فهرست مطالب
مجله پژوهش های فقهی
سال چهاردهم شماره 4 (زمستان 1397)
- تاریخ انتشار: 1397/12/20
- تعداد عناوین: 8
-
-
صفحات 777-797مبانی مالکیت فکری یکی از موضوعات چالش برانگیز دانش حقوق در عصر حاضر است و بر این اساس نقش و جایگاهی که اموال فکری در مبادلات اقتصادی و تجاری دارند، سبب مناقشه بین فلاسفه حقوق و فقهای معاصر شده است. هدف این مقاله بررسی باب نظریه پردازی در این حوزه از دانش حقوق است که موجب توسعه مبانی مالکیت فکری می شود. نتیجه مقاله این بوده که نظر موافقان حمایت از مالکیت فکری با توجه به عرف حاکم بر این اموال و با فرض اینکه متعلق مالکیت فکری مال محسوب می شود؛ بنابراین با تکیه بر قاعده «لاضرر» و سیره عقلا، از دیدگاه موافقان مشروعیت مالکیت فکری در حقوق موضوعه، در شرایط کنونی حمایت خواهد شد.کلیدواژگان: حقوق طبیعی، حقوق موضوعه، فقه امامیه، مالکیت فکری
-
صفحات 799-819مطابق با نظریه تعیینی بودن حق قصاص، ولی دم در قتل عمد، فقط حق قصاص دارد و مطالبه دیه مشروط به رضایت قاتل است. اما مطابق با نظریه تخییری ولی دم بین قصاص و مطالبه دیه مخیر خواهد بود و هر کدام را برگزیند، قاتل ملزم به آن است. نظریه تعیینی در فقه امامیه از شهرت زیادی برخوردار است، اما ادله آن اتقان و انسجام لازم را ندارد و در برخی موارد با مشکلات عملی از قبیل هدر رفتن خون مقتول و عدم امکان رعایت مصلحت اولیای دم مواجه خواهد شد. قانونگذار در قانون مجازات اسلامی مصوب 92 برای رفع بعضی از مشکلات، از این نظریه عدول و از ملاک دوگانه تبعیت کرده است؛ با این همه، نتوانسته است همه مشکلات و تبعات منفی این نظریه را برطرف کند؛ در حالی که می توانست با تبعیت کامل از نظریه تخییری، هماهنگ و قاعده مند عمل کند.کلیدواژگان: دیه، قصاص، نظریه تخییری، نظریه تعیینی، ولی دم
-
صفحات 821-847مطابق ماده 3 قانون تشکیلات و اختیارت سازمان حج و اوقاف و امور خیریه، عین موقوفه به ملکیت موقوف علیهم درنمی آید، بلکه پس از وقف، این شخص حقوقی موقوفه است که مالک آن محسوب می شود و موقوف علیهم تنها حق بهره برداری از آن را دارند. اختیار این نظریه جدید توسط قانونگذار ناشی از آن است که تعدادی از فقی هان، به انتقال مالکیت عین موقوفه به خداوند معتقدند و برخی دیگر از جمله امام خمینی(ره)، بدون مالک شدن عین موقوفه را اختیار کرده اند. این دو دیدگاه، زمینه شکل گیری نظریه مزبور را فراهم آورده اند. در پژوهش حاضر بر آنیم که به بررسی زمینه های ایجادکننده این نظریه بپردازیم و شرایط لازم برای اثبات این نظریه و موانع آن را بررسی کنیم. نگارندگان معتقدند که نه تنها دو دیدگاه مزبور به عنوان زمینه های ایجادکننده نظریه مالکیت شخص حقوقی محقق نیستند، بلکه با فرض پذیرش، این نظریه مبتلابه دو مانع است: نخست با آنکه اشکال های امام خمینی(ره) در رد نظریه مشهور فقی هان مبنی بر انتقال عین موقوفه به ملکیت موقوف علیهم وارد است، از ادله دیگری می توان بر قول مشهور صحه گذاشت و دیگر آنکه امکان قبول صیغه بنا بر نظریه عقد بودن وقف، وجود ندارد.کلیدواژگان: انتقال عین موقوفه، شخص حقوقی، فک ملک، مالکیت عین موقوفه، ملکیت موقوف علیهم، وقف
-
صفحات 849-884تسلیحات کشتار جمعی شامل سلاح های هسته ای، میکروبی و بیولوژیک هستند. ویژگی مهم این تسلیحات، قدرت تخریب بسیار و تفکیک ناپذیری در اهداف است. فقها در بیان حکم اولیه به اتفاق به حرمت تولید و استفاده از این تسلیحات فتوا داده اند. از جمله عناوین ثانویه که تغیردهنده حکم خواهد بود، قاعده مقابله به مثل است. از دیگر عناوین ثانویه قاعده ضرورت است که با پیدایش آن، تکلیف مربوط از عهده مکلف برداشته می شود و نتیجه آن جواز ارتکاب فعل حرام است. آنچه از مبانی دینی و اسلامی استنباط می شود، آن است که استفاده از تسلیحات کشتارجمعی ذیل عناوین ثانویه نیز مجاز نیست. اگر هدف جنگ، تسلیم دشمن از طریق نبرد با نیروهای نظامی اوست، آسیب رسانی به کسانی که در جنگ مشارکتی ندارند، موجبات