مجله رویکردهای پژوهشی کارآفرینانه در کشاورزی
پیاپی 1 (بهار 1397)

امروزه کارآفرینی نیروی محرکه اصلی در توسعه اقتصادی، نوآوری و اشتغال زایی شناخته شده است. تعاونی های کارآفرین را می توان یکی از ابزارهای گسترش فرصت های اشتغال و افزایش سطح درآمد کشاورزان به شمار آورد. هدف این تحقیق سنجش کارآفرینی سازمانی در تعاونی های کشاورزی شهرستان ابهر و عوامل موثر بر آن بود. این تحقیق، از نوع مطالعات توصیفی همبستگی است. جامعه آماری مورد مطالعه مدیران تعاونی های کشاورزی فعال شهرستان ابهر و روستاهای این شهرستان در سال 1393 بودند (210=N). 78 نفر از مدیران با استفاده از رابطه کوکران به عنوان نمونه تحقیق تعیین و به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی موردمطالعه قرار گرفتند. ابزار تحقیق پرسشنامه بود که روایی ظاهری و محتوایی آن توسط پانلی از اعضای هیات علمی گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه زنجان، اصلاح و تائید شد. پایایی پرسشنامه  با استفاده از ضرایب آلفای کرونباخ بین 73/0  - 83/0  به دست آمد. یافته های تحقیق نشان داد که کارآفرینی سازمانی با نمره کل 35/3 و با انحراف معیار 67/0 (در مقیاس طیف لیکرت 5 سطحی) در سطح بالاتر از متوسط بود. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیونی به روش گام به گام نشان داد متغیرهای مشکل ارائه وثیقه در ادارات مربوطه جهت دریافت اعتبارات، پائین بودن سطح سواد هیئت مدیره و اعضاء و ارائه مشاوره های تخصصی جهت توجیه و ارزیابی اقتصادی فعالیت ها حدود 39 درصد از تغییرات کارآفرینی سازمانی در تعاونی های کشاورزی را تبیین نمودند.

هدف پژوهش توصیفی - همبستگی حاضر واکاوی تاثیر آموزش های فنی و حرفه ای بر اشتغال روستائیان شهرستان اسلام آباد غرب می باشد. جامعه آماری مورد مطالعه را تمامی روستاییان شرکت کننده در دوره های آموزشی فنی و حرفه ای کشاورزی در شهرستان اسلام آباد غرب در طی سال های 1394-1390(630=N)، تشکیل دادند. حجم نمونه با استفاده از جدول نمونه گیری کرجسی و مورگان(1970)، 242 نفر تعیین و از روش نمونه گیری تصادفی ساده، استفاده شد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه بود. یافته ها حاکی از آن است که به طور کلی آموز های فنی و حرفه ای به میزان متوسطی بر اشتغال روستائیان شهرستان اسلام آباد غرب تاثیر داشته است (میانگین 6/3 از 5 و انحراف معیار=4/1). نتایج همچنین نشان داد که بین وضعیت اشتغال شرکت کنندگان در دوره های آموزشی فنی و حرفه ای با غیر شرکت کنندگان از نظر اشتغال تفاوت معناداری وجود دارد و شرکت کنندگان در دوره های آموزشی فنی و حرفه ای بیش تر از سایر افراد که در دوره های آموزشی فوق شرکت نکرده اند، موفق به کسب شغل می شوند. نتایج رگرسیون چند متغیر به روش گام به گام نشان داد که 60 درصد تغییرات متغیر وابسته(اشتغال مهارت آموزان روستایی شرکت کننده در دوره های آموزشی فنی و حرفه ای) توسط چهار متغیر سابقه کار، درآمد، میزان تحصیلات و میزان برخورداری مهارت آموزان از خصیصه های کارآفرینانه(مانند اعتماد به نفس و...) تبیین می شود.

