فهرست مطالب

مطالعات اجتماعی ایران - سال دوازدهم شماره 2 (پیاپی 42، تابستان 1397)

مجله مطالعات اجتماعی ایران
سال دوازدهم شماره 2 (پیاپی 42، تابستان 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/05/16
  • تعداد عناوین: 6
|
  • سید حسن حسینی* ، قاسم اویسی فردویی صفحات 4-27
    موضوع مقاله حاضر مسئله پذیرفتن فرزندخوانده، ابعاد مختلف آن و نیز تجربه زیسته خانواده های جانبازان قطع نخاعی درباب فرزندخوانده است. موضوع فرزندخواندگی در خانواده جانبازان زمانی معنی پیدا می کند که بسیاری از جانبازان قطع نخاعی، به دلیل ناتوانی جسمی و جنسی، قابلیت داشتن فرزند را ندارند و به ناچار، به پذیرفتن فرزند روی می آورند. حال، سوال این است که آنها موقعیت خود را پس از پذیرفتن فرزند و نحوه مواجهه با آن چگونه روایت می کنند. با چه دشواری های احتمالی دراین زمینه مواجه شده اند؟ به نظر می رسد خانواده ها با دشواری های مختلفی مواجه شده اند که پیش بینی پذیر نبوده است. انتخاب روش نظریه مبنایی، به مثابه روشی کیفی، نخست، به فهم عمیق تر موضوع می انجامد، و دوم، به بسط بیشتر مفاهیم نظری و امکان نظریه سازی دراین باره کمک می کند. سوژه های تحقیق را 20 نفر از جانبازان قطع نخاعی (اعم از قطع نخاع از کمر و قطع نخاع از گردن) در سه شهر تهران، قم و اصفهان تشکیل داده اند. مطابق یافته ها، جانبازان در مواجهه با مشکلاتی چون تنهایی و بروز اختلافات خانوادگی ناشی از آن، به منظور ایجاد پیوندهای بیشتر عاطفی، مناسب ترین راه را پذیرفتن فرزندخوانده تشخیص داده اند، اما به مرور زمان با رسیدن فرزند به سن بلوغ، به ویژه از دوره دبیرستان به بعد، خانواده ها با مسائل و دشواری های چندوجهی مواجه شده اند. پنهان کردن موضوع فرزندخوانده با عنوان «راز بزرگ»، مسئله «محرم و نامحرمی»، برخورد اقوام و دوستان، موضوع تک فرزندی، موانع حقوقی، دشواری های عرفی و عدم پذیرش جامعه «طرد یا ترحم اجتماعی» را می توان ازجمله مسائل پذیرفتن فرزندخوانده در چنین خانواده هایی برشمرد.
    کلیدواژگان: فرزندخواندگی، جانبازان قطع نخاعی، خانواده، مسئله اجتماعی، روش نظریه مبنایی
  • عطا حشمتی* ، علی ملکی صفحات 28-52
    یکی از مهم ترین ابعاد پژوهش و نوآوری مسئولانه، ایجاد الگویی جدید برای حکم رانی علم است. به این منظور، در مقاله حاضر به نقد و بررسی الگو های کنونی مدیریت و حکم رانی جوامع علمی پرداخته شده است که ترکیبی از الگو های بوروکراتیک سلسله مراتبی، بازاری و شبکه ای است. این الگو ها با توجه به اقتضائات پژوهش و نوآوری مسئولانه بررسی خواهند شد. اصلی ترین پرسش مقاله حاضر این است که خاستگاه مفهوم «پژوهش و نوآوری مسئولانه» چیست و حکم رانی مناسب برای تحقق پژوهش و نوآوری مسئولانه چه ویژگی هایی باید داشته باشد، حکم رانی علم در چارچوب پژوهش و نوآوری مسئولانه چه شروط عملی و مدیریتی ای دارد و این شروط را با چه تغییرات یا تحول هایی در نظام حکم رانی دانشگاه ها در ایران می توان برآورده کرد. برای نیل به این مقصود، با نگاهی تاریخی به الگوهای حکم رانی دانشگاه ها در ایران، به صورت موردی، شیوه های تکوین نظام حکم رانی دانشگاه تهران مطالعه شده است. نتیجه راهبردی پژوهش این است که با توجه به ساختار سست مدیریت دانشگاه ها در ایران و عدم توازن حکم رانی شبکه ای آموزش عالی، مفهوم مدیریت نوین دولتی قادر است مفهوم مسئولیت پذیری و نظام پاسخگویی سلسله مراتبی در دانشگاه ها را به نحوی معتدل احیا کند.
