نشریه ارمغان دانش
سال هشتم شماره 2 (پیاپی 30، تابستان 1382)

چاقی بطور متوسط از عوامل خطرساز مستقل برای بیماری های قلبی- عروقی می باشد. مطالعات بالینی زیادی نشان داده اند که همراه با کاهش وزن بدن فشارخون نیز به طور معنی داری کاهش می یابد. هدف از این مطالعه بررسی چگونگی روند پرفشاری خون و نیز روند چاقی برحسب شاخص توده بدنی در طی 3 مطالعه توصیفی- مقطعی انجام شده در طی 10 سال اخیر در شهر اصفهان می باشد.
این مطالعه شامل سه پژوهش مقطعی انجام شده در سالهای 71-1370، 75-1374 و 80-1379 در جمعیت بالای 25 سال شهر اصفهان می باشد که به ترتیب 2438 نفر، 3234 نفر و 2015 نفر تحت بررسی قرار گرفتند. روش نمونه گیری خوشه ای- تصادفی بوده است که افراد در دو نوبت به فاصله یک هفته از نظر تعیین میزان فشارخون تحت بررسی قرار داشتند. روش اندازه گیری فشارخون پروتکل سازمان جهانی بهداشت و به وسیله حداکثر دو پرستار کار آزموده انجام گرفته است. اطلاعات خام بعد از جمع آوری وارد رایانه شد و در نرم افزار آماری SPSS و آزمونهای آماری تی و آنالیز واریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
میانگین فشارخون سیستولیک در همه گروه ها به طور معنی دار کاهش داشته است (p<0.05)، ولی فشارخون دیاستولیک فقط در کسانی که تحت درمان دارویی بودند هم در مردان و هم در زنان تفاوت معنی داری داشت (p<0.05)، همچنین در همه گروه های تحت مطالعه پرفشاری خون و هم در گروه سالم، شاخص توده بدنی افزایش داشت که این افزایش به طور کلی در گروه های پرفشاری خون نسبت به افراد سالم روند بیشتری داشته است. همچنین شیوه چاقی در بیماران با پرفشاری خون از میزان بالاتری نسبت به گروه سالم درطی 10 سال اخیر برخوردار بود است.
شیوع چاقی در جمعیت اصفهان درطی ده سال اخیر در افراد مبتلا به پرفشاری خون و افراد سالم روند رو به افزایش داشته که با توجه به اهمیت زیاد در کنترل چاقی در افرادی که پرفشاری خون دارند این اصل به عنوان یک مهم در پیشگیری اولیه توصیه می شود.

بار اختلالات روانپزشکی در کشورهای پیشرفته تا حد زیادی به وسیله پزسش نامه های غربالگری و مصاحبه بالینی ساختار یافته شناسایی شده است، ولی بررسی بار اختلالات روانپزشکی در کشور ما محدود و تعداد مطالعات انجام شده کم می باشد. برنامه ریزی برای ارایه خدمات اساسی بهداشت روان به افراد، نیازمند آگاهی از وضعیت موجود بیماری روانی در جامعه است. این مطالعه با هدف بررسی همه گیری شناسی اختلالات روانی در افراد 18 سال به بالاتر مناطق شهری و روستایی استان کهکیلویه و بویراحمد انجام گرفت.
این مطالعه توصیفی به صورت مقطعی در سال 1380 انجام گردید. نمونه مورد مطالعه با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ایو سیستماتیک از بین خانوارهای موجود استان کهکیلویه و بویراحمد انتخاب گردید و از طریق تکمیل پرسشنامه اختلالات عاطفی و اسکیزوفرنیا به وسیله کارشناسان روانشناسی در استان، جمعا 327 نفر مورد مطالعه قرار گرفتند. تشخیص گذاری اختلالات براساس معیارهای طبقه بندی DSM-IV (چاپ چهام کتابچه تشخیصی و آماری اختلالات روانی) می باشد. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS و روش های اماری توصیفی مورد تجزیه و تحلیلی قرار گرفت.
نتایج این بررسی نشان داد که شیوع انواع اختلالات روانپزشکی در استان 23.17 درصد می باشد که این شیوع در زنان 36.73 درصد و در مردان 9.92 درصد بوده است. اختلالات اضطرابی و عصبی شناختی به ترتیب با 13.37 و 5.04 درصد، شایع ترین اختلالات روانپزشکی دراستان بودند. شیوع اختلالات پسیکوتیک در این مطالعه 1.49 درصد، اختلالات خلقی 1.19 درصد و اختلالات تجزیه ای 2.08 درصد بوده است. در گروه اختلالات عصبی شناختی، صرع با 4.15 درصد و در گروه اختلالات اضطرابی، اختلال فوبی با 7.43 درصد شیوع بیشتری داشته اند.
در این مطالعه 11.28 درصد افراد مورد مطالعه دچار یک اختلال روانپزشکی بوده اند. شییوع اختلالات روانپزشکی در استان در افراد گروه سنی 65-56 سال با 17.65 درصد، افراد متاهل با 14.02 درصد، افراد ساکن در مناطق شهری با 15.38 درصد، افراد بی سواد با 14.68 درصد و افراد خانه دار با 14.53 درصد بیش از گروه های دیگر بوده است. لذا نتایج این تحقیق مسؤولیت سیاستگذاران و برنامه ریزان بهداشتی استان کهکیلویه و بویراحمد و کشور در رابطه با تدوین برنامه های عملی و اجرایی بهداشت روان را بیش از پیش روشن می سازد.

