فهرست مطالب

بررسی های آمار رسمی ایران - سال بیست و هفتم شماره 2 (پیاپی 89، پاییز و زمستان 1395)

نشریه بررسی های آمار رسمی ایران
سال بیست و هفتم شماره 2 (پیاپی 89، پاییز و زمستان 1395)

  • تاریخ انتشار: 1395/12/26
  • تعداد عناوین: 6
|
  • سمیه آهنگر *، مجید خلیلیان، نریمان یوسفی صفحات 121-143

    امروزه با افزایش سرعت در رشد فناوری و روش های گرداوری داده، اغلب با حجم زیادی از داده در سازمان ها رو به رو هستیم. با توجه به نقش مهم فرایندهای تحلیل و استخراج دانش از داده، به کارگیری علم داده کاوی به عنوان مهم ترین فناوری برای بهره برداری موثر، صحیح و سریع از داده ها رو به افزایش است. یکی از روش های کاربردی داده کاوی، فن قاعده های پیوند است. این فن، رابطه های اقلام داده ای را مورد تحلیل قرار می دهد و وابستگی های متقابل بین مجموعه ی بزرگی از اقلام داده ای را در قالب الگوها و قاعده های استخراجی نشان می دهد. در این مقاله با به کارگیری این فن بر روی داده های طرح آمارگیری نیروی کار سال های 1388-1393، دانش تولیدشده حول خصیصه های جمعیت غیر فعال اقتصادی ارایه خواهد شد. طرح آمارگیری نیروی کار یکی از مهم ترین و جامع ترین منبع های اطلاعات بازار کار کشور است که بر اساس آن نرخ مشارکت اقتصادی و نرخ بیکاری کشور محاسبه می شود. بر اساس نتیجه های این طرح در سال های اخیر جمعیت غیر فعال کشور افزایش و نرخ مشارکت اقتصادی کاهش یافته است. فهم چرایی این موضوع دغدغه ی بسیاری از متخصصین، کارشناسان و برنامه ریزان بازار کار است. این تحقیق به منظور بررسی و تحلیل این مسئله، به شناسایی رابطه های میان ویژگی های افراد و وضعیت فعالیت اقتصادی آنان می پردازد و در این زمینه الگوریتم Apriori به عنوان یکی از روش های مطرح در فن قاعده های پیوند استفاده شده است.

    کلیدواژگان: داده کاوی، فن قاعده های پیوند، جمعیت غیر فعال اقتصادی، نرخ مشارکت اقتصادی
  • آرزو باقری، مهسا سعادتی * صفحات 145-166

    بسیاری از جمعیت هایی که بیش تر در کانون توجه سیاست گذاران قرار دارند، جمعیت های پنهان و یا با دسترسی سخت هستند که از افرادی با شرایط خاص مانند بیماران مبتلا به عفونت اچ ای وی تشکیل شده اند. مطالعه ی دقیق این جمعیت ها به منظور شناسایی آنان از این رو که سلامت جامعه را به دلیل داشتن رفتارهای پرخطر به مخاطره می اندازند، بسیار با اهمیت است. به این منظور یافتن روش نمونه گیری معتبر و قابل اعتماد از این جمعیت ها نیز بسیار ضروری می نماید. استفاده از روش های نمونه گیری مرسوم برای نمونه گیری از این جمعیت ها از آن جا که به ندرت فهرست یا چارچوب نمونه گیری برای آنان وجود دارد، روشی عملی نیست و این روش ها با خطای پوشانشی همراه هستند. روش های نمونه گیری نااحتمالی چون روش نمونه گیری ارجاع زنجیری نیز از نظر آماری براوردهای معتبری را تولید نمی کنند. یکی از روش های معتبر برای نمونه گیری از این جمعیت ها، روش نمونه گیری پاسخ گومحور است. در این روش نمونه گیری یکی از مهم ترین منبع های ایجاد خطاهای غیرنمونه گیری، اریبی حاصل از هومافیلی است. برای بررسی اعتبار نمونه های حاصل از این روش نمونه گیری، در این مقاله هومافیلی که ابزاری برای ارزیابی سطح اریبی و همچنین معرف بودن نمونه ها است، معرفی می شود. هدف اصلی این مقاله بررسی پیامدهای ناشی از هومافیلی در تولید براوردهای نااریب در این روش نمونه گیری است.

