فهرست مطالب
فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی
پیاپی 61 (تابستان 1398)
- تاریخ انتشار: 1398/06/10
- تعداد عناوین: 8
-
-
صفحات 1-28
هدف این مقاله، بررسی برآورد تابع تقاضای فرآورده های نفتی به وسیله مدل حالت- فضا و دلالت های حاصله برای آزادسازی قیمت آن ها با روش فیلتر کالمن، در قالب الگوی تایم ورینگ می باشد. داده های پژوهش به ترازنامه انرژی و دادههای شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران طی سال های 1396-1373 استخراج شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد کشش قیمتی فرآورده های نفتی طی دوره مورد بررسی متغیر است. با استفاده از سه سناریوی مختلف، چنین برآورد میشود که طی برنامه ششم توسعه با افزایش 10 درصدی قیمت فرآورده های نفتی در هر سال مصرف نفت سفید و نفت کوره کاهش یافته، ولی برخلاف انتظار مصرف بنزین و نفت گاز افزایش یافته است. لذا انگیزه مصرف کنندگان برای صرفه جویی در مصرف نفت سفید و کوره افزایش و در بنزین و نفت گاز کاهش یافته است. پیش بینی کشش قیمتی هر چهار فرآورده، با افزایش 10 درصدی قیمت آن ها در طول برنامه ششم توسعه، نشان داد که قدر مطلق کشش قیمتی بنزین برخلاف انتظار کاهش و نفت سفید، نفت گاز و نفت کوره افزایش یافته است. بنابراین جهت تحریک حساسیت مصرف کنندگان بنزین نسبت به افزایش قیمت، باید سرعت آزاد سازی قیمت آن در انتهای برنامه ششم توسعه، بیشتر از ابتدای برنامه و برای فرآورده های نفت سفید، نفت گاز و نفت کوره در ابتدای برنامه بیشتر از انتهای برنامه باشد.
کلیدواژگان: مدل حالت - فضا، فیلتر کالمن، آزادسازی قیمت ها، تقاضای فرآورده های نفتی، ضرایب متغیر در طول زمان -
صفحات 29-66چین به عنوان قدرتی در حال رشد نیازی روزافزون به انرژی های فسیلی دارد. در عین حال تامین این نوع از انرژی ها ارتباط تنگاتنگی با موقعیت ژئوپلیتیکی کشورهای صاحب ذخایر دارد. خلیج فارس و آسیای مرکزی دو منطقه غنی از انرژی های فسیلی هستند که از موقعیت مناسبی برای تامین نیاز چین برخوردارند. ایران به لحاظ ژئوپلیتیکی در مجاورت این دو ناحیه قرار دارد و به حلقه واسط این مناطق است. مقاله پیشرو ضمن تحلیل مقایسه ای اهمیت خلیج فارس و آسیای مرکزی در ژئوپلیتیک انرژی چین نگاهی به جایگاه ایران نیز دارد. بدین منظور در چارچوب نظریه «مجموعه امنیتی انرژی منطقه ای» این پرسش ها مطرح می شود که خلیج فارس و آسیای مرکزی چه جایگاهی در ژئوپلیتیک انرژی چین دارند؟ و ایران به عنوان زیرسیستم این مناطق چه نقشی در ژئوپلیتیک انرژی چین ایفا می کند؟ «چین درصدد تنوع بخشی به منابع تامین کننده انرژی است. اما مسیر امن زمینی (آسیای مرکزی) در مقایسه با مسیر طولانی دریایی از طریق خلیج فارس برای چین اولویت دارد. ایران قابلیت تبدیل شدن به کشوری رابط میان این مناطق و تقویت امنیت انرژی چین را دارد.»کلیدواژگان: چین، ژئوپلیتیک انرژی، ایران، خلیج فارس، آسیای مرکزی، مجموعه امنیتی
-
صفحات 67-93طبق آمارهای رسمی انتشار گازهای گلخانه ای در سال 2010، 65 درصد از کل انتشار گازهای گلخانه ای در جهان به CO2 حاصل از سوخت های فسیلی و فرآیندهای صنعتی اختصاص دارد. لازم به ذکر است در میان بخش های تولیدکننده دی اکسیدکربن، سهم بخش حمل ونقل 23 درصد است. همواره از سوی کارشناسان مطرح می شود که شرکت های خودروسازی کشور به دلیل سیاست های حمایتی قابل توجه دولت، به خصوص نرخ های تعرفه بالا، اقدام چشمگیری برای بهبود کیفیت محصولات خود به خصوص در مورد کیفیت احتراق و استانداردهای آلایندگی انجام نداده و این موضوع آسیب های جدی را به محیط زیست وارد نموده است. با بررسی داده های کشورهای در حال توسعه نیز ملاحظه می شود که نرخ های تعرفه بالای