فهرست مطالب

پژوهشنامه ادبیات داستانی
سال هشتم شماره 1 (بهار 1398)

  • تاریخ انتشار: 1398/03/01
  • تعداد عناوین: 6
|
  • علیرضا اسدی، علیرضا شوهانی*، فاطمه اسماعیلی نیا صفحات 1-21
    گروتسک سبکی در هنر و ادبیات است که براساس آن دو حس ناسازگار ترس و خنده به صورت هم زمان به مخاطبان إلقا می شود. امروزه این مفهوم توصیف کننده دنیای پریشان و ازخودبیگانه انسان معاصر است و نمایش دهنده دنیایی آشنا از چشم اندازی بسیار عجیب که آن را ترسناک و مضحک جلوه می دهد. ناهماهنگی، افراط، اغراق، نابهنجاری، خنده آوری و ترسناکی، بارزترین ویژگی هایی است که یک اثر را گروتسک می سازد. داستان های گروتسک به دو نوع تقسیم می شوند: یکی؛ داستان های گروتسک با محتوای خنده و ترس. دیگری؛ داستان های گروتسک با محتوای وحشت و انزجار و نفرت. گروتسک در ادبیات غرب گستره وسیعی دارد و در آثار نویسندگانی همچون فرانتس کافکا، ساموئل بکت، اوژن یونسکو، ادگار آلن پو، فرانتس هولر و... به طور چشمگیری وجود دارد. داستان های گروتسکی همچنین توجه برخی از نویسندگان ادبیات داستانی ایران ازجمله؛ صادق هدایت، صادق چوبک، بهرام صادقی و غلامحسین ساعدی را به خود جلب کرده است که با بررسی آثار آنان می توان به مولفه های گروتسکی دست یافت. در این پژوهش با نگاهی تطبیقی و تحلیلی با کاوش در آثار بهرام صادقی و اوژن یونسکو موارد بسیاری از نمودهای مولفه های گروتسکی یافت شد و مشخص شد که این دو نویسنده با روشی آگاهانه به بیان مولفه های گروتسکی ازجمله عناصر کمیک و وحشت، ناهماهنگی و نابهنجاری در خلق آثارشان نظر داشته اند و از این رو آثار این دو نویسنده را می توان جزو آثار گروتسکی دانست.
    کلیدواژگان: نقد ادبی، ادبیات داستانی، گروتسک، اوژن یونسکو، بهرام صادقی
  • فخری زارعی*، جهانگیر صفری صفحات 23-48
    هر اثر ادبی بازتابنده مسائل اجتماعی و تصویری از جامعه عصر نویسنده است. شناخت این مسائل در آثار ادبی بر پایه جامعه شناسی قابل دریافت است. جامعه شناسی ادبیات، اثر ادبی را پدیده ای اجتماعی می داند زیرا ساختار جهان اثر ادبی بازتاب واقعیت های اجتماعی یا بیان نمادین آن ها است. پژوهش حاضر با توجه به نظریات جامعه شناسی، به ویژه نظریات گلدمن به تحلیل داستان به کی سلام کنم دانشور پرداخته و آن را در حوزه فرم و محتوا مورد بررسی قرارداده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد؛ دانشور نویسنده ای واقعگرا و آشنا به مسائل پیرامون خود و اجتماع است. او با محوریت قرار دادن زن، وضعیت و حقوق نادیده گرفته شده او را نشان می دهد و نسبت به آن انتقاد دارد. همچنین دین داری ظاهری، تبعیض طبقاتی و فقر را مورد نقد قرارمی دهد. یاس، خرافه گرایی و مردستیزی از دیگر مسائل مطرح شده در این داستان است که جنبه های روان شناسانه داستان را بیان می کند. در حوزه فرم نیز به عناصر مهمی از داستان اشاره شده است که در راستای محتوا به کارگرفته شده اند. انتخاب عنوان و شروع مناسب از شگردهای داستان پردازی دانشور است. شخصیت ها نیز در این داستان واقعی و باورپذیر ساخته و پرداخته شده اند و شخصیت پردازی در جهت موضوع داستان شکل گرفته است. واکاوی روایت راوی درون داستانی و راوی برون داستانی، نشان می دهد؛ نویسنده از روایت جهت ارائه ساختار حاکم بر جامعه استفاده کرده است. همچنین نویسنده با استفاده از لحن زنانه، مهارت در فضاسازی داستان، فضای استبدادی عصر خود را نشان داده است.