پروتئین به عنوان یکی از گروه های غذایی مهم است که از منابع اصلی آن دام می باشد. آلودگی انگلی این دامها تهدیدی برای منابع گوشتی و همچنین معضلی برای سلامت انسان مصرف کننده به حساب می آید. لذا میزان آلودگی دامها به بیماری های مشترک انگلی بین انسان و دام در هر منطقه می تواند شاخصی برای سلامت افراد آن منطقه به حساب آید. یکی از این بیماری ها آلودگی به ترماتودکبدی فاسیولا هپاتیکا می باشد و به همان صورت که باعث آلوده شدن دام می گردد انسان را نیز آلوده می کند. با توجه به موقعیت جغرافیایی شهر یاسوج و زندگی عشایری و دامپروری در این منطقه، احتمال شیوع آلودگی های انگلی مشترک بین انسان و دام وجود دارد. بنابراین مطالعه حاضر به منظور بررسی وضعیت آلودگی دامهای کشتار شده در کشتارگاه صنعتی یاسوج به این انگل صورت گرفت.
این مطالعه به صورت توصیفی و گذشته نگر با بررسی همه پرونده های (19.861 ذبح) کشتار سالهای 1380 و 1381 موجود در کشتارگاه صنعتی یاسوج و اداره دامپزشکی استان کهکیلویه و بویراحمد انجام گردید. اطلاعات موجود در پرونده ها به جداول طراحی شده بر اساس متغیرهای مورد نظر که شامل نوع دام، تعداد دام کشتار شده، تعداد دام آلوده، ماه، فصل و سال بود، منتقل گردید و سپس با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون های آماری توصیفی مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.
شیوع انگل فاسیولا هپاتیکا در دام های کشتار شده طی سال های 1380 و 1381، 9.26 درصد می باشد. بیشترین شیوع آلودگی مربوط به زمستان 80 (14.7 درصد) و کمترین آن مربوط به تابستان 81 (7.6 درصد) می باشد. شیوع آلودگی در گاوها (12.5 درصد) بیشتر از گوسفندان (11.75 درصد) و بزها (7.16 درصد) بود.
میزان آلودگی به این انگل در دامهای کشتار شده در کشتارگاه یاسوج قابل توجه می باشد. لذا پاکسازی دامهای موجود در منطقه از این آلودگی و آگاهی مردم از سیر تکاملی انگل و چگونگی ابتلای انسان می تواند نقش مهمی در ارتقای بهداشت عمومی داشته باشد. آلودگی ها بیشتر مربوط به فصل زمستان بوده که با توجه به چرخه زندگی انگل احتمالا حاکی از عفونی شدن دام در فصول بهار و تابستان است.

آسم شایعترین علت بستری کودکان در بیمارستان، غیبت آنان در مدرسه و بیماری مزمن کودکان می باشد. اگرچه این بیماری خسارات مالی و جانی فراوانی را در جامعه ایجاد می کند، اما یک بیماری قابل پیشگیری است. مشاهدات مختلف نشانگر اثرات متفاوت محرکهای محیطی در آسم می باشد. لذا این پژوهش به منظور شناسایی برخی عوامل مؤثر بر بروز یا تکرار آسم در کودکان 6 ماه تا 6 ساله شهرستان یاسوج انجام گردید.
این مطالعه مقطعی از نوع توصیفی- تحلیلی بوده که در آن 90 بیمار مبتلا به آسم به عنوان گروه شاهد در سال 1381 مورد بررسی قرار گرفتند. این افراد از بین بیماران سنین 6 ماه تا 6 ساله مراجعه کننده به مراکز آموزشی- درمانی شهرستان یاسوج به صورت ساده انتخاب گردیدند. در انتخاب گروه شاهد اصول تناسب و یکسان سازی رعایت گردید. سپس از همه آنان اطلاعاتی به وسیله پرسشنامه پرسشنامه گردآوری گردید و با نرم افزار SPSS و آزمونهای آماری توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
این مطالعه ارتباط معنی داری را بین استفاده از دخانیات در خانه و داشتن سابقه حساسیت در خویشاوندان درجه یک و بیماری آسم نشان داد. اما رابطه معنی داری بین میزان تحصیلات والدین و یا استفاده از شیر مادر در شش ماهه اول زندگی و بیماری آسم نشان نداد.
با توجه به اثر استفاده از دخانیات درمنزل که در افراد دارای زمینه ژنتیکی مناسب باعث افزایش بروز آسم می گردد، نیاز به اجرای برنامه های فرهنگی در جهت کاهش استفاده از دخانیات بخصوص در منزل و محل های سربسته، در جامعه احساس می گردد.