خودرو ویژگی سیاست های تعرفه ای برخی از آن ها است. جهت بررسی اثر تعرفه ها بر آلایندگی خودروها در این مقاله با استفاده از روش داده های ترکیبی تاثیر حمایت های تعرفه ای خودرو بر میزان آلایندگی خودرو ها که با انتشار گاز دی اکسیدکربن مشخص می شود، در 20 کشور منتخب در حال توسعه واردکننده خودرو طی سال های 2013-2005 بررسی شده است. نتایج نشان می دهد که افزایش حمایت های تعرفه ای خودرو در کشورهای منتخب باعث افزایش انتشار گاز دی اکسیدکربن شده که علت آن وجود بازار انحصاری و احساس عدم نیاز به کیفیت به خصوص در مورد احتراق و آلایندگی خودروها میباشد. الگوی سیاست گذاری کشورهای چین و کره جنوبی در خصوص کاهش تعرفه ها و استفاده از سیاست های حمایتی می تواند الگوی مناسبی برای سیاست گذاران صنعت خوروسازی باشد.کلیدواژگان: حمایت های تعرفه ای، صنعت خودرو، صنعت نوپا، انتشار گاز CO2
-
صفحات 95-124مسئله حفاظت از محیط زیست و جلوگیری از ایجاد آلودگی های زیست محیطی یکی از اولویت های برنامه های توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور است. هدف از ارائه این مقاله، بررسی تغییر در اثرات زیست محیطی تولید برق ناشی از تغییر در الگوی تولید برق، بر تولید و رفاه خانوار در ایران با به کارگیری ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1390 و تعریف یک مدل تعادل عمومی قابل محاسبه بر مبنای آن است که در چارچوب آن با معرفی 4 سناریو سیاستی متفاوت بر پایه ارزش پولی اثرات زیست محیطی منفی ناشی از تولید برق در ایران، مورد بررسی و تحلیل تجربی قرار می گیرد. نتایج به دست آمده نشان می دهند اولا، اعمال هزینه های خارجی تولید برق دارای اثر مثبت بر رشد اقتصادی و اثر منفی بر رفاه خانوار است. ثانیا، در ساختار فعلی تولید برق، اعمال هزینه های خارجی تولید برق، رشد 0576/0 تا 0736/0 درصدی به دنبال خواهد داشت و رفاه خانوار را بین 955/1- تا 171/7- درصد کاهش می دهد. ثالثا، با تغییر الگوی تولید برق در کشور و حرکت به سمت تولید برق پاک و کاهش تولید برق از سوخت های فسیلی، میزان تاثیرگذاری هزینه های خارجی تولید برق بر رشد اقتصادی و رفاه کاهش خواهد یافت. طبق نتایج تحقیق، در صورت کاهش سهم تولید برق از سوخت های فسیلی به 85 درصد، رشد اقتصادی و رفاه خانوار به ترتیب به 0553/0 تا 0727/0 و 733/1- تا 363/6- درصد تغییر پیدا می کنند.کلیدواژگان: اثرات زیست محیطی تولید برق، رشد اقتصادی، رفاه خانوار، مدل CGE، اقتصاد ایران
-
صفحات 125-155
امروزه از میان روش های نوین تامین مالی پروژه های بهینه سازی مصرف انرژی، تامین مالی از طریق سازوکار شرکت های خدمات انرژی، در جهان در حال گسترش است. شرکت خدمات انرژی شرکتی است که پروژه های مرتبط با بهبود کارایی انرژی را طراحی، اجرا و تامین مالی می کند. برخی از خدماتی که این شرکت ها ارائه می دهند شامل توسعه، طراحی و تامین مالی پروژه های کارایی انرژی، نصب و نگهداری تجهیزات پروژه های کارایی انرژی، اندازه گیری و تایید صرفه جویی حاصل از انجام پروژه های کارایی انرژی است. ویژگی اصلی شرکت خدمات انرژی در مقایسه با شرکت مشاوره ای و پیمانکاران تجهیزات، در عقد (قراردادهای عملکردی)[1] میباشد که در آن مجری پروژه، هزینه های اجرای پروژه را از محل منافع حاصل از اجرای پروژه دریافت می کند. بر این اساس و با عنایت به شرایط کنونی کشور و در راستای حصول پتانسیلهای صرفه جویی در مصرف انرژی، نیاز مبرم به اجرای طرح های مربوطه جهت کاهش شدت انرژی بوده و قراردادهای خدمات انرژی مبتنی بر جذب سرمایه گذاری خارجی می تواند کمک شایانی به کشور نماید. از این رو در مقاله حاضر بررسی انواع قراردادهای رایج با امکان جذب سرمایه گذاری خارجی در مقایسه با