آسیب و تالم بی گناهان را فراهم خواهد آورد که امری بی فایده، غیرضروری و غیرانسانی محسوب می شود و تناسبی با ضرورت های نظامی نخواهد داشت. آنچه در کاربرد تسلیحات کشتارجمعی مشهود خواهد بود، کشتار مردم بی دفاع و تخریب اموال غیرنظامیان است که به دور از صحنه منازعه هستند و در حمایت حقوق اسلام قرار دارند، چرا که اصل تفکیک در اهداف، یکی از اصول مسلم حاکم بر جهاد در اسلام محسوب می شود، به طوری که این اصل مورد اتفاق فقهای اسلام است. هدف از نگارش این مقاله، تبیین دیدگاه فقه امامیه در زمینه کاربرد تسلیحات کشتارجمعی ذیل عناوین ثانویه و در سایه قاعده ضرورت و مقابله به مثل است تا به این ترتیب علاوه بر پر کردن خلا علمی در این امر، موضع اسلام در این موضوع روشن و از اظهارنظرهای بی اساس جلوگیری شود..کلیدواژگان: جهاد، سلاح کشتار جمعی، ضرورت، غیرنظامیان، مقابله به مثل
-
صفحات 885-905اوراق مشارکت رهنی، به عنوان یکی از انواع اوراق بدهی در تامین مالی بانک ها و موسسات اعتباری، نیازمند تبیین فقهی و حقوقی روابط طرفین دخیل در آن است؛ در این میان، رابطه بانی و ناشر (چون از طرف های اصلی اوراق مشارکت رهنی هستند) از اهمیت بیشتری برخوردار است. این رابطه، با نهادهای حقوقی «بیع دین»، «تبدیل تعهد» و «انتقال طلب» انطباق دادنی خواهد بود. تمسک به بیع دین، به دلیل مخالفت بعضی از فقها با برخی از فروض آن، متعسر است. در تبدیل تعهد نیز، چون سقوط تعهد سابق و ایجاد تعهد لاحق، لازم و ملزوم هم هستند، علاوه بر عدم انتقال تضمینات و ایرادهای تعهد سابق به منتقل الیه (ناشر)، اشکال های ماهوی و شکلی دیگری نیز مطرح است. نهاد انتقال طلب، به دلیل اینکه جلب رضایت استفاده کنندگان از تسهیلات بانکی ضرورت ندارد و طلب با تمامی تضمینات و حقوق و مزایای مربوط، به ناشر منتقل می شود و ناشر می تواند از تمامی دفاع ها و ایرادهایی که بانک بانی علیه استفاده کنندگان از تسهیلات بانکی دارد، استفاده کند، از قابلیت توجیه و انطباق پذیری بیشتری با اوراق مشارکت رهنی برخوردار است.کلیدواژگان: انتقال طلب، اوراق مشارکت، اوراق مشارکت رهنی، بیع دین، تبدیل تعهد، تسهیلات رهنی
-
صفحات 907-927شهادت تبرعی به معنای شهادت داوطلبانه و بدون درخواست محکمه است و پذیرش آن چنانچه در پی اثبات حق الناس باشد، موضع خلاف در میان فقهاست. مشهور فقها به طور مطلق چنین شهادتی را مردود شمرده اند. با توجه به آنکه شهادت یکی از کاربردی ترین ادله اثبات دعواست و با ملاحظه این امر که در واقع بسیار اتفاق می افتد که گواه نسبت به روند دادرسی، جاهل و از این حیث به نحو تبرعی به ادای شهادت مبادرت می کند، نادیده گرفتن شهادت به صرف تبرع در بسیاری موارد، منافی با عدالت قضایی و عاملی برای تفویت حق مدعی است؛ لذا در این جستار به شیوه توصیفی - تحلیلی به نقد و بررسی ادله مشهور در رد شهادت تبرعی و تطبیق این موضوع با نظر فقهای سایر مذاهب و قانون موضوعه خواهیم پرداخت، یافته ها نشان می دهند که ادله مشهور، فاقد صلاحیت لازم در اثبات مدعای آنان است، لذا از سویی رد شهادت تبرعی به نحو مطلق فاقد دلیل محسوب می شود و از سوی دیگر پذیرش شهادت تبرعی به نحو مطلق، با موانعی چون نقض روند دادرسی و تجاوز به حریم مدعی به عنوان ذی حق روبه روست؛ در نتیجه مطابق قول صحیح در این مسئله می توان تبرع را مانع موقتی در پذیرش شهادت به شمار آورد.کلیدواژگان: اثبات دعوا، حق الناس، شهادت تبرعی، فقها
-
