نشریه علوم کشاورزی و منابع طبیعی
سال هشتم شماره 1 (پیاپی 29، بهار 1380)

از بهمن 1374 لغایت بهمن 1376 رژیم غذایی دو گونه گاوماهی به نامهای Neogobius Fluviatilis, Neogobius melanostomus در نهر مادرسو از انشعاب رودخانه گرگانرود در استان گلستان در حوزه جنوب شرقی دریای خزر مورد مطالعه قرار گرفت. در طی مدت نمونه برداری جمعا 316 نمونه گاوماهی با استفاده از دستگاه الکتروشوکر صید شد که حدود 95 درصد از نمونه ها گونه N.Fluviatilis و 5 درصد از گونه N.melanostomus بودند. همچنین در مجموع گونه اول 22.2% از نمونه ها جنس نر و 77.8% آن جنس ماده تشخیص داده شدند. با استفاده از نمایه ایولو میزان انتخاب مواد غذایی در ماه های مختلف نمونه برداری محاسبه شد. با توجه به اینکه فراوانی موجودات کفزی در محیط و معده ماهیان در ماه های مختلف تغییرات محسوسی داشته است. با استفاده از نمایه شانون تنوع گونه ای موجودات کفزی برای محیط و معده ماهیان در ماه های مختلف نمونه برداری محاسبه گردید. بیشترین مقدار آن در فصل بهار در بنتوزهای محیط و در معده ماهیان به ترتیب 84% و 54% بوده است. مشاهده شد که تنوع گونه ای در معده ماهیان کاملا متاثر از تنوع گونه ای در محیط می باشد. همچنین با استفاده از نمایه هورن همپوشانی نیچ غذایی برای ماه های مختلف بدست آمد که در اردیبهشت و بهمن 1376 به ترتیب 0.68 و 0.19 حداکثر همپوشانی نیچ غذایی را داشته اند.

به منظور تعیین پرندگان جوجه آور در محدوده تالابهای بین المللی آجی گل، آلاگل و آلماگل، از اسفند سال 1377 لغایت خرداد سال 1378، تالابهای مذکور و حواشی آنها مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، پوشش گیاهی درون و حاشیه تالابها و مناطق اطراف شامل دیواره تپه های اطراف تالابها و... به عنوان مکان جوجه آوری پرندگان مورد کاوشهای مستقیم قرار گرفته و برای آشیانه های مشاهده شده اندازه گیری های معمول اعمال شد. این اندازه گیری ها شامل مواردی چون طول، عرض و ارتفاع آشیانه، نوع مصالح مورد استفاده در ساخت آن، تعداد تخم و یا جوجه درون آشیانه و مشخصات ظاهری تخمها و جوجه ها بوده است. بر اساس شواهد و قراین بدست آمده بطور قطع 36 گونه پرنده در این مجموعه تالابها جوجه آوری می نمایند. از 36 گونه مذکور، تعداد 33 گونه شناسایی شد لیکن علیرغم کشف 3 نوع آشیانه دیگر، موفقیتی در تعیین گونه های سازنده آشیانه های مذکور حاصل نشد. بر اساس گزارشات قبلی و نیز اظهارات بومیان منطقه، جوجه آوری 11 گونه دیگر نیز مشکوک بوده اما احتمال زیادی وجود دارد که در این تالابها و حواشی آن جوجه آوری داشته باشند، لیکن بدلیل عدم موفقیت در مشاهده آشیانه های مربوطه، این دسته از پرندگان از فهرست گونه های جوجه آور قطعی خارج و به عنوان گونه های جوجه آور مشکوک ثبت شدند.

