نشریه رستنیها
سال پنجم شماره 1 (پیاپی 18، بهار و تابستان 1383)

در قالب طرح بررسی زنگ های گیاهان تیره Fabaceae و بر اساس مطالعه نمونه های هرباریومی و جدید جمع آوری شده گونه های زراعی و غیر زراعی یونجه و شبدر آلوده به زنگ، شش گونه Uromycesبه عنوان عوامل ایجادکننده زنگ روی جنس های مذکور در ایران شناسایی و تشریح می گردند. گونه U. fallens به عنوان عضو جدیدی برای فلور زنگ های ایران معرفی می شود. گونه U. striatus  به عنوان عامل اصلی زنگ روی Medicago sativa و گونه U. trifolii-repentis  به عنوان شایع ترین گونه عامل زنگ روی اعضای جنس Trifolium در ایران معرفی می شوند. مفهوم گونه در آرایه U. trifolii که در منابع مربوط به زنگ های ایران در مفاهیم مختلف و جهت نامیدن گونه های مختلف Uromyces روی گونه های جنس Trifolium به کار رفته است، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و گونه U. teheranicus  به عنوان مترادف گونه U. trifolii-repentis  در نظر گرفته می شود. دامنه میزبانی به همراه میزبان ها و مناطق پراکنش جدید در ایران برای گونه های زنگ شناسایی شده معرفی می گردند. همچنین کلیدی جهت تفکیک گونه های Uromyces شناسایی شده روی شبدر و یونجه در ایران ارایه می گردد.

تنوع پاسخ پیچک صحرایی به روش های مختلف کنترل علف هرز که احتمالا ناشی از تنوع رشدی و فیزیولوژیکی این علف هرز می باشد، توجه محققان را به خود معطوف داشته است. لذا این آزمایش به منظور تشخیص اکوتیپ های احتمالی در میان جمعیت های پیچک صحرایی انجام گرفت. بذور پیچک صحرایی که از هشت استان مختلف شامل آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، تهران، خراسان، فارس، قزوین، کرمان و همدان جمع آوری شده بود، در تهران در شرایط محیطی یکسان کاشته شد و مشخصات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی آنها از روی گیاهچه های حاصل از ریزوم، بررسی شد. براساس 24 مشخصه بررسی شده، 21 اکوتیپ در میان نمونه های پیچک مشخص شد. اکوتیپ های پیچک اختلافات مشخصی در مورفولوژی برگ، خصوصیات گل و میزان کرک برگ و گل نشان دادند. پهنک بالغ اکوتیپ های مختلف پیچک صحرایی در طول از 5/4-2 و در عرض از 1/3-2/1 سانتی متر و زاویه راس برگ از 69-32 درجه بین اکوتیپ ها متغیر بود. شکل انتهای برگ در آنها از کشیده تا گرد متغیر بود.

این تحقیق به منظور بررسی روش‌های کلاسیک و آغازگرهای اختصاصی در ردیابی قارچ‌های اندوفیت در گیاهان علفی تیره گندمیان صورت گرفت که در راستای این هدف بیست جدایه قارچ از چهار میزبان مرتعی Bromus tomentellus،Lolium prenne ،Festuca  pratensis وFestuca  arundinacea جداسازی گردید. نمونه‌ها ابتدا از طریق رنگ‌آمیزی با محلول رنگی رز بنگال از نظر حضور قارچ اندوفیت آزمایش شدند، سپس نمونه‌های حاوی قارچ روی محیط‌های کشت متفاوت کشت شدند. با توجه به تفسیر دندروگرام قارچ‌های اندوفیت در هر میزبان مشابه بودند. قارچ‌های جدا شده از F. pratensisباF. arundinacae در یک گروه قرار گرفتند که این امر نشان دهنده شباهت بیشتری بین این قارچ‌ها است.

به منظور شناسایی بخشی از فلور قارچ‌های هیفومیست چوب زی در استان گیلان، این تحقیق در سال 1381 شروع شد. تاکنون با بررسی‎های انجام شده 18 آرایه شناسایی شدندکه عبارت‎اند از Chloridium botryoideum, Dendryphiopsis atra, Epicoccum nigrum, Periconia minutissima, Periconia byssoides, Periconia sp., Phaeoisaria clematidis, Pseudospiropes simplex, Sporidesmium adscendens, Sporidesmium brachypus, Sporidesmium vagum, Sporidesmium leptospermum, Sporidesmium sp., Stachylidium bicolor, Chalara sp., Chromelosporium sp., Corynespora sp. و Dactylaria sp.. کلیهآرایه‌های فوق بهغیر ازP. minutissimaو E. nigrum برای فلور قارچ‎های ایران جدید می‎باشند.

در این تحقیق شش گونه از جنس AgaricusشاملA. lalage, A. campestrisA. nigrovinosus,   A. purpurellus, A. nivescens,وA. silvaticus  به عنوان گونه‌های جدید برای ایران معرفی وکلیه خصوصیات میکروسکوپی و ماکروسکوپی در قالب ترسیم‌های انجام شده ارایه گردیده است.

در این بررسی، تاکسونومی Puccinia coronata در ایران با توجه به خصوصیات مورفولوژیک هاگ های مراحل مختلف مورد مطالعه قرار گرفت و چهار واریته درون گونه مذکور تعیین شد که عبارتند از: P. coronata var. coronata, P. coronata var. avenae, P. coronata var. hordei, P. coronata var. golestanica var. nov.  در بین آرایه های تعیین نام شده، واریته golestanica برای دنیا و واریته های avenae  و hordei  برای فلور زنگ های ایران جدید بودند. دامنه میز بانی و خصوصیات مورفولوژیک هر یک از واریته های فوق به اختصار شرح داده شدند و میزبان های جدیدی برای مراحل اسیومی و تلیومی P. coronata شناسایی گردید. همچنین بررسی دامنه ابعاد اسیوسپورهای این گونه بر اساس مطالعه نمونه های ایرانی و خارجی مشخص نمود، تنوع دامنه ابعاد اسیوسپورهای این زنگ بیش از ابعاد ذکر شده برای آنها در منابع مختلف است.

چهار گونه خزه به اسامی (Physcomitrium pyriforme (Funariaceae), Bryum alpinum, Pohlia elongata (Bryaceae و Fabronia pusilla Fabroniaceae) متعلق به چهار جنس و سه تیره برای اولین بار از ایران گزارش می‌گردند. نمونه‌ها از مخمل کوه (واقع در شمال خرم‌آباد لرستان بین 13:48 تا 37:48 عرض جغرافیایی و 37:33 تا 23:33 درجه طول جغرافیایی) در طی ماه‌های بهمن و اسفند 80 و فروردین 81 از نقاط مختلف منطقه جمع‌آوری گردید. جهت شناسایی دقیق گونه‌ها از اندام‌های مختلف هر نمونه پس از برش‌گیری و قرار دادن در محلول گام کلرال اسلایدهای میکروسکپی تهیه و سپس با استفاده از کلیدهای شناسایی معتبر نمونه‌ها تعیین نام گردیدند.

گزارش های کوتاه علمی