فصلنامه مطالعات حسابداری و حسابرسی
پیاپی 30 (تابستان 1398)

در محیط حسابرسی، فشار برای کمتر از واقع گزارش کردن زمان می تواند کیفیت حسابرسی را کاهش دهد که از آن به عنوان یک معضل اخلاقی یاد می شود. هدف این پژوهش بررسی تاثیر تعهد حرفه ای و رده سازمانی بر پذیرش کمتر از واقع گزارش کردن زمان به وسیله حسابرس: با توجه به نقش تعدیل کنندگی رضایت شغلی است. داده های مورد نیاز 269 نفر از کارکنان موسسات حسابرسی و حسابرسان شاغل انفرادی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران به وسیله پرسش نامه در سال 1396 جمع آوری و با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 24 تجزیه و تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین تعهد حرفه ای، رده سازمانی و رضایت شغلی با پذیرش کمتر از واقع گزارش کردن زمان به وسیله حسابرس رابطه منفی و معناداری وجود دارد. هم چنین، تعهد حرفه ای بالای حسابرسان به همراه رضایت شغلی بالای آنان باعث می شود که حسابرسان کم ترین انگیزه را برای گزارش کمتر از واقع زمان کار خود داشته باشند. بنابراین، بر اساس نتایج پژوهش مدیر عامل موسسات حسابرسی باید تعهد حرفه ای و رضایت شغلی کارکنان خود را اندازه گیری و بر کار کارکنانی که تعهد حرفه ای و رضایت شغلی کم تری به حرفه حسابرسی و شغل خود دارند، نظارت بیشتری کنند و زمینه بهبود تعهد و رضایت شغلی آنان را (به عنوان نمونه افزایش درآمد و نحوه تعامل با سرپرست) فراهم کنند.

سه عامل مهم به عنوان پیش نیاز تخلف در شرکتهای بزرگ شامل ویژگی های شخصیتی رهبران مخرب سازمان، ویژگی های زیر دستان در سازمان و ویژگی های محیطی است. اکثر رسوایی های مالی در نتیجه همدستی حسابداران با رهبران مخرب رخ داده است، در حالی که اکثر پژوهش ها بر رهبران مخرب تاکید داشته و مطالعات اندکی به بررسی پیروان همدست پرداخته اند. لذا هدف این پژوهش بررسی تاثیر سه مشخصه اصلی پیروان همدست شامل تکانش گری، اقتدارگرایی و پویایی بر توانایی شناخت معضل اخلاقی (آگاهی اخلاقی)دانشجویان کارشناسی ارشد حسابداری است. نمونه پژوهش شامل 87 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد حسابداری دانشگاه های استان خراسان جنوبی در نیم سال اول سال تحصیلی 95- 96 می باشد که به روش تصادفی انتخاب شده اند. روش تحقیق حاضر توصیفی از نوع همبستگی است و از روش رگرسیون خطی چند متغیره برای آزمون فرضیه ها استفاده شده است. نتایج آزمون فرضیه ها نشان داد که تکانش گری با آگاهی اخلاقی رابطه منفی دارد و اقتدارگرایی با آگاهی اخلاقی رابطه مثبت دارد. همچنین مشخص شد که متغیر پویایی ، جنسیت و سن هیچ تاثیری برآگاهی اخلاقی افراد ندارد. به این معنا که با افزایش تکانش گری توانایی شناخت معضل اخلاقی کاهش می یابد و افزایش اقتدار گرایی باعث افزایش توانایی شناخت معضل اخلاقی می گردد. با توجه به نتایج پژوهش پیشنهاد می شود حرفه ی حسابداری مکمل های آموزشی برای کارکنان به خصوص کارکنان به تازگی استخدام شده در نظر بگیرد تا روند شناخت دقیق معضلات اخلاقی را آموزش دهد.

هدف اصلی این پژوهش بررسی ارتباط بین کیفیت اقلام تعهدی و ریسک غیرسیستماتیک سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. در این پژوهش برای ارزیابی کیفیت اقلام تعهدی از توانایی اقلام تعهدی برای پیش بینی جریانهای نقدی عملیاتی و برای سنجش ریسک غیرسیستماتیک سهام از دو مدل کپ ام (CAPM) و فاما و فرنچ (FAMA & FRENCH) و از متغیر های اهرم مالی، عملکرد عملیاتی، اندازه شرکت، ارزش دفتری به ارزش بازار، نوسانات جریان نقدی و عملکرد بازده سهام به عنوان متغیرهای کنترلی استفاده شده است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و به روش مطالعات کتابخانه ای انجام گرفته است. در این پژوهش91 شرکت در طول دوره 1388 تا 1392 به عنوان نمونه در نظر گرفته شد. رویکرد انتخابی برای آزمون فرضیه ها با استفاده از تلفیق داده های مقطعی و زمانی است. در این پژوهش، از روش رگرسیون حداقل مربعات ادغام شده (پنل دیتا) استفاده شده است. نتایج آزمون فرضیه ها نشان می دهد بین کیفیت اقلام تعهدی و ریسک غیرسیستماتیک سهام طبق مدلهای کپ ام (CAPM) و فاما و فرنچ (FAMA & FRENCH) رابطه ای وجود ندارد .