پروانه ابریشم باف ناجور که آفتی پلی فاژ و خطرناک است، در نقاط مختلف جنگلهای ارسباران پراکنده بوده و از گونه های درختی و درختچه ای بخصوص درختان بلوط تغذیه می کند. این آفت در ارسباران زمستان را به صورت تخم سپری می کند. از اوایل بهار سال آینده بسته به شرایط آب و هوایی ارتفاع منطقه مورد نظر لاروهای سن یک از دسته های تخم خارج شده و بعد از گذراندن 4 سن لاروی (در جنس نر) و 5 سن لاروی (در جنس ماده) در لابلای شاخ و برگ درختان میزبان و یا روی تنه آنها تبدیل به شفیره می شوند. از اواخر تیرماه حشرات کامل پروانه ظاهر شده و جفت گیری می نمایند. 5-3 روز بعد از خروج پروانه ها تخمگذاری شروع می شود و تخمهای گذاشته شده بعد از سپری شدن مراحل رشدی جنین وارد مرحله دیاپوز شده و تا سال بعد بهمان حالت باقی می مانند. بدین ترتیب این آفت تنها یک نسل در سال ایجاد می کند. در بررسی عوامل کنترل کننده طبیعی آفت سه گونه زنبور و یک گونه نماتد پارازیتوئید تشخیص داده شدند که عبارتند از:1- زنبور Monodontomerus aereus Walker (Torymidae) 2- زنبور Glyptapanteles porthetriae Mues (Braconidae)3- زنبور Glyptapanteles indiensis Marsh (Braconidae) 4- نماتدی از خانواده Mermithidae که احتمالا از جنس Hexamermis می باشد.
زنبور توریمیده شفیره آفت راپارازیته می کند اما دو گونه براکونیده مذکور و نماتد مرمیتیده لاروها را از بین می برند. هر سه گونه زنبور برای اولین بار در این بررسی از ایران گزارش شدند و نیز هر چهار دشمن طبیعی فوق الذکر برای اولین بار از روی پروانه ابریشم باف ناجور در ایران گزارش می شوند.

از سالهای قبل سوزنی برگان غیربومی جهت سازگاری با شرایط اقلیمی کشور مورد آزمایش قرار گرفته اند یکی از این گونه ها که دارای قدمت طولانی است سدروس دئودارا بوده که به صورت توده دست کاشت کوچکی در ایستگاه تحقیقات پاسند بهشهر موجود می باشد. در این بررسی در سالهای 1371 و 1378 کلیه درختان از نظر پارامترهای رویشی (قطر برابر سینه، قطر میانه و ارتفاع درخت تا دقت سانتیمتر) اندازه گیری شدند. با استفاده از قطر میانه نسبت به تعیین حجم درختان توده و همچنین برآورد متوسط رویش قطری سالیانه، رویش ارتفاعی و رویش حجمی سالیانه بر حسب سن اقدام شد که در سال 1371 به ترتیب 1.3 سانتیمتر متوسط رویش قطری سالیانه، 0.68 متر متوسط رویش ارتفاعی و 10.9 متر مکعب متوسط رویش حجمی سالیانه در هکتار و برای سال 1378 به ترتیب 1.2 سانتیمتر، 0.57 متر و 11.4 متر مکعب در هکتار بدست آمد. بررسی شرایط توده دست کاشت با توجه به مقایسه اندازه گیری های کمی و کیفی انجام شده در سالهای آمار برداری، شرایط آب و هوایی و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک منطقه انجام گرفت. در خاتمه کشت این گونه در بخشهایی از استان مازندران به صورت محدود، آمیخته با پهن برگان، با دوره برداشت متوسط (40 الی 45 سال) و با بررسی تشابه اکولوژیکی و اقلیمی با منطقه مورد مطالعه و تاکید داشتن بر خاکهایی با تکامل بیشتر نسبت به ایستگاه تحقیقات پاسند توصیه گردید.

