فهرست مطالب
نشریه مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی
سال دوم شماره 1 (پیاپی 5، بهار 1397)
- تاریخ انتشار: 1397/03/04
- تعداد عناوین: 6
-
-
صفحات 1-18نظم آهنگ حاصل از چینش و نظم همخوان ها و واکه ها در واژه ها و در هر آیه و سوره از قرآن کریم، نمودی از اعجاز بیانی این کتاب الهی محسوب می شود. در میان عوامل متعددی که این نظم آهنگ را شکل می دهند، توازن و هماهنگی آوایی فواصل قرآنی نقش برجسته ای را ایفا می کند. در پژوهش حاضر تلاش شده است تا با تکیه بر مشخصات و ویژگی های نظام واجی زبان عربی، واج پایانی تمام فواصل قرآنی(کلمه انتهای هر آیه)، مورد بررسی قرار گیرد تا مشخص شود که آیا الگوی خاصی برای توازن آوایی انتهای فواصل قرآنی وجود دارد و آیا می توان به کمک آن تمایزی بین سوره های مکی و مدنی ایجاد کرد. داده های تحقیق از پیکره عربی قرآنی (The Quranic Arabic Corpus) دانشگاه لیدز و با استفاده از روش داده کاوی متن استخراج شد. نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که با لحاظ کردن زنجیره حاصل از تمامی واج های پایانی کل فواصل هر سوره، نمی توان الگوی مشخصی برای توازن آوایی فواصل آیات ارائه داد ولی نظم خاصی از نظر شیوه تولید و محل تولید بر زنجیره های دوتایی حاصل از واج پایانی فواصل آیه آغازی و آیه پایانی سوره ها حاکم است که می تواند به عنوان معیاری برای تمایز میان سوره های مکی و مدنی توسط رایانه مورد استفاده قرارگیرد.کلیدواژگان: نظم آهنگ، توازن آوایی، فواصل آیات، مشخصه های تمایزدهنده واجی، الگوی آوایی
-
صفحات 19-42با ظهور اسلام هنر کتابت و کتاب آرایی جایگاه والایی نزد مسلمانان پیدا کرد. چرا که صفحات کتاب الهی همواره محمل غنی ترین هنرها و آرایه های هنری بودند که زیبایی شناسی آن بیانگر پیوند نظام مندی بین عناصر تصویری و متن قرآن می باشد. یکی از این ویژگیها در نظمی موسوم به تقارن بازتابی نمود پیدا کردهاست. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با هدف شناخت ویژگی های زیبایی شناسانه، تقارن بازتابی موجود در سوره بقره کتابت شده در قرآن1529 آستان قدس رضوی را مورد تدقیق قرار می دهد. و سپس کانون قرارگرفتن حروف را در دیگر نسخ مشابه مطابقت می دهد.
نتایج حاصل از مطالعات کتابخانه ای برپایه علم آمار نشانگر این مطلب است که کاتبان این مصاحف، بی آنکه تحت تاثیر مستقیم کار همدیگر باشند، توانسته اند به نظم هندسی و آهنگین واحدی در بطن آیات نزدیک شوند. چنین امری علاوه بر توصیف هنر زیبای ایرانی، بیانگر اعجاز مستتر در کلام الهی است که پیروان خویش را مفتون خویش ساخته است.کلیدواژگان: قرآن کریم، زیبایی شناسی بصری، تقارن بازتابی، خوشنویسی، قرآن های یازده سطری -
صفحات 43-75علوم شناختی ابزارهایی را از روان شناسی، علوم کامپیوتر، زبان شناسی، انسان شناسی، فلسفه و عصب شناسی با هم ترکیب می سازد تا عملکردهای هوش انسان را توضیح دهد. پیچیدگی "هوش" و "ذهن" موجب شده است برای بررسی زیرساخت ها و روساخت ها در این ارتباط، به مشارکت و هم افزایی این شش رشته نیاز باشد. تمام این شش رشته باید دائما با یکدیگر در تعامل باشند و داده های تازه خود را در اختیار یکدیگر قرار دهند و از این طریق از آسیب تحویل انگاری نسبت به شناخت مصون بمانند. همین امر موجب می شود علوم شناختی به عنوان یک فرارشته مورد نظر قرار بگیرد. علوم شناختی از دو جهت برای مطالعات میان رشته ای قرآن کریم می توانند مفید باشند: اول از این جهت که می توانیم ارتباط یک فرارشته با مطالعات قرآنی را تبیین و ارزیابی کنیم؛ ثانیا اینکه علوم انسانی، و به شکل خاص، مطالعات قرآنی به جهت ارتباط ناگسسستنی شان با متن(Text ) ، ترجمانی از دو مقوله ذهن و فرهنگ خواهند بود. از طرف دیگر، علوم شناختی نیز ارائه تفاسیر مناسب از ذهن