فهرست مطالب

پژوهش های انتظامی - اجتماعی زنان و خانواده - سال ششم شماره 1 (پیاپی 10، بهار و تابستان 1397)

مجله پژوهش های انتظامی - اجتماعی زنان و خانواده
سال ششم شماره 1 (پیاپی 10، بهار و تابستان 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/07/14
  • تعداد عناوین: 7
|
  • نرگس باباخانی *، هانیه بدیعی صفحات 5-24
    زمینه و هدف
    هدف از پژوهش حاضر، «مقایسۀ مؤلفه های سازگاری اجتماعی، مهارت های خودتنظیمی هیجانی و راهبردهای مقابله ای در موقعیت های استرس زا در زنان بزهکار و عادی شرق استان تهران» بود.
    روش
    روش پژوهش از نوع علی مقایسه ای و جامعۀ آماری شامل کلیۀ زنان بزهکار شهرهای شرقی استان تهران (قرچک، ورامین، بومهن، پیشوا، دماوند، پردیس، رودهن، دماوند، فیروزکوه، آبسرد، آبعلی، کیلان، ارجمند و جوادآباد) در سال 1395 بود که از میان این شهرها به شیوۀ تصادفی، چهار شهر ورامین، رودهن، فیروزکوه و پیشوا انتخاب شد. نمونه ای به حجم 200 نفر به تفکیک گروه ها، 100 نفر از زنان عادی و 100 نفر از زنان بزهکار به عنوان نمونۀ مطالعه و مقایسه انتخاب شدند. شرکت کنندگان با سه پرسش نامۀ دشواری تنظیم هیجان (DERS) ، راهبردهای مقابله با استرس لازاروس و فولکمن و سازگاری اجتماعی اقتباس شده از پرسش نامۀ شخصیت کالیفرنیا (CPI) مورد ارزیابی قرار گرفتند.
    یافته ها
    نتایج آزمون t جهت مقایسۀ دو گروه زنان بزهکار و عادی نشان داد، سازگاری اجتماعی و بعضی از مؤلفه های آن (کنترل بر خود و تحمل پذیری) در زنان بزهکار کمتر از زنان عادی است. همچنین، مهارت های خودتنظیمی هیجانی (رفتار هدفمند، کنترل تکانه، آگاهی هیجانی، دسترسی به راهبردها، شفافیت هیجانی) و کل توانایی تنظیم هیجانی زنان بزهکار به صورت معناداری کمتر از زنان عادی است. زنان بزهکار نسبت به زنان عادی بیشتر از راهبردهای هیجان مدار و کمتر از راهبردهای مسئله مدار استفاده می کنند و در کل، زنان بزهکار نسبت به زنان عادی کمتر از راهبردهای مقابله ای استفاده می کنند.
    نتیجه گیری
    روش های مقابله با استرس، خودتنظیمی هیجانی و سازگاری اجتماعی بزهکاران با افراد عادی متفاوت است و این نشان می دهد، این عوامل به عنوان عوامل پیشگیری از بزهکاری و کمک به افراد، در افزایش سازگاری با تغییرات و عوامل فشارزا مؤثر است. کلید واژه ها: سازگاری اجتماعی، راهبردهای مقابله ای، راهبردهای مسئله مدار، راهبردهای هیجان مدار، مهارت های خودتنظیمی هیجانی، زنان بزهکار.
    کلیدواژگان: سازگاری اجتماعی، راهبردهای مقابله ای، راهبردهای مسئله مدار، راهبردهای هیجان مدار، مهارت های خودتنظیمی هیجانی، زنان بزهکار
  • حاجیه رجبی فرجاد ، علی اورنگ، فریبا شایگان * صفحات 25-46
    زمینه و هدف
    مشارکت اقتصادی زنان در مشاغل خارج از منزل تحولات اساسی در مؤلفه های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعۀ بشری ایجاد کرده است. در این تحقیق که به بررسی ابعاد مختلف اشتغال زنان در صنوف و اماکن عمومی شهر ایلام پرداخت، چهار سؤال در خصوص ابعاد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و انتظامی اشتغال زنان در صنوف و اماکن عمومی مطرح شد.
    روش