به منظور بررسی تکثیر غیرجنسی گونه گردوی ایرانی (Juglans regia L.) با هدف حفظ ژنوتیپ پایه های برگزیده مطالعاتی بر روی خوابانیدن هوایی (روش چینی) با تیمارهای هورمونی اسید ایندول بوتریک اسید و اسید نفتالین استیک با غلظتهای مختلف در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام گرفت. نتایج بدست آمده از این آزمون نشان داد، بالاترین میزان تاثیر هورمون بر تشکیل کالوس در محل خوابانیده پس از دو ماه مربوط به هورمونهای اسید ایندول بوتریک به همراه اسید نفتالین استیک (IBA+NAA) با غلظت PPM 500 بوده که در سطح 5% با سایر تیمارها اختلاف معنی دار نشان داده است ضمنا همین غلظت هورمون پس از گذشت پنج ماه از انجام آزمایش باعث ریشه زایی در محل خوابانیده گردید که میانگین طول ریشه زایی آن 18.03 سانتیمتر بود که با سایر تیمارها در سطح 5% نیز اختلاف معنی داری نشان داده است.

به منظور بررسی میزان تولید (کل و گیاهان کلاس یک) در سطوح ارتفاعی متفاوت و در جهات شیب مختلف و مقایسه آن در مناطق حفاظت شده با نشده، مناطق حفاظت شده قره بوق و بلقیس به ترتیب با وسعتی معادل 2750 و 875 هکتار که حایز شرایط بود انتخاب و مناطق حفاظت نشده نیز در جوار این نقاط انتخاب شد. این طرح در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی به مرحله اجرا درآمد. بدین منظور، در هر دامنه، ارتفاعی، در جهات چهارگانه شیب (جهات اصلی)، برداشت پوشش گیاهی از داخل توده های معرف با پلاتهای یک متر مربعی انجام شد. در تجزیه واریانس تولید (کل و گیاهان کلاس یک)، اختلاف معنی داری بین دامنه های ارتفاعی، در سطح 1 درصد ملاحظه شد. بیشترین مقدار تولید کل در مناطق حفاظت شده و نشده مربوط به دامنه ارتفاعی 2850-2650 متر و کمترین میزان آن در دامنه ارتفاعی 1650-1450 متر از سطح دریا بدست آمد. همچنین بیشترین میزان تولید گونه های کلاس یک، در منطقه حفاظت شده، در دامنه ارتفاعی 2850-2650 متر و کمترین میزان آن در دامنه ارتفاعی 2050-1850 متر از سطح دریا بوده و بیشترین میزان تولید گیاهان کلاس یک در منطقه حفاظت نشده مربوط به دامنه ارتفاعی 3050-2850 متر بوده و کمترین میزان آن در دامنه ارتفاعی 1650-1450 متر از سطح دریا بدست آمد. در تجزیه واریانس تولید کل، در جهات مختلف مناطق حفاظت شده و نشده و تولید گونه های کلاس یک در منطقه حفاظت نشده، اختلاف معنی داری ملاحظه نشد اما میزان تولید گونه های کلاس یک در منطقه حفاظت شده اختلاف معنی داری در سطح احتمال 5 درصد در جهات مذکور نشان داد.

