فهرست مطالب

پژوهشنامه مالیات
سال بیست و ششم شماره 88 (زمستان 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/12/10
  • تعداد عناوین: 8
|
  • احمد چهرقانی*، منصور زرا نژاد صفحات 7-42
    هدف از نگارش مقاله حاضر بررسی اثرات اقتصادی اصلاح قانون مالیات بر ارزش افزوده در ایران می باشد. روش تحقیق از نوع کمی است و برای تجزیه و تحلیل از مدل استاندارد تعادل عمومی قابل محاسبه (CGE) پیشنهادی لافگرن و همکاران (2002) استفاده می شود. داده های تحقیق برگرفته از جدیدترین ماتریس حسابداری اجتماعی (SAM) ایران در سال 1390 است که توسط مرکز پژوهش های مجلس تهیه شده است. داده ها در قالب مدل تحقیق و با استفاده از نرم افزار GAMS تجزیه و تحلیل می گردند. نتایج حاصل گویای آن است که اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده موجب افزایش درآمدهای مالیاتی و افزایش درآمد دولت، افزایش پس انداز کل، افزایش سرمایه گذاری کل و افزایش جذب کل می شود. از سوی دیگر، اجرای این قانون، افزایش تورم، کاهش تولید ناخالص داخلی و کاهش درآمد و مخارج مصرفی خانوارها را در پی دارد. با توجه به غالب بودن اثرات مثبت به اثرات منفی، اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده در دوره آزمایشی نسبتا موفقیت آمیز بوده است.
    کلیدواژگان: مالیات بر ارزش افزوده، ماتریس حسابداری اجتماعی (SAM)، الگوی تعادل عمومی قابل محاسبه (CGE)، نرخ مالیات، سیاست های مالیاتی
  • سهیلا آزادپور*، ابراهیم التجایی، بیژن باصری صفحات 43-63
    یکی از مهم ترین دغدغه های اقتصاددانان، شناسایی عوامل موثر بر رشد اقتصادی است. در این میان، عوامل نهادی اهمیت به سزایی دارند. این مقاله به بررسی تجربی اثر پیچیدگی مالیاتی، در جایگاه یک عامل نهادی تعیین کننده رشد اقتصادی در 42 کشور نسبتا توسعه یافته تر در دوره زمانی 2008 تا 2016 می پردازد. متغیرهای پیچیدگی مالیاتی شامل زمان لازم برای پرداخت های مالیاتی، تعداد پرداخت های مالیاتی و فاصله تا مرز یا سهولت پرداخت مالیات، زیرشاخص های نماگر «پرداخت مالیات» هستند که داده های آنها هر سال زیر عنوان گزارش «پرداخت مالیات» در بخش شاخص های فضای کسب وکار توسط بانک جهانی منتشر می شود. انتخاب کشورهای توسعه یافته تر از این رو صورت گرفته که داده های پیچیدگی مالیاتی انتشار یافته درباره این کشورها نسبت به سایر کشورها قابل اتکاتر است. برآورد الگو با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) انجام شده است. یافته ها نشان می دهند که پیچیدگی مالیاتی اثر منفی بر رشد اقتصادی کشورهای مورد مطالعه دارد. به دیگر سخن، هرچه نظام مالیاتی پیچیده تر باشد، رشد اقتصادی در این گروه کشورها کمتر خواهد بود.