بنظر می رسدکمیته حسابرسی بتواند در جلوگیری استخدام یک حسابرس وابسته به مدیریت، نقش ایفا کند و ضمن جلوگیری از تعیین حق الزحمه حسابرسان توسط مدیران ، در تعیین همبستگی بین ویژگی های مدیریت با تخصص و حق الزحمه حسابرسان موثر باشند. بدین منظور، در این پژوهش تاثیر اعتماد بیش از حد مدیریت بر حق الزحمه حسابرسی و تخصص صنعت حسابرس و نقش تعدیل کنندگی کمیته حسابرسی بر این ارتباط، در یک قلمرو زمانی از سال 1387 تا 1393مورد آزمون قرار گرفت. این پژوهش از نظر هدف توسعه ای بوده و برای تحلیل داده ها از داده های تلفیقی و مدل رگرسیون داده های ترکیبی استفاده شد. آزمون ها فرضیه های پژوهش با استفاده از نرم افزار آماری R نشان می دهد که اعتماد بیش از حد مدیریت بر حق الزحمه حسابرسی تاثیر ندارد. در حالیکه در حضور(وجود) کمیته حسابرسی این رابطه معنی دار است. نتایج دیگر پژوهش نشان داد که در حضور(وجود) کمیته حسابرسی، بین اعتماد بیش از حد مدیریت و تخصص صنعت حسابرس رابطه ی معناداری وجود ندارد.

هدف اصلی این پژوهش بررسی تاثیر الزام آئین نامه حق الزحمه پایه خدمات حسابرسی (جامعه حسابداران رسمی ایران) بر مدیریت سود بر مبنای اقلام تعهدی اختیاری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. در این پژوهش داده های مربوط به تعداد 59 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی سال های 1388 الی 1394 مورد بررسی قرار گرفت. نمونه آماری، شامل 413 مشاهده سال – شرکت می باشد. جهت آزمون فرضیه ها از مدل رگرسیون خطی چند متغیره و روش داده های تابلویی با الگوی اثرات ثابت استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که، الزام آئین نامه حق الزحمه پایه خدمات حسابرسی جامعه حسابداران رسمی ایران تاثیر منفی و معناداری بر مدیریت سود بر مبنای قدر مطلق اقلام تعهدی اختیاری و اقلام تعهدی اختیاری مثبت دارد و باعث کاهش آن ها می شود. همچنین در دوره بعد از الزام، مدیریت سود بر مبنای اقلام تعهدی اختیاری منفی کاهش پیدا نمی کند. علاوه بر این، این الزام باعث کاهش مدیریت سود بر مبنای اقلام تعهدی اختیاری شرکت هایی که مبلغ حق الزحمه حسابرسی بیشتری دارند، نمی شود.

ارزیابی عملکرد مالی از مهمترین ابزار برای رتبه بندی عملکرد مالی شرکت ها در محیط رقابتی امروز است .ارزیابی عملکرد وسیله ای برای شناسایی نقاط ضعف و مبهم شرکت قبل از مواجه شدن با مشکلات جدی است . ساختار مالی به عنوان مهمترین پارامتر موثر برای ارزشگذاری شرکت برای تصمیمات سرمایه گذاری شناخته شده است،از این رو ارزیابی مالی مهم ترین عاملیست که سرمایه گذاران را به سرمایه گذاری در شرکت های مختلف ترغیب یا منصرف می نمایید. به دین سبب با هدف ارائه مدلی جهت شناسایی عوامل تاثیر گذار و رتبه بندی شرکت ها مقاله مذبور را نگارش نمودیم. در این مقاله ارزیابی عملکرد مالی 6 شرکت پتروشیمی پذیرفته شده در بورس تهران برای سالهای 1389 تا 1393با استفاده از متد ترکیبی AHP و PROMETHEE با توجه به 6 معیار اصلی و 48 زیر معیار بررسی میگردد. نتایج تحقیقات ما نشان میدهد،با توجه به معیار های پژوهش شرکت پتروشیم خارک بهترین عملکرد را در بین شرکتهای پتروشیمی در طول این 5 سال داشته است.

کنترل های داخلی باکیفیت، ابزاری برای دستیابی به عملکرد بهتر و عاملی برای شناسایی ریسک، پیشگیری از تقلب و دستکاری در صورت های مالی می باشد. هدف اصلی پژوهش بررسی تاثیر شدت ضعف در کنترل های داخلی بر کیفیت سود شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. در این راستا، داده های پژوهش در بازه زمانی بعد از تصویب دستورالعمل کنترل های داخلی، طی سال های 1391 تا 1395 جمع آوری گردید. برای آزمون فرضیه های پژوهش، 140 شرکت (700 مشاهده سال_شرکت) با استفاده از رگرسیون حداقل مربعات معمولی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج فرضیه اول پژوهش نشان داد که ضعف در کنترل های داخلی تاثیر منفی و معناداری بر کیفیت سود دارد. به بیان دیگر، وجود ضعف در کنترل های داخلی کیفیت سود شرکت ها را کاهش می دهد. در ادامه، نتایج فرضیه دوم پژوهش نشان داد که شدت ضعف در کنترل های داخلی مرتبط با قسمت حسابداری شرکت اثر منفی و معناداری بر کیفیت سود دارد و بین شدت ضعف در کنترل های داخلی مرتبط قسمت غیرحسابداری شرکت و کیفیت سود رابطه معناداری وجود ندارد.