تهیه نقشه های کاربری اراضی با استفاده از روش های سنتی علاوه بر صرف هزینه و وقت زیاد اصولا از کارایی و دقت لازم برخوردار نیست. اما غالبا داده های ماهواره ای و سیستمهای اطلاعات جغرافیایی (GIS) ممکن است نه تنها کاستی های روش های سنتی را جبران نمایند. بلکه امکان مطالعه تغییرات کاربری اراضی را نیز فراهم سازند. هدف این تحقیق ارزیابی قابلیت داده های TM ماهواره لندست برای تهیه نقشه کاربری و پوشش اراضی منطقه موک واقع در جنوب شهرستان شیراز می باشد. در این تحقیق داده های هفت باند TM ماهواره لندست 4 به تاریخ 21 مهر 1369 به ابعاد 1200×1200 پیکسل مورد استفاده قرار گرفت. پیش از استفاده از داده های ماهواره تصحیحات رادیومتری و هندسی بر روی باندهای TM صورت گرفت. پس از بازدید میدانی و کنترل زمینی کلاسهای مختلف کاربری و پوشش اراضی تعریف و نمونه های آموزشی انتخاب گردید و سپس چهار باند TM3، TM4، TM5 و TM7 برای طبقه بندی استفاده شدند. با توجه به غیریکنواختی واحدهای کاربری اراضی از نمونه های 26 کلاس تعلیمی استفاده گردید. بدلیل دقت پایین کلاسهای طبقه بندی شده مناطق مسکونی و همچنین رودخانه برای طبقه بندی با روش حداکثر احتمال کلاسهای طیفی به 10 کلاس اطلاعاتی گروه بندی شدند و نهایتا از دیگر لایه های اطلاعاتی در سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) برای تصحیح و ایجاد کلاسهای مناطق مسکونی و رودخانه استفاده شد. پس از طبقه بندی تصاویر برای محاسبه دقت از نمونه های شاهد استفاده گردید. نتایج ارزیابی دقت طبقه بندی نشان داد که روش حداکثر احتمال دارای کارایی بالایی برای تولید نقشه های کاربری و پوشش اراضی می باشد. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق دریافت می شود که برای نقشه برداری کاربری و پوشش اراضی منطقه کوهستانی موک فارس عملیات گسترده صحرایی، تلفیق سیستمهای اطلاعات جغرافیایی و داده های رقومی ماهواره ای و انتخاب استراتژی مناسب برای طبقه بندی تصاویر ماهواره ضروری می باشد.

به منظور بررسی قابلیت شاخصهای گیاهی حاصل از داده های سنجیده تی.ام در برآورد محصول خشک سرپا در مراتع شمالی منطقه حفاظت شده جهان نما، از داده های رقومی سنجیده تی.ام استفاده گردید. در این تحقیق با روش نمونه برداری طبقه بندی شده تصادفی داده های میدانی به 370 نمونه در قالب 37 واحد نمونه برداری جمع آوری گردید. به منظور تطبیق نقاط نمونه برداری با عناصر تصویر (پیکسل) مربوط در تصاویر رقومی، مختصات جغرافیایی واحدهای نمونه برداری با استفاده از مکان یاب ثبت گردید. برای محاسبه شاخصهای گیاهی، میانگین رقومی 9 پیکسل مربوط به واحدهای نمونه برداری حاصل از تصاویر تصحیح هندسی شده با خطای 0.98 RMSاستخراج شد. ماتریس همبستگی بین 69 شاخص گیاهی و داده های میدانی تشکیل گردید. سپس شاخصهای گیاهی مناسب جهت برآورد محصول خشک سرپا تفکیک شدند. در نهایت محاسبات و بررسی های آماری برای معرفی مدل مناسب ارایه گردید. نتایج نشان می دهد که اگر داده های میدانی محصول خشک سرپا در طبقات مجزا قرار نگیرند، داده های تی.ام قادر به تخمین آنها نمی باشند. همچنین نتایج نشان می دهد که شاخصهای گیاهی برگزیده، همبستگی قابل ملاحظه ای با داده های طبقه بندی شده میدانی (طبقه بندی بر اساس انحراف معیار) دارند.

