فهرست مطالب

تحقیقات حشره شناسی - سال دهم شماره 3 (پیاپی 39، پاییز 1397)

فصلنامه تحقیقات حشره شناسی
سال دهم شماره 3 (پیاپی 39، پاییز 1397)

  • تاریخ انتشار: 1397/09/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • آزاده صنعی، شهرام حسامی*، مهدی غیبی، هادی استوان صفحات 29-41

    امروزه آفت کش های مختلفی جهت کنترل آفات زرشک خوراکی در منطقه خراسان جنوبی به کار می روند. با توجه به مصرف زرشک در دو حالت خام و فرآوری شده، شناسایی و اندازه گیری میزان باقی مانده آفت کش های رایج دیازینون، اکسی دیمتون متیل و فوزالون در زرشک خوراکی به وسیله دستگاه کروماتوگرافی گازی مورد بررسی قرار گرفت. جهت به دست آوردن روش مناسب استخراج و خالص سازی، چهار روش معتبر از قبیل استخراج کیوچر، استخراج پایا، تغییر میزان اسیدیته و استخراج فاز ساکن مورد بررسی و آزمون قرار گرفت. جهت کاهش خطا، از استاندارد داخلی استفاده شد و نتایج حاصل از دستگاه کروماتوگرافی بوسیله منحنی کالیبراسیون به دست آمده از استاندارد سموم مورد اندازه گیری قرار گرفت. استخراج با حلال استونیتریل و اسکن کلی به وسیله دستگاه کروماتوگرافی نشان داد که اغلب زرشک ها به آفت کش ها آلوده هستند. چهار نوع روش مختلف استخراج و خالص سازی در آب مقطر و نیز زرشک های سالم اسپایک شده، مورد مقایسه قرار گرفتند. روش استخراج فاز ساکن بازیابی کمتری را در نمونه ها نشان داد. اگرچه تغییر میزان اسیدیته و روش استخراج پایا در کمترین زمان انجام گردید، اما نتایج خوبی نداشتند. آفت کش های دیگری نیز نظیر دی متوآت، دورسبان و استامی پرید به وسیله روش اسکن کامل دستگاه کروماتوگرافی گازی با غلظت بسیار اندک در نمونه ها نمایانگر شد که احتمالا به دلیل بادبردگی منطقه نمونه برداری را آلوده کرده است.

    کلیدواژگان: آفت کش ها، باقیمانده، دستگاه کروماتوگرافی گازی، زرشک خوراکی، استخراج
  • تیمور مرادی، رضا وفایی شوشتری*، مرتضی کهراریان، امیر محسنی امین صفحات 43-53

    دم فنری ها یکی از بیشترین جانوران خاک زی در اکثر اکوسیستم های زمینی می باشند. آن ها نقش اکولوژیکی در تشکیل، دینامیک و تکامل خاک بازی می کنند. آن ها همچنین با تجزیه و تنفس خاک، نقش مهمی در زنجیره غذایی دارند. در سال های اخیر، پادمان به عنوان نمونه ای از بند پایان، در تحقیقات پایه ای در اکولوژی خاک، مورد استفاده قرار گرفته و به عنوان موجودات آزمایشی برای سم شناسی محیطی خاک، استفاده شده اند. نتایج به دست آمده از فون پادمان در مناطق غربی ایران بسیار ضعیف است. این مطالعه در طول سال های 2017-2016 در محدوده جغرافیایی استان لرستان انجام شد. 13 زیستگاه مختلف و 37 منطقه نمونه برداری از استان لرستان (غرب ایران) برای مطالعه فون پادمان، انتخاب شد. در هر زیستگاه، یک تا پنج نمونه از بستر برگ یا خاک، با بیل جمع آوری شد. نمونه ها به مدت 4 تا 5 روز توسط قیف برلیز، استخراج شده و در اتانول 75 درصد نگهداری و سپس در محلول نسبیت شفاف سازی شدند. در نهایت، نمونه های پادمان در هویر قرار داده شدند. از کلید های معتبری برای توصیف گونه ها از جمله Fjellberg (2007)، Potapov (2002)، Thibaud و همکاران (2004) و Arbea و Kahrarian (2015) استفاده شد. در مجموع 24 گونه از پادمان از 18 جنس و 8 خانواده در این تحقیق ثبت شد.
    گونه های Ceratophysella cf. borealis, Desoria neglecta, و Dicyrtoma grinbergs برای فون ایران رکورد جدیدی می باشند. همچنین سه جنس Pseudachorutes, Xenylla و Anurophorus با گونه هایAnurophorus coiffaiti, Ceratophysella gibosa, Sphaeridia pumilis و Dicyrtoma ghilarovi برای غرب ایران رکورد جدید می باشند.