    کلیدواژگان: نمونه گیری پاسخ گومحور، اریبی، هومافیلی، اندازه ی شبکه ی اجتماعی، تعادل
  • بتول خوندابی *، مهدی وحدتی، طه نوراللهی صفحات 167-188

    در این تحقیق با استفاده از مدل رگرسیون لوژستیکی تاثیر متغیر های پیشگوی دو حالتی تحصیلات (تحصیلات عالی و فاقد تحصیلات عالی) ، سن (جوان یا بزرگسال) ، جنسیت (مرد یا زن) ، محل سکونت (شهری یا روستایی) و بعد خانوار (کوچک یا بزرگ) بر احتمال بیکاری افراد 15 ساله و بیش تر مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین سعی می شود روند تغییرات احتمال بیکاری این افراد طی سال های 1384 تا 1392 مورد تحلیل قرار گیرد. این مطالعه بر اساس نتیجه های خام طرح آمارگیری نیروی کار انجام شده است که از سال 1384 تا هم اکنون به صورت دوره های فصلی توسط مرکز آمار ایران اجرا می شود و نتایج آن به صورت فصلی و سالانه منتشر می شود. بر اساس یافته های این تحقیق اثر متغیر های مورد مطالعه بر وقوع بیکاری معنی دار شدند و به ترتیب متغیر های سن، محل سکونت، جنس، تحصیلات عالی و بعد خانوار دارای بیش ترین تاثیر بر روی بخت های بیکاری افراد 15 ساله و بیش تر هستند.

    کلیدواژگان: بیکاری، نرخ بیکاری، احتمال بیکاری، بخت های بیکاری، رگرسیون لوژستیکی
  • مجید مداح، عزیزاله فرهادی * صفحات 189-204

    بیکاری یکی از مهم ترین مشکلات اساسی در اقتصاد کشورهاست. یافتن راه حل برای کم کردن نرخ بیکاری از مهم ترین استراتژی های تصمیم سازان و تصمیم گیران است. در این خصوص رشد اقتصادی به عنوان یکی از راه کارهای کاهش بیکاری بسیار مورد توجه قرار گرفته و در ادبیات اقتصادی، قانونی تحت عنوان قانون اوکان معرفی شده است. این قانون رابطه ی منفی بین نرخ بیکاری و رشد اقتصادی را تبیین می کند. به عبارت دیگر بر اساس یافته های اوکان، یک درصد افزایش در رشد اقتصادی باعث کاهش 3 درصدی در نرخ بیکاری می شود. در دهه ی اخیر مطالعات زیادی در خصوص قانون اوکان انجام گرفته و ضریب اوکان بر اساس مولفه های مختلف مورد ارزیابی قرار گرفته است و نتایج از یک طرف نشانگر آن است که ضریب اوکان در طول زمان از کشوری به کشوری دیگر و از منطقه ای به منطقه ی دیگر متغیر بوده و از طرف دیگر در برهه ای از زمان این قانون نقض شده که بخشی از ادبیات اقتصادی در دنیا روی این موضوع متمرکز شده است. نقض قانون اوکان نشانگر عدم الگوسازی مناسب رفتارهای اقتصادی است. در این مقاله با استفاده از روشی جدید تحت عنوان الگوی ضریب های ثابت و الگوی ضریب های متغیر و همچنین بر اساس آخرین داده های مرکز آمار ایران (فصلی) ضریب های اوکان براورد شده است. نتایج این مقاله نشان می دهد که بیکاری در ایران به بیکاری ساختاری تبدیل، و بیشینه و کمینه رشد مورد انتظار برای اقتصاد ایران در پایان دوره ی مورد بررسی به ترتیب 7٫7 و 1٫2درصد براورد شده است.

