فهرست مطالب

مجله کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامه ریزی
سال هشتم شماره 1 (پیاپی 27، بهار 1396)

  • تاریخ انتشار: 1396/03/06
  • تعداد عناوین: 6
|
  • سعید کامیابی* ، حیدر یحیی صفحات 1-11
    مخاطرات طبیعی منجر به کاهش موجودی سرمایه انسانی، اجتماعی، فیزیکی می شوند و همچنین اثرات کوتاه مدت و بلندمدتی بر متغیرهای کلان اقتصادی و اجتماعی نظیر تولید،سرمایه گذاری، مخارج دولتی، تراز تجاری و فقر دارند که بر روی رشد اقتصادی و اجتماعی اثرگذار می باشد یکی از مسائلی که همواره مورد توجه سازمان های مسئول در مدیرت بحران قرار دارد انتخاب مکانی جهت استقرار اضطراری یا موقت جمعیت های آسیب دیده از سوانح می باشد. در ایران معمولا مکان گزینی برای اسکان اضطراری شهروندان به صورت تجربی پس از بروز سانحه بدون در نظر گرفتن استانداردهای لازم توسط سازمان های امداد رسان انجام می گیرد. بدیهی است عدم رعایت مکان گزینی صحیح ممکن است فاجعه ی دیگری حتی به مراتب وخیم تر از سانحه اولیه بدنبال داشته باشد. بنابراین لزوم برنامه ریزی، مدیریت و ارائه راهکارهایی مناسب در استقرار اضطراری یا موقت جمعیتهای آسیب دیده قبل از وقوع زلزله الزامی می نماید از این رو این تحقیق با روش توصیقی تحلیلی بر پایه پیمایش به مکانیابی استقرار بهینه جمعیت های آسیب دیده از مخاطرات طبیعی (سیل و زلزله) در شهر سرخه استان سمنان پرداخت. به این منظور مکانهای بهینه اسکان موقت آسیب دیدگان از مخاطرات طبیعی احتمالی را برای منطقه مورد مطالعه، مورد بررسی قرار داده و با تلفیق برنامه ریزی صحیح و علمی در راستای مدیریت بحران با شناخت مکانهای مناسب جهت اسکان موقت آسیب دیدگان و آوارگان ناشی از حوادث احتمالی گام بر داشته شد نتایج تحقیقات و مطالعات انجام شده نشان می دهد که رویکرد به فناوری های نوین می تواند برای شناسایی فضاهای تخلیه جمعیت های آسیب دیده ناشی از زلزله و سیل مناسب باشند و ورزشگاه تختی واقع در جنوب غربی شهر سرخه بهترین مکان مناسب جهت برپایی اردوگاه اسکان موقت افراد بی سرپناه می باشد
    کلیدواژگان: سیل و زلزله، مکان یابی، تحلیل سلسله مراتبی AHP، شهرستان سرخه
  • سجاد فلاح پور *، امید مبارکی، امیر نوروزی صفحات 13-24
    فضای سبز به عنوان یکی از معیارهای توسعه پایدار شهری و تنفسگاه شهری محسوب می شود. ضمنا وجود فضای سبز در شهرها موجب ارتقاء کیفیت زندگی می شود. در نتیجه نحوه پراکنش فضای سبز در عرصه های شهری هم از بعد شهرسازی و هم به لحاظ عدالت اجتماعی حائز اهمیت است. در این راستا، هدف این تحقیق، ارزیابی میزان برخورداری مناطق شهر تبریز از فضاهای سبز شهری است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی است. نتایج این تحقیق با استفاده از ضریب پراکندگی نشان می دهد؛ که توزیع و پراکندگی فضای سبز در شهر تبریز با 76% درصد به صورت نامتعادل می باشد و بیشترین سرانه فضای سبز مربوط به منطقه ده با 53/3 مترمربع و کمترین آن مربوط به منطقه سه با 02/1 متر مربع است. با توجه به اینکه سرانه فضای سبز برای هر نفر در ایران با توجه به خواص اقلیمی بین 7-12 مترمربع تعیین شده است. در حالی که مطابق یافته های پژوهش حاضر سرانه فضای سبز در شهر تبریز 33/3 مترمربع می باشد. بنابراین شکاف عمیقی بین سرانه پیش بینی در کشور و محدوده مورد مطالعه وجود دارد.