    کلیدواژگان: استان لرستان، پادمان، Ceratophysella cf، borealis، Desoria neglecta، Dicyrtoma grinbergsi
  • رویا پاینده*، حمزه ایزدی، محمدرضا پیرمرادی صفحات 141-152
    شپشه آرد (Tribolium castaneum)، پروانه بید آرد (Ephestia kuehniella) و سوسک چهار نقطه ای حبوبات (Callosobruchus maculatus) از مهم ترین آفات انباری محسوب می شوند که دارای گسترش جهانی هستند. در این پژوهش، اثر 5 غلظت عصاره گیاهی سرو کوهی روی درصد مرگ و میر سه گونه آفت انباری در شرایط دمایی 2±25 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5±65 درصد بررسی شد. خاصیت تماسی عصاره گیاهی هر واحد آزمایشی شامل یک ظرف پتری دیش (cm8) که با غلظت های مختلف با استفاده از برج پاشش آغشته شده و سپس در هر یک، 15حشره کامل شپشه آرد و سوسک چهارنقطه ای و 15 لارو سن آخر پروانه بید آرد رها سازی شد، سپس مرگ و میر حشرات پس از 24، 48 و 72 ساعت شمارش گردید. نتایج آزمایش های زیست سنجی نشان داد با افزایش غلظت عصاره گیاهی، میزان مرگ و میر به طور قابل توجهی افزایش یافت. شاخص مرگ و میر 50 درصد (LC50) عصاره سرو کوهی پس از 72-24 ساعت روی روی حشرات کامل شپشه آرد به ترتیب 67056، 73103 و 22662، روی حشرات کامل سوسک چهارنقطه ای حبوبات به ترتیب 71991، 67629 و 55231 و روی لارو سن آخر پروانه بید آرد به ترتیب 145583، 101289 و 71842 میکرولیتر بر لیتر محاسبه شد.
    کلیدواژگان: سرو کوهی، سوسک چهارنقطه ای حبوبات، پروانه بید آرد، شپشه آرد
  • ایمان صبوری*، امیر محسنی امین، نسیم علی پناهی، شیلا گلدسته صفحات 153-161
    شته سبز نخود فرنگی Acyrthosiphon pisum، شته آبی یونجه  Acyrthosiphon kondoi و شته خالدار یونجه Therioaphis maculate از شته های مهم مزارع یونجه به حساب می آیند که اخیرا کشاورزان با توجه به خسارت  آن ها مجبور به استفاده از سموم شیمیایی در بعضی نقاط استان شده اند. تعیین توزیع فضایی این حشره عامل مهمی در طراحی یک برنامه مناسب نمونه برداری و برنامه مدیریت جامع آفت است. به همین منظور الگوی توزیع فضایی این حشره در شهرستان بروجرد در سال زراعی 94- 95 با استفاده از شاخص های پراکنش مورد بررسی قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل نتایج از روش رگرسیونی (آیوائو و تیلور) استفاده شد. نتایج حاصله نشان داد پراکنش شته ها از نوع تصادفی است. براساس مقادیر R2 مدل آیوائو مناسب تر از تیلور برای نشان دادن رابطه بین واریانس و میانگین بود. اطلاعات این تحقیق می تواند در طراحی برنامه های مناسب نمونه برداری برای تخمین جمعیت شته ها و نیز برآورد پارامترهای جمعیت ها مفید باشد.
    کلیدواژگان: شته های یونجه، توزیع فضایی، قانون نمایی تیلور، مدل رگرسیونی آیوائو
  • حمیده طبسیان، شیلا گلدسته*، غلام حسین مروج، الهام صنعتگر، محمد قدمیاری صفحات 163-175
    شته روسی گندم، Diuraphis noxia (Hem.: Aphi.)، یکی از آفات مطرح جو است که در معرض گستره ای از آللوکمیکال های گیاهان میزبان از جمله ترکیبات فنولی قرار می گیرد. در این بررسی ارتباط پارامتر های بیولوژیکی شته روسی گندم روی دو ژنوتیپ جو (بهمن و یوسف) و محتوای فنولی آن ها، مورد بررسی قرار گرفت. پارامتر های جدول زندگی شته روسی گندم بر روی گیاهچه های جو بر اساس جدول زندگی دو جنسی ویژه سن - مرحله زیستی و تحت شرایط گلخانه ای (دمای 5 ± 25 درجه سلسیوس، شرایط نوری 8/16 و رطوبت 10 ± 70%) تعیین شد. دوره رشد و نموی، طول عمر و متوسط زمان یک نسل شته روسی گندم بر روی ژنوتیپ بهمن به ترتیب برابر با 7/5، 18 و 97/10 و بر روی ژنوتیپ یوسف برابر با 06/7، 93/24 و 4/13 روز بود. هم چنین میزان کل زاد آوری شته بر روی ژنوتیپ بهمن و یوسف به ترتیب برابر با 8/55 و 39/23 ماده/ماده/نسل و نرخ ذاتی افزایش جمعیت آفت بر روی ژنوتیپ ها مورد نظر به ترتیب برابر با 34/0 و 23/0 ماده/ماده/روز ارزیابی گردید. این نتایج نشان داد که ژنوتیپ بهمن از حساسیت بیشتری نسبت به شته روسی گندم برخوردار بود. بر اساس بررسی های آزمایشگاهی، محتوای کلی ترکیبات فنولی ژنوتیپ یوسف، 59/1 برابر بهمن به دست آمد. آنالیز های آماری نشان داد که رابطه معکوس و معنی داری بین حساسیت ژنوتیپ های جو نسبت به شته روسی گندم با محتوای فنولی  آن ها وجود دارد. چنین اطلاعاتی ممکن است در انتخاب ژنوتیپ های مقاوم و موفقیت مدیریت تلفیقی شته روسی گندم نقش مهمی ایفا کند.
    کلیدواژگان: شته روسی گندم، آللوکمیکال، محتوای فنولی، جدول زندگی دو جنسی، نرخ ذاتی افزایش جمعیت
  • مژگان غلامی*، شیلا گلدسته، زهرا رفیعی کرهرودی، محمدرضا حسین زاد صفحات 177-189
    Tetranychus urticae Koch,1836 (Acari: Tetranychidae) یک آفت پلی فاژ در جهان است که دارای سازگاری و تولید مثل بالا می باشد. استفاده از سموم شیمیایی باعث ایجاد مقاومت و عدم کارایی برخی سموم گردیده، لذا استفاده از عصاره های گیاهی، از اهداف اصلی این تحقیق می باشد. در این مطالعه عصاره های هگزانی و الکلی Decne, 1865  Proboscidea fragrans ،Linnaeus,1753 Nerium oleander ،Miller,1768  Datura innoxia و Hyoscyamus niger Linnaeus,1265  مورد بررسی قرار گرفت. عصاره گیری به روش خیساندن و تغلیظ با دستگاه روتاری وآزمایشات زیست سنجی به روش غوطه وری برگ انجام شد. نتایج نشان داد بین تیمارهای مورد آزمایش عصاره پنجه شیطان با هگزان نرمال با کشندگی 50 درصد، 6500 پی پی ام بیشترین و خرزهره با هگزان نرمال با کشندگی 50 درصد، 35000 پی پی ام کمترین  اثر را در مدت 24 ساعت داشتند. عصاره پنجه شیطان 80000 پی پی ام با هگزان نرمال و الکل و عصاره پنجه شیطان 40000 پی پی ام با هگزان نرمال با میانگین درصد کشندگی 100 درصد  بیشترین و عصاره تاتوره 20000 پی پی ام با الکل با میانگین درصد کشندگی 03/14 کمترین تاثیر را داشتند. با توجه به نتایج به دست آمده و کم خطر بودن عصاره های گیاهی، عصاره پنجه شیطان با هگزان نرمال می تواند برای کنترل جمعیت T.urticaeروی محصولات کشاورزی مناسب تر باشد. جهت استفاده از این ترکیب در قالب برنامه های IPM نیاز به تحقیقات بیشتری است.