    کلیدواژگان: پیچیدگی مالیاتی، رشد اقتصادی، فضای کسب وکار، مالیات، برآوردگر گشتاورهای تعمیم یافته
  • مهدی سبک رو*، ارمان بهراد، سید محمد طباطبایی نسب صفحات 65-92
    با اجرا و پیاده سازی طرح جامع مالیاتی توسط سازمان امور مالیاتی کشور، برای نیل به اهداف طرح، این سازمان بیش از هر زمان دیگری نیازمند همراهی و هم سویی نظام مدیریت منابع انسانی خود خواهد بود؛ در این راستا، با استفاده از مدل های شایستگی می توان به رویکردی یکپارچه و هماهنگ برای طراحی زیرسیستم های مدیریت منابع انسانی دست یافت. این تحقیق با هدف تدوین مدل شایستگی های روسای گروه های مالیاتی طراحی شد. تحقیق در پارادایم تفسیری جای گرفته، از استراتژی پایه ور استفاده نموده، و از منظر هدف تحقیقی- اکتشافی محسوب شده و از منظر نتیجه، تحقیقی توسعه ای و از منظر نوع داده ها نیز در زمره تحقیقات کیفی قرار می گیرد. جهت گردآوری اطلاعات مورد نیاز از ابزارهای مطالعات آرشیوی، مصاحبه و پرسشنامه استفاده شده است. برای استخراج اطلاعات از داده های حاصل از مصاحبه، از تحلیل محتوا و از روش های کیفی تحلیل محتوا استفاده شد. جامعه آماری تحقیق شامل مدیران بخش ستاد سازمان، خبرگان موضوعی، کارشناسان و مدیران عملیاتی استان ها بوده است. نمونه گیری هدفمند بوده و با استفاده از روش گلوله برفی 10 نفر از میان جامعه آماری انتخاب شدند. در طراحی مدل، فرایند برنامه ریزی مقدماتی، انجام مصاحبه ها و تدوین فهرست اولیه شایستگی ها، مقایسه فهرست به دست آمده با فهرست ها و الگوهای شایستگی موجود، ارائه تعریف از مفاهیم شایستگی و تدوین فهرست تلفیقی، ارزیابی و پالایش فهرست شایستگی ها توسط گروه خبرگان و درنهایت طراحی مدل شایستگی ها طی شد. در نهایت، سه حوزه شایستگی های کارکرد حرفه ای، رفتاری و زمینه ای با 49 مفهوم شایستگی در قالب یازده مقوله شناسایی شدند و مدل این شایستگی ها ارائه شد.
    کلیدواژگان: شایستگی، رئیس گروه مالیاتی، مدل شایستگی، سازمان امور مالیاتی کشور
  • شادی شاهوردیانی، افشین فرهمند*، حجت الله موسی پور صفحات 93-116
    مالیات از جمله عوامل موثر بر تصمیمات و استراتژی های شرکت ها و تصمیم گیرندگان در شرکت های خانوادگی کوچک و متوسط می باشد. مبانی نظری و شواهد تجربی مبین آن است که سازه های قدرت، تجربه و فرهنگ  اعضای خانواده این شرکت ها می توانند از عوامل تاثیر گذار در عدم تمکین مالیاتی تلقی شود. بنابراین هدف اصلی این مطالعه تعیین اثرات سازه های قدرت، تجربه و فرهنگ اعضای خانواده شرکت های خانوادگی بر عدم تمکین مالیاتی است. جامعه آماری این تحقیق شرکت های کوچک و متوسط خانوادگی در استان تهران می باشد.  داده ها توسط پرسش نامه و به روش آسان و در دسترس جمع آوری شده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان داد که مالکیت و مدیریت خانواده بر کسب و کار تاثیر منفی بر عدم تمکین مالیاتی شرکت های خانوادگی دارد. تجربه نسل خانوادگی مسئول کسب و کار بر عدم تمکین مالیاتی شرکت های خانوادگی تاثیر مثبت و معنی دار دارد و فرهنگ، یعنی تطبیق ارزش های خانواده با فرهنگ کسب و کار بر عدم تمکین مالیاتی شرکت های خانوادگی تاثیر مثبت و معنی دار  دارد. این مطالعه با توجه به برخی از عوامل بارزتر از شرکت های خانوادگی کوچک و متوسط که در آنجا تاثیر مشخصات مدیریت خانواده، نسل خانواده و ارزش های خانوادگی می توانند عوامل تعیین کننده اصلی از سیاست های مالیاتی آنها باشند، به درک ناهمگونی های رفتار مالیاتی در میان شرکت های خانوادگی کمک می نماید.