و فرهنگ را در محوریت مباحث خود دارند. لذا کاربرد علوم شناختی در مطالعات قرآنی گریزناپذیر خواهد بود. در این ارتباط علوم شناختی میتوانند دست آوردهای اساسی ذیل را برای مطالعات قرآنی در بر داشته باشند: 1- می توانند ذهن و فرآیندهای ذهنی را ترسیم نمایند. به شکل خاص در مطالعات قرآنی، بوسیله علوم شناختی می توان فهمید که ادراک مفسر به چه شکلی صورت می پذیرد. همچنین می توان زبان طبیعی و نحوه شکل گیری و عملکرد آنرا تبیین کرد؛ 2- علوم شناختی می توانند به تبیین و توضیح دست آوردهای ذهنی و فرهنگی و به شکل ویژه، ادراکات تفسیری از آیات قرآن بپردازند. زبان شناسی شناختی، روان شناسی شناختی، عصب شناسی و هوش مصنوعی از اساسی ترین علوم هستند که می توانند پژوهشگر را در دست یابی به چنین چیزی یاری نمایند. هر یک از این علوم نیز روش ها و ویژگی های خاص خود را برای یاری رساندن به مطالعات قرآنی در بر خواهند داشت.کلیدواژگان: مطالعات قرآنی، علوم شناختی، میان رشتگی، فرارشتگی، عصب شناسی، هوش مصنوعی، زبان شناسی، روان-شناسی، انسان شناسی
-
صفحات 77-96آموزه ی تحدی، پیوندی ناگسستنی با متن قرآن و قابلیت های ذاتی آن دارد. لذا دور از واقع نیست اگر راز تحدی ناپذیری قرآن به عناصر درون متنی نسبت داده شود. در این رهیافت، متن بنا بر یافته های حوزه نشانه شناسی، نظامی از نشانه ها یا مجموعه ای از دال ومدلولهاست که در پیوند با یکدیگر به متن ویژگی جامعیت، اختلاف ناپذیری و مانند ناپذیری داده اند. با روش تحلیل و تطبیق محتوای آموزه ی تحدی با داده های علمی به ویژه حوزه ی نشانه شناسی متن این نتایج به دست می آید که اولا مسئله تحدی و راز اعجاز قرآن متعلق به نظام نشانه ای حاکم بر متن و شبکه پیچیده ارتباطی آیات است، ثانیا متن در سطح مطلوبی از نظم و انسجام درونی، ساختار و اسلوب بیانی، روابط جانشینی وهمنشینی، شبکه تولید معنا، نظام نشانه ها و همگرایی دلالتها و... قرار دارد که همه این قابلیت ها، اساس نظریه ی استواری متن در تحدی را تشکیل می دهند. نظریه ای که در همه حال بازنمود این واقعیت است که متن و سازه های آن هر مخاطبی را به گفتگو فرا می خواند و در عین دعوت مستمر و همگانی به تحدی قادر است در کنشگرمخالف خود واکنش هایی چون تسلیم، اعتراف و انصراف از معارضه ایجاد کند.کلیدواژگان: متن، قرآن، تحدی، نشانه شناسی، زبان شناسی
-
صفحات 97-118با توجه به اهمیت حضرت ابراهیم ع به عنوان بنیان گذار سه دین توحیدی، خاورشناسان در آثار مختلف به جنبه های گوناگون زندگی این پیامبر پرداخته اند. نخستین بار اشپرنگر به تفاوت چهره ابراهیم در سور مکی و مدنی اشاره و رابطه ابراهیم با مکه را اسطوره خواند. هرخرونیه با الهام از وی این ایده را بسط داد و با بازسازی داستان ابراهیم در قرآن براساس توالی تاریخی، تحول تصویر ابراهیم در این سوره ها، به ویژه تاکید بر «مله ابراهیم»، «رابطه ابراهیم با بنای کعبه و مناسک حج»، «پیوند ابراهیم با اسماعیل و ماجرای قربانی» در سوره های مدنی را ترفندی سیاسی برای جلب نظر اهل مکه و معلول ناامیدی پیامبر از حمایت یهودیان مدینه دانست. در مناقشات جدی ودیرینه تعیین ذبیح با وجود شواهد قرآنی و عهدینی مبنی بر ذبیح بودن اسماعیل، دو نکته مهم برخاسته از تعالیم انبیاء در این داستان مورد توجه است: هدف اصلی در ماجرای قربانی، آزمایش نهایت فرمان برداری ابراهیم و فرزندش در امتثال اوامر الهی است و دیگری تاثیر این واقعه در ترمیم فرهنگ ناپسند قربانی انسان در ادوار کهن است. در این مقاله ضمن تبیین این نظریه ها و اشاره به تاثیرات آن در پژوهش های بعدی، به نقد آن خواهیم پرداختکلیدواژگان: خاورشناسان، مکی، مدنی، ابراهیم، اسماعیل، ذبیح
-