    کلیدواژگان: نقد جامعه شناسی، عناصر داستان، محتوا، فرم، دانشور
  • شهرزاد شعبانی فر، محبوبه فهیم کلام* صفحات 49-67

    دورا برودر اثر شاخص پاتریک مودیانو، نویسنده فرانسوی عصر حاضر است. در این اثر مودیانو با به تصویرکشیدن وضعیت تبعیدشدگان در طول جنگ و جستجوی دختر جوانی به نام دورا، زندگی او را به دقیق ترین شکل ممکن روایت می کند. وی با تداعی خاطرات گذشته خویش در شرایط بحرانی جنگ و دوران اشغال فرانسه و با پیوند زدن زمان حال به گذشته، رمانی منحصربه فرد می آفریند. آنچه مایه تمایز این رمان با دیگر آثار هم عصرش می شود، نحوه روایت آن است. نوشتار حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، رمان دورا برودر را از دیدگاه منتقد ساختارگرای فرانسوی، ژرار ژنت تحلیل می کند و به نحوه عملکرد روایت و ویژگی های زمانی آن می پردازد تا نقش عنصر زمان در شکل گیری روایت داستان و ارتباط بین گذشته و حال را در فرآیند رویدادها تبیین نماید. به همین منظور بعد از معرفی اثر با شرح و تکیه بر نظریه های روایت شناسی ژنت؛ زمان، نظم و ترتیب، تداوم، بسامد، رمان تحلیل می شود. به موازات بررسی این مقوله نگاهی اجمالی به مضمون، سبک و سیاق نوشتار نویسنده نیز خواهیم داشت. هدف اصلی این مقاله، بررسی کارکرد عنصر زمان در روایت اثر است. مهم ترین یافته این پژوهش، حاکی از آن است که عنصر زمان نقش بسزایی در روایت ایفا می کند و نویسنده با تکیه بر بازی های زمانی و مرور خاطرات گذشته خویش به شیوه ای هنرمندانه زمان حال را به گذشته پیوند می زند.

    کلیدواژگان: رویداد، راوی، روایت، زمان، شخصیت داستان، گذشته و حال
  • ذوالفقار علامی*، حدیث احمدی صفحات 69-94
    یکی از بهترین و دقیق ترین شیوه های طبقه بندی و تجزیه و تحلیل ساختار و قالب قصه ها، الگوی ریخت شناسی پراپ است. پراپ با مطالعه قصه های پریان روسی به این نتیجه رسید که این قصه ها به رغم تنوع و تکثر از نوعی وحدت و همانندی برخوردارند. در مقاله پیش رو سه داستان با نام های؛ تقدیر، تمتی و تیزتن از کتاب افسانه های مردم ایران گردآوردی علی اشرف درویشیان با رویکردی تحلیلی- توصیفی و براساس الگوی ریخت شناسی پراپ مورد بررسی قرارگرفته است تا چگونگی تطبیق داستان های یادشده و خویشکاری ها، حرکت قصه ها و در نهایت میزان انطباق آن ها با الگوی پراپ نشان داده شود و ساختار کلی این داستان ها و قوانین حاکم برآن مشخص گردد. نتیجه بررسی های صورت گرفته نشان می دهد که اولا الگوی پراپ بر قصه های انتخاب شده از افسانه های مردم ایران قابل تطبیق است. همچنین از مجموع سی ویک خویشکاری تعریف شده در الگوی پراپ در سه داستان انتخاب شده، بیست وهشت مورد مطابقت دارد، با این تفاوت که از شمار اجزای سازنده قصه ها کاسته شده و در هر کارکرد مصداق های جدیدی یافت شده است. افزون بر این در داستان های بررسی شده حرکت ها مستقیما یکدیگر را دنبال می کنند؛ اما قصه «تیزتن» با دو حرکت آغاز شده که پایان یکسانی دارند.