    برای پاسخ به سؤالات از روش پیمایشی و ابزار پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد. جامعه نمونه این پژوهش 360 نفر از زنان شاغل در صنوف و اماکن عمومی شهر ایلام بود که با روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شدند. روایی پرسشنامه با تایید صاحب نظران و مطلعین و پایایی با آلفای کرونباخ (82/0) به دست آمد.
    یافته ها
    این تحقیق نشان داد که در بعد فرهنگی، هماهنگی بین تربیت فرزند و اداره امور خانواده و اشتغال آن ها در بیرون از منزل بیش ترین دغدغۀ زنان شاغل در اصناف بود، از بعد اقتصادی کمتر بودن میزان پرداختی حقوق به زنان در مقایسه با مردان در همان شغل و در بعد انتظامی کمبود روشنایی معابر عمومی در ساعات شب و در جای دنج و محل خلوت بودن مشاغل زنانه بیش ترین دغدغۀ زنان شاغل بود
    نتیجه گیری
    ابعاد انتظامی مورد مطالعه در این تحقیق، بیش ترین نقش را در اشتغال زنان در صنوف و اماکن عمومی داشتند و بعد از آن، ابعاد فرهنگی و اقتصادی و سپس ابعاد اجتماعی در این امر تاثیر داشتند.
    کلیدواژگان: اشتغال زنان، ابعاد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، انتظامی، پلیس، شهر ایلام
  • جعفر حسین پور ، هادی بشیری، رضا عبدالرحمانی * صفحات 47-66
    زمینه و هدف
    پرسش اساسی تحقیق حاضر آن بود که (در کنار آثار مثبت شبکه های اجتماعی مجازی) استفاده از شبکۀ پیام رسان تلگرام تا چه اندازه در گرایش جوانان همدانی به ناهنجاری ها و جرائم اخلاقی مؤثر بوده است؟ به عبارت دقیق تر، سهم محتواهای شبکۀ پیام رسان تلگرام با تاکید بر پنج تاثیر واسط «تضعیف نظارت خانوادگی» ، «ترویج بی بندوباری» ، «کم رنگ کردن ارزش های مذهبی» ، «تبلیغ سبک های زندگی غربی» و «اطلاع رسانی نامطلوب» در گرایش جوانان همدانی به جرائم و ناهنجاری های اخلاقی تا چه اندازه بوده است؟
    روش
    پژوهش حاضر از نظر روش، توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایش و از نظر هدف، کاربردی است. جامعۀ آماری کلیۀ جمعیت جوان شهر همدان در سال 1395 بوده که براساس فرمول تعیین حجم نمونۀ کوکران، 384 نفر به عنوان حجم نمونه به روش خوشه ایچندمرحله ای انتخاب شدند. روش و ابزار گردآوری اطلاعات، به ترتیب میدانی و پرسش نامۀ محقق ساخته است. روایی پرسش نامه از طریق اعتبار صوری و پایایی آن نیز به وسیلۀ ضریب آلفای کرونباخ صورت گرفت که آلفای کل 82/0 بود.
    یافته ها
    یافته ها نشان می دهد که به ترتیب تضعیف نظارت خانوادگی، ترویج بی بندوباری، کم رنگ کنندگی ارزش های مذهبی، اطلاع رسانی شبکۀ تلگرام و تبلیغ سبک های زندگی غربی در گرایش به ناهنجاری ها و جرائم اخلاقی برخوردار بوده است. ضمن این که براساس آزمون فریدمن، تضعیف نظارت خانوادگی در بالاترین اولویت و نقش تبلیغی سبک های زندگی غربی در اولویت پنجم تاثیر پیام ها در گرایش جوانان به ناهنجاری ها و جرائم اخلاقی قرار داشت.
    نتیجه گیری
    نتایج نشان داد که به ترتیب «تبلیغ سبک های زندگی غربی» ، «اطلاع رسانی نامطلوب» ، «ترویج بی بندوباری» ، «کم رنگ کردن ارزش های مذهبی» و «تضعیف نظارت خانوادگی» از بالاترین ضریب در گرایش به ناهنجاری ها و جرائم اخلاقی برخوردار بوده است.
    کلیدواژگان: جرائم اخلاقی، ناهنجاری های اخلاقی، گرایش، جوانان، پیام رسان تلگرام، سبک زندگی
  • غلامرضا قاسم نژاد، جابر مولایی *، معصومه باقری صفحات 67-80
    زمینه و هدف

