فهرست مطالب

مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی یزد - سال چهاردهم شماره 1 (بهار 1398)

مجله مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی یزد
سال چهاردهم شماره 1 (بهار 1398)

  • تاریخ انتشار: 1398/02/11
  • تعداد عناوین: 9
|
  • مسعود میرزایی* صفحه 1
    بدون چکیده
  • سروش نجفی نژاد*، نسترن مقبولی صفحات 2-13
    مقدمه
    برنامه های منتورینگ در ایران به خصوص در حیطه پزشکی در سال های اخیر مطرح و اجرا شده است. هدف از این مطالعه، ارائه گزارشی از ارزشیابی ارتباط بین منتور و منتی در برنامه منتورینگ دانشجویی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال تحصیلی 97-96 است.
    روش بررسی
    مطالعه انجام شده یک مطالعه مقطعی بوده و جامعه هدف آن دانشجویان پزشکی ورودی سال 96 هستند که در طرح منتورینگ به عنوان منتی ثبت نام کرده اند. داده ها از طریق پرکردن پرسشنامه محقق ساخته ،جمع آوری شد.
    نتایج
    201 نفر در ابتدای برنامه و 180 نفر نیز پرسشنامه ارزشیابی را پس از 6 ماه اجرای برنامه کامل کردند. در ویژگی های رابطه بین منتی_منتور های زن یا مرد تفاوت معناداری وجود نداشت. هرچند منتی های مرد بیشتر از زنان از منتور خود درخواست رابطه داشتند. (000/0, P=62/17X²=) بین رضایت از منتور و حیطه های مختلف پیشرفت منتی ارتباط دیده شد به طوری که قدرت این ارتباط به ترتیب در مورد پیشرفت های درسی و سازمانی بیشترین بود .(48/0 , r= 47/0 r=) بررسی منتی هایی که انتظارات آنها از منتور برآورده شده و منتی هایی که انتظاراتشان برآورده نشده بود، از نظر رضایت از منتور، تفاوت معناداری را نشان نداد. (449/, p= 758/0t=).
    نتیجه گیری
    انتظارات منتی از منتور ها بیشتر در زمینه های درسی، روانی اجتماعی و آشنایی با محیط دانشگاه و الگوسازی بود.و در ارزشیابی انجام گرفته مشخص شد که میسر گردیده و منجر به افزایش رضایت منتی از منتور نیز شده است. نتایج این مطالعه علاوه بر اینکه به اهمیت برنامه ریزی در این زمینه تاکید می کند، توجه به برآورده شدن نیاز های حمایتی منتی ها در طی برنامه را نشان می دهد.