نوع خدمات انرژی بررسی شده است. نتایج تحقیق و مقایسه انواع قراردادهای مرتبط با توسعه بخش انرژی نشان می دهد که شرکت خدمات انرژی می تواند در غالب یک قرارداد عملکردی، علاوه بر نصب تجهیزات، نگهداری از تمام یا بخشی از تجهیزات جدید در طول عمر پروژه و حتی 7 تا 10 سال پس از اتمام پروژه را نیز عهده دار شود. این نوع قرارداد برای شرکت هایی که با محدودیت منابع مالی مواجه هستند و یا به دلایلی قصد افزایش تعهدات مالی خود را ندارند، جذاب ترین شیوه اجرای پروژه های کارایی انرژی به شمار می آید و جهت حل مشکلات تامین مالی پروژه های بهینه سازی انرژی در کشور راهگشا خواهد بود.
کلیدواژگان: شرکت خدمات انرژی، کارایی انرژی، تامین مالی -
صفحات 157-178امروزه در صنعت برق طراحی و بهره برداری بهینه و موثر اقتصادی همواره موردنظر بوده و در توسعه و بهره برداری از صنعت برق، هماهنگی شبکه برق و گاز به منظور حداقل کردن هزینه بهره برداری از اهداف اصلی به شمار می آیند. ازاین رو نیاز به مدلی است که با در نظر گرفتن قیود فنی توسعه شبکه های برق و گاز را هماهنگ کند. در این پژوهش توسعه متمرکز شبکه های گاز و برق با در نظر گرفتن معیار امنیتN-1 در شبکه گاز مدل سازی شده است. این مدل سازی از دیدگاه یک سرمایه گذار مرکزی است که با در نظر گرفتن قیود فنی به دنبال حداقل کردن هزینه کل سرمایه گذاری و بهره برداری شبکه های برق و گاز می باشد. همچنین در این تحقیق نشان داده شده است که چگونه می توان هزینه های شبکه برق را با استفاده از سطح نفوذهای مختلف برنامه پاسخگویی بار کاهش داد. نتایج به دست آمده از مسئله سرمایه گذاری شبکه گاز نشان می دهد که نیاز به افزایش ظرفیت خط لوله در برخی مناطق وجود دارد. در این مورد، هزینه سرمایه گذاری شبکه گاز 19 میلیون دلار است، درحالی که کل هزینه سرمایه گذاری و بهره برداری شبکه گاز 37.19 میلیارد دلار است. از سوی دیگر، در شبکه برق، نیاز به نصب نیروگاه های جدید در مناطق مشخص شده است. همچنین این نتایج نشان می دهد که ظرفیت خط انتقال برخی خطوط باید افزایش یابد. همچنین با در نظر گرفتن معیار N-1 در خروج خطوط لوله گاز، شبکه برق ترجیح می دهد که در حدود 3200 مگاوات واحدهای تولیدی جدید را به صورت پراکنده در نقاط مختلف شبکه نصب کند تا بدین ترتیب در برابر از دست رفتن خطوط لوله شبکه گاز مقاوم باشد. درحالی که بدون در نظر گرفتن معیار N-1 برای خطوط لوله، با نصب 2400 واحد تولیدی جدید نیاز شبکه برطرف می شود.کلیدواژگان: شبکه گاز، شبکه برق، توسعه یکپارچه، معیار امنیت
-
صفحات 179-210
در این مطالعه از تابع مسافت شفارد جهت تحلیل کارایی فنی زیست محیطی و تجزیه منابع تغییرات دی اکسید کربن به پنج عامل تغییر در تکنولوژی، تغییر در کارایی تکنیکی، تغییر در شاخص های انتشار مرتبط با سرمایه، نیروی کار و انرژی در 28 استان ایران برای سال های 1392-1382 بر اساس داده های تابلویی و تکنیک تحلیل پوششی داده ها استفاده شده است. این متد برای هردو نوع عوامل کاهش دهنده و افزایش دهنده انتشار بهکار رفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که ایران از نظر کارایی فنی زیست محیطی طی دوره مورد بررسی ناکارا عمل کرده است زیرا میانگین عملکرد کارایی فنی زیست محیطی در استان های منتخب طی دوره موردنظر 796/0 است. هم چنین نتایج حاصل از تجزیه بیانگر آن است که 1) مهم ترین عامل مثبت در کاهش انتشار شاخص انتشار مرتبط با نیروی کار با میانگین 6256/0 در ایران است، 2) شاخص انتشار مرتب با انرژی مهم ترین عامل در افزایش در انتشار با میانگین 0182/1 بوده است و 3) بهبود تکنولوژیکی نقش مثبتی در کاهش انتشار را ایجاد نموده است زیرا مقداری بزرگ تر از 1 را به خود اختصاص داده است.