    کلیدواژگان: پراپ، ریخت شناسی، خویشکاری، قصه های عامیانه، علی اشرف درویشیان
  • عباس کریمی*، وحید سبزیان پور صفحات 95-111
    تحلیل گفتمان انتقادی تحولی در ساختار نقد بین رشته ای است. پرچم دار آن فرکلاف با نگرشی ساختارمدار سعی در برملا ساختن زوایای پنهان متون دارد. هدف الگوی مذکور بازخوانی قدرت و ایدئولوژی برخاسته از آن در تولید هر متنی است. با اتکا بر مراحل سه گانه فرکلاف می توان به عوامل موثر اجتماعی در آفرینش جهان بینی نویسنده دست یافت؛ مولفه هایی که از آن ها به عنوان پیش فرض تولید متن نام برده شده است بر این اساس نویسنده الفقراء ثروت را محور داستان خود قرار داده است. وی ساختار نحوی و موثر داستان را ابزاری در جهت برملاساختن جهان بینی حاکم بر مردم یعنی همان ثروت قرارداده است. پژوهش حاضر بر آن است تا ایدئولوژی نهفته در ساختار نحوی و برآمده از اندیشه نویسنده را بازخوانی کند. بر این اساس سازمان نحوی داستان نه تنها حاکی از عدم آزادی افراد در جامعه است بلکه ثروت را به عنوان یک قدرت پنهان، بازنمایی می کند تا آن جا که هر ناسره ای را در جایگاه سره بازمی نماید.
    کلیدواژگان: گفتمان انتقادی، فرکلاف، داستان الفقراء، عبدوالقدوس
  • فاطمه هوشنگی، محمد ابراهیم مالمیر* صفحات 113-137
    موش و گربه شیخ بهایی، یکی از داستان های رمزی و تمثیلی است که از ویژگی اسلوب داستان در داستان برخوردار است و نویسنده در آن به ملامت صوفیه عصر خویش می پردازد. این اثر که مجموعه ای از 34 داستان و حکایت تودرتوی رمزی در موضوعات اخلاقی و مذهبی است، دارای عناصر داستانی ویژه و چشمگیری است. این پژوهش بر آن است تا برای اولین بار با بررسی عناصر روایی در این حکایات چون: درونمایه، پیرنگ (طرح)، زمان و مکان، عمل، موضوع، شخصیت، به این پرسش پاسخ دهد که؛ نحوه به کارگیری عناصر داستانی در این مجموعه چگونه بوده و چه عوامل داستانی در اثرگذاری روایی این حکایت ها موثر بوده اند. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی تحلیلی و براساس مطالعات اسنادی و کتابخانه ای بوده و نتایج کلی بدین قرار است که؛ اگرچه حکایات با زاویه دید دانای کل از حکایات دارای یک تا ده شخصیتی متفاوت اند، اما روابط علی و معلولی در همه حکایات به نحو مطلوب رعایت شده و اغلب شخصیت های انسانی و حیوانی اصلی، تمثیلی و پویا و شخصیت های فرعی، تمثیلی ایستا هستند که در 21 تیپ اجتماعی، 53 ناهنجاری را با لحنی متناسب، در درونمایه های دینی- مذهبی، سیاسی- اجتماعی، اخلاقی و هنری، مورد نقد و بررسی قرارداده اند.
    کلیدواژگان: ادبیات داستانی، عناصر داستان، موش و گربه، شیخ بهایی
|
  • Fakhri Zarei *, Jahangir Safari Pages 23-48
    Each literary work reflects the social issues and picture of the writer's society age, which recognizing these issues is receivable by examining literary works based on sociology. Sociology of Literature suppose literary work as a social phenomenon because the structure of the world of literary work reflects social realities or their symbolic expression. The present study, analyzes and reviews the story of "To whom I greet? " Daneshvar, based on sociological theories, especially Goldman's ideas and has examined it in the field of form and content. The results of this research shows that Daneshvar is a realist writer who is familiar with community. By focusing on women, she shows and criticizes on their ignored status and rights. She also criticizes apparent religiosity, class discrimination, and poverty. Disappointment, superstition and anti-masculinity are other issues raised in this story that express the psychological aspects of the story. In the area of form, there are also important elements in the story that have been expressed the psychological aspects of the story. Choosing the title and proper start is Daneshvar's special storytelling techniques. Characters have also been created real and believable in this story, and personalizing has been shaped by the theme of the story. Probing of the interior narration of the narrator's story,, the exterior narrator i.e, show that the author has used narration to present the structure of the society. The author has also shown the skill in plotting the story, the authoritarian atmosphere of his age by using the feminine tone.
