نشریه مطالعات محیط زیست، منابع طبیعی و توسعه پایدار
پیاپی 7 (بهار 1398)

امروزه رنگ ها از مهمترین آلاینده های پساب های صنعتی بشمار می روند که موجب به خطر انداختن سلامت موجودات زنده و از بین رفتن محیط زیست می گردند. بنابراین تصفیه فاضلاب ها و حذف آلاینده ها برای حفظ سلامت بشر و که در صنایع داروسازی، آرایشی و نساجی و . . . بکار می رود، ماده B محیط زیست اهمیت به سزایی دارد. رنگ رودامین ای با ساختار پیچیده و دارای اثرات سرطان زایی و سمیت شدید می باشد. بدین ترتیب حذف این رنگ قبل از ورود پساب کارخانه های مربوطه به محیط زیست ضروری است. از خواص مهم سیلیکا آیروژل توانایی اصلاح کردن آن با گروه های عاملی آلی و معدنی می باشد. چرا که سیلیکا آیروژل ها شکننده بوده در نتیجه اصلاح آنها با پلیمر موجب افزایش قدرت مکانیکی آنها می گردد. هدف از این مطالعه تهیه نانو کامپوزیت سیلیکا آیروژل اصلاح شده با پلیمر به همراه گرافن اکسید برای حذف ترکیبات سمی از جمله رنگ ها از پساب های صنعتی می باشد. سیلیکا آیروژل از سیلیکات سدیم به روش سل-ژل تهیه و توسط پلی اتیلن گلیکول اصلاح و نهایتا با گرافن اکسید پوشانده شد. شرایط بهینه حذف رنگ توسط روش پاسخ سطح (RSM) با سه متغیرpHزمان تماس و دوز جاذب مورد بررسی قرار گرفت. میزان حذف رودامینB توسط نانو کامپوزیت سنتز شده به وسیله دستگاه اسپکتروفتومتری در طول موج 553 nm اندازه گیری میگردید. بهترین شرایط حذف برای رنگ مورد نظر PH= 3 مقدار جاذب15/0 g و زمان تماس 150 دقیقه بدست آمد. ساختار مورفولوژی نانو کامپوزیت سیلیکاآیروژل– پلی اتیلن گلیکول به همراه گرافن اکسید توسط تکنیک های SEM و FT-IR مورد بررسی قرار گرفتند.

با توجه به اولویت توسعه انسانی در بیشتر مدل های توسعه اقتصادی، فرهنگ به عنوان عنصر اساسی توسعه جامع بررسی شده است و توسعه فرهنگی جز جداییناپذیر از فرایند توسعه ملی محسوب میگردد. به گفته مقام معظم رهبری » فرهنگ « مهمترین و اصلیترین بخشی که میتواند جامعه ایرانی را متحول کند و به سمت اهداف انقلاب اسلامی ببرد است. درواقع اصلاح جامعه بدون اصلاح فرهنگ آن میسر نیست. تلاش های اقتصادی و اجتماعی زمانی میتوانند شاهد مقصود را در آغوش بگیرند که الزامات مورد نظر آنها در فرهنگ جامعه نهادینه شده باشد. شاید بدین دلیل بوده که به تعبیر رهبر معظم انقلاب"فرهنگ" از اقتصاد هم مهمتر است. لذا در این مقاله مروری با مطالعه اسناد کتابخانه ای و اینترنتی ضمن طرح مباحث کلی پیرامون فرهنگ؛ همچون تعریف و مفهوم فرهنگ و تشریح عناصر مربوط به آن به بررسی با توجه به اولویت توسعه انسانی در بیشتر مدلهای توسعه اقتصادی، فرهنگ به عنوان عنصر اساسی توسعه جامع بررسی شده است و توسعه فرهنگی جز جدایی ناپذیر از فرایند توسعه ملی محسوب میگردد. به گفته مقام معظم رهبری » فرهنگ « مهمترین و اصلی ترین بخشی که میتواند جامعه ایرانی را متحول کند و به سمت اهداف انقلاب اسلامی ببرد است. درواقع اصلاح جامعه بدون اصلاح فرهنگ آن میسر نیست. تلاشهای اقتصادی و اجتماعی زمانی می توانند شاهد مقصود را در آغوش بگیرند که الزامات مورد نظر آنها در فرهنگ جامعه نهادینه شده باشد. شاید بدین دلیل بوده که به تعبیر رهبر معظم انقلاب"فرهنگ" از اقتصاد هم مهمتر است. لذا در این مقاله مروری با مطالعه اسناد کتابخانه ای و اینترنتی ضمن طرح مباحث کلی پیرامون فرهنگ؛ همچون تعریف و مفهوم فرهنگ و تشریح عناصر مربوط به آن به بررسی دیدگاه مقام معظم رهبری نسبت به فرهنگ و اهمیت و ضرورت آن در جامعه پرداخته شده است.

