فهرست مطالب

مهندسی عمران - سال پنجاهم شماره 6 (بهمن و اسفند 1397)

نشریه مهندسی عمران
سال پنجاهم شماره 6 (بهمن و اسفند 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/12/01
  • تعداد عناوین: 15
|
  • معصومه سلطانی*، بهروز عسگریان صفحات 1017-1031
    امروزه استفاده از اعضای محوری و خمشی با مقطع متغیر در قابها به علت افزایش پایداری و کاهش وزن سازه، افزایش یافته است. به همین دلیل در این مقاله، رفتار ستون های غیرمنشوری تحت تحلیل پایداری و ارتعاش آزاد مورد مطالعه قرار می گیرد. در مرحله نخست، معادله تعادل حاکم بر تیر اویلر-برنولی با مقطع متغیر که به صورت یک معادله دیفرانسیل مرتبه چهار باضرایب متغیر است، با اعمال اصل حداقل پتانسیل انرژی به تابع انرژی استخراج می گردد. در این پژوهش، به منظور حل دقیق معادله پایداری از روش بسط سری های توانی استفاده شده است. بر اساس اصول حاکم بر روش عددی مذکور فرم تقریبی تغییر شکل حاکم بر مد اول کمانش ستون به صورت یک چند جمله ای متناهی به دست می آید و با جایگذاری شرایط مرزی حاکم بر عضو ارتجاعی و با استفاده از روش حل مقادیر ویژه مقدار بار کمانش بحرانی محاسبه می گردد. در پایان، با توجه به تشابه فرم تغییر شکل اعضای الاستیک تحت تحلیل ارتعاش آزاد و پایداری از روش تقریبی گالرکین جهت استخراج فرکانس طبیعی ارتعاش سیستم استفاده شده است. به منظور نشان دادن توانایی و صحت روش ترکیبی استفاده شده در این مطالعه، چندین مثال عددی شامل ستون های غیرمنشوری با شرایط مرزی متفاوت، ارائه می گردد. نتایج به دست آمده با مقادیر حاصل از پژوهش های انجام شده توسط دیگر محققین در این زمینه و تحلیل عددی حاصل از نرم افزار اجزای محدود انسیس، مقایسه شده اند. نتایج نشان دهنده تطابق مطلوب بین روش حاضر و دیگر روش های عددی و یا تحلیلی موجود است.
    کلیدواژگان: بار کمانش بحرانی، فرکانس طبیعی ارتعاش، اعضای غیرمنشوری، سری های توانی، روش گالرکین
  • حمیدرضا صبا، بهروز حلیمی*، سعید جعفری مهرآبادی، سعید سعیدی جم صفحات 1033-1041
    به دست آوردن پارامترهای رفتاری خاک همواره از دغدغه های اولیه در علم مکانیک خاک 1 بوده است. این پارامترها اغلب در آزمایشگاه یا به صورت تست صحرایی 2 به دست میآیند [1] . این آزمایشات معمولا نیاز به تجهیزات خاص ، زمان و دقت عمل زیاد دارند که این موارد را می توان به عنوان محدودیت به حساب آورد. هدف از ارائه این مقاله معرفی روشی برای اندازهگیری تراکم خاک های دانه ای3  (مخلوط،) متشکل از ماسه % 80 4و رس ،% 20 5بدون انجام آزمایشات مفصل صحرایی و آزمایشگاهی می باشد. در این مقاله چکشی مشابه چکش اشمیت 6معرفی می شود که توسط آن می توان رفتار تراکمی خاک را با یک ضربه محاسبه کرد، این چکش ابداعی به اسم چکش ضربه RHنامیده می شود. از طرفی نتایج حاصل از چکش ضربه با نتایج تست فراصوت نیز مقایسه می شود. در این پژوهش از امواج فشاری یا اولیه7استفاده شده است [2] زیرا امواج فشاری نسبت به امواج برشی یا ثانویه 8دارای سرعت بیشتری بوده و از نظر سهولت در انتشار و بازگشت امواج نسبت به امواج برشی دارای برتری میباشد [3] .ابتدا با استفاده از آزمایش تراکم اصلاح شده پروکتور 9 که در استاندارد آشتو 10 معرفی شده است مدل سازی مصالح انجام گرفته [4] و در ادامه مصالح با محدوده دانه بندی 11مشخص و بر اساس پارامترهای کیفی نظیر درصد تراکم و درصد رطوبت های طبیعی و بهینه 12در معرض امواج فشاری دستگاه فراصوت بصورت مستقیم قرار گرفته اند [6] و همزمان توسط دستگاه چکش ضربه تراکم سنجی می شوند [5] . براساس نتایج حاصل از سرعت و زمان عبور امواج و تست ضربه در جهات افقی و قائم در پروسه افزایش تراکم با فراوانی بیش از سی بارتکرار، بدون هرگونه آزمایش صحرائی - آزمایشگاهی و با کاهش خطاهای انسانی و دستگاهی وامکان انجام آزمایشات با فراوانی بیشتر در زمان کوتاهتر،با استفاده از نمودارهای کالیبره و روابط همبستگی و براساس نمونه فولادی مبنا، درصد تراکم خاک بدست خواهند آمد[2].