    سلامت یکی از مفاهیم محوری توسعه پایدار است و فرآیند توسعه بدون توجه به سلامت، ناممکن است. هدف این پژوهش، بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و سلامت روان معلمان زن شهرستان آبدانان است.

    روش

    تحقیق حاضر از نظر هدف و ماهیت، کاربردی و روش اجرای آن، پیمایشی است. برای آزمون فرضیه ها، پرسش نامه ها بین همه جمعیت 400 نفری معلمان زن مقطع ابتدایی شهرستان آبدانان توزیع شد. اعتبار پژوهش از نوع صوری است و روایی آن از طریق آلفای کرونباخ محاسبه شده است.

    یافته ها

    میزان سلامت روان معلمان زن آبدانان در سطح متوسط است و بین متغیر های سرمایه اجتماعی و سلامت روان رابطه معناداری وجود دارد. یافته های به دست آمده در سطح تحلیل رگرسیونی نشان داده اند که متغیرهای مستقل، در مجموع 55 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می کنند.

    نتیجه گیری

    با افزایش سرمایه های اجتماعی در میان معلمان زن، سلامت روان آن ها نیز افزایش می یابد. لذا با تلاش برای بهبود و گسترش سرمایه های اجتماعی و جلوگیری از فرسایش آن ها، می توان سلامت روان آن ها را بهبود بخشید.