این پروژه بر اساس نتایج حاصله از آزمایشهای انجام گرفته در مزرعه و اثر سرعتهای مختلف در سایش تیغه های فولادی گاوآهن برگردان دار از نوع سوار شونده چهار خیش در عمیق ثابت و همچنین چگونگی میزان مصرف سوخت به مرحله اجرا درآمد. به منظور تامین نیروی کششی از یک دستگاه تراکتور جاندیر با قدرت 90 اسب بخار استفاده شد و تاثیر سه متغیر سرعت، شماره تیغه و نوع تیغه بر میزان فرسودگی تیغه های گاوآهن بررسی گردید. فاکتورهای آزمایش عبارت بودند: از نوع تیغه گاوآهن در دو سطح ایرانی و آلمانی، سرعت حرکت در سه سطح 3، 4، 5 با ±0.15 کیلومتر در ساعت و شماره تیغه گاوآهن در چهار سطح و مصرف سوخت مورد آزمایش قرار گرفت. پس از تجزیه واریانس میانگین تیمارها از طریق آزمون چند دامنه ای دانکن مقایسه شد و نتایج حاصله نشان داد که میزان سایش در تیغه های 1 و 2 به طور کلی بیشتر از تیغه های 3 و 4 می باشد با این حال اثر متقابل معنی داری بین فرسایش تیغه ها و نوع آنها وجود داشت. فرسایش در تیغه های آلمانی عمدتا در تیغه های 1 و 2 متمرکز بود حال آنکه در نوع ایرانی، چهار تیغه به طور یکسان فرسایش یافتند. اثر متقابل سرعت و استهلاک تیغه ها نیز معنی دار شد. میزان استهلاک در تیغه های 2 و 3 و 4 تقریبا مستقل از سرعت بود ولی در مورد تیغه 1 با افزایش سرعت، استهلاک بطور چشمگیری افزایش نشان داد. به علاوه تاثیر سرعت بر مصرف سوخت نیز معنی دار بود. علل احتمالی اختلافات نشان داده شده مورد بررسی و بحث قرار گرفته است.

به منظور بررسی اثر کود ازته و تنش موقت خشکی بر خواص کمی و کیفی سورگوم علوفه ای رقم جامبو در سال 1376 در مرکز تحقیقات کشاورزی گرگان آزمایشی بصورت فاکتوریل با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار به اجرا درآمد. فاکتور کود ازته در سه سطح (0، 3 و 6 گرم کود اوره در هر گلدان) و تنش کم آبی در 4 زمان (اعمال تنش کم آبی در مرحله 7 تا 8 برگی، در مرحله ظهور برگ پرچمی، در مرحله خوشه دهی و عدم اعمال تنش) در نظر گرفته شد. در هر تیمار با شروع مرحله مورد نظر آبیاری قطع و پس از ظهور علایم پژمردگی آبیاری مجدد برقرار شد. نتایج حاصله نشان داد که با افزایش کود ازته عملکرد ماده خشک، راندمان مصرف آب، درصد پروتئین، عملکرد پروتئین، عملکرد خاکستر و فیبر خام افزایش می یابد، اما بر زمان برداشت، درصد خاکستر و فیبر خام تاثیر معنی داری ندارد. دوره های مختلف تنش خشکی عملکرد ماده خشک، زمان برداشت، راندمان مصرف آب، عملکرد پروتئین، عملکرد خاکستر و فیبر خام را تغییر می دهد. این عامل بر درصد خاکستر و فیبر خام و میزان اسید پروسیک تاثیر معنی دار ندارد. تنش خشکی در مراحل 7 تا 8 برگی و ظهور برگ پرچمی رشد زایشی را به تاخیر انداخت و دوره رشد رویشی را افزایش داد. اما تنش خشکی در مرحله خوشه دهی باعث کاهش صفات اندازه گیری شد. در این آزمایش اثر متقابل کود ازته و تنش کم آبی بر صفات مورد بررسی اختلاف آماری معنی داری ایجاد نکرد.