    کلیدواژگان: امواج فراصوتی، دستگاه چکش ضربه، میزان تراکم، اعداد افقی و قائم چکش ضربه
  • محسن جعفری ندوشن*، علی اکبر رمضانیانپور صفحات 1043-1051
    ژئوپلیمرها، پلیمرهای آلومینو سیلیکاتی هستند که از فعالسازی قلیایی مواد اولیه حاوی سیلیسیوم و آلومینیوم به دست می آیند. هدف اصلی این مطالعه، بکارگیری روباره کوره آهنگدازی دانه ای بعنوان ماده پایه برای ساخت خمیرهای ژئوپلیمری و بررسی و مقایسه خواص خمیرهای سیمان ژئوپلیمری ساخته شده با خمیر سیمان پرتلندی می باشد. خواص مکانیکی و دوامی ژئوپلیمرها با مواد پایه مختلف هنوز کاملا شناخته نشده است. در این میان مطالعه عوامل موثر بر خواص این مصالح به منظور دستیابی به بالاترین مقادیر خواص مکانیکی و کمترین هزینه ضروری می باشد. در این راستا اثر نوع و غلظت محلول قلیایی و نوع و مقدار سیلیکات سدیم روی کارآیی خمیر تازه و خواص مکانیکی خمیرهای سیمان ژئوپلیمری حاوی روباره کوره آهنگدازی بررسی شده و مناسب ترین ترکیب فعالساز برای ساخت خمیرهای سیمان ژئوپلیمری تعیین شده است. نتایج نشان می دهد که افزودن سیلیکات سدیم به مخلوط خمیر سیمان ژئوپلیمری با پایه روباره باعث افزایش پخش شدگی خمیر تازه و همچنین افزایش مقاومت فشاری می گردد. علاوه بر این در خمیرهای سیمان ژئوپلیمری با پایه روباره، مقدار بهینه مدول سیلیکات سدیم برای رسیدن به حداکثر مقاومت فشاری برابر با 33/2بوده و نسبت بهینه سیلیکات سدیم به محلول قلیایی برابر با 4/0می باشد. همچنین مقاومت فشاری 91روزه طرح بهینه خمیر سیمان ژئوپلیمری با پایه روباره بالغ بر 74% بیش از مقاومت فشاری 91روزه خمیر سیمان پرتلندی بوده است.
    کلیدواژگان: ژئوپلیمر، روباره، فعالساز، مقاومت فشاری، پخش شدگی
  • سید حمید لاجوردی*، سعید انعامی، حمیدرضا شمسی، محمد حمیدی صفحات 1053-1060
    ستون های سنگی یکی از روش های بهسازی خاک های نرم به منظور افزایش ظرفیت باربری هستند. لذا یافتن راه هایی برای افزایش کارایی آنها مورد توجه می باشد. با توجه به اینکه یکی از اصلی ترین علل کاهش باربری ستون های سنگی پدیده ی خمره ای شدن می باشد، می توان از پوشش مسلح کننده پیرامون این ستون ها استفاده نمود. در این مقاله ستون های سنگی منفرد و گروهی در دو حالت معمولی و با پوشش ژئوتکستایل پیرامون آن، مورد مطالعه آزمایشگاهی قرار گرفته اند. ستون های سنگی منفرد با قطر 63و 80 میلیمتر با نسبت طول به قطر ،5تحت بارگذاری قرار گرفته اند. نتایج حاکی از افزایش ظرفیت باربری ستون با قرار دادن پوشش ژئوتکستایل پیرامون آن است. در ادامه همچنین ستون های سنگی با قطر 63میلیمتر بصورت گروهی در چیدمان های مختلف مورد آزمایش قرار گرفته و ظرفیت باربری آنها مقایسه گردیده است.
    کلیدواژگان: ستون سنگی منفرد و گروهی، ژئوتکستایل، مطالعه آزمایشگاهی، بهسازی خاک
  • مهسا تعاونی طارمسری، علی معصومی*، سید حسین حسینی لواسانی صفحات 1061-1069
    خرابی پیشرونده به دنبال حوادث ناگهانی که باعث آسیب جزئی و موضعی سازه میشود، اتفاق می افتد. عدم توانایی اعضای مجاور عضو آسیب دیده در بازتوزیع اضافه بار ناشی از حذف عضو باعث می شود خرابی به صورت زنجیروار در جهت عمودی و افقی گسترش یابد تا این که به خرابی موضعی گسترده یا کلی سازه منتج شود. وجود مسیرهای بار جایگزین برای انتقال اضافه بار ناشی از حذف عضو اهمیت ویژهای دارد بنابراین از جمله روش های متداول آیین نامه ای در تحلیل خرابی پیشرونده روش مسیر بار جایگزین است؛ در این پژوهش چگونگی وقوع خرابی پیشرونده در قاب های خمشی بتن مسلح با استفاده از روش تحلیل مسیر بار جایگزین و نحوه شکل گیری عملکرد زنجیرهای به منظور انتقال اضافه بار ایجاد شده بر اثر حذف عضو کلیدی، بررسی شده است. با بررسی جابه جایی قائم در محل عضو محذوف تحت سناریوهای متفاوت حذف عضو و دوران انتهای تیرهای مجاور عضو آسیب دیده ملاحظه شد که پتانسیل خرابی پیشرونده در قاب ها وابسته به محل قرارگیری ستون یا عضو محذوف است. پتانسیل خرابی بر اثر حذف ستون گوشه چه در طبقات بالا و چه در طبقات پایینی زیاد است و جابه جایی بیشتری ایجاد می کند؛ همچنین اگر ستون یا عضو کلیدی در طبقات بالاتر حذف شود مقدار جابه جایی بیشتر خواهد بود که دلیل آن وجود مسیرهای بار جایگزین کمتر است به عبارت دیگر اعضای کمتری در جذب انرژی جنبشی ناشی از حذف عضو دخیل می شوند. وجود نامنظمی در ساختار سازه باعث توزیع غیریکنواخت نیرو در اعضای باقیمانده و پاسخ های سازهای شدیدتر نسبت به حذف عضو کلیدی می شود
    کلیدواژگان: خرابی پیشرونده، قاب خمشی، عملکرد زنجیره ای، مسیر بار جایگزین
  • محمد رهایی، علی بخشی*، اکبر اسفندیاری صفحات 1071-1080
    در این پژوهش، محل و شدت آسیب با استفاده از حل معادلات حساسیت مولفه های اصلی 1تابع پاسخ فرکانسی2 (FRF ) و همچنین معادلات حساسیت تابع پاسخ فرکانسی تولید شده از روی داده های دینامیکی، بدست آمده اند. استفاده از معادله ی حساسیت شبه خطی توابع پاسخ فرکانسی و مولفه های اصلی آن، از مهمترین قابلیت های این روش در عیب یابی می باشد. معادلات حساسیت بدست آمده به صورت خطی بوده و نیازی به استفاده از مشتقات معکوس مولفه های اصلی تابع پاسخ فرکانسی در تشکیل آنها نبوده است. با استفاده از این معادلات حساسیت و کمینه سازی با روش حداقل مربعات3 ، مدل اجزای محدود سازه مورد نظر به هنگام شده و بدین ترتیب محل و شدت خرابی به صورت همزمان بدست آمده اند. همچنین میزان حساسیت روش مذکور به خطای اندازه گیری نیز محاسبه شده است. نتایج مدل عددی حاکی از دقت بالای روش برای حل مساله ی معکوس 4بوده که ضمن کم نمودن حساسیت آن به خطای اندازه گیری، خرابی در خرپا را به خوبی شبیه سازی می کند.