    کلیدواژگان: Tetranychus urticae، عصاره های گیاهی، هگزان نرمال، الکل
  • شهره فقیه زاده گرجی، شیلا گلدسته*، عباسعلی زمانی صفحات 191-203
    نارنج (Soure orange) یکی از محصولات باغی  است که به عنوان درختی زینتی در خیابان های شهرهای شمالی کشور کشت می شود. آفات متعددی از جمله بالشک مرکبات Pulvinaria aurantii Cockerell درختان نارنج را مورد حمله قرار می دهند و خسارات اقتصادی زیادی را هر ساله به بار می آورند. در سال 1393 نوسانات جمعیت بالشک مرکبات روی درختان نارنج در شهرستان بابل مورد مطالعه قرار گرفت. در این تحقیق، بر اساس یک نمونه برداری اولیه٬  75 اصله درخت در هر خیابان به صورت تصادفی جهت نمونه برداری در نظر گرفته شد. واحد نمونه برداری، چهار شاخه در چهار جهت مختلف جغرافیایی در ارتفاع بین 5/1 تا 5/2 متر بود. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که در سال 1393 اوج تراکم جمعیت کل بالشک مرکبات، در 4 ژانویه 2014 (14 دی ماه 1393) در دمای 3/8 درجه سلسیوس در جهت جغرافیایی شمال و شرق، هم زمان با اوج حضور جنس نر و پوره سن دوم، در قسمت میانی و انتهایی شاخه مشاهده شد. بالشک مرکبات در شرایط آب و هوایی شهرستان بابل دارای 4 نسل در سال است. زمستان گذرانی این آفت به صورت پوره سن دوم می باشد. زمان ظهور اولین پوره سن اول نسل یک در سال 1393، حدودا از اواسط خرداد، نسل دوم در شهریور و اوایل مرداد، نسل سوم از اواسط آبان و نسل چهارم اواخر آذر است. بنابراین با توجه به اوج جمعیت پوره سن اول در نسل های مختلف که حساس ترین مرحله زندگی آفت است، پیشنهاد می شود که سم پاشی و روغن پاشی علیه پوره های سن اول هم زمان با ظهور آن ها در نسل های مختلف صورت گیرد. بهترین زمان برای مبارزه شیمیایی به صورت کامل، در خرداد و شهریور، و به صورت لکه گیری در اواسط آبان و آذر است. همچنین هرس شاخه های آلوده در کنترل آفت موثر است. ضمن اینکه سم پاشی در ماه های اولیه سال (فروردین و اردیبهشت) به دلیل حضور دشمنان طبیعی روی درختان، توصیه نمی شود. در این تحقیق دشمن طبیعی به مقدار خیلی ناچیزی مشاهده شدند که این حالت را می توان به عواملی چون  سم پاشی نامناسب، نبود میزبان واسط مناسب و یا آلودگی محیط مرتبط دانست.
    کلیدواژگان: نارنج، Pulvinaria auranti، نوسانات جمعیت، مازندران٬ بابل
|
  • A. Sonei, Sh. Hesami *, M. Gheibi, H. Ostovan Pages 29-41

    Different pesticides have been used to control pests of barberry (Berberis vulgaris) in south Khorasan province, Iran. Due to use barberry in both raw and cooked, identification and quantification of residues of common pesticides (Diazinon, Oxydemeton-methyl and Phosalone) in barberry was monitored by using GC-MS. To achieve a suitable method for extraction and purification, four valid methods such as QuEChERS Extraction, Static extraction, Changing PH and Solid Phase Extraction (SPE) were used. To reduce matrix effects in measurements, the addition standard used and the resulting signal level from GC by using pesticides standards calibration curves were measured. Extraction with acetonitrile solvent and scan mode of GC-MS showed that most of the barberries were contaminated by the pesticides. Four kind of different extraction method were compared with each other in spiked distilled water and then spiked barberry samples. The SPE extraction seemed to give slightly lower recoveries for the sample tested. Although Changing PH and Static extraction were so quick, but had the worst results. The results obtained confirmed that QuEChERS Extraction method may be used to extract pesticide residues from barberry. Other pesticides also found with a very low concentration by GCMS full scan method, such as Dimethoate, Dursban & Acetamyprid, that may has been used in the region and came as drift.

    Keywords: Pesticides, Residues, GC-MS, Barberry, Extraction
  • T. Moradi, R. Vafaie *, M. Kahrarian, Amir Mohseni Amin Pages 43-53