کلیدواژگان: کارایی زیست محیطی، تابع مسافت، تحلیل پوششی داده ها، انتشار دی اکسید کربن -
صفحات 211-239در این مطالعه تاثیر شوک های قیمتی نفت بر اشتغال کشورهای منتخب صادرکننده و واردکننده نفت بررسی شد. در این بررسی از داده های سالانه طی دوره زمانی 2014- 2000 و مدل های اقتصاد سنجی فیلتر کریستیانو- فیتز جرالد و فیلتر باکستر- کینگ برای محاسبه شوک های قیمتی نفت و از مدل پانل دیتا برای برآورد مدل استفاده شده است. نتایج مطالعه نشان میدهد که: اولا: در کشورهای صادرکننده، اشتغال تحت تاثیر شوک های قیمت نفت بوده و به طور مستقیم از آن تاثیر می پذیرد. لذا در این کشورها با افزایش قیمت نفت، درآمدهای نفتی افزایش یافته و اشتغال افزایش می یابد و بالعکس. لذا این کشورها باید از فرصت افزایش قیمت نفت جهت رونق اقتصادی و افزایش اشتغال کمک گرفته و از آنجایی که کاهش قیمت نفت باعث کاهش اشتغال در این کشورها می شود. بنابراین کشورهای صادرکننده نفت بایستی جهت مقابله با آثار منفی کاهش قیمت نفت بر اشتغال در اقتصاد خود تدابیر لازم را بیاندیشند. ثانیا: در کشورهای واردکننده نفت شوک های نفتی تاثیر معناداری بر اشتغال در این کشورها نداشته و نوسانات اشتغال طی این سال ها تحت تاثیر عوامل دیگری بوده است. اشتغال در این کشورها رابطه مستقیمی با تولید و رابطه غیرمستقیمی با نرخ بهره و دستمزد داشته است. بنابراین، نحوه تاثیرگذاری نوسانات قیمتی نفت بر اشتغال کشورها، بسته به این امر که کشور مورد نظر عرضه کننده یا تقاضا کننده در بازارهای جهانی نفت باشد، متفاوت است.کلیدواژگان: اشتغال، شوک قیمتی نفت، پانل دیتا، فیلتر کریستیانو- فیتز جرالد، فیلتر باکستر-کینگ
-
Estimating Oil Products Demand by State-space Model and Relevant Guidelines for Price LiberalizationPages 1-28
The purpose of this paper is to estimate oil products demand by the state-space model, taking into account the implications for price liberalization using the Kalman filter technique in the framework of a time-varying pattern. For this purpose, we use the data of the Energy Balance Sheet and the National Iranian Oil Refining and Distribution Company during the period of 1994-2017. Our model results indicate that the price elasticity of oil products varies during the studied period. Using three different scenarios, we consistently find that a 10% annual increase in oil product prices during the sixth development plan, leads to a decrease in the consumption of kerosene and fuel oil, while gasoline and gas oil consumption increases. We thus observe that while kerosene and fuel oil demand responds as expected to rising prices, the price sensitivity of demand for gasoline and gas oil declines. We observe that while the absolute value of the price elasticity of gasoline has fallen unexpectedly, the price elasticity of kerosene, fuel oil and gas oil have increased. Therefore, in order to encourage gasoline consumers to reduce their demand, the speed of price liberalization at the end of the sixth development plan has to be more than at the beginning of the program. However, the rate of price increase for kerosene, gas oil and fuel oil products has to decrease at the end of the program.
