فصلنامه تاریخ
پیاپی 32 (بهار 1393)

مجموعه منشآت اثری است آموزشی که چگونگی نامه نگاری در سطوح مختلف و نیز ادبیات نگارش را در دوره صفویه آموزش می دهد. این کتاب با نظر به انشاء و طرز نامه نگاری و برای آموزش انشاء و فن دبیری تدوین شده استو از این جهت که اثری است درسی و آموزشی منحصر به فرد می باشد.
در این کتاب به همه ی آنچه که برای نگارش نامه ها به لحاظ محتوایی و صوری مورد نیاز است گریزی زده شده استو نکاتی را یادآور شده است که بیشتر آموزش محتوایی ،کاربرد مفاهیم و البته تا حدودی شکل نگارش و جنبه های صوری است.بخش قابل توجهی از کتاب مربوط به دانش و فن بلاغت و اصطلاحات خاص آن است البته به مقداری که در آیین نگارش انشا به کار می آید.
این اثر توسط محمد باقر منشی دوره شاه سلیمان نگاشته شده اما تاکنون مولف این اثر را ناشناس معرفی کرده اند.
این کتاب به جز موضوع اصلی آن که علم الانشاء است و درضمن آن بسیاری از مباحث بلاغت ،بیان و بدیع را هم آورده ،فواید ادبی حاشیه ای فراوانی دارد.که از آن جمله نقل اشعار فراوانی از شعرای مختلف قدما و اندکی هم از معاصران است.سبک نگارش کتاب متنوع است .دراین کتاب سه شیوه ی ساده، بینابین و مصنوع دیده می شود.اما تکیه بیشتر بر مصنوع نویسی است.

یکی از موضوعات مهم امنیتی برای روسیه، حفظ حوزه امنیتی خود بعد از فروپاشی شوروی می باشد. روسیه برای حفظ و نفوذ در آن سعی در اتخاذ سیاست هایی عملگرایانه جهت همگرایی با این کشورها است. از این رو هر گونه تلاشی که در جهت گیری متضاد با سیاست های روسیه در منطقه باشد با برخورد جدی این کشور مواجه خواهد شد. اوکراین نیز از جمهوری هایی است که برای روسیه مهم بوده و روسیه تلاش دارد که بتواند همچنان آن را در زنجیره امنیتی و همسو با سیاست های خود در منطقه نگاه دارد. اما بعد از فروپاشی شوروی، این کشور خواستار استقلال بیشتر از روسیه بود؛ لذا سیاستمداران این کشور سیاست نزدیکی به غرب را در دستور کار خود قرار داند تا بتوانند از نفوذ روسیه در کشورشان بکاهند. از این رو می توان به یوشچنکو اشاره کرد که او سیاست نزدیکی با غرب را اتخاذ کرد؛ و خواستا عضویت کشورش در اتحادیه اروپا و ناتو شد. موضوعی که روسیه آنها را در تقابل با سیاست های بلند مدت خود در منطقه می داند.
در همین راستا می توان سیاست امنیتی روسیه در قبال این کشور را نسبت به حضور روس تباران و مسائل انرژی را نیز تحلیل نمود. بعد از فرو پاشی شوروی، مقامات کرملین، خود را متعهد به دفاع از حفظ حقوق و آزادی شهروندانشان در جمهوری های باقی مانده شوروی دانستند. وجه دیگر سیاست امنیتی روسیه در قبال اوکراین موضوع انرژی و خطوط انتقال آن است. روسیه توانسته است از طریق صادرات انرژی خود به اوکراین و در ادامه انتقال انرژی به اتحادیه اروپا هم به قدرت منطقه ای خود بیفزاید و هم وابستگی اتحادیه اروپا به انرژی روسیه افزایش یافت. از این رو مقامات کرملین در جهت تسلط بر منابع انرژی و خطوط انتقال آن در منطقه هستند و دسترسی قدرت های دیگر در این زمینه را در تضاد با منافع حیاتی خود در منطقه می دانند. به طور کلی سیاست روسیه در قبال این کشور آمیخته با سیاست همکاری و تعامل با اوکراین است. اتخاذ این سیاست ها از سوی مقامات کرملین همسو با حفظ حوزه سنتی و نفوذ در منطقه شوروی سابق استو روسیه همچنان تلاش دارد برای رسیدن به ایده قدرت بزرگ، نفوذ خود در منطقه را حفظ نماید.