    کلیدواژگان: پژوهش و نوآوری مسئولانه، حکمرانی دانشگاه، مدیریت نوین دولتی، آموزشعالی ایران، فرهنگ دانشگاهی
  • رضا عسکری مقدم * صفحات 53-82
    در قریب به دو دهه گذشته، درباب چیستی و چرایی فرهنگ دانشگاهی در جامعه ایرانی سخن گفته شده است، اما ازمنظر مقوله ای سنجیدنی با قابلیت مداخله در آن، که نظام برنامه ریزی و مدیران اجرایی بتوانند از آن استفاده کنند، کمتر توجه شده است. مقاله حاضر با هدف ارائه طرحی برای بررسی تجربی فرهنگ دانشگاهی با نیم نگاهی به ساختار طرح های پیشنهادی و رعایت کمینه ای اسلوب آن، با مروری بر آثار و نظرهای موجود، پس از تعریف فرهنگ ودانشگاه، به ترکیب نظری این مفاهیم می پردازد و نتیجه را درقالب الگویی تحلیلی با قابلیت بررسی میدانی پیشنهاد می کند و با استناد به آن می کوشد به دو پرسش چیستی فرهنگ دانشگاهی و تا حد امکان چگونگی تکوین آن به لحاظ نظری پاسخ گوید.
    کلیدواژگان: فرهنگ دانشگاهی، فرهنگ سازمانی، نهاد علم، الگوی نظری، سنجش
  • محمدامین قانعی راد، معصومه قاراخانی*، سید آیت الله میرزایی صفحات 83-110

    حفظ شرافت علم و ارتقای اخلاق علم در ایران مستلزم مشارکت کنشگران علم در تحول ساختاری نهاد علم و بهره گیری از تجربیات جهانی است. در این مقاله، با طرح سه پرسش اصلی به بررسی برنامه ها و عملکرد انجمن های علمی ایران در زمینه اخلاق علم می پردازیم؛ ازجمله اینکه انجمن های علمی برای ارتقای اخلاق علم چه فعالیت هایی انجام می دهند، بر سر راه فعالیت های خود با چه مشکلاتی روبه رو هستند، و درنهایت، این انجمن ها، در جایگاه بخشی از صاحبان نفع و نفوذ علم در ایران، برای ارتقای اخلاق علم چه پیشنهادهایی دارند. برای پاسخ به این پرسش ها، پیمایشی با استفاده از پرسش نامه و طرح پرسش های باز در میان انجمن های علمی ایران صورت گرفت که 113 انجمن پرسش ها را پاسخ دادند و بازگرداندند. تحلیل یافته ها نشان می دهد که انجمن های علمی در ایران به مسئله مندی و ضرورت توجه به اخلاق علم اذعان دارند و پیشنهادهای آنها برای مقابله با هنجارشکنی و پیش گیری از ناراستی های علمی در سه بعد «آموزش»، «الگوسازی حرفه ای» و پی گیری «تغییرات ساختاری و سازمانی» درخور توجه است، اما تحقق این اهداف مستلزم وجود ساختار پشتیبان، امکانات لازم برای پیش گیری از هنجارگریزی، مجازات هنجارگریزان و ازهمه مهم تر صیانت از استقلال انجمن های علمی است، مسئله ای که با توجه به ماهیت انجمن های علمی ایران و جایگاه ساختاری آنها در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به سادگی ممکن نیست.