صفحات 119-133صفات تجسیم در برخی از آیات قرآن کریم صفاتی هستند که به دلایلی همچون تقریب معنا به ذهن مخاطبین، اعضای جسمانی بندگان را به پروردگار نسبت می دهند. این امر به مساله ای چالش برانگیز در حوزه خداشناسی بدل شده؛ زیرا از سویی عادت انسان به باور وجود هرچیز در پی جسمیت قائل شدن برای آن است و از سوی دیگر متون دینی بر استحاله این امر تاکید دارند. اگرچه؛ در میان مسلمانان، تنها اشاعره بر عدم وجود استحاله مذکور اصرار داشته و کمترین مقدار را به جسمانیت برای خداوند در روز قیامت را قائل هستند. به دلیل آن که اندیشه مذکور، از ظاهر الفاظ این گونه آیات قابل برداشت است، اگر مترجم دقت لازم را به کار نبندد اثر ارائه شده، تجسیم را برای مخاطب به باور نزدیک خواهد کرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نحوه بازگردانی این آیات، با روشی تحلیلی- توصیفی در سه ترجمه شاخص روسی قرآن کریم (کراچوفسکی، عثمانف و پروخووا) به تفحص پرداخته و به این پرسش پاسخ گفته که آیا در این ترجمه ها امکان برداشت معنای «جسمانیت خداوند» برای مخاطب روسی زبان وجود دارد؟. نتیجه آنکه، با وجود توجه اندک عثمانف به برخی از این تاویلات، هر سه ترجمه با نقصان جدی روبه رو بوده و جسمانیت را القا می کنند. در نتیجه باتوجه به کاستی های زبان روسی در ارائه تاویل واژگانی در این گونه آیات، لازم است ترجمه ای تفسیری ارائه گردد.کلیدواژگان: قرآن کریم، صفات تجسیم، کراچوفسکی، عثمانف، پروخووا
-
Pages 1-18The rhythm resulted from the combination and established order of consonants and vowels in each word, verse and chapter (surah) of the Holly Qur'an, is an expression of the literary miracle of this divine book. Among different factors which shape this sense of rhythm, phonological harmony and parallelism of Quranic verse-final pauses (fawāṣil), play an outstanding role. The present research aims to investigate the phonological patterns of last phoneme in Quranic verse-final pauses (fawāṣil) based on Arabic phonemic inventories, in order to find is there a model for this phonological parallelism and if yes, how we can use it to distinguish between Makki and Madani surahs.The data are collected from The Quranic Arabic Corpus of Leeds University by using text data mining method. The discussion concludes that the clusters which consist of all last final phonemes of fawāṣil of each surah, don't express a unique pattern for phonological parallelism. However, binary clusters that include last phonemes of first and final verses' fawāṣil of each surah show peculiar character in regard to the place and manner of articulation of their members which can be used as a criteria to distinguish between Makki and Madani surahs.Keywords: rhythm, phonological parallelism, verse-final pauses (faw??il), phonological distinctive features, phonological model
-
Pages 19-42With the advent of Islam, the art of writing the Qur'an and decorating it reached a high position with the Muslims. Because the pages of the divine book were always rich in the richest artistic arrays, their aesthetics represented a systematic link between the elements of the image and the text of the Qur'an. One of these features is reflected in the so-called symmetry order.
The present study was conducted using descriptive-analytic method. The purpose of this research is to recognize the aesthetic features, reflection symmetry in Sura Baqara written in Quran 1529 on the Astan Quds Razavi. And then the focal point of the letters is adapted in other similar Qurans.