هدف اصلی این پژوهش بررسی زمینه های تاریخی ناامنی در مرزهای شرقی و جنوب شرفی ایران است. این مقاله در صدد است، به این پرسش پاسخ دهد که زمینه های تاریخی بروز ناامنی در مرزهای شرقی و جنوب شرقی کشور چگونه فراهم آمده و نقش و تاثیر سیاست های استعماری دولت انگلیس در جدا سازی بخش های بزرگی از سرزمین های ایران در مناطق شرق و جنوب شرق ایران چه بوده است؟ این تحقیق یک تحقیق کیفی است وروش انجام پژوهش تحلیل اسنادی بوده که به منظور گردآوری داده ها برای پاسخ گویی به سوالات پژوهش، اسناد و مدارک مرتبط با موضوع مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. شیوه جمع آوری اطلاعات به شیوه فیش نگاری است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که وضع کنونی مرزهای شرقی و جنوب شرقی ایران که حاصل جنگ ها و ستیزه های متعدد و قراردادها و حکمیت ها و داوری های مختلف است، نتیجه ی نا آگاهی دولت مردان ایران و طمع ورزی و سلطه طلبی استعمارگران انگلیسی است، که مشکلات عدیده ای را به وجود آورده و در صورت عدم تبیین راهبرد های مناسب می تواند وحدت و همبستگی و انسجام ملی کشور را با چالش روبرو کرده و تهدیداتی را علیه امنیت ملی به وجود آورد.

به نظر می رسد بررسی سیر تاریخی اسلام از زوایای مختلف فرهنگی، سیاسی و نظامی به دلیل تاسیس دولت های مختلف در قرن های سوم و چهارم و پنجم، الگوی کارآمد و مناسبی برای جوامع امروزی و یاری گر آنان در مسیر پیشرفت و سازندگی است. سرزمین تحت سیطره عباسیان دچار تجزیه‎ای سخت شده و با ایجاد منصب امیر الامرا، خلافت عباسیان در نهایت انحطاط قرار دارد. حکومت های مستقل در گسترش قلمرو خود با یکدیگر در رقابت و نزاع بودند و نتوانستند امپراتوری ارزشمندی را بوجود آورند. یکی از این حکومت ها، امارت خاندان حمدانی بود که در چنین عصری راه صعود پیمود و نام این خاندان در شاخه حلب با بروز شایستگی های فراوانی مصادف و همراه است. فرمانروای ایشان، سیف الدوله با تشویق و تکریم دانشمندان و فرهیختگان و با ایجاد بستر مناسب، موقعیت خاصی برای حضور و جذب نخبگان علمی و ادبی و فرهنگی فراهم آورد که نتیجه آن جهش عظیم فرهنگی و علمی بود و گروه های مختلفی توانستند آثار فراوانی در خدمت سیف الدوله به جامعه بشری تقدیم کنند. این مقاله ضمن بررسی نسب و مذهب این خاندان به چگونگی سیر قدرت یابی و شایستگی های نظامی این خاندان و اوضاع اجتماعی آن دوران به اختصار و شایستگی های فرهنگی دولت سیف الدوله اشاراتی خواهد داشت.

حکومت طاهریان بر بخش های وسیعی از شرق ایران تاریخی را بی شک می توان نخستین تلاش به ثمر نشسته ایرانیان برای استقلال نسبی سیاسی از خلافت عباسی قلمداد نمود. از این رو شاهد استقلال طلبی سیاسی طاهریان در برابر خلافت عربی اسلامی هستیم. طاهریان توانستند برای نخستین بار پس از اسلامی شدن ایران، حکومت نیمه مستقل ایرانی را تشکیل دهند. در این میان این پرسش اساسی مطرح می گردد که این استقلال خواهی صرفا مبتنی بر حس قدرت طلبی و جدایی خواهی طاهریان بوده و یا ناشی از نوعی حس ایران گرایی آنان می گردیده است. در این پژوهش تلاش می گردد ضمن برشمردن و بررسی برخی مولفه های ایران گرایانه حکومت طاهریان، به پرسش فوق پاسخ داده شود. بر اساس یافته های پژوهشی، نمی توان تمایل به استقلال سیاسی فرهنگی را صرفا ناشی از روحیه قدرت طلبی و جدایی خواهی طاهریان دانست، بلکه عمدتا این تمایل، ملهم از نوعی حس ایران گرایی آنان بوده است.

نام خانواده رشیدیان درسه مقطع تاریخ معاصرایران برجسته است،آخرین سال های پرآشوب سلطنت احمدشاه قاجار که با کودتای 1299ش. به صعود رضاخان به قدرت و سرانجام تاسیس سلطنت پهلوی انجامید. سال های پس از شهریور 1320ه.ق. که اینتلیجنس سرویس به تجدید سازمان شبکه جاسوسی و تبلیغی و توطئه گر خود در ایران دست زد .نقش . برادران رشیدیان زمان محمدرضا شاه پررنگ تر شد ؛آنها با شرکت مستقیمی که در کودتا 28 مرداد 32 و سرنگونی دولت مصدق داشتند، همچنین همکاری هایی که با انگلیس و امریکا برای رسیدن به اهدافشان در ایران ایفا کردند در این دوره تاریخی حائز اهمیت هستند. این برادران رشیدی در دوران 25 ساله پس از کودتا نقش مهمی در حکومت پهلوی داشتند.