رشد جمعیت و کمبود منابع آبی در دسترس، بشر را ناگزیر به ذخیره منابع آب سطحی از طریق احداث سدها نموده است. هدف از این مطالعه ارزیابی تاثیرات عدم ملاحظات توسعه ی پایدار در طراحی و ساخت سد داریان میباشد. این مطالعه از نوع مروری و به روش مشاهده مستقیم و اسناد کتابخانه ای انجام شده است. نتایج بررسی منابع داخلی و خارجی حاکی از نقش های متفاوت احداث سد در مناطق مختلف میباشد. نتایج کلی این مطالعه بیانگر این واقعیت است که ایجاد سد مذکور دارای اثرات مثبت آنچنانی نبوده است. پیامدهای منفی طولانی مدت مانند تخریب محیط زیست، زمینهی ایجاد ایجاد نابرابری و بی عدالتی در بین ساکنان منطقه مورد نظر از لحاظ دسترسی به منابع آبی، از بین رفتن گونه های زیست محیطی و جانداران در برخی مناطق، تشدید مهاجرت ساکنان منطقه و مواجه شدن با کم آبی در مناطق پایین دست یا بالا دست اشاره کرد. در راستای رسیدن به توسعه پایدار ارزیابی قبل از اجرا، حین اجرا و بهره برداری در برنامه سدسازی بایستی از اولویت ها باشد.

پژوهش پیش رو با هدف بررسی چگونگی توزیع پوشش جنگلی در پهنه های توپوگرافیک در شهرستانهای استان چهارمحال و بختیاری، طی سه مرحله به انجام رسیده است. در مرحله اول ترسیم نقشه پراکنش جنگلهای استان به
تفکیک هر شهرستان در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی با استفاده از نقشه پوشش گیاهی موجود در استان و نقشه مرز سیاسی شهرستانها به انجام رسید. در مرحله دوم تفکیک پهنه های توپوگرافیک استان دشت، تپه ماهور، کوهپایه و کوهستان به تفکیک شهرستان با بهره گیری از مدل طبقه بندی ارتفاعی صورت گرفت و در نهایت سطوح جنگل در هر پهنه توپوگرافیک با منطبقکردن دو نقشه پوشش گیاهی و پهنه های توپوگرافیک برآورد گردید. نتایج این پژوهش نشانداد که شهرستان لردگان بیشترین وسعت جنگل های استان را دارا میباشد و سهم 48/8 درصدی از جنگلهای استان را به خود اختصاص داده است و پس از آن شهرستان کوهرنگ با 22 درصد، شهرستان اردل با 20/3 درصد، شهرستان کیار با 3/10 3 درصد و شهرستان بروجن با 0/6 0 درصد در مرتبه بعدی قرار دارند. بیشترین وسعت جنگلها نیز در پهنه های کوهپایه استان قرار دارند و وسعتی برابر 183452 هکتار  55 درصد از جنگلهای استان را به خود اختصاص داده است. کمترین وسعت جنگلهای استان در پهنه دشت قرار دارند که تنها 5 درصد از وسعت جنگل های استان را شامل میشود