صفحات 929-947در این مقاله نگارندگان در پی بازکاوی انگاره فقی هان امامیه و بررسی موضع نظام حقوقی ایران در پاسخ به این پرسش ها هستند که آیا طلاق به عنوان یکی از حقوق مختصه زوج امری به طور کامل شخصی بوده، به نحوی که مباشرت زوج در آن شرط است و امکان انجام دادن آن توسط دیگری وجود ندارد و آیا تفویض و توکیل طلاق از منظر فقه و نظام حقوقی ایران مجاز است یا خیر و چه مویداتی بر جواز وکالت در طلاق وجود دارد؟ در پاسخ به این پرسش ها مشهور فقهای امامیه بر این باورند که گرچه شارع، طلاق را به ید زوج سپرده، این امری قابل نیابت است و زوج می تواند اجرای آن را به ثالث یا خود زوجه واگذار کند؛ چنانکه قانون مدنی نیز همین نظر را پذیرفته است. در مقابل اعتقاد مشهور فقهای امامیه و به تبع آن قانون مدنی ایران، بر عدم جواز تفویض طلاق به زوجه و عدم وقوع طلاق در صورت تخییر است، در حالی که در پذیرش اصل تفویض و وقوع طلاق به این طریق هیچ اختلافی بین فقهای عامه وجود ندارد. در جستار حاضر نگارندگان در پی اثبات روایی این دو نهاد در فقه و نظام حقوقی ایران هستند.کلیدواژگان: اختیار طلاق، تفویض طلاق، توکیل طلاق
-
صفحات 949-979در این مقاله از طرفی به تبیین اصل «تالیف قلوب» در فقه امامیه پرداخته ایم که به موجب آن، کفار یا مسلمانان ضعیف العقیده، به منظور جلب نیرو در جهاد یا جذب به اسلام و مسلمانان یا برای ایجاد وحدت بین آنها و حفظ حکومت اسلامی، مورد الفت قرار می گیرند. از طرف دیگر ضمن بررسی این حکم در زمان غیبت و ذکر ادله فقها در این باب، به این نتیجه رسیده ایم که حکم، مذکور هم با توجه به احتمال وقوع جهاد و هم با وجود گسترش اسلام و هم در فرض عدم تشکیل حکومت اسلامی، اجراشدنی است. پس در این مقاله دامنه اجرای این اصل را در ابواب مختلف فقه به بحث گذاشته ایم و به ذکر مواردی از استناد فقی هان به مضمون و محتوای آن می پردازیم. اصل مورد بحث در موارد مهم فقهی چون زکات، وقف، تقیه مداراتی و عقد امان کاربرد دارد. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی تحلیلی بوده است.کلیدواژگان: تالیف قلوب، زکات، کافر، مسلمان، مولفه قلوبهم
-
Pages 777-797The foundations of intellectual property are one of the most challenging issues of legal knowledge in the present era. Accordingly, the role and place of intellectual property in economic and commercial exchanges has led to a conflict between contemporary jurisprudents and philosophers of law. The aim of this article is to examine the theorizing in this area of legal knowledge that develops the foundations of intellectual property. The result of this paper is that the viewpoints of supporters of intellectual property in relation to the rules governing these property and assuming ownership of intellectual property are property, so, based on the rule of lawlessness and rationality, the views of the proponents of the legitimacy of intellectual property in the law of the law in the current circumstances Support is known.Keywords: intellectual property, Imamie jurisprudence, legal rights, natural rights
-
Pages 799-819According to the theory of determination of the right of retaliation, the avengers of blood in murder have only the right of retaliation and demanding monetary compensation depends on the killer’s satisfaction. But according to the alternative theory of the right of retaliation, the avengers of blood are free to choose between retaliation and monetary compensation and the killer is obliged to do whatever the avenger chooses. Although, the determination theory is well-known in Amanieh Fiqh, its reasons and argument do not have enough integrity and reason and is opposed by practical issues such as wasting the blood of victim and not respecting the interests of heirs. Although the legislator in the Islamic Penal Code 2013 complies with the terms of Fiqh jurists and relies on determination theory, but in the derivatives of the problem, in order to solve some practical problems, it has violated the requirements of the theory and follows a dual criterion; however, it has not been able to solve all the problems and the negative consequences of this theory; This article tries to criticize the foundations of the determination theory of the right to retaliation and reminds its practical problems.Keywords: Qisas, monetary compensation, determination theory, alternative theory, the right of avengers of blood