    کلیدواژگان: سلامت روان، سرمای? اجتماعی، اعتماد، معلمان زن، شهرستان آبدانان
  • موسی شعبان پور پیچا ، منصور وثوقی *، علیرضا کلدی صفحات 81-96
    زمینه و هدف
    در جوامع صنعتی از قدرت و نفوذ شبکۀ خویشاوندی کاسته شده و بسیاری از کارکردهای آن به سایر نهادهای اجتماعی واگذار شده است. در ایران، شبکۀ خویشاوندی در کنار خانوادۀ هسته ای بوده و از این خانواده ها پشتیبانی می کند. در همین راستا، این پژوهش با هدف تبیین نقش شبکۀ خویشاوندی در استحکام خانوادۀ هسته ای شهر تهران انجام پذیرفته است.
    روش
    این پژوهش از نوع کاربردی بوده و به روش پیمایشی انجام پذیرفته است. جامعۀ آماری این تحقیق، خانواده های مستقر در مناطق مختلف شهر تهران (1، 4،16، 6 و 22) بوده که برابر آمار، حدود 600 هزار واحد است. حجم نمونه براساس فرمول کوکران،400 نفر تعیین که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده انتخاب شده اند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامۀ محقق ساخته بوده و پایایی آن با ضریب 9/0 آلفای کرونباخ و اعتبار تحقیق با روش اعتبار صوری تایید شده است.
    یافته ها
    براساس آزمون فرضیه ها، ارتباط بین استحکام خانوادۀ هسته ای با متغیرهای کارخانگی، مراقبت و نگهداری، حمایت های مالی و اقتصادی، ازدواج و زاد و ولد، کنترل اجتماعی، مشارکت در وقایع مهم زندگی، اوقات فراغت، مشارکت سیاسی و اوقات فراغت دارای سطح معناداری است.
    نتیجه گیری
    نتایج نشان دادکه شبکۀ خویشاوندی در ایران همچنان دارای کارکرد و نقش است و خانوادۀ هسته ای همچنان ارتباط خود را با شبکۀ خویشاوندی حفظ کرده اند و خانوادۀ هسته ای با این که جدا از هم هستند، اما ارتباط خود را با شبکۀ خویشاوندی حفظ و از سوی خویشاوندان خود مورد حمایت قرار می گیرند.
    کلیدواژگان: خانواد? هسته ای، حمایت مالی و اقتصادی، خانواده، حمایت عاطفی، شبک? خویشاوندی، نقش ها و کارکردها
  • سهیلا پیرنمایی ، حمیدرضا عبدلی قهی * صفحات 97-109
    زمینه و هدف
    پدیده فرار دختران از خانه یکی از عمده ترین آسیب های اجتماعی کشورمان است که در نظم اجتماعی، اختلال و آشفتگی ایجاد می کند و منشا بسیاری از رفتارهای ضداجتماعی است.
    روش
    این تحقیق در چارچوب پژوهش های علمی- مقایسه ای انجام شده است. جامعۀ آماری اول، دختران فراری مراکز بهزیستی استان تهران که در سال 1394 در مراکز نگهداری سازمان بهزیستی ساماندهی شده اند است. جامعۀ آماری دوم، دختران عادی مستقر در مدارس دخترانه راهنمایی و دبیرستان مناطق 1 و 2 و ادارۀ بهزیستی شهرستان شهریار انتخاب شدند. در این پژوهش، از دو شیوۀ مطالعات کتابخانه ای و پرسش نامه و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای آماری استفاده شده است. روایی صوری و محتوایی پرسش نامه نیز به تایید چندین نفر از اساتید روان شناسی قرارگرفته است. پایایی این مقیاس به وسیلۀ ضریب آلفای کرونباخ برای کل آزمون 96/0 و برای تمام خرده مقیاس ها، بالاتر از 80/0 گزارش شده است.
    یافته ها
    یافته ها نشان داد که بعد بریدگی و طرد به صورت مثبت و بعد گوش به زنگی به صورت منفی، احتمال اقدام به فرار در دختران معنادار است. با افزایش نمره های فرد در مشارکت اجتماعی و تنوع پذیری (در سطح معناداری در جهت مثبت) ، احتمال فرار دختران افزایش و با افزایش نمره های فرد در ابعاد تعامل با خانواده و ارزش های زندگی (در سطح معناداری در جهت منفی) ، احتمال فرار دختران کاهش می یابد.
    نتایج
    نتایج نشان داد که مؤلفه های طرح واره های ناسازگار اولیه و سرمایه های اجتماعی از توان قابل قبولی در تفکیک دختران با تجربۀ اقدام به فرار و گروه های عادی برخوردار هستند.
    کلیدواژگان: طرح واره، دختران فرار، طرح واره های ناسازگار اولیه، سرمایه های اجتماعی، اقدام به فرار
  • ناصر بیات ، علی اصانلو ، فاطمه طالبیان کیاکلایه، محمدرضا پورغلامی * صفحات 110-130
    زمینه و هدف
    ترس از جرم یکی از مهم ترین اشکال احساس ناامنی است که اثرات منفی بر کیفیت زندگی شهروندان دارد. براساس ادبیات مطالعاتی موجود، به طور کلی زنان بیش از مردان با مسئله ترس از جرم مواجه اند. این مسئله در حوزۀ مطالعات شهری، زیست پذیری و سرزندگی اجتماعی فضاهای شهر را دچار اختلال می کند. پژوهش حاضر به تحلیل فضایی ترس از جرم در محدودۀ شهری منطقۀ 12 شهرداری تهران می پردازد.
    روش
    پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و براساس نحوۀ گردآوری داده ها، توصیفی- پیمایشی است. ابزار پژوهش، پرسشنامۀ استاندارد «تاندوگانا و ایلهان» دربارۀ ترس از جرم در فضاهای عمومی شهری است. جامعۀ آماری، زنان ساکن در منطقۀ 12 شهرداری تهران است. براساس جدول مورگان، حجم نمونه برابر با 384 نفر محاسبه شد. داده های به دست آمده با استفاده از آزمون های آماری توصیفی و استنباطی از جمله تی تک نمونه ای و تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی شفه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
    یافته ها
    یافته های پژوهش نشان می دهد که متغیرهای سن، وضعیت تاهل، سطح تحصیلات، وضعیت شغلی و سطح درآمد خانوار به درجه های مختلف، سبب ایجاد تفاوت معنادار در ترس زنان از جرم در برخی از فضاهای شهری در موقعیت های زمانی و مکانی مختلف می شود. در میان عوامل تاثیرگذار بر ترس از جرم، تجربه های تعرض کلامی، تعرض دیداری و مورد تعقیب قرار گرفتن، از بیش ترین فراوانی برخوردارند. به لحاظ زمانی، شدت ترس از جرم در شب نسبت به روز بیشتر است. به لحاظ مکانی نیز شدت ترس از جرم در پارک ها و فضاهای سبز بیشتر از سایر فضاهای عمومی شهری است.
    نتیجه گیری
    هرچه احساس ناامنی و ترس از جرم در فضاهای عمومی شهری افزایش می یابد، آزادی فردی بانوان بیشتر مختل شده و مانع استفادۀ آزادانۀ آن ها از فضاهای مختلف شهری می شود؛ از جمله این که در ساعات شب تمایل آن ها به حضور در فضای شهر کاهش می یابد، از فضاهای خلوت شهری کمتر استفاده می کنند، به ندرت تنهایی به پارک و مکان های تفریحی می روند و از رانندگی در مسیرهای خلوت پرهیز کنند. نتایج پژوهش، ضرورت ارتقای شاخص های امنیت فضاهای عمومی شهری در منطقۀ 12 شهرداری تهران را آشکار می سازد.
    کلیدواژگان: ترس از جرم، امنیت زنان، فضای عمومی شهری، منطق? 12 شهرداری تهران