The results of library studies on the basis of statistics indicate that the scribes of these manuscripts of the Qur'an, without being directly influenced by each other, have been able to approach the common geometric and musical order within the Quranic verses. Such an event, in addition to describing Iranian art, expresses the miracle hidden in the divine word that attracts its followers to the constructs themselves.Keywords: Holy Quran, visual aesthetics, reflection symmetry, calligraphy, eleventh century Quran -
Pages 43-75Cognitive science combines tools from psychology, computer science, linguistics, anthropology, philosophy and neuroscience to explain the functions of human intelligence. The complexity of "intelligence" and "mind" has led to the involvement and complementarity of these six disciplines in order to examine the substructure and superstructures in this regard. All of these six disciplines must interact continuously with each other and provide new data to each other and thus stay safe from reductionism. This has led cognitive science to be regarded as an Transdiscipline. Cognitive science can be useful in two aspects for Qur'anic interdisciplinary studies: 1- We could evaluate the relationship of a transdiscipline with Quranic studies; 2- Culture and mind are main principles in cognitive science and Quranic studies. Therefore, the use of cognitive sciences in the Quranic studies will be inevitable. So Cognitive science can have the following basic achievements for the Quranic studies: 1- They can draw mental processes. Specifically, in the Qur'anic studies, by the cognitive science one can understand that how the perception of the interpreter is made. 2- Cognitive sciences could explain the mental and cultural achievements and in particular the interpretive perceptions of Quranic verses. Cognitive linguistics, cognitive psychology, neuropsychiatry, and artificial intelligence are among the most basic sciences that can help the researcher achieve such a thing. Each of these sciences will also have its own methods and attributes to help with the Quranic studiesKeywords: Qur'anic Studies, Cognitive Science, Interdisciplinarity, Transdisciplinarity, Neurology, Artificial Intelligence, Linguistics, Psychology, Anthropology
-
Pages 77-96Therefore, it is far from real if the mystery of the indefiniteness of the Quran is attributed to the elements of the text,In this approach, the text is based on the findings of the semiotic domain, a system of signs or a set of signs and templates that Linked with each other, the text has given a feature of comprehensiveness, irreconcilability, and invincibility With the method of analyzing and adapting the content of the teaching of science with scientific data, in particular the field of semiotics of the text, these results are obtained from :First, the issue of secrecy and secrecy of the Quran belongs to the system of sign governing the text and the complex communication network of verses.
Second,the text was placed in the level of arrange is required for the systems and internal harmony, Structure and the style of statement, the Paradigmatic and Syntagmatic Relations, the network of meaning production, the system of signs and Convergence significance . the text with all of capabilities is form the theory of resistant text in challenge. This theory is representated of this fact that text and it,s components recalled every audience and the text can create different reactions on subject, as submission, admission, leaveness of challenge.Keywords: Text, Qur'an, Challenge, Semiology, Linguistics -
Pages 97-118Considering the importance of Prophet Ibrahim as the founder of three monotheistic religions, orientalists in various works have addressed various aspects of the life of this prophet. Sprenger pointed out for the first time to the difference between the figure of Abraham in the Meccan and Medinan chapters, and the relation between Abraham and Mecca is myth. Hurgronje inspired by him, expanded this idea and by reconstructing Abraham's story in the Qur'an based on the historical sequence, the transformation of Abraham's figure into these surahs, In particular, the emphasis on the "mila’t Ibrahim", "Abraham's relationship with the construction of the Ka'bah and the ritual of Hajj," "the connection of Abraham with Ishmael and the victim's story" in medinan chapters, is a political trick to attract the opinion of the Mecca from the disappointment of the Prophet with the support of the Medinan Jews. In serious and ancient controversy over the sacrifice, despite the Qur'anic and biblical evidence that Ishmael was cursed, two important points raised from the teachings of the prophets are noteworthy in this story: The main purpose of the victim's trial is to test the ultimate command of Abraham and his son in the context of the divine command and the other is the effect of this incident in restoring the evil culture of human sacrifice in ancient times. In this paper, we will criticize this theory by explaining these theories and referring to its effects in later studies.Keywords: orientalists, meccan, medinan, Abraham, Ishmael, sacrifice
-
Pages 119-133Attributes of Anthropomorphism in some verses of the Qur'an are those that,for some reason such as the approximation of meaning to the minds of the audience, attribute to the Lord the physical members of the servants.This has become a challenging issue in the field of theology; Becausetheman, on the one hand, falls into the habit of believing every object in the pursuit of attributing Anthropomorphism to that object and in the other hand, religious texts emphasize the transformation of this. However, among the Muslims, only the Ash'arites insist on the absence of such a transformation, and attribute the least amount of physicality to God on the Day of Judgment.Since the abovementioned thought can be interpreted from the appearance of the words of such verses, if the translator does not use the necessary precision, the Quran translation will bring physicality closer to the audience belief.The present study aims to investigate how these verses are restored in an analytical-descriptive method in three leadingtranslations of the Russian Qur'an (Karachovsky, Uthmanov, and Prokhova), and answered the question whether in these translations it is possible to interpret the meaning of " God's physicality" by a Russian-speaking audience?The result is that, despite the little attention of Uthman to some of these interpretations, all three translations are faced with a serious deficiency and induce physicality.Therefore, due to the shortcomings of the Russian language in the presentation of the lexical interpretation of such verses, an interpretative translation should be provided.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.