    کلیدواژگان: فضای سبز، توسعه پایدار، ضریب پراکندگی، مناطق شهر تبریز
  • نعیم میجانی، محمد کریمی فیروزجایی، مجید کیاورز مقدم * صفحات 25-37
    در سال های اخیر به دلیل برتری از نظر هزینه و زمان نسبت به سایر روش ها شاهد پیشرفت روزافزون کاربرد پرنده های بدون سرنشین در کاربردهای متنوعی از جمله علوم زمین، منابع طبیعی، مطالعات محیطی، برنامه ریزی شهری می باشیم. در کنار این مزایا، استفاده از پرنده های بدون سرنشین با چالش هایی مانند هندسه ناپایدار تصویربرداری، عدم استفاده از دوربین های متریک و متغیر بودن پارامترهای تصاویر همراه است. در این پژوهش تکنیک های علم بینایی کامپیوتر برای پردازش تصاویر تهیه شده توسط هواپیمای بدون سرنشین بررسی و کارایی این تصاویر و تکنیک ها برای تولید مدل رقومی ارتفاع با قدرت تفکیک مکانی بالا بررسی شده است. بدلیل وجود شرایط ذکر شده برای تصویربرداری و عدم وجود پارامترهای توجیه داخلی و خارجی از عملگر SIFT برای استخراج نقاط گره ای در مناطق مشترک تصاویر استفاده شده است. توجیه نسبی و مطلق تصاویر به ترتیب با استفاده از نقاط گره ای و نقاط کنترل زمینی انجام شده است. از الگوریتم تناظریابی سه بعدی متراکم، ابر نقاط متراکم ایجاد و با درونیابی به روش مثلث بندی نامنظم، سطح رقومی منطقه تشکیل شده است. در نهایت با استفاده از نقاط چک زمینی، دقت زمین مرجع کردن و مدل رقومی سطح نهایی ارزیابی شده است. تعداد 5853 نقطه گره ای به صورت اتوماتیک توسط عملگر SIFT استخراج و تصاویر با دقت مسطحاتی 12/21 سانتی متر زمین مرجع شدند. سپس با تولید میلیون ها نقطه و مثلث بندی نامنظم، مدل رقومی ارتفاعی با دقت ارتفاعی 25/19 سانتی متر تولید شد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که بدلیل هندسه ناپایدار تصویربرداری و متغیر بودن پارامترها برای تصاویر، تلفیق الگوریتم SIFT با تکنیک های بینایی کامپیوتر در پردازش تصاویر پهباد برای استخراج نقاط گره ای و توجیه دقیق تصاویر ضروری است.
    کلیدواژگان: بینایی کامپیوتر، تناظریابی، SIFT، پهباد، مدل رقومی سطح
  • ابوذر الله کرمی* ، محمدرضا زندمقدم صفحات 41-51
    یکی از مسائل مهم که اکنون در شهرهای بزرگ به چشم می خورد، عدم تعادل در نظام توزیع و نارسایی سیستم خدمات از جمله فضاهای آموزشی است. توسعه ناهمگون و برنامه ریزی نشده و رشد سریع جمعیت را می توان از دلایل اصلی بروز این مشکل بشمار آورد. در جهت افزایش کارایی این فضاها توجه به ساماندهی وتوزیع مناسب ضروری به نظر می رسد. هدف از این تحقیق ساماندهی فضایی -مکانی و توسعه کالبدی فضاهای آموزشی در شهر بابلسر می باشد روش تحقیق از نوع توصیفی -تحلیلی بوده که در این مسیر ابتدا با استفاده از روش های تحلیل آماری فضایی شاخص موران، الگوی پراکنش فضایی مراکز آموزشی در محدوده مورد مطالعه مشخص گردید. با توجه به نتایج به دست آمده از این دو روش لزوم ساماندهی مراکز آموزشی در محدوده مورد مطالعه ضروری به نظر رسید، بدین منظور از مدل های ارزیابی چندمعیاره در محیط نرم افزار GIS استفاده گردید. به منظور ساماندهی وضع موجود مراکز آموزشی در محدوده مورد مطالعه از معیارهای تاثیرگذار و مناسب بهره گرفته شده و وزن مناسب این معیارها از طریق فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP به دست آمد. در نهایت، نقشه مناسب که از روی هم گذاری لایه ها استخراج گردیده است. با کمی تامل در نقشه وضع موجود می توان دریافت بیشترین پراکنش فضاهایی آموزشی در راستای محله باغ فلاحت در این منطقه قرار داشته و الگوی منظمی ندارد. نقشه های حاصل از نتایج تحقیق فضاهای مناسب جهت احداث مکان های آموزشی را پیشنهاد می کند.
