فهرست مطالب

اقتصاد و تجارت نوین - سال سیزدهم شماره 4 (پیاپی 41، زمستان 1397)

نشریه اقتصاد و تجارت نوین
سال سیزدهم شماره 4 (پیاپی 41، زمستان 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/12/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • کریم آذربایجانی، علی سرخوش سرا*، ساناز یونس پور صفحات 1-27
    سرمایه گذاری مستقیم خارجی و افزایش حجم تجارت به علت مزیت هایی مانند انتقال فناوری، ارتباط با بازارهای بین المللی، انتقال مهارت های مدیریتی، و... به منزله منبعی مناسب برای انباشت سرمایه و ارتقای رشد اقتصادی در کشورهای درحال توسعه شناخته شده است. ازطرفی، این امکان نیز وجود دارد که با افزایش رشد اقتصادی و مقیاس تولید و درنتیجه مصرف انرژی تخریب محیط زیست در این کشورها بیش تر نمایان شود. به همین علت، این پژوهش تاثیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی و آزادسازی تجاری در میزان انتشار دی اکسیدکربن (به مثابه شاخصی برای کیفیت محیط زیست) و استفاده از انرژی های پاک را در کشورهای منتخب درحال توسعه طی دوره 1971 تا 2014 با استفاده از ره یافت پنل ARDL بررسی می کند. یافته های این پژوهش نشان می دهد که باوجود تاثیر مثبت و معنی دار سرمایه گذاری مستقیم خارجی در استفاده از انرژی های پاک و رشد اقتصادی این متغیر تاثیر معنی داری در تخریب محیط زیست کشورهای موردمطالعه نداشته است. ازطرفی، نتایج نشان داد که آزادسازی تجاری رابطه مثبت و معنی داری با انتشار دی اکسیدکربن دارد، درحالی که این متغیر اثر منفی و معنی داری بر مصرف انرژی های پاک دارد. درنهایت، نتایج مطالعه بیان گر آن است که سرعت تعدیل به سمت تعادل بلندمدت در این الگو نسبتا به کندی صورت می گیرد.
    کلیدواژگان: سرمایه گذاری مستقیم خارجی، آزادسازی تجاری، کیفیت محیط زیست، انرژی پاک، رشد اقتصادی، طبقه بندی JEL: Q2، E24، C33
  • رستم بهمردی کلانتری*، علی اصغر توفیق، محمد علی شفیعا صفحات 29-53
    افزایش تقاضا برای انرژی، محدودبودن منابع انرژی فسیلی، و انتشار گازهای گل خانه ای سبب افزایش توجه به انرژی های تجدیدپذیر شده است. یکی از مسائل عمده در این زمینه تعیین روش مناسب قیمت گذاری است. در قیمت گذاری فناوری های تجدیدپذیر متغیرهای کلان و خرد زیادی دخیل اند که ترکیب آن ها حالت های عدم اطمینان زیادی را ایجاد می کنند؛ بنابراین، طراحی مدلی که علاوه بر متغیرها روابط متقابل آن ها را نیز شامل شود سبب افزایش دقت قیمت گذاری می شود. در این مقاله با استفاده از روش پویایی شناسی سیستم ها و شبیه سازی مونت کارلو تاثیرگذاری متغیرها در یک دیگر و مقادیر احتمالی آن ها در آینده تعیین شده است و سپس با استفاده از شبیه سازی مدل قیمت فناوری در آینده مشخص می شود. نتیجه این که متغیرهای دولتی به نسبت بازار تاثیر بیش تری در قیمت و توسعه فناوری دارند. درنهایت، مشخص شد که یارانه بالاترین تاثیر را در روند گسترش و تعیین قیمت فناوری های انرژی تجدیدپذیر دارد.