    کلیدواژگان: موزش پزشکی، دانشجوی پزشکی، منتورینگ، ارتباط منتور-منتی
  • مرضیه معراجی، امیر حسین ضیایی، مریم عرفانی، علی اکبر فتح علی زاده، مینا نوری* صفحات 14-25
    مقدمه
    حضور در کلاس درس ارتباط تنگاتنگی با پیشرفت تحصیلی و جلوگیری از افت تحصیلی دانشجو دارد در حالی که امروزه دانشجویان تمایلی برای حضور در کلاس ندارند لذا مطالعه ای با هدف تعیین عوامل موثر در حضور در کلاس های نظری از دیدگاه اساتید و دانشجویان دانشکده علوم پیراپزشکی انجام گردید.در مطالعه توصیفی- تحلیلی 38 تن از اساتید و 447 تن از دانشجویان دانشکده علوم پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد مشارکت داشتند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساز بود که مشتمل بر دو بخش اطلاعات دموگرافیک و بررسی عوامل حضور در کلاس در 4 حوزه استاد، دانشجو، محیط فیزیکی و محتوی درس بر اساس مقیاس پنج درجه ای لیکرت تنظیم شده بود. نتایج با استفاده از نرم افزار SPSS18  مورد آنالیز قرار گرفتند.
    روش بررسی
    در مطالعه توصیفی- تحلیلی 38 تن از اساتید و 447 تن از دانشجویان دانشکده علوم پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد مشارکت داشتند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساز بود که مشتمل بر دو بخش اطلاعات دموگرافیک و بررسی عوامل حضور در کلاس شامل 25 سوال در بخش اساتید و 27 سوال در پرسشنامه دانشجویان و در 4 حوزه استاد، دانشجو، محیط فیزیکی و محتوی درس بر اساس مقیاس پنج درجه ای لیکرت تنظیم گردید. روایی محتوی پرسشنامه بعد از بررسی متون علمی مرتبط و توسط اساتید مجرب این حیطه و پایایی پرسشنامه با محاسبه آلفای کرونباخ مورد بررسی و ارزشیابی قرار گرفت. داده-های حاصل با استفاده از نرم افزار SPSS18  و آزمون های توصیفی مورد آنالیز قرار گرفتند.
    نتایج
    اساتید و دانشجویان شرکت کننده در این پژوهش به ترتیب با میانگین سنی39/9 ± 16/43 و 23/1 ± 64/21 بودند. طبق نظر اساتید و دانشجویان به ترتیب بیشترین اهمیت به روش تدریس و تسلط استاد (%7/73) و (%6/46) و کمترین اهمیت به عوامل محیطی همچون نور و حرارت (%9/7) و (%2/13) تعلق گرفت.
    نتیجه گیری
    یکی از مهمترین دلایل حضور موثر دانشجویان در کلاس های درس نظری ویژگی های مثبت اساتید می باشد، در نتیجه مدرسان می توانند با بهبود روش تدریس، بالا بردن سطح علمی و ایجاد رابطه مناسب با دانشجویان باعث حضور آنها در کلاس درس گردند.

    کلیدواژگان: روش تدریس، ارتباط موثر، کلاس درس، دانشجویان علوم پزشکی
  • حسین فیضی، هیوا محمدی*، مهیلا رحمانی، سید مجتبی احمدی صفحات 26-35
    مقدمه
    امروزه شبکه های اجتماعی به یکی از مهمترین ابزارهای ارتباطی در جهان تبدیل شده و از شهرت فراوانی برخوردار هستند و تاثیر این شبکه ها بر انگیزه پیشرفت دانشجویان امری انکارناپذیر شده است، بنابراین اطلاع از میزان و دلایل استفاده کاربران از این ابزار امری ضروری به نظر می رسد. از این رو تحقیق حاضر با هدف بررسی ارتباط استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی با انگیزه پیشرفت در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کردستان انجام شد.
    روش بررسی
    در این مطالعه مقطعی270 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کردستان در سال تحصیلی 96-95 با روش نمونه-گیری تصادفی طبقه ای مورد بررسی قرار گرفتند. داده ها با استفاده از فرم اطلاعات جمعیت شناختی، پرسشنامه شبکه های اجتماعی و انگیزه پیشرفت هرمنس جمع آوری و با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه22 تجزیه و تحلیل شدند.
    نتایج
    میانگین سن شرکت کنندگان 22/3 ± 85/21 سال بود. میانگین آزمون انگیزه پیشرفت در نمونه ها 8±78 بود، که نشان داد انگیزه پیشرفت در دانشجویان بالا بوده است. این در حالی است که نتایج آزمون اسپیرمن نشان داد، بین میزان ساعت استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی و انگیزه پیشرفت در دانشجویان رابطه آماری معنی داری وجود ندارد. اما بین ساعت مطالعه در زمان غیر از امتحان و معدل ترم گذشته با انگیزه پیشرفت تحصیلی ارتباط آماری معنی داری مشاهده شد(02/0=p).
    نتیجه گیری
    نتایج حاکی از آن است که با توجه به اینکه اکثریت دانشجویان در شبکه های اجتماعی عضویت دارند ولی استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی بر انگیزه پیشرفت تحصیلی دانشجویان تاثیری نداشت.