نوآوری به طور گسترده مهم ترین منبع مستمر رشد اقتصادی و مزایای رقابتی می باشد، همچنین می توان آن را به عنوان حرکت انتقالی جوامع به سوی رشد توسعه پایدار جهانی، گذر از مناسبات ناکارآمد اجتماعی، روش های سنتی تفکر و روش های هزینه بر آموزش و پرورش به شمار آورد. دانشگاه ها باید به گونه ای رهبری شوند که نوآوری به عنوان یک فرهنگ و بخش طبیعی فعالیت های روزانه درآمده و به عنوان دانش افزوده برای همه اعضای هیئت علمی مطرح شود. بر همین اساس هدف این پژوهش، شناسایی ویژگی های نوآورانه اعضای هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان و دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز تعیین گردیده است. روش تحقیق توصیفی- پیمایشی و ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه می باشد. روایی فنی و ظاهری پرسشنامه بر اساس نظر جمعی از استادان گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ تایید شد که مقدار ضرایب محاسبه شده 93/0 و 84/0 بوده است. جامعه آماری پژوهش را  111 نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان و دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز تشکیل دادند. 87 نفر از آنها با توجه به جدول مورگان به عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شدند. افراد نمونه با روش نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم طبقه انتخاب و پرسشنامه بین آن ها توزیع گردید. داده ها با استفاده از نرم افزارSPSS  تجزیه و تحلیل گردید. یافته های تحقیق نشان دهنده وجود تفاوت آماری مثبت و معنی داری بین ویژگی های نوآورانه اعضای هیات علمی بود. مقایسه میانگین بین گروه ها نشان داد که دانشکده مهندسی زراعی و عمران روستایی با دانشکده های کشاورزی و علوم دامی و صنایع غذایی تفاوت معنی داری دارد. نتایج همچنین نشان داد که بین اعضای هیات علمی که حداقل یکی از مقاطع تحصیلی خود را در خارج از کشور سپری کرده اند و کسانی که در داخل کشور تحصیل کرده اند از نظر ویژگی های نوآورانه هیچ گونه تفاوت آماری معنی داری وجود نداشت.

این تحقیق با هدف بررسی کاربرد و چالش های مدیریت تغییر از دیدگاه کارکنان سازمان جهادکشاورزی و مقایسه آن با دیدگاه کارکنان شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب شهرستان اهواز به تحریر در آمده است. جامعه آماری تحقیق کارکنان شاغل در سازمان جهاد کشاورزی استان خوزستان مشتمل بر 251 نفر و کارکنان شاغل در شرکت خدمات مهندسی و تجهیزات صنعتی توربین جنوب (زیر مجموعه شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب) شامل 397 نفر می باشندکه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با انتساب متناسب، و با استفاده از جدول مورگان تعداد 148 نفر از سازمان جهاد کشاورزی و 196 نفر از شرکت خدمات مهندسی و تجهیزات صنعتی توربین جنوب به عنوان نمونه انتخاب شدند. به منظور پایایی ابزار تحقیق از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده که مقدار آن بالای 7/0 را نشان داده است. روایی پرسشنامه با نظر اساتید گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین تایید گردید. در این تحقیق فرایند مدیریت تغییر بر اساس سه مرحله مدیریت تغییر مدل لوین(مرحله ذوب شدن، مرحله تغییر، مرحله انجماد مجدد) بررسی شده است. مرحله ذوب شدن منجر به در هم ریختن وضع موجود می شود؛ مرحله تغییر، شامل توسعه رفتارها و نگرش جدید از طریق تغییر می باشد؛ مرحله انجماد مجدد نیز منجر به تثبیت تغییر جدید برای دائمی ساختن آن می شود. نتایج مقایسه وضعیت موجود و مطلوب دو سازمان نشان می دهد که در دو سازمان بین وضعیت موجود و مطلوب فاصله وجود دارد اما این فاصله در شرکت خدمات مهندسی و تجهیزات صنعتی توربین جنوب در سه مرحله مدیریت تغییر کمتر می باشد. در مقایسه دو سازمان نسبت به مراحل مدیریت تغییر، نتایج نشان دادکه بین دیدگاه کارکنان سازمان جهاد کشاورزی و شرکت خدمات مهندسی و تجهیزات صنعتی توربین جنوب نسبت به مرحله اول یعنی آمادگی برای تغییر، در سطح 05/0 درصد تفاوت معنی داری وجود دارد اما در دو مرحله تغییر و تثبیت آن تفاوت معنی داری وجود ندارد. همچنین تحلیل چالش های مدیریت تغییر نشان داد که چهار عامل شخصیتی، مدیریتی، سازمانی، مقاومت و ترس 087/67 درصد از کل تغییرات مربوط به چالش های مدیریت تغییر را تبیین می کنند.