    کلیدواژگان: پویایی شناسی سیستم ها، انرژی تجدیدپذیر، منحنی یادگیری، مونت کارلو، هاضم بی هواز، طبقه بندی JEL: C13، C81
  • ندا بیات* صفحات 55-84
    تغییرات نرخ ارز در کشورهای درحال توسعه، که اغلب صادرکننده مواد خام اند، بیش تر از دیگر کشورها اهمیت دارد. ایران نیز نه تنها به علت وابستگی شدید به درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفت از این امر مستثنی نیست، بلکه به علت اعمال جدی تر تحریم های اقتصادی در سال های اخیر و تاثیرپذیری شدید نرخ ارز از این امر این اهمیت دوچندان شده است. بنابراین، در این مقاله سعی شده است با درنظرگرفتن عوامل موثر در نرخ ارز و هم چنین، درنظرگرفتن اثرات تحریم با استفاده از نقشه های خودسازمان ده بازگشتی[i] مدلی برای پیش بینی نرخ ارز ارائه شود. برای این کار علاوه بر عوامل موثر در آن به طور هم زمان از سری زمانی مربوط به نرخ ارز نیز برای پیش بینی مدل استفاده شده است و درمجموع، دوازده متغیر انتخابی از متغیرهای موثر کلان در نرخ ارز، و اثر تحریم و شاخص قیمت بازارهای رقیب، یعنی طلا، بورس، و مسکن در مدل وارد شدند. نتایج تحقیق نشان داد که این مدل ابزار مناسبی برای پیش بینی نرخ ارز است.
     
     


    [i]. self-organizing map (SOM)
    2. به علت دردست رس نبودن اطلاعات شاخص قیمت مسکن از داده های قیمت زمین به منزله نزدیک ترین شاخص مربوط به داده های قیمت مسکن استفاده شده است.
    کلیدواژگان: نرخ ارز، نقشه های خودسازمان ده، نقشه های خودسازمان ده بازگشتی، پیش بینی، اثر تحریم، طبقه بندی JEL: F31، Y91، F51
  • موسی خوشکلام خسروشاهی*، محمد صیادی صفحات 85-108
    هدف تحقیق حاضر بررسی نقش مصرف انرژی، فاوا، و R&D در تولید صنایع کارخانه ای در چهارچوب تابع تولید توسعه یافته نئوکلاسیکی است. برای این منظور از داده های پانزده صنعت کارخانه ای طی دوره 1374- 1393 با رویکرد داده های تابلویی بهره گرفته شده است. نتایج نشان می‏دهند که متغیرهای مصرف انرژی، فاوا، و تحقیق و توسعه تاثیر مثبت و معنی داری در رشد تولیدات صنایع کارخانه ای دارند. از بین مجموعه عوامل موردبررسی مصرف انرژی بیش ترین تاثیرگذاری را در تولید صنایع کارخانه ای دارد. ضرایب مدل نشان می دهند که کشش تولیدی مصرف انرژی، فاوا، و R&D به ترتیب برابر با 516/0، 131/0، و 110/0 است که نشان می دهد یک درصد افزایش در مصرف انرژی، فاوا، و R&D به ترتیب باعث افزایش 516/0، 131/0، و 110/0 درصدی تولیدات صنایع کارخانه ای می شود. یافته ها نشان از انرژی بری صنایع کارخانه ای و تاثیر مثبت مصرف انرژی درکنار هزینه های فاوا و تحقیق و توسعه در فرایند تولید صنعت کشور دارد.
    .
    کلیدواژگان: مصرف انرژی، صنایع کارخانه ای، فاوا، تحقیق و توسعه، پانل دیتا، طبقه بندی JEL: Q42، Q43، O4
  • علی اصغر سالم*، حبیب مروت صفحات 109-130
    در این تحقیق به منظور برآورد تابع تقاضای خدمات اینترنت در بخش خانگی مناطق شهری ایران از فرم تبعی سیستم معادلات تقاضای تقریبا ایده آل استفاده شده است. این مدل با استفاده از داده های تلفیقی و روش رگرسیون های به ظاهر نامرتبط و به کارگیری اطلاعات 131744 خانوار شهری در کشور و هم چنین، گروه بندی کالاهای موردمصرف خانوار به پانزده گروه کالایی مرتبط با اینترنت طی سال های 1387 تا 1393 تخمین زده شده است. هم چنین، به منظور افزایش دقت برآوردها از شاخص های قیمتی کالاها و گروه کالاهای مختلف در مناطق مختلف کشور (استانی) استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که اینترنت در ایران کالایی لوکس (کشش درآمدی 94/1) و پرکشش (با کشش قیمتی 5/1-) است. علاوه براین، نتایج نشان می دهد که اینترنت با «آموزش و تحصیلات» و «تلفن» مکمل و با «تفریحات»، «روزنامه»، و «سایر ارتباطات» رابطه جانشینی دارد.
    کلیدواژگان: اینترنت، سیستم تقاضای تقریبا ایده آل، روش رگرسیون های به ظاهر نامرتبط (SUR)، داده های خرد بودجه خانوار، شاخص قیمت استانی، طبقه بندیJEL : L86، Q11، D12
  • سمیه شاه حسینی*، علی رضایی صفحات 131-158
    باتوجه به تغییرات فراوان نرخ ارز در ایران طی 35 سال گذشته و علاوه برآن، وابستگی درآمدهای ارزی کشور به صادرات نفت خام و وابستگی بودجه های سنواتی به نرخ ارز تعیین نرخ ارز و پیش بینی نوسانات آن ضمن کاهش ریسک نوسانات نرخ ارز به برنامه ریزی بهتر در بودجه های سنواتی، واردات مواد اولیه موردنیاز کشور، و نیز صادرات غیرنفتی منجر می شود. بر این اساس، در مقاله حاضر به مدل سازی و پیش بینی نرخ رسمی ارز در ایران با استفاده از مدل خودرگرسیونی ARIMA هم راه با عامل های مداخله ای می پردازیم و این الگو را با مدل گام برداری تصادفی مقایسه می کنیم. ابتدا، با استفاده از نرم افزار R و به کارگیری داده های نرخ رسمی ارز از سال 1357 تا 1394 دو مدل یادشده برازش می شوند و مقایسه می گردند و در مرحله بعد با مدل مناسب نرخ رسمی ارز برای سال های 1395 تا 1404 پیش بینی می شود. نتایج حاکی از آن است که مدل ARIMA هم راه با عامل های مداخله ای عملکرد بهتری در مقایسه با مدل گام تصادفی دارد.
    کلیدواژگان: نرخ ارز رسمی، پیش بینی نرخ ارز، مدل گام تصادفی، مدل خودرگرسیونی ARIMA، عامل های مداخله ای، طبقه بندی JEL:F31، C14، _ C15
  • محمد صالحیان بهروز*، علیرضا عرفانی صفحات 159-179
    هدف از مطالعه حاضر بررسی سیاست های پولی و مالی در اقتصاد ایران است. در این تحقیق، با طراحی الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی باز سیاست پولی بانک مرکزی به صورت مک کالم در نظر گرفته می شود. بر این اساس و با استفاده از داده های سری زمانی فصلی دوره 1369- 1394 پارامترهای الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی برآورد شده است. هم چنین، به منظور بررسی صحت نتایج برآورد حاصل از روش بیزین از آماره های زنجیره مارکفی مونت کارلو، آماره گلمن بروکز، و هم چنین مقایسه توابع توزیع پسین و پیشین استفاده شده است که نتایج حاصل از آماره ها نشان دهنده نتایج قابل اعتماد برآورد الگو هستند. براساس شبیه سازی شوک های سیاست های پولی و مالی مشخص شد که این دو سیاست در کوتاه مدت قابلیت اثرگذاری را در متغیرهای حقیقی دارند.
    کلیدواژگان: سیاست پولی، سیاست مالی، اقتصاد باز، الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی، شبیه سازی تصادفی، طبقه بندی JEL: E42، E32، E31، E52
|
  • Karim Azarbayjani, Ali Sarkhosh Sara *, Sanaz Younespour Pages 1-27
    Foreign direct investment (FDI) and increased trade volume have been known as resources for capital accumulation and economic growth in developing countries. FDI and trade are also associated with  technology transfer, linkages with international markets, and transfer of management skills. However, increasing economic growth requires higher energy consumption, which leads to environmental degradation in these countries. This study probes the effect of foreign direct investment and trade openness on Carbon dioxide emissions (as an indicator of environmental quality) and clean energies in the selected developing countries using a panel-ARDL approach during 1971-2014. The findings of this study reveal that despite the positive and significant effects of direct foreign investment on economic growth and the use of clean energy, they have no significant effect on the environmental degradation in these countries. The results also show that trade openness has a positive and significant correlation with carbon dioxide emissions, while this variable has a negative and significant effect on clean energy consumption. Finally, the results of the study indicate that the speed of adjustment towards long-term equilibrium in this model is relatively slow.
    Keywords: Foreign Direct Investment, Trade openness, Environmental quality, Clean Energy, Economic Growth. JEL Classification: Q20, E24, C33
  • Rustam Behmardi *, Ali Asghar Tofigh, Mohammad Ali Shafia Pages 29-53
    Renewable energies have attracted more attention due to the increase in the demand for energy, limited fossil fuel resources, and rising greenhouse gas emissions. However, high investment costs can be considered as one of the major problems for the development of renewable energy technologies. In this study, we design a model to investigate the relationship between price, biogas technology development, and the benefits of stakeholders based on the system dynamic approach. The results of various simulation scenarios show that the state variables have greater effect on the technology development price than the market variables. Moreover, the results reveal that the government subsidies are more influential in the process of the technology development and pricing, compared to the other state variables.
  • Neda Bayat * Pages 55-84
    Exchange rate is one of the most important variables in economics, which impacts many other macroeconomic variables in an economy.  Such changes are more important in developing countries, which are often exporters of raw materials. Exchange rate fluctuations in Iran is also critical since the country is highly dependent on foreign exchange earnings from oil exports and also subject to the severs sanctions imposed by the US in recent years. In this paper, we propose a forecasting model using recurrent self-organizing maps to forecast the exchange rates considering the factors affecting the exchange rate markets. In total, 12 selected variables are used in modeling the exchange rate, which includes the effective macro variables and the price index of competing markets, such as gold, stock exchange and housing. We also control for the effect of sanctions. The results show that the model produces relatively accurate forecasts of the exchange rates with a less than 3% error.
  • Musa Khoshkalam Khosroshahi *, Mohammad Sayadi Pages 85-108
    This paper investigates the effects of energy consumption, ICT and research and development spending on the manufacturing industries production in Iran. We use a panel data from 15 industries for the period 1374-1393(2005-2014). The results show that energy consumption, ICT and research and development spending have positive and significant effects on the growth of manufacturing output. In addition, energy consumption has the most impact on manufacturing industries. Estimates of the coefficients show that the elasticity of output with respect to energy consumption, ICT and R&D expenditures are 0.516, 0.131 and 0.110, respectively.
    Keywords: Energy Consumption, ICT, Manufacturing Industries, R&D, Panel Data JEL Classification: Q42, Q43, O4
  • Ali Asghar Salem *, Habib Morovat Pages 109-130
    We apply  Almost Ideal Demand System (AIDS) to estimate internet demand by Iranian urban households. using the Seemingly Unrelated Regressions (SUR) method and pooled data of more than 130 thousands of Iranian urban households for the period 2008-2014. In order to increase robustness in estimation, we use provincial price indices and divide goods into 15 groups. The results show that the internet in Iran is a luxury (income elasticity of demand equals to 1.94) and an elastic (price elasticity of demand equals -1.5) service. Moreover, the results show that the internet is substitute with recreation, newspapers and other communication devices and is complement with telephone and education.
  • Somayeh Shahhosseini *, Ali Rezaei Pages 131-158
    The exchange rate is one of the most important economics’ variables which could impact the foreign trade and balance of payments and other macroeconomic variables such as GDP, inflation, and employment. Given the dependency of Iranian economy on foreign exchange and its high volatility  over the past thirty-five years, forecasting the exchange rates and their volatility help reduce the risk in business and government plans.  In this paper, we model the Iran’s official exchange rate using the autoregressive ARIMA intervention approach and compare its results with the random walk model. We use the official exchange rates data from 1357 to 1394 to estimate the models and forecast for the period 1395 to 1404 using R. The results show that the ARIMA model with intervention performs better than the random walk model.
    Keywords: Official Exchange Rate, Exchange Rate Forecasting, Random Walk Model, Auto-Regressive ARIMA Model, Intervention Operating JEL Classification: F31, F37, C14, C15, C53
  • Mohammad Salehian Behrouz *, Alireza Erfani Pages 159-179
    In this study, we analyze the fiscal and monetary policies in Iran using an open DSGE model in which the central bank’s policy is in the form of a McCallum rule. We estimate the structural parameters using the Bayesian method and the quarterly time series data for the period 1369 – 1394 (1990-2015).  To check the validity of the results, we use the Monte Carlo Markov Chain statistics, Gelman – Brooks statistics, and also compare prior and posterior distribution functions. The results indicate a good fit of the model with the data . The simulation results also show that fiscal and monetary policies have real impacts on variables in the short run.
    Keywords: Monetary policy. Fiscal Policy. Open Economy. DSGE Model. Stochastic Simulation, JEL Classification: E52. E42. E32. E31