    کلیدواژگان: شبکه های اجتماعی، انگیزه پیشرفت، دانشجویان علوم پزشکی
  • میثم داستانی، میلاد مختارزاده*، محدثه عیدی، علی دلشاد صفحات 36-45
    مقدمه
    سواد سلامت الکترونیک مهارت جست وجو، یافتن، درک و ارزیابی اطلاعات سلامت از منابع اطلاعات الکترونیکی و به کارگیری این اطلاعات برای تشخیص یا رفع اختلال بهداشتی است. هدف پژوهش بررسی میزان سواد سلامت الکترونیک دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گناباد است.
    روش بررسی
    در این پژوهش پیمایشی- توصیفی، تعداد 430 نمونه با استفاده از فرمول برآورد یک نسبت به عنوان حجم نمونه بدست آمده است، که از دانشکده بهداشت 115 نفر، پرستاری 110 نفر، پزشکی 93 نفر، پیراپزشکی 112 نفر به صورت تصادفی و در مدت 6 ماه از شهریور 1396 تا فروردین 97 انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار جمع آوری داده ها نسخه استاندارد پرسشنامه EHEALS بود. داده های جمع آوری شده با نرم افزار SPSS 20 تجزیه و تحلیل شدند.
    نتایج
    یافته ها نشان داد سطح سواد سلامت الکترونیک %45.1 دانشجویان در وضعیت متوسط، %31.6 در وضعیت خوب و%9.1 در وضعیت خیلی خوب قرار دارد. %12.3 از دانشجویان دارای وضعیت ضعیف و %1.9 در وضعیت خیلی ضعیف بودند. نتایج آزمون تحلیل واریانس یک طرفه کروسکال والیس جهت مقایسه سطح سواد سلامت الکترونیک بین دانشکده ها نشان دهنده عدم سطح معناداری بود (P=0.270).
    نتیجه گیری
    با توجه به متوسط بودن سطح سواد سلامت الکترونیک دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گناباد؛ اطلاع رسانی در زمینه دسترسی به اطلاعات سلامت آنلاین، قابل فهم و معتبر و آموزش ارزیابی اطلاعات سلامت تحت وب، از سوی مراجع اصلحی مانند وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در بالا رفتن سطح سواد سلامت و سواد سلامت الکترونیک افراد موثر خواهد بود.

    کلیدواژگان: سواد سلامت الکترونیک، اطلاعات سلامت تحت وب، دانشجویان
  • آمنه مرزبان، وحید رحمانیان، مریم ایاسی، سمانه دلاوری، مهران برزگران* صفحات 46-55
    مقدمه
    عوامل محیطی مانند دما، رطوبت و نور می توانند بر محیط یادگیری و کیفیت آموزش مداوم تاثیر بگذارند. لذا این مطالعه با هدف بررسی عوامل اکولوژیک موثر بر تمرکز در کلاس درس از دیدگاه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان در سال تحصیلی 79 انجام شد.
    روش بررسی
    این پژوهش به صورت توصیفی-مقطعی برروی 400 نفر دانشجو انجام شد. روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای بود. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه استاندارد دو قسمتی ویژگی های جمعیت شناختی و عوامل اکولوژیک موثر بر تمرکز 29 سوالی بود. داده- ها با استفاده از شاخص های پراکندگی مرکزی (فراوانی، درصد فراوانی، میانگین و انحراف معیار)، تی تست مستقل و آنالیز واریانس یک طرفه در نرم افزار SPSS24 تجزیه و تحلیل شد
    نتایج
    به ترتیب میانگین و انحراف معیار نمره نظرات دانشجویان در مورد عوامل اکولوژیک موثر بر تمرکز در کلاس درس در سه حیطه مربوط به استاد، دانشجو و محیط به ترتیب 54/1±10/2 ، 56/1±20/2 و 48/1±69/3 بدست آمد. بین میانگین نمره نظرات دانشجویان در حیطه محیط در دو جنس اختلاف آماری معناداری مشاهده شد (02/0=P).
    نتیجه گیری
    نتایج نشان داد با برنامه ریزی زمانی مناسب و برگزاری جلسات مشترک بین اساتید و دانشجویان و مسئولان امور آموزشی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان و پشتیبانی و اخذ نظرات دانشجویان می توان در جهت ارتقاء شرایط اکولوژیک موثر بر تمرکز در کلاس درس گام موثری برداشت.