    The results of Collembola fauna are much poorer in western part of Iran. In this study 13 different habitat types and 37 sampling areas of Lorestan province (Western Iran) were selected for studding on Collembolan's fauna during 2016-2017. Totally, 24 species of springtails from 18 genera and 8 families were recorded in this study. The species Ceratophysella cf. borealis, Desoria neglecta, and Dicyrtoma grinbergsi are new record for the Iranian fauna. Also three genera; Pseudachorutes, Xenylla and Anurophorus with the species Anurophorus coiffaiti, Ceratophysella gibosa, Sphaeridia pumilis and Dicyrtoma ghilarovi are new for the west part of Iran.

    Keywords: Lorestan province, Collembola, Ceratophysella cf. borealis, Desoria neglecta, Dicyrtoma grinbergsi
  • R. Payandeh *, H. Izadi, M. R. Pirmoradi Pages 141-152
    The cereals are one of the most important problems in the stored products that have been stored after harvest until consumption. The red flour beetle (Tribolium castaneum), The Mediterranean flour moth (Ephestia kuehniella) and the bean beetle (Callosobruchus maculat) are the most important cosmopolitan stored pests. In this study, the effects of five juniper extract concentrations were performed on percent mortality of storage pests with three replications and under 25±2 C° and 65±5% RH condition. Contact toxicity was investigated by spraying the extracts on a Ptridish surface using Potter’s spray tower. Fifteen insects were released to each Ptridishe and mortality was counted after 24, 48 and 72 hours. The results of bioassays showed that with an increase in plant extract concentration, mortality increased significantly. The LC50 values after 24, 48 and 72 hours for the adults of the red flour beetle were calculated as 22662, 67056 and 73103 respectively. The LC50 values after 24, 48 and 72 hours for the bean beetle were estimated as 55231, 67629 and 71991 µl/L, respectively. The LC50 values after 24, 48 and 72 hours for the Mediterranean flour moth last instar larvae were obtained as 71842, 101289 and 145583 µl/L, respectively.
    Keywords: Callosobruchus maculate, Ephestia kuehniella, Juniperus polycarpus, Tribolium castaneum
  • I. Sabouri *, A. Mohseni Amin, N. Alipanahi, Sh. Goldasteh Pages 153-161
    Pea Aphid (Acyrthosiphonpisum Harris( ,Blue Alfalfa Aphid (Acyrthosiphonkondoi Shinji and Kondo ) andSpotted Alfalfa Aphid (TherioaphismaculataBuckton( of the important aphids alfalfa is include recently given their damage , they have been forced to use chemical pesticides in some parts of the province. determining the spatial distribution of this insect is an important factor in designing a suitable sampling plan and comprehensive pest management program . there for the spatial distribution pattern of this insect in borujerd county  in 2015-2016 using distribution indices. For the experimentation and analysis of the result the regression method (Iwao , Taylor) was used . the result showed that the distribution of aphids in random . based an the values of (r ) the model (Iwao) was more appropriate than (Taylor) to show the relationship between variance and mean the data of this research can be useful in designing appropriate sampling program to stimate the populations of aphids and also to stimate population parameters.
    Keywords: alfalfa aphids, spatial distribution, Taylor, Iwao
  • H. Tabasian, Sh. Goldasteh *, Gh. H. Moravvej, E. Sanatgar, M. Ghadamyari Pages 163-175
  • M. Gholami *, Sh. Goldasteh, Z. Rafiei Karahroudi, M. R. Hosseinzadeh Pages 177-189
    Two-spotted spider mite, Tetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidae) is a polyphagous pest with high reproduction and adaptability rate. The application of chemical pesticides has made it resistant and some of these pesticides have actually become ineffective to this pest. Therefore, The main purpose of present study is the examination of these plant-based pesticides. In this study, the normal hexane and alcohol plant extracts of plants Proboscidea fragrans Decne, Nerium oleander Linnaeus,1753, Datura innoxia Miller, 1768 and Hyoscyamus niger Linnaeus,1265 have been examined. Extraction by drench and condensation with  rotary evaporator device and the Bioassay experiments were performed with the Leaf-Dip method. The results of this study showed that the LC50, extract of plant Proboscidea fragrans with Normal hexane (6500ppm) displays the highest effectivity and LC50, extract of plant Nerium oleander with Normal hexane (3500ppm) shows the lowest effectivity in 24 hour.
    The plant extract Proboscidea fragrans  with normal hexane  and alcohol (80000 ppm) and the plant extract Proboscidea fragrans  with normal hexane (40000 ppm) with mean mertalaty of 100%  displayed the highest effectivity and the plant extract Datura innoxia with alcohol (20000 ppm) with mean mertalityal death of 14.03% showed the lowest effectivity. With regard to the present study and eco-friendlines and low risk of plant extracts, the extract Proboscidea fragrans  with normal hexane is a the best choice to be used to control Tetranychus urticae colonies in agricultural products. However, further studies are needed to apply this plant extract in IPM programs.
    Keywords: Tetranychus urticae, plant extract, Normal hexane, Alcohol
  • Sh. Faghihzadeh Gorji, Shila Goldasteh *, A. Zamani Pages 191-203
    The sour oranges is a horticultural crop in Iran and planted as ornamental trees all over the world (except polar regions) such as the north of Iran. The citrus cottony scales Pulvinaria aurantii Ckll. feeds on the foliage and stems of citrus trees and cause tree dieback in heavy infestation. In order to estimate the seasonal population fluctuations in Babol (Mazandaran province, Iran), sampling were done at the height of 1.5 to 2.5 meter of citrus trees  and samples were collected from four  geographical directions and three points including initial, medial and apical 40 cm of the branches. Further information such as daily temperature, relative humidity, and the amount of rainfalls simultaneously were recorded in each sampling date. The maximum number of population was observed in the January of 2014. We found that this species completes four generations per year. Based on the results of this study the best time for managements of the 1st, 2nd, 3rd and 4th generation of P. aurantii Ckll. in Babol is May, September, and to spot spraying in November and December, respectively. Pruning can be usefull too. In this study, natural enemies’ minority were observed which may be related to the insecticide treatments, absence of intermediate host and also the environmental pollution. Our results could lead to improve integrated pest management for P. aurantii Ckll.populations in the north of Iran.
    Keywords: Soure orange, Pulvinaria aurantii Ckll, Population Dynamics, Mazandaran, Babol