    Keywords: Sociology criticizing, Story Elements, Content, Form, Daneshvar
  • Shahrzad Shabanifar, Mahbobeh Fahimkalam * Pages 49-67

    "Dora Bruder"‌ is one of the important books ‌of French author contempory, Modiano. In this work, He narrates the life of a young girl named Dora by portraying the status of exiles during the war with the most accurate way possible. He creates a unique novel by eminisces about his past in critical situations of war and during the occupation of France and by linking the present to the past, he presents an enigmatic world to the reader. The novel is different from other contemporary works in narration. Using the descriptive-analytic method, the present paper analyzes the novel Dura Bruder according to theories of the French structuralist critique, Gerard Genet, it analyses the function of narrative and its temporal characteristics, to explain the role of the element of time in creation of the narrator of the story and relationship between past and present in the process of events. For this purpose, after the presentation of the novel, it is analyzed relying on Genet’s narratives theories (time, order, continuity, frequency). Along with reviewing this topic, we will have a glimpse into the subject, and style of the author's writing. The main purpose of this paper is to examine the function of the element of time in the narrative of the work. The most important finding of this research is that the element of time plays a significant role in Dora Brouder's narrative, and the author, in reliance on time games and reviewing his past memories, relates the present to the past.

    Keywords: Narrative, time, character, past, present, event
  • Zolfaghar Alami *, Hadis Ahmadi Pages 69-94
    Abstract One of the best and most accurate methods of classifying and analyzing the structure of stories, is Propp's morphological pattern; Propp came to conclusion that fables may seem to be various yet share some kind of unity and similarities, by studying the Russian fairytales. In the present paper have been chosen three stories: Tiztan, Taqdir (destiny) 1 and Tamti, from Fables of Iranian People by Aliashraf Darvishian to be studied under an Descriptive analytical approach based on Propp’s morphological pattern and the modality of adapting this theory; to identify the overall structure, governing rules, authorities and the actions of the story. This study shows that Propp’s pattern is applicable on the three chosen stories of “Fables of Iranian People’; from the 31 authorities Propp says, 28 are used in these stories; with the difference that the number of Tales component has been reduced and new evidence has been found in any function. In addition, in studied stories actions directly follow up each other and Tiztan story is starting with two actions that shares the same end
    Keywords: Propp, Morphology, authorities, folk tales, Aliashraf Darvishian
  • Abbas Karimi *, Vahid Sabzianpor Pages 95-111
    The analysis of critical discourse is a metamorphosis in the structure of interdisciplinary critique Norman fairclough has tried to reveal the hidden angles of texts with a structuralist purpose. His intention is to re-read components such as the power and ideology behind it in producing the text. The process of describing the syntactic structure of the text is extracted and in the interpretive phase based on the underlying knowledge, the logic analysis is carried out. The final stage is the manifest that the social factors that played a role in the creation of the author's worldview are determined that is preconditions for the production of text. This research intends to recite the story of Al-foqara based on the model of fairclough's consensus. The ideology derived from the organization of the story tells the story of the lack of freedom of individuals it also shows wealth as a hidden power. so that each of the wrong items is displayed correctly.
    Keywords: Critical discourse analysis, al-foqra's story, abdolqados
  • Fatemeh Hoshangi, Mohammad Ebrahim Malmir * Pages 113-137
    the cat and mouse by writer and scholar Sheikh bahai but stories of the mystery that the author 's own age Sofia reproach . The purpose of this study that elements of the story . The stories because , according to the elements , theme,, time and place , practice, the issue of the analysis . the number of stories of cat and mouse language version of the story is 34 , which is mostly containing religious and moral issues . way story elements in the cat and mouse stories more or less affected by way of ancient Persian tales . Hence, the theme in the course of development and spread the story ; for short stories, and at least a chance to do not allow such a writer . element " dialogue " story old - style has been paid and speak the same figures , including individuals from various classes of society. but the animals as well as the characters innate and numerous stories. saw the angle in the third person most of the stories . part of the story is rooted in how to recruit story elements in it. This paper is to answer the question of what the story of factors influence the validity of these stories were effective .
    Keywords: fiction, Sheikh bahai, story elements cat, mouse