ارزیابی اثرات محیطزیستی یکی از روش های مقبول برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار است و میتواند به عنوان یک ابزار برنامهریزی در دسترس مدیران و تصمیم گیران قرار گیرد تا بر اساس آن بتوانند اثرات بالقوهای که در نتیجه اجرای پروژه عمرانی و توسعه پدیدار می شود را شناسایی نموده و اقداماتی منطقی جهت رفع یا کاهش آنها ارائه نمایند. سدها یکی از سازه های مهم در سیستم های انتقال و منابع آب میباشند که دارای اثرات مثبت و منفی بر روی محیطزیست می باشند، در این پژوهش اثرات محیطزیستی احداث و بهره برداری از سد ورزقان مورد بررسی قرار گرفت، در این راستا ابتدا محدوده بلافصل، اثرات مستقیم و غیرمستقیم تعیین گردید، در ادامه فعالیت های پروژه تعیین گردید و اثر فعالیت ها بر فاکتورهای محیطزیست در دو حالت اجرا و عدم اجرا طرح پیش بینی گردید، در ادامه ارزیابی اثرات محیطزیستی دو گزینه اجرا و عدم اجرا سد ورزقان با استفاده از ماتریس ICOLD انجام شد. در این راستا پس از تشکیل ماتریس، ارتباط متقابل هر فعالیت با هر فاکتور محیطزیستی اثرپذیر در فصل مشترک آن (سلول ذیربط) تعیین گردید، بر اساس روش پیشنهادی ICOLD این ارتباط باید از چند جنبه شامل؛ نوع کیفیت، شدت اهمیت و ویژگی های پیامدها بررسی گردد، نتایج نشان میدهد که با در نظر گرفتن اقدامات اصلاحی اجرای طرح مورد مطالعه موجب بروز 72 امتیاز مثبت و 67 امتیاز منفی بر محیطزیست منطقه مورد مطالعه خواهد شد، همچنین عدم اجرای طرح مورد مطالعه دارای 22 امتیاز منفی خواهد بود، بنابراین اجرای طرح مورد مطالعه (5+ امتیاز) نسبت به عدم اجرا آن) 22 - امتیاز(دارای ارجحیت میباشد.

شهر تهران از دیرباز و پیش ازانتخاب آن به عنوان پایتخت در دوران قاجاریه منطقه ای خوش اب وهوا شهرت داشت و دارای باغات سرسبز بسیار بود. در پی گسترش شتاب روند شهر نشینی ، مشکلات گوناگونی رخ داد و وسعت تهران در طول 200 سال از حدود 5 کیلومتر مربع به 750 کیلومتر مربع رسید این گسترش غیر اصولی . که باعث اتخاذ تدابیر ویژه و بهره گیری از ترفندهایی خاص مدیریتی در جهت ساماندهی فضای سبز و پیشگیری از نابودی طبیعت درون شهری لازم وضروری کرد. در همین راستا ، طرح ایجاد تشکیلاتی به نام اداره باغات ارائه و در سال 1339 به اجرا در آمد. با توجه به اینکه منطقه 6 به عنوان قلب مناطق 22 گانه تهران در بین چندین بزرگراه محصور شده، اهمیت بررسی موضوع فضای سبز در آن بعنوان بهترین راهکارجهت کاهش آلودگی صوت و هوا بسیار قابل توجه است. در این تحقیق نواحی یک و چهار به لحاظ فضای سبز موجود مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته اند. علت این انتخاب سرانه فضای سبز موجود و البته تفاوت بافت شهری این دو ناحیه است. با وجود اینکه بررسی سرانه فضای سبز موجود در دو ناحیه با استاندارد جهانی و براساس اقلیم تهران صورت گرفته است اما شایان ذکر است به علت تنوع و تعدد آمار و اطلاعات موجود ، دستیابی به ارقام دقیق امری غیرممکن است.با این اوصاف سعی شده تا پژوهش پیش رو با درصد بالای اطمینان انجام پذیرد. سرانه فضای سبز در هر ناحیه با توجه به ئسعت و جمعیت محاسبه شد و در نهایت راهکارهای خاص مدیریتی جهت بهبود وضعیت فضای سبز دو ناحیه با تکیه بر مطالعات میدانی ارائه گردید.