    کلیدواژگان: مولفه های اصلی، تابع پاسخ فرکانسی، بهنگام سازی، معادله حساسیت، حداقل مربعات
  • احد اوریا*، علی فارسی جانی صفحات 1081-1092
    میزان تولید زباله های شهری به صورت وصف نشدنی با گسترش شتابان جمعیت افزایش می یابد. یکی از راه های دفع این زباله ها از محیط اطراف زندگی بشر، دفن آنها است. دفن یا دپوی روباز این زباله ها در محیط زیست از یک طرف و بارش های جوی از سوی دیگر سبب ایجاد شیرابه ای از این زباله ها می گردد که به علت نفوذ در بین ذرات خاک تاثیراتی بر رفتارهای مکانیکی خاک ها دارد. در این پژوهش قصد بر آن است که با انجام آزمایش های تحکیم، تراکم، برش مستقیم، تعیین حدود اتربرگ و تصویربرداری با میکروسکوپ الکترونی به بررسی این تاثیرات پرداخته شود. از این رو نمونه های خاک با درصدهای مختلف آلودگی در قالب دستگاه ادئومتر و برش مستقیم در بازه های زمانی کوتاه مدت و بلندمدت پس از ساخت نمونه ها مورد آزمایش قرار گرفتند و با نمونه خاک غیر آلوده در فضای تخلخل-تنش و تنش برشی-جابجایی افقی، در کوتاه مدت و بلند مدت مورد مقایسه قرار گرفتند. با مشاهده گذر زمان بر روند تاثیر شیرابه روی مقاومت خاک مشاهده شد که پس از گذر زمان، درصدهای کم شیرابه در نهایت همانند درصدهای زیاد شیرابه بر روی خاک تاثیر خواهند گذاشت. از یک طرف افزایش تاثیر درصدهای زیاد بعد از گذر زمان در خاک ثابت شده و از طرف دیگر تاثیر درصدهای کم در خاک افزایش می یابد تا به مقادیر تاثیر درصدهای زیادتر برسد. درواقع نقطه بیشینه تاثیرات دو درصد کم و زیاد یکسان می گردد.
    کلیدواژگان: شیرابه زباله، پارامتر های مقاومتی، خاک های ریزدانه، خاصیت خمیری زیاد، خاصیت خمیری کم
  • بارش پاینده جو، سعید صبوری* صفحات 1093-1102
    مطالعه های انجام گرفته بر روی جذب انرژی مهاربند ضربدری نشان می دهد که وقوع کمانش در این سیستم مهاربندی، شکل پذیری سیستم را به شدت تحت تاثیر خود قرار داده و مانع از عملکرد مطلوب آن می گردد. از این رو حذف پدیده کمانش می تواند کمک شایانی را در بهبود رفتار لرزهای مهاربندهای تحت اثر نیروی محوری فشاری ایفا نماید. سیستم مهاربندی کشویی در این راستا پیشنهاد و ارائه شده است. این سیستم مهاربندی از سه ورق موازی تشکیل شده است که توسط تعدادی ورق موازی یکدیگر که عمود بر ورق های اصلی در سیستم قرار گرفته اند و وظیفه جذب انرژی را در سیستم به عهده دارند، به هم متصل شده اند. در واقع ورق های موازی دارای سختی و مقاومت لازم برای انتقال نیرو به ورق های عمود بر آنها برای جذب انرژی بوده و خود در حالت الاستیک باقی می مانند. مزیت اصلی این سیستم مهاربندی نسبت به سایر سیستم های مهاربندی از بین بردن اثرات مخرب پدیده کمانش است. حرکت کشویی رفت و برگشتی عامل اصلی استهلاک انرژی در این سیستم مهاربندی محسوب می گردد. در این مقاله ضمن تشریح آزمایش های انجام گرفته، روابطی برای محاسبه مقاومت کمانشی این سیستم مهاربندی پیشنهاد گردیده است. نتایج بررسی ها نشان می دهد که مقاومت کمانشی سیستم، به ترتیب در حدود 3درصد بیشتر و 17درصد کمتر از مقاومت نهایی قابل تحمل سیستم در آزمایش های اول و دوم می باشد. به این ترتیب برای جلوگیری از وقوع کمانش در این سیستم مهاربندی، اجزای مهاربندی می بایست به گونه ای طراحی شوند که مقاومت کمانشی ورق های موازی، بیشتر از مقاومت نهایی قابل تحمل سیستم گردد.
