی موثر بر مشارکت سیاسی، در تحلیل رگرسیون نشان می دهد، متغیرهای صراحت و سن و دینداری در معادله باقی ماندند. در تحلیل مسیر، از مجموع آثار مستقیم و غیرمستقیم متغیرها بر مشارکت سیاسی، بیشترین تاثیر بر متغیر وابسته را، متغیر مستقل دینداری به میزان927/0 درصد داشته است. نتیجه حاصل از ضریب تعیین که برابر با 124/0 درصد است، بیانگر آنست که متغیرهای مستقل بکار رفته در این پژوهش، می توانند این میزان از تغییرات مربوط به مشارکت سیاسی را تبیین کنند.
    کلیدواژگان: اعتماد اجتماعی، مشارکت سیاسی، پایگاه اجتماعی-اقتصادی، دینداری، صراحت
  • صادق زیباکلام ، مسعود رستمی صفحات 187-212
    ایران هراسی بدون شک، یکی از مهم ترین ابزارهای غرب برای مقابله با گفتمان انقلاب اسلامی از ابتدای پیروزی انقلاب تا کنون بوده است. این مساله تحت تاثیر توانمندی های بالقوه و بالفعل قدرت سخت و نرم جمهوری اسلامی ایران شکل گرفته و در راستای تلاش غرب برای مقابله با وجهه فرهنگی پیام انقلاب ایران در دستور کار غرب بوده است. در این چارچوب، غرب با استفاده از تاکتیک های مختلف و در سطوح گوناگونی درصدد القای تهدید ایران برای منطقه و جهان برآمده و به ترویج ایران هراسی دست زده است. بنابراین با توجه به اهمیت درک ریشه ها و دلایل ایران هراسی، این مقاله به بررسی عوامل موثر بر آن، ابعاد، سطوح و پیامدهای آن برای جمهوری اسلامی ایران پرداخته است.
    کلیدواژگان: ایران، ایران هراسی، غرب، انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی