فصلنامه المپیک
سال دوازدهم شماره 2 (پیاپی 26، تابستان 1383)

همگام با تحولات علمی و اجتماعی در طول دو دهه گذشته آیا در برنامه درسی دوره کارشناسی تربیت بدنی نیز تغییرات ضروری صورت پذیرفته است؟ هدف این پژوهش، بررسی دیدگاه اعضای هیات علمی (استادان) در مورد روزآمد کردن برنامه درسی دوره کارشناسی تربیت بدنی است.
تحقیق حاضر از نوع کیفی است و از طریق مصاحبه اجرا شده است. جامعه آماری تحقیق را اعضای هیات علمی دانشکده های تربیت بدنی دانشگاه های اصفهان، تهران و تربیت معلم تهران تشکیل می دهند که بالغ بر 97 نفرند. 15 نفر از این افراد که در دانشگاه های خود به طور تخصصی مشغول بررسی برنامه ها و برنامه ریزی بودند، به طور هدفدار به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات، از مصاحبه نیمه سازمان یافته استفاده شد.
بررسی یافته های تحقیق نشان داد، استادان معتقدند که بین برنامه درسی با نیازهای جامعه و مدرسه ها تناسبی وجود ندارد. به طور کلی، همه مصاحبه شوندگان خواهان تغییر برنامه درسی و ایجاد گرایشهای متناسب با نیازهای جدید بودند. در این مقاله، دیدگاه استادان در هفت زمینه بررسی شد که عبارتند از: ارزشیابی برنامه موجود، دلایل تغییر برنامه، دلایل نیاز به برنامه ریزی مداوم، وضعیت سرفصلهای درسی کنونی، جایگاه گرایش تربیت بدنی بعد از انجام تغییرات، نحوه ایجاد گرایشها و گروه های علمی جدید و عناوین درسی مورد تاکید در گرایش تربیت بدنی.

هدف از انجام این پژوهش، بررسی و مقایسه سه روش تمرین پلایومتریک (پرشهای عمقی) بر شاخصهای الکترومایوگرافی (آمپلی تود یا طول امواج و فرکانس یا تعداد پتانسیلهای عمل عضلات پهن داخلی و راست رانی) در ورزشکاران 16 تا 18 ساله باشگاهی است. در این مطالعه، 45 نفر از دانش آموزان دبیرستان تربیت بدنی و علوم ورزشی "پوریای ولی تهران"، به روش تصادفی انتخاب و پس از انجام آزمون توانایی برای شرکت در تمرین پرشهای عمقی، به سه گروه 15 نفری تقسیم شدند. هر سه گروه به مدت 16 جلسه، تمرین پرشهای عمقی را به سه شکل متفاوت انجام دادند. آزمودنی های بدین ترتیب تمرینها را به اجرا درآوردند: گروه A، پرشهای عمقی با کمترین زمان تماس پاها به زمین در لحظه فرود و بلافاصله حداکثر پرشهای عمودی (DJ-H/T یا BDJ)، آزمودنی های گروه B، پرشهای عمقی با حداکثر سه ثانیه مکث در فرود، همراه با خم کردن زانوها و در پی آن حداکثر پرشهای عمودی (DJ-H یا CMJ) و آزمودنی های گروه C، پرشهای عمقی همانند گروه B اما همراه با جلیقه های حاوی وزنه (DJ-W/H یا CMWJ). ارتفاع سکوی پرشهای عمقی و ارتفاع پرشهای عمودی برای همه آزمودنی ها در سه گروه یکسان و به ترتیب 40 و 70 سانتی متر بود. برای اندازه گیری شاخصهای الکترومایوگرافی از دستگاه EMG استفاده شد. اندازه گیری ها در سه مرحله پیش، میان و پس آزمون تکرار شد.
نتایج آزمون تحلیل واریانس ANOVA، با مقایسه میانگین شاخصهای الکترومایوگرافی در سه مرحله مذکور به طور جداگانه نشان دادند که در آمپلی تود عضله پهن داخلی، تغییرات ایجاد شده فقط در آزمودنهای گروه A از نظر آماری معنادار نبود (P=%8). اما در مورد گروه B، با استفاده از روش LSD مشخص شد، از مرحله میان تا پس آزمون کاهش معناداری اتفاق افتاده است (P<%1). گروه C نیز از مرحله پیش تا پس آزمون با کاهش معناداری همراه بود (P<0.002). همین نتایج در خصوص آمپلی تود عضله راست رانی در سه گروه تکرار شد.
نتایج مربوط به فرکانس عضلات پهن داخلی و راست رانی نشان داد، در گروه A، افزایش معنی داری رخ داده است (P<0.004) و (P<0.001)، در حالی که در دو گروه B و C تغییرات معنادار نبودند (P=0.51)، (P=0.29)، (P=0.17) و (P=0.026).

تحقیق حاضر، نگرش مدیران، اعضای هیات علمی و کارمندان زن و مرد دانشگاه تربیت معلم را در مورد فعالیتهای فوق برنامه و اوقات فراغت، با تاکید بر ورزش بررسی کرده است. به این منظور، از دو پرسشنامه استفاده شده در یکی از پرسشنامه ها از مسئولان درباره اطلاعات برنامه ای و سازماندهی فوق برنامه و اوقات فراغت دانشگاه سئوال شده و دیگری، به ارزشیابی نگرش و وضعیت فعالیتهای فراغتی سایر اعضای زن و مرد دانشگاه پرداخته است. در پژوهش حاضر، حدود 30 درصد از مجموعه اعضای دانشگاه شرکت داشته اند. یافته های تحقیق نشان می دهند، 62 درصد از کارکنان اصولا ورزشکار نیستند و حدود 80 درصد از آنها از توانایی های شخصی و یا امکانات فراغتی دانشگاه استفاده کافی نمی کنند. ولی بیشتر از 90 درصد از آزمودنی ها، اینگونه فعالیتها را برای سلامتی جسم و روان، همچنین ارتقای روحیه همکاری در محیط کار خیلی "ضروری" یا "ضروری" می دانند. ضمنا، 87 درصد نیز گفته اند که امکانات فراغتی دانشگاه "خیلی کم" یا "کم" است. آزمودنی های تحقیق، رشته های شنا، آمادگی جسمانی و فوتبال را در بخش ورزشی و رشته های خطاطی و نقاشی، کارهای دستی هنری، فعالیتهای تفریحی و بازی ها را جزو اولویتهای اول تا سوم خود معرفی کرده اند. از یافته های تحقیق حاضر می توان نتیجه گرفت، با وجود علاقه و توجه کارکنان دانشگاه تربیت معلم نسبت به ضرورت و اهمیت فعالیتهای تفریحی و فراغتی، برای اجرای عملی این گونه فعالیتها امکانات و تسهیلات کافی وجود ندارد و به همین دلیل، افراد حدود کمی از وقت و توانائی های خود را به آنها اختصاص می دهند

این تحقیق، به منظور بررسی اثر مکمل کولین و کربوهیدرات بر عملکرد استقامتی (دو ساعت رکابزنی آزمایشگاهی)، همچنین گلوکز و چربی های خون (کلسترول، تری گلیسرید، HDL و LDL) دوچرخه سواران ورزیده انجام شد. آزمودنی ها، 15 دوچرخه سوار مرد ورزیده با میانگین سنی 22 سال بودند. آنها به فاصله یک هفته، دو بار در آزمون دو ساعت رکابزنی آزمایشگاهی شرکت کردند. قبل از شرکت در آزمون اول از، دارونما و در آزمون دوم از مکمل کولین استفاده شد. هنگام فعالیت، هر آزمودنی 2 لیتر محلول گلوکز 4 درصد و الکترولیت مصرف کرد. پس از فعالیت با دارونما، یافته ها چنین بدست آمدند: کاهش غیرمعنادار گلوکز خون، کاهش غیرمعنادار کلسترول، کاهش معنادارتری گلیسرید، افزایش معنادار HDL، کاهش غیرمعنادار LDL، افت معنادار عملکرد استقامتی نسبت به حالت مکمل کولین. پس از فعالیت با مکمل کولین نیز، این یافته ها بدست آمدند: افزایش معنادار گلوکز خون، افزایش غیرمعنادار کلسترول، افزایش غیرمعنادار تری گلیسرید، افزایش معنادار HDL و غیر معنادار LDL، افزایش معنادار عملکرد استقامتی نسبت به حالت دارونما. با توجه به نتایج بدست آمده، می توان نتیجه گیری کرد که هنگام فعالیت، مصرف مکمل کولین پیش از تمرین همراه با نوشیدن محلول گلوکز، بر مسیر تولید انرژی مورد نیاز فعالیت تاثیر می گذارد، به گونه ای که باعث تحریک اکسیداسیون چربی و افزایش سطح گلوکز خون می شود و در نتیجه، عملکرد استقامتی و زمان خستگی را بهبود می بخشد.

نشان داده شده است که نیمرخ فیزیولوژیک بازیکنان فوتبال در انواع پستهای بازی متفاوت است. این مطالعه، به منظور کسب اطلاع از میزان تطابق ویژگی های فیزیولوژیکی بازیکنان تیم ملی فوتبال جوانان کشور، با توجه به نیازهای فیزیولوژیکی مربوط به پست بازی آنان انجام شده است. به همین منظور، 32 نفر از بازیکنان تیم ملی جوانان، به پنج پست دروازه (5 نفر) مهاجم (7 نفره)، مدافع کناری (5 نفر) مدافع میانی (6 نفر) و هافبک (9 نفر) تقسیم شدند و توان هوازی و بی هوازی آنها نیز اندازه گیری شد. میانگین سن، قد و وزن گروه مورد مطالعه، به ترتیب برابر با 18.3 سال، 179.1 سانتی متر و 70.9کیلوگرم بود و به طور متوسط 4.6 سال سابقه بازی باشگاهی داشتند. برای ارزیابی توان هوازی، از برنامه "نوارگردان بروس" و برای ارزیابی توان بی هوازی، از آزمون 15 ثانیه ای "پرش بوسکو" استفاده شد. همچنین، برای تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق از روش آماری "آنالیز واریانس" یک طرفه استفاده شد.
نتایج حاصله نشان می دهند میانگین BMI افراد مورد مطالعه برابر با 22.1 Kg/m2 بوده و از نظر آماری، تفاوت معناداری چه از نظر توان هوازی و چه توان بی هوازی در میان بازیکنان تیم ملی فوتبال جوانان دیده نشده است. با توجه به یافته های تحقیق حاضر چنین نتیجه گیری می شود که نوع تمرینهای این بازیکنان، بر نیازمندی های فیزیولوژیکی پستهای متفاوت بازی تاکید نداشته و حتی به ویژگی های بازیکنان این تیم برای بازی در چنین سطحی توجه کافی نشده است. پیشنهاد می شود، مربیان ضمن در نظر گرفتن برنامه های تمرینی ضروری برای افزایش توان هوازی و توان بی هوازی تمام بازیکنان، بخشی از برنامه تمرینی خود را با توجه به نیازهای ویژه پست هر بازیکن طراحی و اجرا کند

هدف از پژوهش حاضر، بررسی و مقایسه اثر پنج برنامه منتخب 10 دقیقه ای گرم کردن فعال در قالب حرکات کششی، حرکات نرمشی، حرکات اختصاصی چابکی، برنامه ترکیبی، راه رفتن، دویدن نرم (گروه های تجربی) و یک برنامه استراحت (گروه کنترل)، بر دو عامل مهم آمادگی جسمانی و حرکتی یعنی انعطاف پذیری و چابکی بوده است. بدین منظور 120 دانش آموز پسر دبیرستانی با میانگین سن 0.672+16.55 سال، به صورت داوطلبانه انتخاب و به شیوه تصادفی در شش گروه مساوی تقسیم شدند. از تمام آزمودنی ها، پیش آزمون نشستن و رساندن دستها (انعطاف پذیری) و آزمون دوی رفت و برگشت 4×9 متر (چابکی) گرفته و نتایج ثبت شده اند. سپس آزمودنی های گروه های تجربی، طبق برنامه مربوط به گروه خود به 10 دقیقه فعالیت گرم کردن پرداخته اند و آنگاه در پس آزمون (شامل تکرار دو آزمون یادشده) شرکت کرده اند. آزمودنی های گروه کنترل نیز، در فاصله پیش آزمون و پس آزمون به استراحت پرداخته اند. نتایج تجزیه و تحلیل داده های این تحقیق نشان داده اند که به جز استراحت و حرکات کششی، چهار برنامه گرم کردن فعال دیگر به بهبود معنادار نتایج آزمون چابکی در آزمودنی ها منجر شده اند. همچنین، تمام پنج برنامه گرم کردن فعال به افزایش معنادار نتایج آزمون انعطاف پذیری در آزمودنی ها انجامیدند.

زمان واکنش (RT) عاملی بسیار مهم در اجرای ماهرانه است. یکی از عاملهای اثرگذار بر RT "پیش نشانه" است. نتایج تحقیقات انجام شده در مورد این عامل، مبین ارتباط بین RT افراد طبیعی با تعداد و نوع پارامترهای پیش نشانه شده اند. ولی بیشتر این تحقیقات روی تکالیف هدفگیری انجام شده اند. بنابراین، تحقیق حاضر به منظور آزمودن اثر نوع پارامتر پیش نشانه شده بر RT، در یک تکلیف تولید نیرو انجام و طرح تحقیق سه عاملی آمیخته، بر روی 16 (هشت مرد و هشت زن) دانشجوی داوطلب، غیر ورزشکار و راست دست در دامنه سنی 20 تا 25 ساله اجرا شد. آزمودنی ها در پنج جلسه متوالی، مجموعا 2400 کوشش (هر جلسه چهار دسته 120 کوششی) را با استفاده از دستگاه پیش نشانه کردن پارامتر، با وضعیت های متفاوت پیش نشانه انجام دادند. تکلیف مورد نظر، مستلزم تولید نیروی ایزومتریکی معین (3 یا 6 (kg به سمت داخل یا خارج و با اندام فوقانی راست یا چپ با حداکثر سرعت و دقت ممکن پس از رائه پیش نشانه و محرک بود.RT آزمودنی ها در سطوح متفاوت متغیر مستقل با استفاده از روش آماری تحلیل واریانس سه عاملی (نوع پارامتر پیش نشانه شده×جنس×جلسه) با سنجشهای مکرر دو عامل نوع پارامتر پیش نشانه شده و جلسه، تجزیه تحلیل شد. طبق نتایج، اثر اصلی نوع پارامتر پیش نشانه شده و جلسه معنادار (P<0.05)، ولی اثر اصلی جنس و اثر متقابل نوع پارامتر و جنس غیر معنادار بود (P>0.05).

هدف این تحقیق، مقایسه اثر دو نوع بازخورد بینایی و حس حرکت، بر یادگیری مهارت دریبل بسکتبال در دانش آموزان است، تا پاسخ کاربردی مناسبی در اختیار مربیان و بازیکنان این رشته ورزشی بگذارد. 32 دانش آموز کلاس دوم تجربی 16 تا 18 ساله دبیرستان شهید رجایی منطقه چهار تهران، به طور داوطلبانه به عنوان نمونه تحقیق برگزیده شدند. آزمودنی ها همگی مبتدی بودند و تمرینهای منظمی در رشته بسکتبال نداشتند، از این رو، تصادفی به دو گروه 16 نفره تقسیم شدند. آنها طبق برنامه تنظیمی، سه روز در هفته و هر جلسه 15 دقیقه، برنامه تمرین دریبل بسکتبال را به مدت هشت هفته تمرین کردند. گروه اول با استفاده از نقابی مخصوص با هدف محدودیت بینایی و گروه دوم بدون استفاده از نقاب به تمرین پرداختند. نتایج نشان دادند، یادگیری مهارت دریبل بسکتبال در آزمودنی هایی که با استفاده از بازخورد بینایی علاوه بر حس حرکت به تمرین پرداخته اند، قابل توجه و از نظر آماری معنادار بوده است (P<0.05). به طور کلی، یافته های این تحقیق بیانگر تاثیر مثبت بازخورد در یادگیری با تاکید بر نقش بازخورد بینایی در یادگیری مهارت دریبل بسکتبال است.