    کلیدواژگان: اکولوژیک، کلاس درس، تمرکز، یادگیری، دانشجو
  • روح الله عسکری، سیما رفیعی، محمد رنجبر، محسن پاکدامن، فاطمه سپاسه* صفحات 56-65
    مقدمه
    نظام های آموزشی محور توسعه ی هر کشوری به شمار می آیند. از این رو، ارزیابی عملکرد گروه های آموزشی به عنوان بدنه ی اصلی نظام های آموزشی یکی از مسئولیت های مهم مدیران و مسئولان دانشگاهی برای حفظ و یا ارتقای آموزش عالی است. لذا پژوهش حاضر با هدف ارزیابی عملکرد گروه های آموزشی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده ها انجام شده است.
    روش کار
    پژوهش حاضر از نوع توصیفی - کاربردی بوده که به صورت مقطعی عملکرد گروه های آموزشی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد را در طی سال های 1391الی 1394 با استفاده از مدل تحلیل پوششی داده ها و با نرم افزار Deap نسخه 2.1مورد ارزیابی قرار داده است. در مدل مذکور، متغیرهای ورودی تعداد دانشجویان، تعداد اعضای هیئت علمی و کارشناسان گروه و متغیرهای ستانده تعداد مقالات چاپ شده، طرح های پژوهشی مصوب، تعداد کتب تالیف شده، تعداد فارغ التحصیلان، میزان رضایت دانشجویان، میانگین معدل فارغ التحصیلان به عنوان شاخص های اصلی عملکرد در نظر گرفته شد.
    یافته ها
    %57 از گروه های آموزشی (4گروه) کارا و دارای بازدهی ثابت نسبت به مقیاس ومابقی گروه ها (%43) دارای بازدهی کاهنده نسبت به مقیاس بودند. گروه های آموزشی مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی -تغذیه- مهندسی بهداشت محیط نیز به عنوان الگوهای مرجع گروه های ناکارا مشخص شدند.
    نتیجه گیری
    ارتقای کیفیت عملکرد دانشگاه ها در گرو گروه های آموزشی توانمند و شایسته است لذا گروه های آموزشی ناکارا می-بایست با الگو قراردادن گروه های مرجع کارا گامی موثر در راستای افزایش ستانده های خود و برخوردار شدن از عملکردی کارا بردارند.

