فهرست مطالب

نشریه تغییرات اجتماعی - فرهنگی
سال سوم شماره 4 (پیاپی 15، زمستان 1386)

  • تاریخ انتشار: 1386/11/01
  • تعداد عناوین: 8
|
  • منوچهر پهلوان * صفحات 1-19
    تحقیق حاضر در پی توصیف، تحلیل و تبیین تغییر ارزش ها با تاکید بر مطالعه نسل ها و شناخت عوامل اجتماعی موثر بر شکل گیری این تغییرات در بین جوانان و مقایسه آن با نسل میانسال و بزرگسال در یک نمونه آماری 820 نفر زن و مرد هفده تا شصت و چهار ساله ساکن در شهر های استان مازندران می باشد. این تحقیق با استفاده از روش پیمایشی انجام گرفته است و داده های مورد نیاز نیز از طریق پرسشنامه های مربوط گردآوری، استخراج و تحلیل شده است. هدف این بررسی هنجاریابی و شناخت اعتبار مقولات ارزشی موجود در فهرست دهگانه ارزشی شوآرتز در میان جوانان (2917) ساله و مقایسه آن با دو نسل میانسال (4430) و بزرگسال (6445) و بررسی تفاوت معنی داری مقولات ارزشی به صورت مقطعی با توجه به فرضیه های تحقیق تنظیم شده است.مطالعه حاضر در قالب چارچوب نظری تحقیق با استفاده از رهیافت کارکردگرایی و ساختارگرایی برای درک بهتر تغییر ارزش ها و تفاوت نسل ها بهره گرفته است. داده ها حاکی از آن است که گرچه برخی شباهت های ارزشی در زمینه ارزش های کلان در سطح اجتماعی و ملی وجود دارد اما در تعدادی از این مقولات و گرایشات ارزشی به ویژه در عرصه شخصی و فردی و یا راه های دستیابی به این طبقات ارزشی بین نسل ها و عمدتا در بین جوانان تفاوت های معنادار مشاهده شده است. عواملی همچون رسانه های گروهی، نوع خانواده، میزان نفوذ و قدرت اجتماعی، گروه مرجع، پایگاه اقتصادی اجتماعی، و اعتماد اجتماعی در کنار ویژگی های فردی مثل سن، جنسیت، سطح درآمد، نوع شغل، سطح تحصیلات در ایجاد تغییرات ارزشی در درون نسل ها تاثیرگذار بوده است.
    کلیدواژگان: تغییر ارزش ها، عوامل اجتماعی موثر، نوع خانواده، میزان نفوذ اجتماعی و اعتماد اجتماعی
  • یوسف گرجی، مریم بهزادمنش، رضا جوادیان * صفحات 20-38
    پژوهش حاضر، با هدف تعیین میزان آگاهی دانشجویان از اعتیاد و مواد مخدر انجام شده است. روش تحقیق این پژوهش از نوع تحقیقات توصیفی به شیوه میدانی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش عبارت است از کلیه ی دانشجویان شاغل به تحصیل در دانشگاه های آزاد اسلامی منطقه چهار در سال 1386 که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، تعداد 3449 نفر انتخاب شده اند. ابزار مورد استفاده جهت جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته 60 سوالی بوده است.نتایج نشان داد که 6/69% از دانشجویان حداقل یک ماده مخدر را می شناسند. اکثریت دانشجویان فرار از اندوه، فشارهای عصبی، مشکلات خانوادگی و هم نشینی با دوستان مصرف کننده را از مهم ترین دلایل گرایش دانشجویان به مصرف مواد ذکر کرده اند. اکثریت دانشجویان پسر (3/91%) و دختر (1/88%) می دانند که مصرف تفریحی مواد اعتیادآور است. بیشتر دانشجویان دختر (4/81%) و پسر (2/82%) ترویج فعالیت های ورزشی را از مهم ترین برنامه های پیشگیری از اعتیاد دانشجویان می دانند. 1/84% دانشجویان دختر و 3/78% دانشجویان پسر از شیوه های مناسب درمان اعتیاد آگاه هستند. در مجموع آگاهی اکثریت دانشجویان از دلایل گرایش به مصرف مواد (1/79%)، برنامه های پیشگیری (6/89%) و نشانه های مصرف (6/75%) بیشتر از متوسط است.  با تحلیل داده ها مشخص شد که دیدگاه دانشجویان دختر با پسر در مورد اعتیاد، دلایل گرایش، برنامه های پیشگیری و شیوه های درمان تفاوت معناداری دارد. اما بین دیدگاه دانشجویان گروه های مختلف تحصیلی نسبت به دلایل گرایش و برنامه های پیشگیری تفاوت معناداری وجود ندارد
    کلیدواژگان: اعتیاد، مواد مخدر، علل، درمان، پیشگیری، آگاهی، دیدگاه، دانشجو
  • زهرا خرازی * صفحات 39-61
    هم اینک دیپلماسی رسانه ای، بخش قابل توجهی از دیپلماسی عمومی کشورهای قدرتمند جهانی را به خود اختصاص داده است. شعاع انتشار مطالب رسانه های نوین امروزه حد و مرزی نمی شناسد. محتوای این رسانه ها مرزهای دولت ملت را درمی نوردد و محدودیت های ناشی از این مرزها را کنار می گذارد. به یک معنا، دیپلماسی و سیاست خارجی، عملا فاقد مرز شده است.در عین حال در سایه محیط جهانی نوین محتوای بازی نرم افزاری به عنوان بخشی از دگرگونی های جدید سیاست خارجی موجب شده است تا گفتمان، تصویرسازی و اقناع دیگران، در تعاملات مربوط به سیاست خارجی جایگاهی نوین یابد. در این فضا دولت ها ناظر توان اطلاع یابی و تاثیر بر مخاطبان خارجی خود در هر نقطه از جهان هستند. رویکرد پست مدرنیسم در روابط بین الملل نسبت به تاثیرات رسانه های نوین بر دیپلماسی رویکردی قابل تامل در این زمینه است. چرا که اغلب تئوری های نوین بین المللی که به تاثیرات رسانه ها بر دیپلماسی و سیاست خارجی پرداخته است، زاویه دیدی پست مدرنیستی دارد و اغلب این تئوری ها را دانشمندان پست مدرن ارایه کرده است. با این ملاحظات مقاله ی حاضر که برآمده از تحقیقی به همین نام است با بهره گیری از روش تحقیق دلفی به بررسی رویکرد پست مدرنیسم در روابط بین الملل نسبت به تاثیرات رسانه های نوین بر دیپلماسی می پردازد
    کلیدواژگان: دیپلماسی رسانه ای، پسامدرنیسم، رسانه های نوین، دیپلماسی، بازیگری دیپلماتیک رسانه ها، گفتمان، گفتمان سازی رسانه ها، دموکراتیزاسیون دیپلماسی، ژئوکالچر، منافع ملی
  • علیرضا صنعت خواه، سیف لله سیف اللهی * صفحات 62-81
    این مقاله برگرفته از پژوهش دانشگاهی با عنوان «نیازسنجی بازار کار و رابطه ی آن با اشتغال دانش آموختگان دانشگاه ها؛ مورد شیراز» است که در آن با بررسی انتقادی تحقیقات و منابع اسنادی موجود در خصوص بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاه ها، رابطه بین نظام آموزشی کشور (محتوی دروس دانشگاهی و کیفیت نظام آموزشی) و میزان بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاه ها مورد توجه قرار گرفته است. هدف از تحقیق حاضر این است که موانع اشتغال دانش آموختگان دانشگاه ها را در نظام آموزشی کشور (با تاکید بر آموزش دانشگاهی) مورد بررسی قرار داده و رابطه ی آن را با ساختار و کارکرد توسعه ی اقتصادی اجتماعی کشور و همچنین، ساختار روابط و مناسبات ناعادلانه اجتماعی، مشخص سازد. به این منظور با تدوین چهارچوب نظری برگرفته از نظریه جان دیویی در آموزش و پرورش و پارادایم دکتر سیف اللهی در توسعه ی اقتصادی اجتماعی کشور و همچنین، دیدگاه مرحوم دکتر عظیمی در زمینه ی اقتصادی، سعی دارد به نقد و بررسی این موضوع بپردازد. یافته های تحقیق نشان می دهد که بیکاری در بین فارغ التحصیلان، به علت عدم انطباق تحصیلات دانشگاهی و بازار کار، در سطح بالایی قرار دارد
    کلیدواژگان: نظام آموزشی، فارغ التحصیلان دانشگاه ها، بازار کار، محتوی دروس دانشگاهی، بیکاری
  • علیرضا محسنی تبریزی، مجتبی صداقتی فرد * صفحات 82-110
    پژوهش حاضر با در نظر داشتن ضرورت و اهمیت شناسایی عوامل موثر بر بی تفاوتی اجتماعی به عنوان یک مساله ی اجتماعی در میان شهروندان تهرانی با بهره گیری از یک چارچوب نظری تلفیقی و تدوین الگوی نظری آغازین، موضوع را مطالعه کرده است و فرضیه هایی چند را به آزمون نهاد. اهداف این پژوهش شناسایی علمی و تجربی بی تفاوتی اجتماعی و سنجش همبستگی آن با متغیرهای زمینه ای و هشت متغیر مستقل اجتماعی به منظور تعیین میزان اثرگذاری هر یک از آن ها بر بی تفاوتی اجتماعی بود. با روش پیمایشی بررسی ها بر روی نمونه ای با حجم 850 نفر از شهروندان 18 سال به بالای شهر تهران در سال 1387 انجام و میان متغیرهای قومیت، شغل، و تحصیلات از صفات زمینه ای تفاوت مشاهده شد و بین تمامی متغیرهای مستقل اصلی یعنی؛ بی هنجاری (آنومی)، اعتماد اجتماعی، اثربخشی اجتماعی، رضایت اجتماعی، محرومیت نسبی، فردگرایی، تحلیل هزینه پاداش، و التزام مدنی رابطه ی معنی داری بدست آمد. ضمنا در نتیجه ی تحلیل های چندمتغیره، فرض وجود رابطه بین متغیرهای مستقل و متغیر وابسته در سطح معنی داری بیش از 99% اطمینان تایید و مشخص شد که حدود 40/0 درصد تغییرات در بی تفاوتی اجتماعی به وسیله ی مجموع پنج متغیر مستقل التزام مدنی، فردگرایی، بی هنجاری، رضایت اجتماعی، و محرومیت نسبی قابل تبیین است. در پایان، الگوی نظری تبیینی تدوین شده در چارچوب نظری با نتایج پایانی بازبینی شد و تدوین گردید و مدل تحلیلی نهایی ارایه شد. از آن جایی که نتایج تجربی حاصله نشانگر آن بود که بی تفاوتی اجتماعی در شهروندان تهرانی در میزانی بالاتر از حد متوسط وجود دارد و سطح آن به ترتیب با نوسانات پنج متغیر یادشده تغییر می کند و این تغییرات قابلیت پیش بینی به وسیله ی این عوامل را دارد
    کلیدواژگان: بی تفاوتی اجتماعی، پایگاه اقتصادی اجتماعی، بی هنجاری (آنومی)، اعتماد اجتماعی، اثربخشی اجتماعی، رضایت اجتماعی، محرومیت نسبی، فردگرایی، تحلیل هزینه پاداش، التزام (تعهد) مدنی
  • مجتبی افشاریان، محمد طالقانی * صفحات 111-121
    هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه انگیزش بیرونی و درونی با خلاقیت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی (واحد رشت) می باشد و تفاوت های جنسیتی نیز در میزان خلاقیت مورد مطالعه قرار گرفته است. نمونه های مورد مطالعه شامل 280 دانشجو (139 دختر و 141 پسر) بود که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند. یافته ها از طریق پرسش نامه خلاقیت و پرسش نامه ترجیح کاری نسخه ی مخصوص دانشجویان جمع آوری شد و سپس از طریق روش آماری تحلیل رگرسیون چندمتغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که انگیزش بیرونی و جنسیت رابطه ی معنی داری با خلاقیت دانشجویان ندارد؛ اما انگیزش درونی، رابطه ی مثبت و معنی داری با میزان خلاقیت دانشجویان دارد
    کلیدواژگان: خلاقیت، انگیزش بیرونی، انگیزش درونی، جنسیت
  • ناصر فقهی فرهمند * صفحات 128-150
    رضایت زندگی مجموعه ای از احساس خوشنودی و رضایت مندی کلی مردم از شرایط واقعی فعالیت و محیط فعالیت، نوع مسوولیت، روابط انسانی، روابط اجتماعی و میزان امکانات زندگی و اجتماعی است. سرشت پیرامون فعالیت انسان بر احساس های انسان در فعالیت اثر می گذارد و هدف اصلی این پژوهش سنجش و مقایسه عوامل موثر بر رضایت زندگی مردم است که ابتدا برای جامعه آماری شامل کارکنان برخی سازمان های مختلف اداری و صنعتی شهر تبریز در رده های کارمندی و کارگری در نیمه اول سال 87، پرسش نامه ای برای سنجش معیارهایی مانند قوانین فعالیت، مدیریت اجتماعی، کیفیت زندگی کاری، وضعیت مادی، میزان تلاش، پاداش فعالیت، ماهیت شغل، احساس مسوولیت، ترقی در زندگی و امکانات زندگی، جمع آوری و تحلیل گردید. با توجه به این که پرسش نامه استاندارد نبودن پایایی آن توسط نرم افزار تایید نشد و مجموعه پاسخ های به دست آمده از طریق تحلیل عاملی اکتشافی دسته بندی شد. بدین ترتیب عوامل ساده زیستی، مدیریت زندگی، تعهد اجتماعی، مشارکت پذیری، ارتباط اجتماعی، امکانات اجتماعی، امکانات زندگی و احترام به دیگران به عنوان متغیرهای مستقل استخراج و طبق معیار بارتلت تست دسته بندی و تفکیک عامل ها تایید و پایایی سووال ها تایید شد. در ادامه تحلیل از طریق معادله رگرسیونی از بین هشت متغیر مذکور تنها پنج متغیر مستقل مدیریت زندگی، ساده زیستی، تعهد اجتماعی، احترام به دیگران و امکانات زندگی در معادله باقی ماند و بقیه از معادله خارج و فرضیه اصلی تحقیق مبنی بر ارتباط رضایت زندگی با متغیرهای مستقل، تایید گردید
    کلیدواژگان: رضایت زندگی، عملکرد، انگیزش و نیاز، عوامل اجتماعی
  • حمید کشاورز * صفحات 151-171
    پژوهش حاضر با عنوان بررسی عوامل موثر بر میزان مرگ و میر کودکان با استفاده از شاخص های جمعیت شناختی در استان اصفهان (نمونه تحلیلی، شهرستان های دهاقان و شهرضا) در سال 1387 به روش پیمایشی صورت گرفته است. هدف از این بررسی نشان دادن وضعیت مرگ و میر کودکان در استان اصفهان و در کل توجه به وضعیت توسعه اقتصادی اجتماعی در ایران بوده است. کاهش مرگ و میر نوزادان و اطفال (گروه سنی 10 و 41 ساله) قابل توجه ترین کاهش در بین گروه های مختلف سنی بوده است. کاهش مرگ و میر نوزادان و اطفال اساسا به سبب تنزل میزان مرگ و میر بیماری های عفونی و انگلی بوده است. به جرات می توان ادعا کرد در میان شاخص های مختلف، شاخص مرگ و میر کودکان، تعیین کننده بسیار مناسبی برای سطح توسعه یافتگی جوامع و قرار گرفتن آن ها در مرحله توسعه اقتصادی اجتماعی است. چرا که بسیاری از علل تعیین کننده ی مرگ و میر در سنین اولیه مربوط به شرایط زندگی خانواده هایی است که نوزادان در آن جا به دنیا می آیند و پرورش می یابند. مرگ و میر به طور عام و مرگ و میر کودکان به طور اخص، پدیده ای است که تحت تاثیر عوامل و تعیین کننده های چندی عمل می نماید. شدت و ضعف این عامل ها موجب بروز و شیوع مرگ و میر و یا کنترل آن می گردد. در این بررسی سعی بر آن داشته ایم که تاثیر علل و عوامل مستقیم و غیرمستقیم را به صورت انفرادی و نیز به صورت جمعی بر سطح و روند           مرگ و میر کودکان بررسی و بازشناسی کنیم، بنابراین با توجه به اهداف مورد نظر تحقیق، فرضیاتی با متغیرهای زیر مورد بررسی و آزمایش قرار گرفته است: سطح تحصیلات مادران، شاغل بودن و نبودن مادران، نوع شغل پدر، فرهنگ تغذیه خانواده، با تعداد فرزندان و فاصله سنی بین آن ها و متغیرهای دیگر مورد توجه بوده اند.
    کلیدواژگان: مرگ و میر کودکان، علل درون زا و برون زا، توسعه ی اقتصادی اجتماعی