    کلیدواژگان: ساماندهی، پراکنش فضایی، مراکز آموزشی، شاخص موران، شهر بابلسر
  • اسماعیل نصیری هنده خاله* ، فریبرز احمدی، نسرین گنجی صفحات 53-61
    در این تحقیق تلاش شده است، وضعیت دسترسی منطقه مورد مطالعه بر طبق استانداردهای موجود بررسی شده و پس از تعیین کمبود فضای سبز از این نظر و با در نظر گرفتن سایر عوامل شهری موثر در مکانیابی، با ارائه الگویی مناسب، به دنبال توزیع بهینه ی فضای سبز در منطقه 2 با استفاده از GIS می باشد. برای نیل به این هدف ابتداداده های مکانی گرد آوری شده و سپس پایگاه اطلاعاتی GISتشکیل شده و نقشه های تهیه شده برای هر یک از معیارها ،به یک لایه ی اطلاعاتی در محیط GISتبدیل شد، سپس به منظور الگوسازی به هر کدام از لایه های اطلاعاتی بر اساس میزان اهمیت آنها در مکان یابی فضای سبز، وزن مناسبی اختصاص داده شد. برای این منظور از معیارهای واقع شدن در زمین های با کاربری مناسب مانند زمین های بایر، نزدیکی به مراکز آموزشی، مراکز فرهنگی و مراکز جمعیتی، دسترسی به شبکه ارتباطی و پمپ بنزین های شهری استفاده شد. سپس برای هر کدام از عوامل تاثیرگذار در مکانیابی پارکها و فضای سبز، لایه هایی اطلاعاتی در محیط GIS تهیه گردید و برای هر یک از لایه ها وزن دهی صورت گرفت. سپس به منظور الگوسازی، به هر یک از لایه های اطلاعاتی بر اساس میزان اهمیت آنها در مکانیابی پارک ها و فضای سبز با استفاده از مدل AHP، وزن مناسبی اختصاص داده شد. نتایج حاصل از تلفیق لایه های اطلاعاتی، زمین های منطقه را برای انتخاب مکان های مناسب برای فضای سبز به 5 کلاس طبقه بندی نمودیم و مشخص شد زمین های با درجه ی خیلی خوب و خوب در حواشی رودخانه، نزدیک مراکز مسکونی، آموزشی و شبکه ارتباطی منطقه واقع شده اند.
    کلیدواژگان: فضای سبز، مکانیابی، مدل تحلیل سلسله مراتبی
  • سمانه پورمحمدی ، محمدحسن رحیمیان * صفحات 63-74
    خشکسالی می تواند در اثر کمبود بارش و اثری که بر روی کاهش آب قابل دستس برای گیاه اثرمی گذارد، شناسایی شود. تهیه نقشه پهنه بندی خشکسالی در مدیریت مناسب منابع آب در سطح ناحیه ای و ملی موثر خواهند بود. همچنین استفاده از تکنیک سنجش از دور می تواند نقشه پهنه بندی و کلاسه شده خشکسالی را به خوبی نمایش دهد. در همین راستا استفاده از شاخص های خشکسالی که به کمک سنجش از دور تعیین می شوند مفید خواهند بود. بنابراین هدف از تحقیق حاضر بررسی دو شاخص خشکسالی سنجش از دوری تنش تبخیری (ESI) و سلامت گیاهی (VHI) و تطابق با شاخص خشکسالی بارش استاندارد (SPI) در حوزه آبخیز تویسرکان همدان می باشد. به این منظور از 32 تصویر ماهوراه ای مودیس از سال 2003 تا 2010 استفاده شد. نتایج نشان داد که روند تغییرات شاخص خشکسالی بارش استاندارد با دو شاخص خشکسالی سنجش از دوری تنش تبخیری و سلامت گیاهی در طی این 8 سال تطابق داشته است. در نهایت نقشه های پهنه بندی خشکسالی حوزه آبخیز تویسرکان در طی سالهای 2003 تا 2010 ارائه شد. ضرایب ماتریکس همبستگی بین VHI وESI 75% ، بین ESI و SPI، 6% و بین VHI وSPI 69% بوده است. نقشه های پهنه بندی شده نشان داد که شدت تغییرات کلاس خشکسالی در مرکز حوزه که دارای پوشش گیاهی بیشتری می باشد، حداکثر است.