    کلیدواژگان: اخلاق علم، انجمن علمی، اخلاق حرفه ای علم
  • محمد مبارکی *، سید علیرضا افشانی، سهیلا کردعلیوند صفحات 111-135
    تعهد اجتماعی به وضعیتی احساسی، شناختی و رفتاری اطلاق می شود که از مهم ترین عوامل ایجاد نظم و ثبات اجتماعی در جوامع است و ازطریق ایجاد حس وفاداری و التزام در قبال جمع، قواعد، نقش ها، هنجارها و ارزش ها، باعث می شود فرد با انتظارات دیگران سازگاری یابد، هرچند برای فرد مستلزم صرف هزینه است. این مقاله به تحلیل رابطه بین تعهد اجتماعی و بزهکاری می پردازد و درصدد بررسی سازوکار های تاثیرگذار تعهد اجتماعی بر بزهکاری نوجوانان است. برای این منظور، با استفاده از روش پیمایش، 402 نفر از دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهرهای خرم آباد و یزد در سال تحصیلی 1395-1396 با روش خوشه ایچندمرحله ای ارزیابی شده اند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به دست آمده و ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه محقق ساخته بوده است. داده ها با استفاده از نرم افزارهای اس.پی.اس.اس و آموس تجزیه و تحلیل شده اند. نتایج آزمون هم بستگی نشان داد که بین متغیرهای تعهد اجتماعی و بزهکاری رابطه منفی و معنی داری وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل معادلات ساختاری نیز حاکی از آن است که متغیرهای تعهد اجتماعی، غضب اخلاقی و بی هنجاری بیشترین تاثیر را در تبیین متغیر بزهکاری دارند، به طوری که متغیرهای غضب اخلاقی و بی هنجاری رابطه مثبت و معنی داری با بزهکاری نشان دادند.
    کلیدواژگان: بزهکاری، تعهد هنجاری، غضب اخلاقی، احساس بی هنجاری، اختلال هنجاری
  • مهسا نوری، علی یاراحمدی* صفحات 136-154
    انتخاب همسر یکی از مهم ترین تصمیم هایی است که هر فرد در طول زندگی می گیرد. یکی از معیارهای گزینش همسر موضوع همسان گزینی است که ممکن است از دیدگاه سنی، تحصیلی، اجتماعی، و فرهنگی در کانون توجه قرار گیرد. در پژوهش حاضر، میزان تمایل جوانان به همسان همسری و عوامل مرتبط با آن بررسی می شود. در این پژوهش، 384 نفر از جوانان شهر شیراز، به شیوه پیمایشی و با کمک پرسش نامه، هدف مطالعه قرار گرفته اند. متغیر وابسته در این تحقیق همسان همسری است که ازطریق طیفی از همسان همسری تا ناهمسان همسری سنجیده شده است. ازاین رو، افرادی که در این طیف نمره بالاتری گرفته اند، تمایل بیشتری به همسان همسری در ازدواج دارند. یافته های این پژوهش نشان داد که رابطه میزان مطالعه، تمایل به برابری نقش های جنسیتی، نوع شغل و میزان درآمد با میزان همسان همسری جوانان رابطه معنادار دارد. نتایج حاصل از تحلیل چندمتغیره نشان داد که مردبودن، تاهل و برخورداری از برابرخواهی جنسیتی بیشترین تاثیر را بر تمایل به همسان همسری دارند. به طورکلی، با توجه به یافته ها، می توان گفت افراد متمایل به برابری نقش های جنسیتی، زنان و مجردها تمایل بیشتری به ناهمسان همسری دارند.
    کلیدواژگان: خانواده، همسان همسری، ازدواج، جوانان
|
  • Seyed Hassan Hosseini*, Ghasem Oveisi Farduie Pages 4-27
    The topic of this article is child adoption of people who have spinal cord injury caused by Iran-Iraq war. Since most disabled war casualties who have spinal cord injury cannot have biological children, child adoption is a substitution. A large number of war casualties in Iran, due to their psychological as well as physical status have adopted children. The study aimed at answering the following questions; how do these people narrate their situation with child adoption and the way they face it? What difficulties or challenges have they been facing? The study is based on grounded theory methodology. The subjects of study include 20 disabled war casualties who have spinal cord injury (waist and neck) in three cities: Tehran, Qom and Isfahan. The findings explain that child adoption has been a way to confront with problems of loneliness, family disagreements and emotional issues. However, over time as the child grows to the maturity, especially at high school and later on, family face multiple problems. Keeping the child adoption as “the big secret”, being a confidant or not a confidant, attitudes of relatives and friends, being an only child, legal obstacles, common problems and social rejection can be considered as some of the problems of child adoption in such families.