هدف از این پژوهش درک تجربیات گلخانه دارانی است که در شرایط واقعی اقدام به راه اندازی یک کسب و کارکرده اند. به این منظور سوال پژوهش به این صورت مطرح شد که: گلخانه داران در طی فرایند کسب و کار چه تجاربی کسب کرده اند و دلایل موفقیت و ضعف در راه اندازی این کسب وکار چه بوده است؟. جامعه مورد مطالعه شامل گلخانه دارانی بوده است که درسال 96-87 اقدام به راه اندازی یک کسب و کار کرده اند و در ضمن تجربیات خود را بیان و توصیف نموده اند. برای انتخاب این افراد از نمونه گیری مبتنی بر هدف استفاده شده (10گلخانه دار شامل 5 نفر مرد و 2 نفر زن). سپس داده های مورد مطالعه به صورت انفرادی نیمه ساختارمند (به مدت 30دقیقه) در محدوده زمانی سال1396-1395جمع آوری شدند. یافته ها تجزیه و تحلیل شده و با استفاده از روش کلایزی در پنج مفهوم اساسی طبقه بندی شدند. این مفاهیم عبارتند ازسخت و طاقت فرسا بودن راه اندازی، بالا بودن هزینه و نیاز به سرمایه کافی، فشار و استرس روانی و اجتماعی، میزان ریسک پذیری، نگرش و مهارت و افزایش اعتماد به نفس و موفقیت گلخانه داران.

هدف از این تحقیق دیدگاه متولیان اقتصادی با تاکید بر چالش های اقتصادی و اجتماعی کارآفرینی در شهرستان ایذه است. از جمله اقدامات لازم برای به کارگیری ابزار کارآفرینی در سطح کلان، بسترسازی اجتماعی و اقتصادی  است. شناخت بسترهای اقتصادی، فرهنگی و سیاسی جامعه و زیرمجموعه های آنها می تواند، ما را در سطح کلان به سوی بستر اجتماعی پویا و هدایت کند. این تحقیق از لحاظ هدف کمی از مطالعات مقطعی و تبیینی است. روش مورد استفاده برای جمع آوری اطلاعات در تحقیقات کمی پیمایشی است.  که ابزار مورد استفاده در آن پرسشنامه 28 سوالی خودساخته ای است که روایی توسط خبرگان و اساتید تائید و پایایی آن به میزان 91/0 بدست آمد. از نرم افزار Spss22 برای تجزیه و تحلیل داده های توصیفی و استنباطی به همراه آزمون های آماری مرتبط استفاده شد. نتایج حاصله از پژوهش نشان داد که بین تورم بالا و نرخ بیکاری مزمن، عدم استفاده صحیح از منابع مالی، ترس از متفاوت عمل کردن و ضعف در کارهای تیمی با توسعه کارآفرینی در شهرستان ایذه رابطه معنادار و معکوسی وجود دارد و از بین این چهار عامل، قوی ترین عامل تاثیرگذار عدم استفاده صحیح از منابع مالی و پس از آن ترس از متفاوت عمل کردن می باشد.

تجاری سازی ایده ها و تبدیل علم و تحقیقات کشاورزی به ثروت رویکردی است جامع نگر، نظام گرا و مشتری محور که زمینه کاربردی کردن آموزش و تحقیقات کشاورزی را فراهم می سازد و شبکه ای منسجم بین کلیه فعالان و بهره برداران بخش کشاورزی ایجاد می کند. بررسی ها نشان می دهد پارک های علم و فناوری و مراکز رشد در فرآیند ایجاد، توسعه و تجاری سازی تحقیقات نقش مهمی دارند. از این رو هدف پژوهش توصیفی- پیمایشی حاضر، تبیین مولفه های مدل تجاری سازی تحقیقات کشاورزی در مراکز رشد کشاورزی پارک علم و فناوری استان کرمانشاه می باشد. جامعه آماری مورد مطالعه تمامی کارشناسان واحدهای فناور مراکز رشد کشاورزی استان کرمانشاه می باشند که به روش سرشماری مورد مطالعه قرار گرفتند. به منظور جمع آوری داده ها نیز از پرسشنامه محقق ساخته بهره گرفته شد. روایی ابزار تحقیق توسط پانل متخصصان در ابعاد روایی ظاهری، محتوایی و سازه ای مورد تائید قرار گرفت. آلفای کرونباخ و پایایی مرکب ابزار تحقیق نیز در بخش های مختلف بالاتر از حد مطلوب بود. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد در زمینه تجاری سازی یافته های پژوهشی کشاورزی؛ شکل گیری ایده، ارزیابی ایده های پژوهشی و فناوری و پیاده سازی و مدیریت طرح تجاری سازی یافته های پژوهشی دارای بیشترین اهمیت می باشند.