    کلیدواژگان: مهاربند کشویی، کمانش، آزمایش شبه استاتیکی، شکل پذیری، رفتار چرخه ای
  • نیلوفر پرستگاری، داود مستوفی نژاد* صفحات 1103-1111
    یکی از روش های افزایش دوام بتن و ترمیم ترک های موجود در آن، استفاده از روش های بیولوژیکی (اضافه کردن باکتری به آب اختلاط بتن) است. تحقیقات نشان داده است، بتن های حاوی باکتری، دارای pH بالا، منافذ با اندازه ی نسبتا کوچک (کمتر از        1/0میکرو متر) و محیطی تقریبا خشک هستند؛ بنابراین اگر محیط کشت حفاظت نشده باشد، در بلند مدت باکتری دوامی در بتن نخواهد داشت. یکی از این راه کارهای محافظت از باکتری در بتن، ایجاد حباب های هوا است که برای اولین بار در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد. باکتری ها وارد منافذ هوا می شوند و در آن جا به فعالیت خود ادامه می دهند. در این مقاله با در نظر گرفتن درصدهای متفاوت هوا، میزان تاثیر هوا دار بودن بتن در فعالیت باکتری ها، مورد سنجش قرار می گیرد. بدین منظور از 6طرح اختلاط با درصدهای متفاوت هوا استفاده می شود که نیمی از آنها حاوی باکتری است. پس از ساخت، نمونه ها به دو دسته تقسیم شده و در دو محیط متفاوت به مدت 28روز عملآوری می شود. هدف، بررسی عمق کربناسیون است. نتایج این تحقیق نشان می دهد حباب های هوای ایجاد شده در بتن، کارایی باکتری را بالاتر برده و با کاربرد باکتری در بتن هوا دار و قرار دادن آن در کنار منبع کلسیم، عمق کربناسیون کاهش می یابد.
    کلیدواژگان: بتن هوا دار، باکتری، عمق کربناسیون، حباب های هوا، محیط عمل آوری
  • محمد پاپی، حمید توپچی نژاد* صفحات 1113-1125
    به هنگام زلزله در ساختمان هایی که فاقد درز انقطاع مناسب با ساختمان مجاور خود می باشند پدیده ضربه زدن ساختمان ها به یکدیگر می تواند سبب خسارات سازهای قابل توجهی در آنها گردد. بعد از وقوع زلزله های مهمی همچون مکزیکوسیتی (1985) و لوماپریتا (1989 ) و مشاهدهی خسارات بوجود آمده در ساختمان ها در اثر برخورد آنها با یکدیگر، این پدیده مورد توجه محققین قرار گرفت. در مقاله حاضر با مرور روش های تحلیلی مختلفی که برای مدل سازی پدیده ضربه وجود دارند، از بین مدل های الاستیک خطی، ویسکوالاستیک خطی، ویسکوالاستیک خطی اصلاح شده، الاستیک غیرخطی هرتز، هرتز-  دمپ غیرخطی و ویسکوالاستیک غیرخطی، مدل ویسکوالاستیک غیرخطی به عنوان مدلی مناسب برای این منظور شناسایی شده است. در ادامه مقاله راهکارهای مختلف برای کاهش آثار ضربه در ساختمان های برخورد کننده با یکدیگر، مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس تحلیل های انجام شده در این تحقیق، در مواردی که درز انقطاع لازم بین ساختمان ها اجرا نشده باشد یکی از مناسب ترین روش ها جهت کاهش آثار ضربه در ساختمانهای مجاور، تقویت ساختمانها می باشد. این امر می تواند با استفاده از افزایش سختی موثر جانبی ساختمان ها و یا استفاده از ابزارهای مستهلک کننده انرژی به منظور افزایش میرایی موثر سازه و استهلاک بیشتر پاسخ دینامیکی ناشی از ضربه محقق گردد.
    کلیدواژگان: پدیده برخورد، ارتعاش غیرهم فاز، نیروی ضربه، کاهش پاسخ لرزه ای، درز انقطاع
  • علیرضا ترابی، محمود حسنلوراد* صفحات 1127-1136
    آلودگی محیط زیست از بزرگترین دغدغه های پیشروی بشر در عصر حاضر است. استفاده گسترده از محصولات شیمیایی و حجم زیاد پسماندهای تولید شده توسط انسان و رهاسازی آنها در محیط، موجب آلودگی بخش قابل ملاحظه ای از منابع خاک و آب های زیرزمینی شدهاست. یکی از انواع آلاینده ها، آلاینده های اسیدی است که از راه های مختلف مانند پساب کارخانه ها و صنایع و باران های اسیدی وارد چرخه طبیعت و خاک می شوند. این آلاینده ها در کنار تبعات زیست محیطی، از منظر ژئوتکنیکی نیز حائز اهمیت و نیازمند بررسی هرچه بیشتر می باشند. در این مطالعه به بررسی تاثیر آلاینده اسیدی بر مقاومت و پارامترهای تحکیمی نوعی خاک رس پرداخته شده است. برای این منظور با استفاده از اسید سولفوریک، تعدادی آزمایش تحکیم یک بعدی و آزمایش مقاومت فشاری محصور نشده در pHهای 5، 3 ،1و همچنین آب شرب( 8/7 (pH= روی یک خاک رسی تهیه شده از شهرستان آبیک استان قزوین انجام شده است. نتایج نشان می دهد که درحضور آلاینده اسیدی، با افزایش خاصیت اسیدی و کاهش ،pHمقاومت برشی خاک رس کاهش می یابد. همچنین با کاهش ،pHضرایب فشردگی و تورم در خاک رس تحت تاثیر آلاینده اسیدی افزایش می یابد. مقدار ضرایب تحکیم در حضور اسید سولفوریک نسبت به حالت بدون حضور آلاینده، بیشتر خواهد بود که نشان دهنده سرعت تحکیم بیشتر است.