    Keywords: Child Adoption, Disabled War Casualties, Spinal Cord Injury, Social Issue, grounded theory
  • Ata Heshmati*, Ali Maleki Pages 28-52
    Responsible research and innovation (RRI) is an emerging literature pursuing to develop a new model for governing science and technology in a responsible way. One of the most important aims of RRI is to transform the governance model of universities in order to be more accountable to the external motives. Examining the history of the universities in Iran, this paper suggests an overview on the evolution of governance models in Iranian higher education institutions. This paper analyzes the existent models of governance and management of scientific communities. The first question this paper faced with is about the origins of RRI. To deal with this, the history of RRI in both innovation literature and policy documents was comprehensively discussed. The relationship between RRI and the problem of governance was examined. These models might be a combination of hierarchical, bureaucratic, market-based, and network models. In addition, the particular kind of responsibility assigned to science and scientists in each model were examined and our new model of governance that we argue could meet the RRI criteria better and more efficient was proposed. This historical case study might help policymakers to consider contextual conditions of Iran's society in the forthcoming policy making.
    Keywords: Responsible Research, Innovation, Governance of University, New Public Management, Higher Education
  • Reza Askari Moghadam * Pages 53-82
    Although, the nature and causality of "academic culture" in Iranian society has been a subject of debate for the past two decades, it has been less widely considered as a measurable component in the planning and executive management system. The purpose of this article is to propose a plan for an empirical study of "academic culture". The study aimed at defining the terms "culture" and "university", considering the structure of scientific proposals and existing academic works and comments to make a theoretical contribution to the concept. The proposed theoretical model is suggested to be tested in an analytical quantitative study. The results of study attempt to answer two questions about "what" the academic culture is and, "how" to formulate it theoretically.
    Keywords: Academic Culture, Culture, University
  • Mohammad Amin Ghanierad, Masoumeh Qarakhani*, Seyyed Ayatollah Mirzaie Pages 83-110

    In this paper, we study the programs and functions of Iranian academic communities in relation to the ethics of science. We are trying to figure out what scientific associations do to promote the ethics of science. What problems do they face with their activities? And; finally, as a part of the stakeholders and decision-makers in Iran, what suggestions do they offer to promote the ethics of science? The survey was conducted with open-ended questions on Iranian academic associations. Analysis of the findings shows that Iranian scientific associations acknowledge the problem, and the need to pay attention to the ethics of science. The proposals of Iranian scientific associations to counter and prevent academic misconduct can be categorized into three dimensions: “education”, “professional role models” and pursuing “structural and organizational changes.” But its realization requires the existence of a backup structure, the necessary facilities for preventing violations, punishing the offenders and most importantly, safeguarding the independence of scientific associations.

    Keywords: Science, Ethics, Scientific Ethics, Scientific Association
  • Mohammad Mobaraki *, Seyed Ali reza Afshani, Soheila Kordalivand Pages 111-135
    Social commitment is one of the most important factors in creating social order and social stability in societies. It includes an emotional, cognitive and behavioral state that creates loyalty and commitment to individuals, rules, roles, norms and values. This article examines the relationship between social commitment and delinquency. For this purpose, 402 high school students of Yazd and Khorramabad of the academic year 2016-2017 were selected by multi-stage cluster sampling. The gathered data were analyzed using AMOS and SPSS. Results indicate that there is a negative and significant relationship between social commitment and delinquency. The results of regression analysis indicate that social commitment, moral annoyance and anomy have the most effect on explaining delinquency.
    Keywords: Delinquency, Normative Commitment, Social Commitment, Normative disorder
  • Mahsa Noori, Aliyar Ahmadi* Pages 136-154
    Family formation and marriage is one of the most important decisions every person makes during their lifespan. In mate selection the compatibility or resemblance of spouses could play an important role in marital durability, satisfaction and happiness. This study aims at investigating the tendency toward marital compatibility among youth population of Shiraz city. The article is based on a survey conducted on 384 individuals of the city. The dependent variable is marital compatibility. This variable was measured in a spectrum from tendency toward marital resemblance to marital difference. The people who get higher scores in this variable show their higher tendency towards marital resemblance. The results of study indicate that egalitarian attitudes towards gender roles, study hours, occupation, and income are significantly related to marital compatibility. In addition, males, married people and those with egalitarian gender attitudes showed more tendency to marital compatibility.
    Keywords: Marital Compatibility, Mate Selection, Marriage, Youth, Shiraz