    کلیدواژگان: قدرت، تجربه، فرهنگ، عدم تمکین مالیاتی و شرکت های خانوادگی
  • ابوالقاسم محمدنژاد عالی زمینی*، زهرا پور زمانی، فرخ عسکری صفحات 117-133
    یکی از مهمترین مشکلات و چالش های نظام مالیات بر ارزش افزوده، شکل گیری شرکت های کاغذی و فاقد اعتبار می باشد که زیان های مالی فراوانی را برای نظام مالیاتی کشور به همراه داشته است. شرکت های کاغذی روی کاغذ  بوده و هیچ فعالیت اقتصادی واقعی ندارند، اخلال در نظم اقتصادی جامعه ایجاد می کنند و مانع شفاف شدن وضعیت اقتصادی می شوند، و با فروش فاکتور های صوری، اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده را با اختلال و فعالان اقتصادی را با چالش سرمایه در گردش روبه رو می کنند.هدف اصلی پژوهش حاضر،  شناسایی عوامل شکل گیری  شرکت های کاغذی و رابطه آن با ریسک حسابرسی مالیات بر ارزش افزوده است این تحقیق، توصیفی- پیمایشی و از نوع همبستگی است و در آن از روش مدل معادلات ساختاری برای تحلیل استفاده شده است.بدین منظور برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه های محقق ساخته برای شرکت های کاغذی، فروش غیر واقعی و ریسک حسابرسی استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق، مدیران و کارشناسان و شرکت های فراخوان مرحله اول ثبت نام نظام مالیات بر ارزش افزوده اداره کل امور مالیات بر ارزش افزوده شهر تهران می باشد. یافته ها نشان از معنادار بودن تاثیر شر کت های کاغذی بر ریسک حسابرسی مالیات بر ارزش افزوده دارد و نمودار در حالت استاندارد نیز نشان می دهد که شرکت های کاغذی 82 درصد ریسک حسابرسی مالیات بر ارزش افزوده را تبیین می نماید و همچنین رد پای شرکت های کاغذی در97 درصد معاملات مشکوک مشهود می باشد و مدیران می توانند با طراحی شرایط مناسب و بهبود راهکارهای شناسایی شرکت های کاغذی، ریسک حسابرسی مالیات بر ارزش افزوده را کاهش دهند.
    کلیدواژگان: شرکت های کاغذی، ریسک درآمد، ریسک اعتبار، ریسک حسابرسی مالیاتی
  • علیرضا معطوفی*، محمود نجاری صفحات 135-155
    مالیات یکی از عوامل انگیزشی در بسیاری از تصمیم گیری ها است. تحقیقات اخیر نشان می دهند، فعالیت های مدیریت منحصرا در جهت کاهش مالیات شرکت از طریق سیاست های تقلیل دهنده مالیاتی می باشد. به منظور بررسی این امر در این پژوهش رابطه یکی از ویژگی های مدیرعامل (دوره تصدی) و برنامه ریزی مالیاتی مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کاربردی و از نظر روش اجرا، توصیفی- همبستگی و از نظر نوع داده ها، کمی می باشد. در این پژوهش برای جمع آوری داده های مربوط به متغیرهای پژوهش از صورت های مالی حسابرسی شده استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد و برای تعیین نمونه پژوهش از روش غربالگری طی بازه زمانی سال 1391 تا 1395 استفاده شده است. همچنین از مدل رگرسیون چندگانه جهت تجزیه و تحلیل داده ها بهره گرفته شد. نتایج پژوهش نشان می دهد، رابطه منفی و معنادار بین دوره تصدی مدیرعامل و برنامه ریزی مالیاتی وجود دارد.
    کلیدواژگان: دوره تصدی مدیرعامل، برنامه ریزی مالیاتی، نرخ موثر مالیات، نرخ موثر مالیاتی نقدی
  • دلیر ناصرآبادی*، بابک جمشیدی نوید، علی اصغر طاهرآبادی، مهرداد قنبری صفحات 157-185
    یکی از مهمترین مشکلات نظام مالیاتی در عمده کشورهای دنیا، فرار مالیاتی است. فرار مالیاتی عبارت از هر گونه تلاش غیرقانونی به منظور نپرداختن مالیات است؛ در تحقیق حاضر عوامل موثر بر فرار مالیاتی از دیدگاه خبرگان با استفاده از روش دلفی استخراج گردید که بر این اساس تعداد 29 عامل شناسایی و از بین عوامل شناسایی شده با توجه به قابلیت اندازه گیری تعداد 16 عامل استخراج نهایی گردید. جامعه آماری شامل شرکت های فعال دارای پرونده در 42 اداره کل امور مالیاتی سطح کشور بوده که بر اساس جدول مورگان تعداد 400 شرکت به عنوان نمونه برای عملکرد سال 1391 انتخاب گردید. داده های استخراج شده بر اساس روش های رگرسیون خطی چند متغیره و همچنین شبکه های عصبی مصنوعی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت که هر دو روش بیانگر تاثیر عوامل شناسایی شده بر فرار مالیاتی شرکت ها بوده است. در مرحله بعدی کارایی هر یک از تکنیک های رگرسیون خطی چند متغیره و شبکه عصبی مصنوعی مورد بررسی قرار گرفت که نتایج آن بیانگر کارایی بیشتر شبکه های عصبی مصنوعی در مقایسه با رگرسیون خطی چند متغیره بوده است. بر این اساس کارایی رگرسیون خطی چند متغیره در کشف فرار مالیاتی اشخاص حقوقی 60 درصد، در حالی که کارایی شبکه های عصبی مصنوعی 82,5 درصد بوده است.