    کلیدواژگان: نرخ بیکاری، رشد اقتصادی، تورم، قانون اوکان
  • فاطمه مشایخی، حمیدرضا نواب پور * صفحات 205-228

    وقتی هدف از آمارگیری محاسبه ی براوردهایی برای حوزه های مشخصی از جامعه باشد، با طبقه بندی کردن جامعه بر اساس حوزه ها و تعیین اندازه ی نمونه ای حوزه ها می توان دقت براوردهای حوزه ای را افزایش داد. در این مقاله دو طرح نمونه گیری طبقه بندی و نمونه گیری توازنی معرفی می شوند که با طبقه بندی کردن جامعه بر اساس حوزه های مورد بررسی در مرحله ی طراحی نمونه گیری دقت براوردگرهای حوزه ای را افزایش می دهند. در مرحله ی براورد نیز به کارگیری براوردگرهای اصلاحی مانند براوردگرهای «هم گذاشتی» و «رگرسیونی تعمیم یافته ی اصلاحی» براوردهای دقیق تری را نسبت به براوردگر ساده ی «هورویتز-تامپسون» به دست می دهد. در پایان در یک مطالعه ی شبیه سازی با استفاده از داده های «آمارگیری از کارگاه های صنعتی 50 نفر کارکن و بیش تر سال 1390» مرکز آمار ایران کاربردی از رهیافت نمونه گیری توازنی برای طرح های طبقه بندی چندطرفه برای براورد کوچک ناحیه ای از طریق مقایسه ی دو طرح نمونه گیری طبقه بندی و نمونه گیری توازنی با براوردگرهای هورویتز-تامپسون، هم گذاشتی و رگرسیون تعمیم یافته اصلاحی برای حوزه های مشخصی از جامعه ارایه می شود.

    کلیدواژگان: براوردگر رگرسیونی تعمیم یافته ی اصلاحی، براوردگر هورویتز-تامپسون، براوردگر هم گذاشتی، نمونه گیری توازنی، نمونه گیری طبقه بندی
  • الهه کدخدا، مرتضی محمدی، غلامرضا محتشمی برزادران * صفحات 229-249

    در این مقاله ابتدا توزیع لامبدای تعمیم یافته بیان شده، سپس منحنی های لورنتس، بون فرونی و زنگا و شاخص های نابرابری و منحنی های لورنتس سلسله مراتبی برای این توزیع ارایه می شود. آنگاه چند شکل پارامتری لورنتس بیان شده و با استفاده از داده های درامد شرکت های بورس اوراق بهادار تهران، این شکل های پارامتری با منحنی های سلسله مراتبی متناظر با توزیع لامبدای تعمیم یافته مقایسه و تحلیل می شود.

    کلیدواژگان: توزیع لامبدای تعمیم یافته، منحنی لورنتس، شاخص زنگا، شاخص بون فرونی
|
  • Somaye Ahangar *, Majid Khalilian, Nariman Yousefi Pages 121-143

    Nowadays, because of new methods in data collection technology, we have huge amount of data in organization. Due to important role of analyzing data and making knowledge based upon the information, using data mining techniques as an important technology for accurate and efficient data investigation, has increased. Association rule mining is as one of well-known technique in data mining science. This method is used to analyze relations between different items in datasets and discover associations’ rules in data collection as descriptive pattern.
    Babor force survey is important research in occupation and Labor branch that is conducted in SCI (Statistical Centre of Iran).The key results of this survey are unemployment rate population and economic participation rate population .Recently the result show that inactive ratio population in society has increased and because of that economic participation rate has decreased. For analyzing the unknown reason, the survey dataset is investigated in order to discover relation between family member’s information and job’s status, economical activities. In this study, patterns exploration of active and inactive population is the main objective, so the Apriori algorithm as a method in association rule mining is used to determine hidden pattern in Labor force survey. The knowledge discovered in this research as descriptive rules could be used for making decision in the statistical analysis.