    کلیدواژگان: ارزیابی عملکرد، تحلیل پوششی داده ها، گروه های آموزشی، کارایی
  • نامه به سردبیر
  • احمد کلاته ساداتی، کامران باقری لنکرانی* صفحات 66-69
  • سیدعلی حزنی، محمد حکاک*، حجت وحدتی، امیر هوشنگ نظر پوری صفحات 70-72
|
  • Masoud Mirzaie* Page 1
    No abstract
  • Soroush Najafinejad*, Nastaran Maghbouli Pages 2-13
    Introduction Mentoring programs have been planned and executed in Iran particularly in the field of medicine. This study aims to evaluate mentor-mentee relationship in mentoring program at Faculty of Medicine of Tehran University of Medical Science in the 2017-2018 academic year.
    Methods
    This cross sectional study was conducted on all year one medical student enrolled at TUMS in 2017 who attended in mentoring program as a mentee. Data is collected via self-designed questionnaire.
    Result
    210 and 180 persons answered the first and second questionnaire respectively. There was no significant relation between gender of mentor-mentee and features of relationship, although male mentees asked their mentors to visit more than female mentees. (P= 0.000, X ²= 17.62). Significant correlation has been seen between mentee's satisfaction of mentor and any different aspect of mentee's improvement, education (r=0.48) and adaptation to academic environment (r= 0.47). There is not a significant difference in mentees satisfaction between mentees who reached their expectations and mentees who did not (p= 0.758, t= 0.449).
    Conclusion
    This study shows that planning for preparing an efficient structure for mentor-mentee relationship is important, and recommends paying more attention to support new students by introducing the mentoring program to them.
    Keywords: Medical education, medical student, mentoring, mentor-mentee relationship
  • Marzie Meraji, Amirhosein Ziaee, Maryam Erfani, Aliakbar Fathalizdeh, Mina Nouri* Pages 14-25
    Introduction
    The presence in the classroom is closely linked to academic achievement and the prevention of student academic failure. This is while students are unwilling to attend class today. Therefore, study was conducted to determine the effective factors in their absence from the theoretical classes from the viewpoint of faculty members and students of Paramedical Sciences Faculty.
    Methods
    : In this descriptive-analytical study, 38 faculty members of Paramedical Sciences Faculty of Mashhad University of Medical Sciences and 447 students was participated The data gathering tool was a researcher-made questionnaire that it was included two parts of demographic information and attendance factors in the class including 25 questions in the faculty' questionnaire and 27 questions in the students' questionnaire and in the four areas of teacher, the student, the physical environment and  the content of course which were based on Likert scale.  The content validity of the questionnaire was evaluated after reviewing the relevant scientific texts and by qualified professors in this area and reliability of the questionnaire was calculated by Cronbach's alpha. Data were analyzed using SPSS18 software and descriptive tests.
    Result
    The professors and students participating in this study were with an average age of (43.16 ± 9.39) and (21.64 ± 1.21). According to the opinion of faculty members and students, the most important factors were the teacher's teaching and mastery (73.7%) and (46.6%), respectively,  The least importance was attached to environmental factors such as light (7.9%) and heat (13.2%).
    Conclusion
    One of the most important reasons for the effective presence of students in theoretical classes is the positive qualities of professors, As a result, they can improve their teaching methods, raise their level of science, and create an appropriate relationship with students so interested them present in the classroom.
    Keywords: Teaching method, Effective relationship, classroom, Medical students
  • Hossein Feyzi, Hiwa Mohammadi*, Mahila Rahmani, Seyed Mojtaba Ahmadi Pages 26-35
     
