فصلنامه پیک نور (علوم انسانی)
سال دوم شماره 2 (تابستان 1383)

اسطوره سیاوش نمادی از باورهای خاص فرهنگ کشاورزی جوامع آسیایی درباره خزان و بهار، فرهنگ کشاورزی جوامع آسیایی درباره خزان و بهار، خشکسالی و باران و زندگی گیاه است. این اسطوره در دوره قبل از ورود آریایی ها، ملهم از اساطیر ایزدان نباتی بین النهرین، در نجد ایران و دره سند، صورتی منطبق با فرهنگ ایران یافت و به طور متمرکز برای مدت زمان حدود سه هزار سال در آسیای میانه به شیوه آیین های نمایشی به اجرا درآمد. قدمت آیین سوگ سیاوش در نوروز نشانگر عمق باور توده مردم و اهمیت اسطوره نزد ساکنان کشاورز آسیای میانه است.

رابطه بین جامعه و ادبیات را می توان هم خیلی ساده توضیح داد، مثل اینکه بگوییم ادبیات آئینه تمام نمای جامعه، یک نیروی اجتماعی، و یا بخشی از زندگی اجتماعی است؛ هم با قدری سختگیری و تامل، مانند اینکه ادبیات را قلمروی پیچیده بپنداریم که کشف اشکال متنوع کنش متقابل بین اجزاء و بازیگران مختلف اجتماعی از توانایی های آن است. بنابراین، نقش ادبیات در جامعه و نقش جامعه در ادبیات بحث انگیزی خواهد بود. از آنجا که ادبیات به عنوان آفرینشی با دامنه های گسترده زیبایی شناسانه شهرت دارد می توان از این زاویه نیز به آن پرداخت، هر چند این نگاه به ادبیات داغی بحث را فرومی نشاند و سؤالات بسیاری را بی جواب می گذارد.

مؤلف مقاله، پس از معرفی اجمالی حسین بن منصور حلاج، عارف قرن سوم هجری، به وجه تسمیه حلاج و القابی که منابع به او نسبت داده اند می پردازد. سپس نظر خود را در باب منتسب کنندگان القاب مثبت و منفی ارائه می دهد. اتهامات حلاج موضوع اصلی این مقاله است که ذیل عنوان اتهامات متکملین معتزلی، امامیه، عارفان متاخرتر سنی مذهب و اتهامات کلی و عام در خصوص سیره حلاج مطرح می شود.

نظام اداری ایران یکی از مباحثی است که در دهه های اخیر توجه بسیاری از پژوهشگران را به خود جلب کرده است؛ با این حال این موضوع در مورد سلسله خوارزمشاهیان مورد توجه نبوده است. هدف این مقاله بررسی تشکیلات اداری ایران در دولت خوارزمشاهیان و ارائه مقدمه ای درباره ساختار تشکیلاتی امپراطوری خوارزمشاهیان است.

در این مقاله، بر اساس یک تحلیل تاریخی، تفکرات و قانونمندی های حاکم بر برنامه ریزی شهری و تعین فضایی - کالبدی آن در شهرسازی ایران دوره باستان - از ماد تا ساسانی - بررسی شده است. در این راستا، ابتدا اصولی که بر شکل گیری کالبدی شهر مقدم و، در عین حال، به شدت بر آن اثرگذار بوده اند شناسایی و تجزیه و تحلیل شده اند؛ سپس فرم یا سازمان فضایی شهر، به عنوان محصول کالبدی و تجلیگاه مادی آن اصول و مفاهیم، در پویش تاریخی خود مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

در این مقاله، نویسندگان قصد دارند خط مشی سیاست گذاری دولت در بخش خارجی اقتصاد را با توجه به اطلاعات آماری موجود تبیین نمایند و تشخیص دهند که اقتصاد چه نوع استراتژی را دنبال می نماید. در این زمینه، از دو متغیر صادرات غیر نفتی، به عنوان شاخص استراتژی توسعه صادرات، و ارزش افزوده بخش صنعت، به عنوان استراتژی جایگزینی واردات، استفاده شده و اثرات این دو بر رشد اقتصادی در کنار شاخصی از سرمایه گذاری، با کمک مدلهای اقتصادسنجی برآورد شده است.

فرایند پیچیده توسعه و نقش منابع انسانی، به مثابه یکی از اصلی ترین عوامل آن، مستلزم بازنگری در نقش زنان است که نیمی از جمعیت جهان را تشکیل می دهند. از این رو، در این مقاله نخست نگاهی به نقش زنان و جایگاه اقتصادی - اجتماعی آنها خواهیم داشت. نقطه آغازین این نگاه منشور سازمان ملل متحد و بیانیه حقوق بشر است که بر اساس آنها اصل برابری زن و مرد به رسمیت شناخته شده است. پس از آن، مروری خواهیم داشت بر رویکردهایی که بر اساس آنها نقش زنان در فرایند توسعه ترسیم شده است.

مساکن و ساختمانهایی که در گذشته ساخته می شد به علت رعایت اصول و معیارهای آب و هوایی در برابر عوامل نامساعد جوی عملکرد خوبی داشته، به طور طبیعی انسان را از شرایط آب و هوایی سرد و گرم حفظ می کرد. اما رشد تکنولوژیکی بشر بعد از انقلاب صنعتی و دستیابی به انرژی های فسیلی موجب شد رعایت معیارهای آب و هوایی در ساخت و ساز مسکن و ساختمان به بوته فراموشی سپرده شود. با این حال محدودیت منابع انرژی های فسیلی و بروز مسائل زیست محیطی از اواسط قرن بیستم موجب گرایش انسان به طبیعت و رعایت معیارهای آب و هوایی در ساختمان شد که به ابداع انواع تکنیکهیا اقلیمی را در پی داشت.