    Keywords: Data mining, association rule technique, labor force survey, economic participation rate
  • Arezoo Bagheri, Mahsa Saadati * Pages 145-166

    Many populations which are in the most focus of policy-makers are hidden or hard to reach populations that are formed by people with certain condition such as HIV infection. A careful study of these populations in order to their identification is very important, since their high risk behavior jeopardizes public health. Thus, defining a reliable and valid sampling method of them is also very vital. Applying conventional sampling methods (probability) to take samples from these populations since there is rarely a list or sampling frame of them are not practical and these methods are associated with coverage error. Non-probability sampling methods such as chain referral sampling also do not produce statistically valid estimates. One of the valid methods to take samples from these populations is respondent driven sampling method. In this sampling method, one of the most important sources of non-sampling errors is the bias which results from homophily. To check the validity of samples taken from this sampling method, in this article homophily is introduced which is a tool to assess the level of bias and the representative of samples. The main objective of this article is to examine the consequences of homophily in the production of unbiased estimators in this sampling method.

    Keywords: Respondent driven sampling, bias, Homophily, degree, equilibrium
  • Batoul Khoundabi *, Mehdi Vahdati Pages 167-188

    In this study, it was used logistic regression model to predictive of variables effect of education (highly educated or non-highly educated), age (young or adult), sex (male or female), location (urban or rural) and family size (low or high) on unemployment rate probability. It also was tried to analyze the changes of unemployment probability trend of these individuals during 2005 to 2013.This study was done based on the raw labor force survey results that conducted seasonality by Statistical Center of Iran (SCI) from 2005 up to now. The study results shows all variables have significant effect on unemployment probability and age, location, sex, education and family size have highest effects respectively.

    Keywords: Unemployment, unemployment rate, unemployment probability, unemployment odds, logistic regression
  • Majid Maddah, Azizollah Farhadi * Pages 189-204

    Unemployment is the most controversial issue in our economy and finding solution to decline unemployment rate is the most important strategies for policy makers. In this regard attention to economic growth as a solution to decrease unemployment is taken into consideration so Okun's law is one of the achievements in this field which is explained negative relationship between unemployment and economic growth. In other words According to Okun’s law, a percentage increase in economic growth caused the unemployment rate to be reduced by 3%. In recent decades, many studies have been done on Okun's law and coefficients of Okun based on different aspects are evaluated. The result of studies on one hand indicates that the parameters, during time, vary from country to country, and region to region. In the other hand at some span of time this law has been violated. Violation of Okun's law shows a lack of proper modeling of behavior of economic variables. In this paper we use newest model named “coefficient constant and coefficient variable model” to estimate parameters of okun’s law with latest quarterly data which is released by Statistical Centre of IRAN. The results firstly indicate that unemployment has become structural unemployment. Secondly, maximum and minimum economic growth rate is 7.7 and 1.2 percent respectively.

    Keywords: Unemployment rate, economic growth, Inflation, Okun's law
  • Fateme Mashayekhi, Hamidreza Navvabpour * Pages 205-228

    When the purpose of sampling is to compute estimators for specific domains of population, it is possible to increase accuracy of domain estimators through stratifying population according to domains of interest and determining sample size of the domains. In this article stratified sampling design and balanced sampling design are introduced in which accuracy of domains estimators have been increased in design stage through considering domains as the strata. Also in estimating stage, utilizing modified estimators like synthetic and modified generalized regression estimator lead to more accurate estimates compare with Horvitz-Thompson estimator. Finally in a simulation study using data from 1390 establishment survey with 50 or more labor data, an application of balanced sampling approach for multi-way stratification designs for small area estimation has been explained where in synthetic estimator and modified generalized regression estimator with Horvitz-Thompson estimator for specific domains of the population are compared.

    Keywords: Modified generalized regression estimator, Horvitz-Thompson estimator, synthetic estimator, balanced sampling, stratified sampling
  • Elahe Kadkhoda, Morteza Mohammadi, Gholamreza Mohtashami Borzadaran * Pages 229-249

    In this paper, a generalized lambda distribution is proposed followed by Lorenz, Bonferonni and Zenga curves. Also, inequality indices and Hierarchical Lorenz curve are given based on this distribution. Moreover, according to securities and exchange organization of Tehran income data, we compare some parametric Lorenz figures with their Hierarchical form based on the generalized lambda distribution.

    Keywords: Generalized lambda distribution, Lorenz curve, Zenga index, Bonferroni index