    کلیدواژگان: خاک های رسی، آلاینده اسیدی، اسید سولفوریک، پارامترهای تحکیمی، مقاومت فشاری محصور نشده
  • محمد کاظم شربتدار*، یوسف علی فیضی کمره، محسن گرامی صفحات 1137-1144
    اتصال تیر به ستون یکی از مهمترین عناصر سازهای در قابهای خمشی شکل پذیر فولادی به شمار می روند که عملکرد مناسب سازه تا حدود زیادی منوط به داشتن اتصالات با کارایی مناسب می باشد. اتصالات صلب با ورق پوششی از مهمترین اتصالات رایج در کشورمان ایران است و بررسی عملکرد لرزهای آنها با توجه به کاربرد فراوان در ساخت و ساز الزامی می باشد. لذا با توجه به تحقیقات محدود آزمایشگاهی در این زمینه، در این تحقیق 3نمونه اتصال صلب رایج در کشور با مقیاس 2/1به جهت بررسی عملکرد اتصال، اثرات حذف جوش شیاری در رفتار اتصال و معرفی مدل جدید اتصال با ورق Tشکل، بر اساس مبحث دهم طراحی و ساخته شدند و تحت بارگذاری رفت و برگشتی قرار گرفتند. نتایج نشان داده است که نمونه طراحی شده بر اساس آیین نامه نتوانسته همه معیارهای اتصال صلب را برآورده سازد. افزودن ورق نیز سبب افزایش 10 درصدی مقاومت و کاهش 18 درصدی شکل پذیری و نیز سبب انتقال مفصل پلاستیک به بال تیر گردیده است. همچنین طبق بررسی های آزمایشگاهی، حذف جوش شیاری با نفوذ کامل، باعث تغییر مکانسیم شکست و کاهش مقاومت و شکل پذیری اتصال می گردد.
    کلیدواژگان: اتصالات، فولادی، مفصل، جوش شیاری، لرزه ای
  • زهرا بهری، بهرام رضایی*، الهه کوثری صفحات 1145-1154
    عنصر روی از جمله ناخالصی موجود در محلول های اسیدی در منابع گالیم است که در این تحقیق جدایش انتخابی گالیم از روی به روش فلوتاسیون یونی مطالعه شد. با توجه به اینکه غلظت کلکتور از جمله پارامترهای عملیاتی تاثیرگذار بر فرایند فلوتاسیون یونی است، مکانیزم تاثیر غلظت کلکتور سدیم دو دسیل سولفات در جدایش انتخابی یون گالیم از یون روی در pH=2بررسی شد. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت کلکتور، تعاملات الکترواستاتیکی بین گالیم و سر آنیونی از سدیم دو دسیل سولفات افزایش می یابد و منجر به تشکیل کمپلکس های نامحلول (سابلت) می شود. مکانیزم رفتار و مشخصات کمپلکس های نامحلول با استفاده از آنالیزهای اسپکتروفتومتری، هدایت الکتریکی، پراکندگی نور دینامیکی و میکروسکوپ الکترونی مطالعه شد. نتایج آنالیزها نشان داد که متوسط اندازه کمپلکس های نامحلول ناشی از افزایش غلظت کلکتور بر ضریب انتخابی گالیم نسبت به آلومینیم تاثیر دارد. با افزایش غلظت کلکتور، متوسط اندازه کمپلکس های نامحلول کاهش می یابد و منجر به حمل یون های روی بیشتر به فاز کف و کاهش ضریب انتخابی گالیم می شود. جدایش انتخابی بهینه گالیم از یون روی در غلظت هم مولار از دو یون (1/5×10-4) Mدر غلظت 4/5×10-4 Mاز سدیم دو دسیل سولفات بدست آمد.
    کلیدواژگان: فلوتاسیون، یون گالیم، جدایش انتخابی، تعامل، روش هدایت سنج
  • سیدفتحاللهساجدی*، فرزاد دارش صفحات 1155-1176
    تولید بتن نیازمند مصالح طبیعی و مصنوعی گوناگونی است. تولید سیمان به عنوان اصلی ترین ماده ساخت بتن، باعث تولید گاز دیاکسیدکربن و اثرات زیان بار آن بر لایه ازن می شود. لذا محققین را به یافتن راه حلی جهت کاهش در سهم مصالح طبیعی و تولید گازهای گلخانه ای در تولید بتن واداشت. حجم زیاد شیشه های ضایعاتی بازیافت ناپذیر، به عنوان جایگزین مصالح مذکور در بتن اخیرا مورد توجه قرار گرفته است. در تحقیقات قبلی، جایگزینی ماسه با خرده شیشه در نسبت های بالا، کاهش قابل ملاحظه خواص مکانیکی را نتیجه داد. در این تحقیق پس از ساخت طرح اختلاط مرجع، ماسه با خرده شیشه ضایعاتی با نسبت های 5% ، 8%و 12% جایگزین و 3 طرح اختلاط ساخته شد.  3 طرح با جایگزینی پودر شیشه با سیمان در  4%، 8%و 12% نیز ساخته شدند. پس از بررسی نتایج 7طرح مذکور، طرح های ترکیبی با جایگزینی ثابت 8% خرده شیشه با ماسه و سیمان با پودر شیشه در نسبت های   4%، 8%و 12% نیز ساخته شدند. در هر آزمایش سه نمونه و در مجموع  230نمونه گیری انجام شد. مقاومت فشاری نمونه های مکعبی استاندارد در سنین 7، 28،56و  91روزه، تعیین گردید. مقاومت کششی به روش دونیم شدن نمونه ها، اندازه گیری شدند. آزمایش ضریب ارتجاعی استاتیکی نیز بر روی نمونه های استاندارد استوانه ای، انجام گردید. مقاومت فشاری، ضریب ارتجاعی، مقاومت کششی، اسلامپ، وزن مخصوص بتن های تازه و سختشده طرح های اختلاط حاوی خرده شیشه و پودر شیشه به صورت همزمان، نسبت به طرح های اختلاط حاوی فقط پودر شیشه، کاهش را نشان داد، که این امر، عملکرد نامطلوب شیشه به صورت ذرات درشتتر (خرده شیشه) در ساختار بتن و افزایش فعالیت قلیایی-سیلیسی را نشان می دهد. عملکرد نامطلوب خرده شیشه در خواص مکانیکی بتن از طریق جایگزینی سیمان با پودر شیشه، تا حدود بسیار زیادی بهبود یافت. نتایج نشان داد که جایگزینی همزمان سیمان با پودر شیشه در نسبت های پایین در طرح های حاوی 8% ثابت جایگزینی ماسه با خرده شیشه، باعث کاهش شدید کارایی و بهبود خواص مکانیکی بتن ها نسبت به طرح مرجع، گردید.