-
Pages 821-847According to Article 3 of the establishment and the powers of Haj and Endowments and Charity Affairs Organization, endowed property does not cease to property insurancebut after the dedication it is the legal entity endowment which is considered the owner and just the endowments property have the right to exploit it. This new theory provided by legislator is derived from a number of scholars believe that the transfer of ownership endowment is only to God and others including Imam Khomeini had the endowment without its ownership. These two viewpoints, have provided the background formation of theory. The present study is to investigate the background of the provider of this theory, requirements for proving this theory and barriers to scrutinize it. The authors believe that no only these two viewpoints are improbable as background provider of theory for owned legal person but by supporting this theory, it has two obstacles: first in spite of the fact that Imam Khomeini’s issues about rejecting the famous theory of scholars indicating transferring of ownership to endowment property are acceptable, but other reasoning should also be taken into consideration and also it is not possible to accept concubine according to dedicated contract theory.Keywords: Devolution of endowment, Legal entity, Property release, Property endowment ownership, Property endowment, Endowment
-
Pages 849-884Weapons of mass destruction, including nuclear, biological and microbiological. An important feature of these weapons of destruction and seamless web of goals. Jurists unanimously expressed preliminary ruling in respect of the production and use of these weapons have issued. Including secondary titles that sentence is Tghyrdhndh rule is retaliation. Basis of reciprocity is that the same should be proportionate to the aggression. However, according to Islamic law the legitimacy of defensive measures to be another place that leads to aggression. A second rule is necessary other topics related to the creation of the task must be lifted up and The result is a license to commit an unlawful act. What is the Islamic religious principles, and it is understandable that the use of these weapons is not permitted under the headings secondary. If the purpose of the submission of the enemy through his battle with security forces, those who do not contribute to the injury, damage and innocent people will talm that it is useless, unnecessary and inhumane and is not proportional to military necessity.Keywords: : retaliation, war, civilians, of necessity, Weapons of mass destruction
-
Pages 885-905]
The Jurisprudential and legal analysis between involved parties in mortgage-backed securities- as an important financial instrument for banks and credit institutions- needs to be explained. Since Issuer and Special Purpose Vehicle (SPV) are the main parties involved, the relation between them is of utmost importance. Our legal concept candidates here are debt sale, novation, and transfer of claim.