اثرات تنش رطوبت، تراکم و رقم بر رشد و نمو و عملکرد گندم دیم در شرایط مشهد و شیروان مورد بررسی قرار گرفت. تیمارها در مشهد شامل تنش رطوبت در مرحله پرشدن دانه (بدون تنش و تنش دار)، تراکم (85، 130 و 175 کیلوگرم بذر در هکتار) و رقم (سرداری و سبلان) بودند که در قالب طرح اسپلیت فاکتوریل با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. در شیروان (دیم)، تیمارها شامل تراکم (70، 100، 130، 160، 190 کیلوگرم بذر در هکتار) و رقم (سرداری و سبلان) بودند که بصورت آزمایش فاکتوریل با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در مشهد، اعمال تنش رطوبت سبب کاهش طول دوره گرده افشانی تا رسیدگی، تعداد سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و بیولوژیک و شاخص برداشت شد. بر اساس این نتایج، افزایش تراکم موجب کاهش تعداد پنجه، تعداد دانه در سنبله و شاخص برداشت و افزایش شاخص سطح برگ، وزن خشک کل و وزن خشک مواد مرده در مرحله گرده افشانی شد. تاثیر تراکم بر تعداد سنبله، عملکرد دانه و بیولوژیک و وزن هزار دانه بصورت منحنی بود. در مشهد رقم سبلان از نظر تمامی صفات، بجز تعداد پنجه، به رقم سرداری برتری داشت. در منطقه شیروان، افزایش تراکم منجر به کاهش تعداد پنجه، تعداد دانه در سنبله و شاخص برداشت و افزایش شاخص سطح برگ، وزن خشک مواد مرده و وزن خشک کل در مرحله گرده افشانی، تعداد سنبله و عملکرد دانه شد. در این منطقه نیز رقم سبلان از نظر تمامی صفات، بجز تعداد پنجه، برتر از سرداری بود.

به منظور بررسی ارتباط عملکرد دانه با اجزای آن و تعیین مهمترین صفات موثر بر عملکرد ذرت اوپک – 2، 16 لاین ذرت اوپک – 2 به همراه 16 تست کراس مربوطه در مزرعه تحقیقاتی موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در قالب طرح اسپلیت پلات آشیانه ای با 3 تکرار در سال 1373 کشت گردید. هر تکرار شامل دو کرت اصلی (اینبردها و تست کراسها) بود و در درون هر کرت اصلی 16 لاین اوپک – 2 و 16 تست کراس به عنوان کرتهای فرعی منظور شدند. 20 صفت مورد بررسی عبارت بودند از: تعداد روزها تا ظهور گل تاجی و رشته های ابریشمی، ارتفاع گیاه و بلال، قطر ساقه، طول، عرض و مساحت برگ بلال، سرعت رشد نسبی، تعداد کل برگ و تعداد برگ بالای بلال، تعداد ردیف دانه و تعداد دانه در ردیف، طول و قطر بلال، قطر و درصد چوب بلال، عمق دانه، وزن 300 دانه و عملکرد دانه. برای انجام تجزیه علیت ابتدا از میان 20 صفت مورد بررسی تعدادی از صفات مرتبط با عملکرد از طریق رگرسیون گام به گام در لاینهای اینبرد اوپک – 2 و تست کراسها انتخاب شدند. بر مبنای رگرسیون گام به گام و تجزیه علیت، عملکرد لاینهای اوپک از اثرات مستقیم و غیرمستقیم تعداد روزها تا ظهور رشته های ابریشمی، طول بلال، قطر بلال، تعداد دانه در ردیف و درصد چوب بلال متاثر شد. با توجه به اثرات باقیمانده و ضریب تبیین (R2=0.86) بخش اعظم تغییرات عملکرد دانه لاینهای اوپک مربوط به این 5 صفت بود. همچنین عملکرد تست کراسها از اثرات مستقیم و غیر مستقیم سه صفت طول بلال، قطر بلال و تعداد دانه در ردیف تشکیل یافت. با توجه به اثرات باقیمانده و ضریب تبیین (R2=0.76) بخش اعظم عملکرد دانه تست کراسها با این سه صفت توجیه گردید. بطور کلی طول بلال، تعداد دانه در ردیف و قطر بلال را می توان از اجزای اصلی عملکرد دانه در ذرتهای اوپک – 2 به شمار آورد.