    کلیدواژگان: پودر شیشه، خرده شیشه ضایعاتی، مقاومت فشاری بتن، مقاومت کششی دونیم شدن، ضریب ارتجاعی استاتیکی
  • سینا خوارزمی، علیرضا راسخی صحنه* صفحات 1177-1186
    توان بخشی (بهسازی،) روند و شیوه تعمیرکردن یا اصلاح کردن یک سازه به منظور دستیابی به شرایط بهره برداری جدید و یا افزایش عمر مفید بهره برداری آن است. در واقع ما در طرح و اجرای مقاوم سازی به دنبال حصول شرایط جدید در سازه بتنی از نظر بهره برداری و یا بارگذاری می باشیم. عملیات مقاوم سازی می تواند به علل اشتباهات و مشکلات طراحی، مشکلات و اشتباهات اجرایی، تغییر در استانداردها و آیین نامه ها، افزایش عمر مفید بهره برداری، تغییر کاربری سازه، افزایش طبقات و بار وارده و دیگر موارد مورد نیاز باشد .همچنین خرابی در ستون های بتن آرمه می تواند باعث ایجاد خسارات شدید و غیرقابل جبران گردد لذا بررسی مقاوم سازی ستون های بتن مسلح به وسیله ی الیاف پلیمری و با چیدمان های مختلف الیاف از مواردی است که می تواند مورد بررسی قرار گیرد، جهت صحت سنجی مدل سازی از مطالعه ی آزمایشگاهی مناسب استفاده شده است. سپس در نرم افزار اجزای محدود آباکوس با شبیه سازی چندین مدل متنوع به بررسی نحوه مناسب آرایش مقاوم سازی الیاف پلیمری پرداخته شده است. پس از مطالعه نمودارهای هیسترسیس بار- جابجایی، نمودار پوش بار- جابجایی، بار نهایی و سهم الیاف پلیمری مدل ها، مشخص شد، نمونه هایی که الیاف پلیمری دارند دارای قابلیت تحمل بار بیشتر و جذب استهلاک انرژی بیشتر (82 درصد افزایش ظرفیت) نسبت به حالت بدون الیاف می باشند.
    کلیدواژگان: مقاوم سازی، الیاف پلیمری، رفتار هیسترزیس، اجزای محدود، بار نهایی
|
  • M. Soltani *, B. Asgarian Pages 1017-1031
    As a first endeavor, a mixed power series expansions and Galerkin’s method in the context of linear buckling and free vibration analyses of non-uniform beams is presented. For this aim, the governing equilibrium and motion equations are first obtained from the stationary condition of the total potential energy. The power series approximation is then applied to solve the fourth order differential equilibrium equation, since in the presence of variable cross-section, geometrical properties are variable. Regarding aforementioned method, the expression of deflected shape of the buckled member is identified. Afterwards, the critical buckling loads can be acquired by imposing the boundary conditions and solving the eigenvalue problem. Note that the buckling mode shapes of an elastic member are similar to the vibrational ones. Therefore, the obtained deformation shape of the considered non-prismatic columns under linear stability analysis can be used as vibrational shape of member. The natural frequencies of beams with varying cross-section can be estimated by adopting Galerkin’s method based on the energy principle. In order to illustrate the correctness and performance of this method, one comprehensive example of non-uniform beams with various end conditions is presented.
    Keywords: Critical buckling load, Natural frequency, Non-prismatic column, Power series method, Galerkin's method
  • H. R. Saba, B. Halimi *, S. Jafari Mehrabadi, S. Saeedi Jam Pages 1033-1041
    Obtaining physical and mechanical parameters of the soil has always been the primary challenge in the science of soil mechanics. These parameters are mostly obtained in laboratories or by field tests. In the present paper a hammer similar to Schmidt hammer is introduced which can be used to calculate soil parameters by its single impact. Such a novel hammer is termed RH impact hammer. The results of RH test are compared with that of ultrasonic tests. First, using the modified Proctor compaction test introduced in AASHTO standard, the modeling of the materials is done. In the continuation, the materials with known gradation range and based on the quality parameters such as compaction percent and natural and optimum moisture content are directly exposed to pressure waves of ultrasonic device and are simultaneously compact-metered with RH hammer. Without any field or laboratory experiments and only based on velocity and transmission time of waves and also using calibration plots and correlation formulas and base steel specimen. Readings are above 3 of the densities of more than 90% of the soil.
    Keywords: Ultrasonic Waves, Pressure Waves, RH Impact Hammer, Compressive Strength, Optimum Moisture
  • M. Jafari Nadoushan *, A.A. Ramezanianpor Pages 1043-1051
    Geopolymers are alumino-silicate polymer that formed by alkali activation of Si and Al rich materials. This paper describes the effects of different alkaline solution types and concentrations, modulus of sodium silicate and sodium silicate to alkaline solution ratio on the flowability and mechanical properties of alkali activated slag and the optimum activator has been determined for the slag- based geopolymers production.Results reveal that adding the sodium silicate largely enhances the workability and compressive strength of slag-based geopolymer paste.The optimum modulus of sodium silicate and sodium silicate to alkaline solution ratio to reach the maximum strength are 2.33 and 0.4 respectively. At 91 days of curing, the compressive strength of the optimum mixture of slag- based gepolymer is about 74 % more than the compressive strength of ordinary Portland cement paste.
    Keywords: Geopolymer, Alkali Activated Slag, Activator, Compressive Strength, Flowability
  • S. H. Lajevardi *, S. Enami, H. R. Shamsi, M. Hamidi Pages 1053-1060
    Stone columns are one of soil improvement methods that helps to increase the bearing capacity of soft soils. Therefore, finding ways to enhance their workability can be considerable. Bulging, known as the most important columns failure, can be dealt with by using suitable encasements. In this paper, single and group of stone columns were studied with and without geotextile encasement. Single stone columns with diameters of 63 and 82 mm and length to diameter ratio of 5 were tested. Results showed that by using geotextile, the bearing capacity of columns increased. Also, stone columns were tested in groups and their bearing capacities are compared.