Some of the Islamic lawyers disagree with some of the assumptions of debt sale so that reaching an agreement is not likely here. Besides problems with its form and content, novation has the problem of all its guaranties being canceled once the first obligation is so, and we need new guaranties which make novation less practical.
Transfer of claim seems more applicable than others because in addition to having the advantages of other candidates has the advantage of all legal guaranties being transferable without borrower’s permissionKeywords: : Mortgage loan, Mortgage-Backed Securities, debt sale, novation, transfer of claim -
Pages 907-927Testimony testifying to voluntary and unpardoned martyrdom, if it is sought to prove the right to claim, acceptance of that position is contrary to jurisprudents. Famous jurists have absolutely rejected this testimony. Considering that testimony is one of the most practical proofs of proof, and considering that there is actually a lot of evidence that it is evidence of the process of ignorance, and in this way it is testifying in a way that the testimony is to be ignored, Many cases are related to judicial justice and a factor for justifying the right of the claimant. Therefore, the present study is descriptive-analytic to criticize and review the well-known evidence of rejection of martyrdom. The findings show that the well-known reason is not qualified to prove their claims. On the other hand, the rejection of martyrdom is completely absurd, and on the other hand, accepting martyrdom.Keywords: martyrdom, jurisprudents, legal rights, proof of the dispute
-
Pages 929-947the position civil lawanswering the questions whether the divorce the couple's special rights is a completely personal matter, in which the stewardship of the couple is in that condition. And it is not possible to do it by another. Is the delegation and sovereignty of divorce permitted from the point of view of jurisprudence and the Iranian legal system, and what is the approval of the divorce's marriage license? In response to these well-known questions, Imamiyya jurisprudents have acknowledged that although a divorce has been paid by a divorced person to a couple, however, this can be justified and the couple can assign it to a third party or a wife; if the civil law The same comment has been accepted. In contrast to the famous belief in Imamiyya jurisprudents and, consequently, Iranian civil law does not allow the divorce to be given to a wife and the divorce is not in the form of divorce, while in accepting the principle of the giving and divorce, there is no difference between the public jurists. Therefore, after reviewing the meaning and concept of delegation and soakil, the authors have reviewed their permission in jurisprudence and legal system of Iran.Keywords: divorce, absolute jurisdiction, condition of marriage
-
Pages 949-979This article is explaining the "Companionship of Hearts" principle (i.e. Ta’lif ah Qulub) on one side which unbelievers or weak belief Muslims are kindly treated, in order to be recruited in holy war (jihad) or to be attract in Islam and Muslims, or to create unity among Muslims and to protect Islamic government. On the other side meanwhile studying this sentence in the absence of imam and mention of the juridical proofs in this case resulted that this sentence is executable also with possibility of holy war (jihad) happening and in spite of Islam development and also assumption of non-formation of Islamic government. Therefore this article has argued extent of performance of this principle in different cases of religious jurisprudence and has mentioned contents as examples which jurists cited them in their books. Discussed principle is applied in important cases such as tithe (Zakat), Devotion, toleration dissimulate, safety. The methodology in this research is descriptive-analytic method.Keywords: Companionship of Hearts, Zakat, unbeliver, moslem
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.