    Introduction
    Social networks are the most important means of communication in the societies as well as in the world.social networks among students is very essential. This study was conducted to investigate the relationship between the use of social networks with the motivation of academic achievement among students of Kurdistan University of Medical Sciences.
    Methods
    In this cross-sectional study 270 students of Kurdistan University of Medical Sciences during the academic year of 2017-18 were selected through stratified random sampling. Data were collected using demographic information form, social networks questionnaire, and Hermann's academic achievement motivation. Data was analyzed using SPSS software version 22.
    Result
    The mean age of the participants was 21.9 ± 3.2 years. In general, the average score of motivation for progress in the samples was 78.0 ± 8.0, indicating that the motivation for academic achievement was high among students. However, the results of the Spearman test showed that there is not a significant statistical relationship between the time spent using virtual social networks and the motivation for academic achievement in students.
    Conclusion The results indicate that considering the majority of students are members of social networks, the use of virtual social networks did not affect students' achievement motivation.
    Keywords: Social Networks, Achievement Motivation, Students of Medical Sciences
  • Meisam Dastani, Milad Mokhtarzadeh*, Mohaddeseh Eydi, Ali Delshad Pages 36-45
    Introduction
    Electronic health literacy is the skill to seek, find, understand and evaluate health information from electronic information sources and utilize this information to determine or resolve specific health problems. This study investigates the level of electronic health literacy in students of Gonabad University of Medical Sciences.
    Methods
    In this descriptive research, 430 students were selected randomly.115 students were from the Faculty of Public Health, 110 from the Faculty of Nursing, 93 from Faculty of Medicineand 112 from the Faculty of Paramedicine were selected and interviwed during six months from August 2018 to March 2019. The data collection tool was the Persian version of the EHEALS questionnaire. The obtained data were analyzed using SPSS-V. 20.
    Result
    The findings indicated that the level of electronic literacy in 45.1% of students was moderate, in 31.6% was good and in 9.1% students was very good. 12.3% of the students had poor health literacy and 1.9% had a very poor level of electronic health literacy (P=0.270).
    Conclusion
    To improve the level of electronic health literacy of students of Gonabad University of Medical Sciences we recommend informing them about having access to online, comprehensive and validated online health information, and training them on web health information assessment
    Keywords: Electronic Health Literacy, Internet Health Information, Students
  • Ameneh Marzban, Vahid Rahmanian, Maryam Ayasi, Samaneh Delavari, Mehran Barzegran* Pages 46-55
    Introduction
    Environmental factors such as temepertature, humidity and light can affect learning environment and consecuently learning quality. This study aimed to investigate the ecological factors affecting concentration in the classroom from the viewpoints of students of Hormozgan University of Medical Sciences.
    Methods
    This cross-sectional study was conducted on 400 students using stratified random sampling method. The data collection tool was a two-part standard two-part questionnaire of demographic characteristics and ecological factors influencing the concentration including 29 questions. Data were analyzed using SPSS24 software using central scatter indicators (frequency, frequency, mean and standard deviation), independent t-test and one-way ANOVA.
    Result
    The mean and standard deviation of student's score on the ecological factors affecting concentration in the classroom in three areas related to the teacher, the student and the environment were 3.69 ± 1.48, 4.20 ± 1.56 and 3.10 ± 1.54. There was a significant difference between the mean scores of students' opinions about environmental factors in both sexes (P = 0.02).
    Conclusion
    The results showed that, by planning and holding joint meetings between the professors, students and educational officials of Hormozgan University of Medical Sciences, effective steps canbe taken to improve the environmental conditions affecting concentration in the classrooms
    Keywords: ecological, classroom, concentration, learning, student
  • Roohollah Askari, Sima Rafiei, Mohammad Ranjbar, Mohsen Pakdaman, Fatemeh Sepaseh* Pages 56-65
    Introduction
    In every country, educational systems are regarded as the axes of development. Therefore, evaluating different academic departments as the main parts of educational systems is one of the most important responsibilities for university managers and authorities This study aimed at evaluating educational performance of all departments at the School of Health, a University of Medical Sciences using Data Envelopment Analysis technique in a time period of 2012-2015.
    Methods
    This descriptive, cross-sectional study evaluated the performance of the School of Health departments from 2012 to 2015 using Data Envelopment Analysis technique and Deap version 2.1.
    Results
    The study findings revealed that 57% of the academic departments were efficient and had constant returns to scale (CRS) while others (43%) had decreasing returns to scale (DRS). The Departments of Health Care Management, Nutrition, and Environmental Health were mentioned as reference groups for those inefficient ones.
    Conclusion
    Improving the quality of universities' performance depends greatly on competent and well-organized academic departments. Thus inefficient departments should benchmark reference groups to increase their output and promote the performance.

    Keywords: Performance evaluation, DEA, Academic department, Efficiency
  • Ahmad Kalateh Sadati, Kamran Bagheri Lankarani* Pages 66-69
  • Seyed Ali Hozni, Mohammad Hakkak*, Hojat Vahdati, Amir Hoshang Nazarpouri Pages 70-72