    Keywords: Stone Column, geotextile, Experimental study, Soil improvement
  • M. Taavoni Taromsari, Ali Massumi *, H. Hoseini Lavasani Pages 1061-1069
    Progressive collapse occurs when a sudden event such as a blast or an impact load influences a structure. Wherein, loss of continuity and low ductility of the remaining structural members result in total collapse of it. Alternate Path Method (APM) is an efficient method to study progressive collapse that is recommended in common guidelines such as GSA and UFC. APM check outs alternate paths in remained structure to resist progressive collapse due to key elements loss. This research surveys different scenarios of column elimination in planar regular and irregular frames by conducting non-linear dynamic analysis. Verification of the selected methods is conducted via analyzing an experimental model. Generally removal of corner column leads to significant responses compared with other scenarios. Moreover, eliminating a column in irregular frame causes large displacements and beam rotations which could be attributed to uneven distribution of forces in structural members; so regularity is an important factor to resist collapse.
    Keywords: Progressive Collapse, Moment Resisting Frames, Catenary Action, Alternate Path Method
  • M. Rahai, A. Bakhshi *, A. Esfandiari Pages 1071-1080
    In this paper, the application of Singular Variable Decomposition (SVD)-based principal component analysis (PCA) performed on truncated form of transfer function is demonstrated. Damage scenarios with light severity and distributed locations could be detected, localized and quantified using a one-step model updating. In many cases, it enhances the capability of FRF-based model updating with the presence of high noise levels and much less updating data. A numerical simulation on a truss has been validated to show the ability of this technique for damage detection.
    Keywords: Finite element model updating, sensitivity equation, Singular Value Decomposition, damage detection
  • A. Ouria *, A. Farsijani Pages 1081-1092
    The leachate may cause negative effects on the mechanical behavior of contaminated soil. The objective of this research was to study this effect through performing consolidation and shearing experiments. The samples with different pollution contents underwent direct shear and consolidation tests in bot long-term short-term conditions. The shear strength and oedometric behavior of contaminated specimens was compared with non-contaminated specimens. In order to study the effect of pollution duration, and the length of soil exposure to leachate, the experiments were conducted at certain time intervals after contaminations of specimens. The samples were kept at barred packages and then tested at the required time. The result show that permeation of leachate into the soil pores leads to decrease in shear strength and increase in settlement. The result also shows that long term exposure of specimens by leachate with low concentration shows the same results observed for specimens exposed to high concentrated leachate in a short period of time. In other words, leachate even in small concentrations have major long-term drawbacks on shear strength and compressibility of soil. Therefore, the leachate will affect the performance of structures relied on such soils.
    Keywords: waste leachate, Shear Strength, Clay, Plasticity
  • B. Payandehjoo, S. Sabouri, Ghomi * Pages 1093-1102
    The researches show that the buckling of braced frame, remarkably decrease the ductility and energy absorption of the system which lead to use an innovative system called “Drawer Bracing System (DBS)”. This innovative system improve the seismic performance of the system through buckling elimination. The Drawer Bracing System (DBS) is a passive energy dissipation device made up of three parallel plates that are connected by some plates which are located at a right angle to the parallel plates and undergo minor axis bending. Energy dissipated through the inelastic behavior of these plates. The parallel plates are designed to remain elastic and to prepare the required strength and stiffness to transfer the load to the energy dissipating component of the system. In contrast to other bracing systems, removing destructive effects of buckling phenomenon is the main advantage of this system. The energy is dissipated with the use of sliding movement of its components. In this paper, the tests are carried out by the authors explain. Besides this, analytical investigation is made and the parameters which affect the buckling behavior of the system are evaluated. The results show that the buckling strength of the system is 3 percent higher and 17 percent lower than the ultimate strength of DBS in tests 1 and 2, respectively. Thus, to prevent the occurrence of buckling in the system, the buckling strength of the parallel plates should be selected larger than the ultimate strength of the system with keeping it safe margin.
    Keywords: Drawer Bracing System, Buckling, Quasi-static Experiment, Ductility, cyclic behavior
  • N. Parastegari, D. Mostofinejad * Pages 1103-1111
    Biological methods (adding bacteria to mixing water) is a one way to increase durability of concrete and repairing the cracks. Studies show that concrete contains bacteria has harsh environment, i.e. very high pH, small pore size and dry conditions, hence bacteria should be protected from this circumstances. In this study, for the first time, air entrained concrete is used for protecting the bacteria in the harsh condition of concrete. The effect of using sporosarcina pasteurii, which is a calcium carbonate-producing bacteria, on the performance of air entrained concrete has been studied in the carbonation depth; to do so, 24 concrete prisms were made using bacterial strains accompanied with mixing water. The results indicated that bacteria incorporation in air entrained concrete, near the source of calcium, reduces carbonation depth.
    Keywords: Air- entrained concrete, Bacteria, Carbonation Depth, Air bubble, Curing Environment
  • M. Papi, H. Toopchi, Nezhad * Pages 1113-1125
    During an earthquake event, the adjacent buildings that lack a sufficient gap from one another may experience a severe structural damage as a result of structural pounding. The effects of structural pounding specially gained more attention after the historic earthquakes of Mexico City (1985) and Loma Prieta (1989) where, a significant number of buildings were damaged due to pounding. In this paper, the analytical models that are reported in the literature to simulate the pounding forces were reviewed. These include linear elastic, linear viscoelastic, modified linear viscoelastic, Hertz non-linear elastic, Hertz-damp non-linear viscoelastic, and non-linear viscoelastic models. The accuracy of these methods has been examined and compared in this paper. Additionally, current strategies for mitigating the pounding effects in adjacent building structures are reviewed. The last component of this paper includes a case study wherein the pounding effects are mitigated via improving the effective lateral stiffness and/or effective damping ratio in the building structure of interest. Results of the case study indicate that the application of supplemental energy dissipation devices is effective in the mitigation of pounding effects in those buildings that lack any seismic gap with their neighboring structures.