    کلیدواژگان: اشخاص حقوقی، فرار مالیاتی، رگرسیون خطی چندمتغیره، شبکه های عصبی مصنوعی
  • سیدعلی واعظ*، فرشته دارش، مهدی بصیرت، احمد کعب عمیر صفحات 187-206
    بر اساس تئوری نمایندگی، یکی از انگیزه های مدیریت سود، کاهش تعهدات و پرداخت های مالیاتی از طریق کمینه سازی نرخ موثر مالیات است. استراتژی های مالیاتی یا با اهداف کوتاه مدت و فرصت طلبانه، نرخ موثر مالیاتی را کاهش می دهند یا با هدف کاهش مالیات در بلندمدت و ایجاد ارزش برای شرکت. هدف این پژوهش ارزیابی پایداری مالیاتی و ریسک مالیاتی آتی با کمک نرخ موثر مالیات در شرکت های دارای مالکیت دولتی و خصوصی، در بورس اوراق بهادار تهران، برای بازه زمانی 1386 تا 1395 در نمونه ای مشتمل بر 159 شرکت است. نتایج نشان می دهد شرکت های با نرخ موثر مالیاتی بالاتر، پایداری مالیاتی بیشتری دارند.
    کلیدواژگان: تئوری نمایندگی، نرخ موثر مالیات، پایداری مالیاتی، ریسک مالیاتی آتی، مالکیت دولتی
|
  • ahmad chehrghani* Pages 7-42
    The purpose of this paper is to investigate the economic effects of amendment of law of value added tax in Iran. The research method is quantitative and standard CGE model of Lafgren et al (2002) is used for analyzing. Data are derived from the latest Social Accounting Matrix (SAM) of Iran in 2011, which is provided by the Research Center of the Parliament. The data are analyzed in the form of the research model using the GAMS software. The conclusion shows that implementation of VAT increases the tax revenue and government revenue, total savings, total investment and total absorption. On the other hand, implementation of this law increases the inflation; reduce the GDP and households' incomes and expenditures. According to the the prevalence of positive effects on negative effects, the implementation of VAT Law has been relatively successful during the experimental period.
    Keywords: Value Added Tax (VAT), Social Accounting Matrix (SAM), CGE, Tax Rate, Tax Policies
  • soheila azadpour* Pages 43-63
    One of the most important concerns of economists is identification of the economic growth determinants. Meanwhile, institutional factors are of important ones. This paper aims to empirically investigate the effect of tax complexity, as a determinant institutional factor of economic growth in 42 relatively developed economies during 2008-2016. The tax complexity variables include: the time spent for payments, the number of payments, and the distance to frontier or the best tax performance, these measures data are extracted from "tax payment" report under the section of doing business that is published by the World Bank, each year. The reason for selecting more developed countries is the complexity tax data on these countries is more reliable than other countries. The findings from a dynamic panel data model using the generalized method of moments (GMM) show that tax complexity has a negative effect on the economic growth of the relatively developed countries. In other words, the more complicated tax system, the less economic growth can be observed in these countries.
    Keywords: Tax Complexity, Economic Growth, Doing Business, Tax, Generalized method of Moments
  • mehdi sabokrou* Pages 65-92
    Implementing comprehensive Tax plan and achieving its goals require human resources system to be in harmony with changing environment. Therefore a unified approach is necessary for designing human resources sub- systems. The purpose of this research is to formulate and design a competency framework for tax group heads. This research is embedded in an interpretative paradigm and follows that research strategy. The statistical population of the study consisted of managers, experts, and operational managers of the provinces. The purposeful sampling was carried out. Using snowball method, 10 organizational managers in the headquarters, experts, topic experts and operational managers were selected.
    The results indicate that 49 competency concepts in 11 categories and 3 areas of professional competency competencies, behavioral competencies and ground competencies were identified. The model of these competencies was presented.