    کلیدواژگان: شاخص تنش تبخیری، شاخص سلامت گیاه، خشکسالی، سنجش از دور
|
  • Sajjad Falahpoor * Pages 13-24
    The green space is considered as one of the criteria of urban sustainable development and urban breathing. Also existence of green space in cities causes quality promotion of life. As a result As a result distribution how of green space in urban areas is important too of urbanity dimension and in term of social justice. The purpose of this research is to evaluate the purpose of this research is to evaluation have amount Tabriz city zones from green space. Type of research is applied and research method descriptive- analytical. The research results shows The research results shows that green space distribution in Tabriz city is unbalanced, and the highest per capita of green space regarding ten zone with 3.53 square meters and least regarding three zone with 1.02 square meters. According on that per capita of green space for every person in Iran is 7-12 square meters. While per capita of green space for every person in Tabriz is 3.33 square meters. Therefore there is a large gap between per capita.
    Keywords: green space, sustainable development, coefficient of variation, Tabriz city zones
  • Majid Kiavarz Moghaddam * Pages 25-37
    Recently, due to the predominance in terms of the time and the cost, the drones are dramatically developing and their applications getting more widespread in various fields such as earth science, natural resources, environmental studies and urban planning. However, applying such drones suffers from several disadvantages, inter alia, the imaging unstable geometry, not using metric cameras as well as images’ variable parameters. In this study, computer vision science techniques for processing prepared images of the drone were precisely investigated and the performance of these images and techniques for producing a surface Elevation model with a high spatial resolution was investigated. Due to mentioned problems for the imaging and the absence of internal and external justifying parameters, the SIFT operator was used in order to extract nodal points in the shared areas of images. The relative and absolute justification of images are performed by using nodal points and land control points, respectively. The cloud of dense points was created through a dense three-dimensional matching algorithm and by using triangulated irregular interpolation methods area digital surfaces are formed. Finally, by using land checkpoints, the accuracy of the georeferencing and the final surface digital model were assessed. 5853 nodal points were automatically extracted by the SIFT operator and images were georeferenced with a surface accuracy of 21/12 cm. Then, by creating millions of points and triangulated irregular network, the height digital model with a height accuracy of 19/25 cm was created. Results of the current study indicate that due to the imaging unstable geometry and variable parameters for images, the combination of the SIFT algorithm with computer vision techniques in processing the UAV images in order to extract nodal points and to precisely justify images, are necessary.
    Keywords: computer vision, matching, SIFT, UAV, DSM
  • Esmaeil Nasiri hendeh khale * Pages 53-61
    Today, urban green space is considered the most important elements of the body cities, with population growth and urban development has been invaded by other land uses, Levels in cities of other users constantly is decreasing. As one of the most urban and urban parks play an important role in reducing air pollution and improving quality of life, The number and distribution of urban parks in such a way that all citizens have appropriate access to it, the main topic of discussion among urban planners is. In this study has attempted, the access area according to existing standards have been investigated
    After determining the lack of green space in this respect and taking into account other factors affecting the positioning of the city, with appropriate pattern for optimal distribution of green space in the area 2 is using GIS. To achieve this goal, first location data is collected, Then established GIS database and maps for each criterion, the data layer in GIS became In order to model each of the layers according to their importance in the area of green space was allocated an appropriate weight For this purpose, Located on land for appropriate measures such as wasteland, Proximity to educational centers, cultural centers and population centers, access to network urban gas stations were. Then, for each of the factors in locating parks and green space, information layers in GIS environment was prepared and for each of the layers were weighted. Then, to patterning, to each of the data layers based on their importance in locating parks and green spaces by using AHP, was assigned an appropriate weight The results of integrating layers, the land area to select suitable locations for green space was classified into 5 classes It became clear land with a very good and good in the margins of the river, near residential centers, educational and regional communications network located
    Keywords: green area, locate, AHP
  • Samane Poormohamadi, MohamadHassan Rahimiyan * Pages 63-74
    Drought can determined with impact of reduce rainfall and effective of available water shortage for plant. Drought mapping will be effective in water resources management in Regional and National level. Zoning maps of drought on water resources management, Regional and National level will be effective. Also use of remote sensing techniques can be display classified and mapping drought, as well as. In this regard, the use of drought indices that determined with remote sensing are the useful. The purpose of this study is to measure two drought indices of evaporative stress (ESI) and health vegetation (VHI) and compliance with the standardized precipitation index (SPI) in Tuyserkan catchment in Hamadan. For this purpose, 32 MODIS satellite image was used from 2003 to 2010. The results showed that the standardized precipitation index changes had complied by two drought indices of evaporative stress and vegetation health in during 8 years. Finally mapping of drought were show in Tuyserkan catchment to 2003-2010. Maps showed that the class changes of the drought were focuses in the central catchment that there were maximum vegetated.
    Keywords: Evaporative Stress Index, Vegetation Health Index, Drought, Remote sensing