    Keywords: Pounding phenomenon, Out-of-phase vibration, Pounding force, Seismic response mitigation, Seismic gap
  • A. Torabi, M. Hassanlourad * Pages 1127-1136
    The vast use of chemical productions and the large amount of leachate which produced by human, lead to the pollution of the soil and groundwater supplies. Acidic contamination is one of the most common contaminations that goes to the nature by different ways such as leachate of factories, industry and acidic rains. These contaminants which cause environmental hazards, are also important in geotechnical perspectives and need more investigations. In this paper, the effects of sulfuric acid contamination on the shear strength and consolidation parameters of a clay soil is studied. Unconfined compression strength and one-dimensional consolidation test conducted on the soil under specific conditions. The soil itself was clean at first, and it was contaminated by adding sulfuric acid in three different pH values (5, 3 and 1). Also in order to compare the test results, one test conducted with drinking water (pH=7.8). The results showed that acidic contamination and pH reduction, decreases the shear strength of clay. Also, by reducing the pH values, the coefficients of compression and swelling increased under the influence of the contaminant. The presence of the acid, increases the coefficient of consolidation and the rate of consolidation.
    Keywords: Clayey Soil, Acidic Contaminants, Sulfuric Acid, Consolidation Parameters, Unconfined Compression Strength
  • M.K. Sharbatdar *, Y. Feazi Kamareh, M. Gerami Pages 1137-1144
    Beam-column connection is one of the most important parts of steel ductile flexural frames, as the performance of frame is depending on connection’s flexibility. The rigid steel connections with cover plate are one of the most common connections in Iran. Due to the importance of seismic resistant design, it is necessary to investigate their seismic performance. In this experimental research, three steel connection specimens with 1/2 scale with introduction of new T-shape plate were built based on Iran steel code to evaluate their seismic performance and the specimens were subjected to cyclic loading. The results indicated that specimen designed based on Iran steel code cannot satisfy all of rigid connection criteria, and also, the strength was increased up to 10% and ductility was decreased up to 18% by adding the plates. Plastic hinges were transmitted to flange of beams, and the collapse mechanism of connections were changed due to deleting groove welding, strength and ductility were decreased respectively.
    Keywords: Pre-qualified Connection, Steel, Hinge, Groove Welding, Seismic''
  • B. Rezai, E. Kowsaric Pages 1145-1154
    Zinc is an impure element in acidic solutions obtained from gallium sources; therefore, the selective separation of gallium from zinc using sodium dodecyl sulfate as an anionic collector was investigated by flotation. The effect of the collector concentration on the selective separation of Ga(III) from Zn(II) were studied at pH=2. The results indicated that the size of Ga(III)-cupferron complexes formed in aqueous solution were significantly affected on the selective separation of gallium from zinc. Also, the results indicated that the optimum selective separation of gallium at an equimolar solution of Ga(III) and Al(III) (1.5 ×10-4 M) obtained after the addition of 4.5×10-4 M sodium dodecyl sulfate to solution. The separation mechanism of flotation and the Ga(III)-cupferron complexes formed was studied using UV-visible spectroscopy, conductimetric analyze, dynamic light scattering and scanning electron microscopy (SEM).
    Keywords: Flotation, Gallium, Selective separation, Interaction, Conductimetric
  • S. F. Sajedi *, F. Darash Pages 1155-1176
    The large volume of unrecoverable waste glass has recently been considered as an alternative to some concrete components. In the previous studies, the replacement of sand with crumb glass at high ratios resulted in a significant reduction in the mechanical properties of concrete. In this research, the sand was replaced with waste fractures with ratios of 5%, 8% and 12%, and 3 mixing designs were cast. Three mixes were also made by replacing glass powder with cement at 4%, 8% and 12%. Combined designs with a constant replacement of 8% glass crumbs with sand and cement with glass powder in ratios of 4%, 8% and 12% were also prepared. A total of 230 sampling was done. The compressive strength of samples at the age of 7, 28, 56 and 91 days, and tensile strength at 28 days were also measured. Static modulus test was performed on cylindrical specimens. Experiments results in fresh and hardened concretes compounds decreased compared to mixed glass containing glass powder, which is indicative of the undesirable use of glass as a crumbly and increased alkali-silica activity. The undesirable performance of glass jar on the mechanical properties of concrete through the replacement of cement with glass powder has been greatly improved. The results showed that simultaneous replacement of cement with glass powder in low proportions in designs containing 8% permanent sand replacement with glass jar, resulted in a significant reduction in the workability and improvement of mechanical properties of concrete compared to the reference design.
    Keywords: Glass powder, Waste glass, Compressive Strength, Split tensile test, Static elastic modulus
  • S. Kharazmi, A. R. Rasekhi Sahneh * Pages 1177-1186
    Rehabilitation (improvement) is a process and repairing method or modifying one structure in order to achieve the new operating conditions or increasing the useful life operation. In fact, in designing and implementation the retrofit, we are looking to achieve the new condition for concrete structure in terms of operating or loading. Retrofit operations can be necessity for design errors and problem causes, administrative problems and errors, changes in standards and regulations, increasing the useful life of the operation, changing the structure, increasing the classes and imposed load. Also, damaging in reinforced concrete columns can be cause the irreparable and strong damages. So, study the retrofitting the reinforced concrete columns by polymer fibers and with different layouts of polymer fibers. Improvements with polymer fibers and proper laboratory study have been used in order to validation exam for modeling. Then, proper retrofit layout of polymer fibers is discussed in Abaqus finite element software with simulation with several various models. After studying the hysteresis-bar curves transformation, load-displacement curve cover-transformation, ultimate load and the contribution of polymer fibers of models was found that samples those have polymer fibers have a greater ability to more loading bearing and also, have more absorb property and more energy amortization (82 percentage of increasing the capacity) than samples without fiber.
    Keywords: Resistance, polymer fibers, Hysteresis Behavior, finite element, ultimate load