    Keywords: Competency, Tax Group Heads, Competency Model, Iranian National Tax Administration
  • afshin farahmand* Pages 93-116
    Tax is one of the effective factors on the decisions and strategies of companies and decision makers in small and medium-sized family firms. The theoretical foundations and empirical evidence indicate that power structures, experiences and culture of family members of these companies can be considered as factors influencing tax aggressiveness. Therefore, the main objective of this study is to examine the effects of power structures, experiences and family culture of family members on tax aggressiveness. The statistical population of this research is small- and medium-sized family firms in Tehran province. The data were collected by questionnaire and convenience sampling method. The results of the Hypotheses testing showed that the family ownership and management has a negative influence on the family firm’s tax aggressiveness; the family generation in charge of the firm has a positive influence on the family firm’s tax aggressiveness, the alignment of family and business values has a positive influence on the family firm’s tax aggressiveness. This study contributes to the understanding of tax behavior heterogeneities among family firms by going further than most research, considering some other more representative factors of family small and medium-sized enterprises, where the influence of characteristics of family management, family generation, and family values can be the main determinants of the firm taxation policies.
    Keywords: Culture, Experience, Power, Tax Aggressiveness
  • abolghasem mohammadnezhad ali zamini* Pages 117-133
    One of the most important problems and challenges of the VAT system is formation of paper companies which lacks credit and incurring great financial losses for the country’s tax system. The paper companies have no existence and no economic activities and make disorder in economy of the country and they prevent economic transparency. The main objective of the present study is to identify the factors shaping the formation of paper companies and its relation to the risk of value added tax auditing: this research is descriptive survey and its type is correlation, and the structural equation model is used for analysis.  In this way, data collection inventories are used for paper companies, un- real selling and auditing risk. The statistical community of this study is the managers and experts, and companies called for the first stage of registration of the VAT registration system in Tehran. The findings indicate that the effect of paper companies on VAT auditing risk is significant and the graph in the standard mode also shows that VAT auditing risk is 82 percent and we can trace paper companies at 97% of the forefront of dubious transactions. Therefore managers can reduce the risk of VAT auditing by designing appropriate conditions and improve paper companies’ identification.
    Keywords: Paper Companies, Income Risk, Credit Risk, Tax Audit Risk
  • alireza matoofi* Pages 135-155
    Taxes are a motivating factor in many corporate decisions. Recent evidence shows that managerial actions designed solely to minimize corporate taxes through tax aggressive activities. This study was designed to investigate the relationship between one of the features of management as (CEO Tenure) on Tax Planning has been studied. This research in terms of the objective applied research and in terms of the type of the exercise method, it is a description- correlation and the type of solidarity – data, a little bit. In this research to collect data related to the research’s variables, the audited financial statement has been used. The statistical community is the companies on the Tehran stock exchange during 2012-2016 and to determine the samples of systematic removal method. The multivariate regression model was used to analyze the data. The results showed a significant negative correlation between CEO Tenure and Tax Planning.
    Keywords: CEO Tenure, Tax Planning, Effective Tax Rate, Cash Effective Tax Rate
  • dalir naser ababdi* Pages 157-185
    Tax evasion is one of the most important problems of tax system in the most countries around the world. It covers any unlawful attempt to avoid paying taxes. In present study, the affective factors on tax evasion based on experts’ views were extracted by using Delphi method, so we identified 29 factors and finally 16 factors were extracted based on measurement ability among them. The statistical population of this study was the companies who had files in Tax organization. Based on Morgan’s table, 400 companies were selected as sample for performance of year 2012. The extracted data were analyzed based on multi-variable linear regression and artificial neutral networks, that both methods represent the effect of identified factors on tax evasion of companies. Then we analyzed the efficiency of multi-variable linear regression and artificial neutral networks, the results showed that artificial neutral networks have more efficiency in comparison with multi-variable linear regression. So, efficiency of multi-variable linear regression to detect tax evasion of legal persons was 60%, while efficiency of artificial neutral networks was 82.5%.
    Keywords: Legal Persons, Multi-variable Linear Regression, Artificial Neutral Networks
  • seyed ali vaez* Pages 187-206
    According to Agency Theory, one of the objectives of earning management is, to reduce liabilities and tax payments through minimizing the effective tax rate. Either, by short-term and opportunistic goals or by reducing long-term taxes and creating firm value, tax strategies reduce the effective tax rate. The purpose of this paper is to determine the effect of effective tax rates on tax persistence and future tax risk of the firms listed in the Tehran Stock Exchange for the period of 2008 to 2017. The data has been analyzed using a sample of 159 firms which are selected through Systematic Elimination Method. We found that firms having higher tax rates have higher tax persistence.
    Keywords: Agency Theory, Effective Tax Rate, Tax Persistence, Future Tax Risk, Government Ownership