بیماری لیشمانیوزیس احشایی (کالاآزار) بیماری سیستمیک عفونی و تهدید کننده زندگی کودکان است که در صورت داشتن اطلاعات کافی در مورد آن، به آسانی قابل تشخیص و درمان می باشد. در غیر این صورت 90 تا 95 درصد بیماران به دلیل عوارض خطرناک شدیدی مانند؛ خونریزی و ابتلا به عفونتهای فرصت طلب دچار مرگ و میر می شوند. این بیماری بعد از یک دوره کمون و شروع تظاهرات، خود را به صورت تب های منظم و عودکننده، ضعف و کاهش وزن، ورم و کم خونی، بزرگی طحال و کبد نشان می دهد. اما این بیماری در عین مهلک و خطرناک بودن قابل پیشگیری و درمان است. در همین راستا این پژوهش با هدف تعیین پراکندگی و تظاهرات بالینی در بیماران بستری شده در بیمارستان شهیدبهداشتی یاسوج انجام گرفت.
این پژوهش توصیفی به صورت گذشته نگر بوده و با بررسی پرونده 57 بیمار بستری دربخش اطفال بیمارستان شهید بهشتی یاسوج که در فاصله زمانی سالهای 1378-1375 با تشخیص کالا آزار بستری شده بودند صورت گرفته است. نمونه گیری به روش آسان و مبتنی بر هدف بوده است. اطلاعات از پروندها استخراج و به کمک نرم افزار SPSS و آزمونهای آماری توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج پژوهش نشان داد که اکثریت مبتلایان (66.7 درصد) پسر و میانگین سنی نمونه ها 1.86 ± 2.67 سال بوده است. بیشترین شیوع موارد بیماری (24.5 درصد) در شهر یاسوج گزارش شده بود و بیشترین موارد ابتلاء (47.3 درصد) در فصل بهار و کمترین ابتلاء (یک درصد) در فصل زمستان بوده است. شایعترین علائم بالینی تب (84.2 درصد)، بزرگی طحال (77.2 درصد) و بزرگی کبد (75.4 درصد) گزارش گردید.
با توجه به یافته های به دست آمده لازم است مطالعات غربالگری در کودکان مناطقی و اقلیمی آنجا زمینه را برای شیوع بیماری فراهم می سازد صورت گیرد تا ضمن پیشگیری از بیماری، درمان به موقع انجام شود.

بدون شک بزرگترین بلای جامعه بشری پس از جنگ جهانی دوم، همه گیری ایدز می باشد. در حال حاضر بهترین روش مبارزه، پیشگیری از ابتلاء به آن می باشد. آگاهی کارکنان درمانی و درک آنها از عوامل خطرزای بیماری می تواند موجب ارتقاء سلامتی و جلوگیری از اشاعه بیماری شود. لذا این پژوهش با هدف تعیین آگاهی و نگرش کارکنان انجام گرفت.
این پژوهش توصیفی به صورت مقطعی است که نمونه پژوهش 140 نفر از کارکنان دو بیمارستان شهید بهشتی و امام سجاد در سال 1382 بودند که با روش نمونه گیری ساده و مبتنی بر هدف تعیین انتخاب و به وسیله پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفتند. سپس اطلاعات حاصل با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمونهای آماری توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل گردید.
نتایج پژوهش نشان داد که 72.9 درصد از نمونه ها در مورد ایدز آگاهی خوبی داشتند و 54.3 درصد از آنها نسبت به ایدز دارای نگرش مثبت بودند. 62.2 درصد از افراد منبع کسب اطلاعات را کنفرانسها، سمینارها، سرویسهای آموزشی، مجلات و جزوات بهداشتی ذکر کردند. 60.8 درصد از افراد دارای مدارک لیسانس و 63.2 درصد از افراد دارای عنوان شغلی پرستار نگرش مثبت در مورد ایدز داشتند. در ضمن 67.9 درصد از افراد با عنوان شغلی اتاق عمل در مورد ایدز بی نظیر بودند.
نتایج پژوهش نشان داد که آگاهی کارکنان درمانی در مورد ایدز خوب است اما نگرش تعداد کمتری از آنان مثبت می باشد. لذا لزوم آموزشهای مداوم و جدید جهت کارکنان درمانی احساس می شود.