به منظور بررسی اثر زمان اعمال و مقدار pH بر روی رشد و تثبیت بیولوژیکی نیتروژن گیاه شبدر زیرزمینی یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با تیمارهای pH (5.5، 7، 8.5) و زمان اعمال تیمار pH (قبل از تلقیح با باکتری، بعد از تلقیح با باکتری) با سه تکرار در محیط کشت هیدروپونیک یا محلول غذایی بدون نیتروژن انجام شد. گیاهچه های رشد یافته بعد از 50 روز از محلول غذایی خارج گردیدند، سپس تعداد و وزن تر گره در هر گیاه، سطح برگ، وزن خشک ریشه، بخش هوایی و کل درصد نیتروژن ریشه و بخش هوایی از طریق میکروکجلدال اندازه گیری شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری نشان می دهد که اعمال تیمار pH قبل از تلقیح گیاه با باکتری ریزوبیوم تریفولی اثرات بازدارنده بیشتری بر روی صفات اندازه گیری شده نسبت به تیمار اعمال pH بعد از تلقیح گیاه داشت. وزن تر گره در تیمارهای قبل از تلقیح حدود 12.6 درصد نسبت به اعمال تیمار pH بعد از تلقیح کاهش یافت کمترین مقدار سطح برگ ماده خشک ریشه و بخش هوایی و درصد نیتروژن ریشه در تیمار pH=8.5 اعمال تیمار قبل از تلقیح حاصل شد. در تیمار pH=7 کلیه صفات اندازه گیری شده بیشترین و در تیمار pH=8.5کمترین مقدار را داشتند. نتایج بدست آمده نشان می دهد که رشد و تثبیت نیتروژن گیاه شبدر زیرزمینی در تیمار pH=7 بهتر از سایر تیمارها می باشد.

به منظور مقایسه کارائی علف کشهای تریفلورالین، اتال فلورالین، سیانازین، آلاکلر، پروپیزامید با وجین دستی در کنترل علفهای هرز کلزای پاییزه آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 8 تیمار و 4 تکرار در پاییز سال 1375 در ایستگاه تحقیقات عراقی محله گرگان صورت گرفت. نتایج نشان داد که علف کشها جز آلاکلر در کاهش تراکم خردل وحشی به طور معنی داری بر تیمار شاهد (عدم کنترل) برتری داشتند، هر چند تیمارهای دو و چهار مرتبه وجین دستی از این نظریه به علف کشهای مورد استفاده برتری داشتند. در کنترل یولاف وحشی همه علف کشها نسبت به شاهد برتری داشتند ولی اثر کنترلی علف کشهای سیانازین و آلاکلر به طور معنی داری نسبت به سایر علف کش ها کمتر بود. تیمارهای آزمایش تاثیری بر تراکم بوته های کلزا نداشتند. همچنین همه تیمارها جز سیانازین و آلاکلر موجب افزایش معنی دار عملکرد نسبت به شاهد شدند.

به منظور ارزیابی رابطه بین محلهای تولید و ذخیره فرآورده های فتوسنتزی در پنبه، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در منطقه ورامین اجرا شد. عوامل مورد بررسی، دستکاری اجزای فنوتیپی گیاه با سطوح هرس گل (کاهش مخزن)، شاهد، هرس برگهای زایشی و رویشی (کاهش منبع) و نیز ارقام پنبه شامل برگ اکرا، ورامین و تاشکند – 1 (بترتیب دارای شاخص سطح برگ کم، متوسط و زیاد) بودند. بر اساس نتایج به دست آمده، برگهای رویشی و زایشی، در توسعه غوزه های پنبه از اهمیت یکسانی برخوردار بودند. صفات مورد بررسی در واکنش به نسبتهای مختلف منبع به مخزن، عکس العملهای متفاوتی از خود نشان دادند، بطوریکه وزن غوزه و متوسط طول الیاف تحت تاثیر محدودیت منبع فرآورده های فتوسنتزی قرار گرفتند، اما وزن دانه (فقط در اولین غوزه های شاخه های زایشی)، تعداد دانه، درصد کیل، ظرافت و مقاومت الیاف دارای محدودیت مخزن بوده و به ژنوتیپ گیاه بستگی داشتند. آرایش مناسب کاشت و اصلاح پوشش گیاهی پنبه، برای افزایش نفوذ نور و کاهش اثر محدودکنندگی منبع مفید به نظر می رسند.