خودنظم جویی یکی از مباحث عمده روانشناسی است که به تازگی توجه بسیاری از پژوهشگران و متخصصان مختلف را به خود جلب کرده است. در این مقاله ابتدا تعاریفی از خودنظم جویی ارائه و سپس نظریه خودنظم جویی تحصیلی زیمرمان معرفی شده است. در پی این بررسی ضرورت آموزش خودنظم جویی ارائه گردیده است.

به منظور بررسی رابطه سبک مدیریت و جو سازمانی حاکم بر مراکز و واحدهای منطقه 6 دانشگاه پیام نور، طی یک مطالعه پیمایشی کلیه رؤسا و 171 نفر از کارکنان - که به شیوه تصادفی ساده انتخاب شده بودند - پرسشنامه تعیین نوع مدیریت لوتانز و پرسشنامه توصیف جو سازمانی هالپین و کرافت را تکمیل نمودند. سپس، داده ها استخراج شد و، با استفاده از شاخصهای آمار توصیفی و آزمون آماری مربع کاری، آزمون دقیق فیشر و ضریب فی و با به کارگیری نرم افزار آماری SPSS، تجزیه و تحلیل شد.

هدف عمده این پژوهش بررسی دیدگاه های دانشجویان دانشگاه پیام نور منطقه 6 (استانهای همدان، کرمانشاه و کردستان) نسبت به عناصر موجود در آموزش از راه دور بوده است. پژوهش در نظر داشته است تا تفاوت میزان مطلوبیت این نظام آموزشی را از دیدگاه دانشجویان با توجه به متغیرهای سن، جنس، وضعیت تاهل، وضعیت اشتغال و رشته تحصیلی تعیین نموده و مطلوبترین و نامطلوبترین عناصر آن را مشخص سازد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان مشغول به تحصیل در چهار مرکز مجری همزمان رشته های علوم انسانی و علوم پایه (مراکز اسلام آباد، تویسرکان، کرمانشاه و همدان) مشتمل بر 4131 نفر، در سال تحصیلی 81-82، بوده است.

هدف اصلی در ایم مقاله بررسی ربا از دیدگاه قرآن است. در ابتدا تعریفی از ربا به صورت لغوی و اصطلاحی ارائه می دهیم. آنگاه آیات ربا در قرآن را بر حسب نزول آنها مطرح خواهیم کرد و به نکات تفسیری آنها مطرح خواهیم کرد و به نکات تفسیری آنها می پردازیم. در نهایت جمع بندی و نتیجه گیری موضوع مورد بحث ارائه می شود. به نظر می رسد کنکاش موضوع از نظر قرآن و سنت در کنار هم ضروری است. زیرا سنت مفسر و تبیین کننده آیات است. بنابراین، در تفسیر و تبیین بعضی از آیات از بحثهای روایتی نیز استفاده می کنیم. با توجه به اهمیت موضوع در مقاله دیگری به بررسی از ربا از دیدگاه سنت خواهیم پرداخت.

شروع هزاره سوم میلادی با انقلاب در مهندسی ژنتیک DNA و فناوری اطلاعات و ارتباطات همراه است و با سرعتی شتابان در حال دگرگون کردن ساختارهای اجتماعی و اقتصادی جوامع کهن بشری است. جامعه شبکه ای با ویژگی های خاص خود تمامی بنیانهای جامعه نظیر اقتصاد، آموزش، فرهنگ، سیاست و به ویژه، زمان و مکان را در حال تغییر و تحول مداوم و جهانی شدن می بیند و دولتهای ملی و محلی را، که در شرایط متعارف نماینده اراده و حاکمیت ملی و تمامیت ارضی خودند، در برابر فشارهای خوردکننده فرایند و جهانی که همه اجزای آن سیال و متغیر است قرار داده است.

هدف طرح کالیپر - پروژه همکاری بین Kellogg و حرفه های مربوط به اطلاع رسانی ALISE و طرح آموزشی Renewal - تحلیلی ماهیت و دامنه تحولات مهمی است که در برنامه های درسی رشته کتابداری و اطلاع رسانی (LIS), بررسی های مربوط به کاربرد آموزشی، مطالعات موردی، تحلیل محتواها و مصاحبه ها به وجود آمده اند. پس از تحلیل گسترده 26 برنامه آموزش کتابداری و اطلاع رسانی، چند حوزه خاص برای بررسی های عمیقتر و جزئیتر در نظر گرفته شدند. آموزش از راه دور یکی از این حوزه ها بود، که به هرماه حوزه های آرشیو و برنامه های رسانه اس مدرسه برای تجزیه و تحلیل بیشتر انتخاب شد.

«نوزدهمین گردهمایی رؤسای مراکز دانشگاه پیام نور» با هدف ارج نهادن و نهادینه کردن خردورزی و دانش اندوزی، از طریق همگانی کردن آموزش عالی، در روز هفدهم لغایت نوزدهم مهرماه 1383، در منطقه هشت دانشگاه پیام نور، در جوار بارگاه ملکوتی حضرت علی بن موسی الرضا (ع)، /برگزار /گردید. در اولین روز برگزاری مراسم (جمعه 17/7/83) پس از تلاوت آیاتی از قرآن مجید و اجرای سرود ملی جمهوری اسلامی ایران ابتدا دکتر صالح مقدم، رئیس منطقه 8 دانشگاه، در سخنرانی کوتاه افتتاحیه به خوش آمدگویی و هدف از تشکیل گردهمایی پرداختند.