با توجه به اهمیت مسئله تنظیم خانواده و در فهم وسیع تر بهداشت باروری، مطالعه حاضر به منظور تعیین سطح آگاهی دختران دانش آموز شهر شیراز از محورهای عمده بهداشت باروری انجام پذیرفت.
این مطالعه توصیفی با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ایتصادفی صورت گرفت. در مجموع 546 دانش آموز دختر سال سوم دبیرستان شهر شیراز از چهار ناحیه آموزش و پرورش در سال 1380 وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود. اطلاعات جمع آوری شده از طریق آزمونهای آماری توصیفی و نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج حاصل شده نشان دهنده آن است که در برخی زمینه ها مثل تعداد فرزندان، فاصله گذاری مطلوب بین آنها و سن مناسب برای اولین بارداری، میزان اطلاعات دانش آموزان در حد قابل قبولی قرار دارد، به طوری که میانگین سن مناسب برای بارداری 23 سال و فاصله مطلوب بین تولد فرزندان 3.7 سال محاسبه شد و 86 درصد دانش آموزان تعداد 1 یا 2 فرزند را مناسب ذکر کرده بودند، اما در زمینه نهایت سن مجاز فرزندآوری و بیماری های آمیزشی آگاهی آنها مطلوب نبوده، 28 درصد آخرین سن مجاز را بین 35 تا 50 سال عنوان کرده بودند و 31 درصد هیچ اطلاعی در مورد بیماری های آمیزشی نداشتند.
نتایج مطالعه حاضر نشان دهنده نیاز به توجه بیشتر مسئولان بهداشتی در برنامه ریزی های آموزشی مربوط به بهداشت باروری می باشد.

در مفهوم شادی حداقل سه جز اساسی عاطفی، اجتماعی و شناختی وجود دارد. جز عاطفی باعث حالات هیجانی مثبت، جز اجتماعی منجر به روابط اجتماعی گسترده و مثبت با دیگران و جز شناختی موجب برخورداری از تفکری می شود که وقایع روزمره را با خوشبینی تعبیر و تفسیر می کند. با توجه به نقش شادابی در سلامتی جسم و روان دانشجویان و معدود مطالعات انجام شده در این زمینه انجام این مطالعه ضروری به نظر رسید. این پژوهش به منظور تعیین وضعیت شادابی دانشجویان دانشکده مدیریت و اطلاع رسانی پزشکی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی ایران انجام گرفت.
برای اندازه گیری شادکامی در این پژوهش توصیفی - تحلیلی از پرسشنامه شادکامی آکسفورد که در میان پرسشنامه های شادکامی جایگاه ویژه ای دارد استفاده گردید. این پرسشنامه حاوی? ? ماده چهارگزینه ای است که گزینه های هرماده به ترتیب از صفر تا سه نمره گذاری گردید و بدین ترتیب جمع نمرات مواد? ? گانه از صفر تا? ? امکان پذیر بود. در پژوهش های متعدد انجام شده در کشورهای مختلف ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه بین? .?? تا? .?? و پایایی بازآزمایی پرسشنامه? .?? تا? .?? به دست آمد. پرسشنامه در نیمه دوم بهمن ماه? ??? بین تمام دانشجویان دانشکده که در کلاس های درس حضور داشتند توزیع گردید. نهایتا? ?? دانشجو (?? درصد دانشجویان) در تکمیل پرسشنامه ها همکاری نمودند. داده ها پس از جمع آوری به وسیله نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون آنالیز واریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
حدود? ? درصد دانشجویان تحت بررسی مرد و بقیه زن بودند. میانگین نمره شادابی دانشجویان تحت بررسی حدود? ?±? ? بود که با میانگین شادابی دانشجویان کشورهای توسعه یافته تفاوت معنی داری نداشت. بین میزان شادابی دانشجویان با سن، جنس، رشته تحصیلی، دوره تحصیلی و محل سکونت رابطه معنی داری مشاهده نگردید، درحالی که شادابی دانشجویان با علاقه به رشته تحصیلی و امید به آینده شغلی همبستگی مثبت معنی دار نشان داد.
شناساندن رشته های تحصیلی به دانش آموزان قبل از ورود به دانشگاه، امکان تحصیل در یکی از رشته های مورد علاقه در دانشگاه و امید دادن به دانشجویان می تواند در شادابی آنان موثر واقع گردد.