Keywords: state-space model, Kalman filter technique, price liberalizations, time –varying parameter, oil products -
Pages 29-66China, as a rising power, is an important market for fossil fuels. Meantime, the supply of fossil fuels depends on the geopolitical position of the exporting countries. The Persian Gulf and Central Asia are rich regions from an energy perspective. These regions have appropriate locations for supplying the Chinese market. Iran is located between the Persian Gulf and Central Asia. In this article, we try to compare the importance of the Persian Gulf and Central Asia and assess the Iranian position in this context. Based on the security complex theory, we attempt to answer the following questions: What is the position of the Persian Gulf and Central Asia in China's geopolitics of energy? What is Iran’s role as a sub-system of these areas in China's energy geopolitics?
China tries to diversify its energy suppliers. However, the land secure route (Central Asia) is more advantageous than the dangerous maritime route (Persian Gulf). Therefore, Iran, as a country that links these two regions, has the potential to act as a link between the two regions, and as such increase China’s energy security.Keywords: China, Energy Geopolitics, Iran, Persian Gulf, Central Asia, Security Complex -
Pages 67-93According to released official statistics of greenhouse gas emissions in 2010, CO2, which is produced by fossil fuels and industrial processes, accounts for 65 percent of total global greenhouse gas emissions. The transport sector, in turn, is responsible for 23% of CO2 emissions. Researchers have been claiming that car manufacturers have not made significant efforts to reduce the pollution levels of their products, due significant government support policies, especially high tariff rates. It is also known that many developing countries impose high tariffs on car imports. In order to investigate the effect of tariffs on vehicle emissions, this paper analyzes the impact of vehicle tariffs on CO2 emissions of cars in a panel of 20 selected car importing countries during the years 2005-2013. The results indicate that increased vehicle tariff protection in the selected countries has led to an increase in carbon dioxide emissions. The China-South Korean policy model of tariff cuts, combined with environmentally supportive policies can be a good example for Iranian policymakers.Keywords: Tariff Protections, Automobile Industry, Infant Industries, Emissions of CO2
-
Pages 95-124The issue of protecting the environment and preventing environmental pollution is one of the priorities of Iran’s economic and social development plans. The purpose of this paper is to analyze changes in the environmental effects of electricity generation, as electricity production patterns change, on production and welfare of households in Iran by using the social accounting matrix of 2011 and a computable general equilibrium model based on that framework. We evaluate four different policy scenarios based on the monetary value of the negative environmental effects of electricity generation. The results indicate that application of electricity generation’s negative externalities has a positive effect on economic growth and a negative effect on household welfare. Secondly, with the current structure of electricity generation, the application of external costs of electricity production will increase economic growth by 0.0576 to 0.0736 percent and will reduce household’s welfare by -1.955 to -7.171 percent. Thirdly, by changing the pattern of electricity generation in Iran and moving towards clean electricity production and reducing electricity production from fossil fuels, the effect of electricity generation externalities on economic growth and welfare will be reduced. According to the research results, if the share of electricity production from fossil fuels is reduced to 85%, the economic growth and welfare of the household will respectively vary from 0.0553 to 0.0727 percent and from -1.733 to -6.363 percent.Keywords: Electricity Production Environmental effects, Economic Growth, Household’s Welfare, CGE Model, Iran
-
Pages 125-155
Funding by energy services companies is an efficient, new way of financing energy efficiency projects. An Energy Services Company (ESCO) is a company that designs, implements and finances energy efficiency improvement projects. Some of the services that these companies offer include developing, designing and financing energy efficiency projects, installing and maintaining energy efficiency projects and measuring and verifying the savings made from energy efficiency projects. The main difference between an Energy Services Company and consulting companies and equipment contractors is that the former will recover project implementation costs from project implementation revenues. Under these contracts, the Energy Services Company may, in addition to installing the equipment, maintain all or part of the new equipment during the life of the project and even 7 to 10 years after the completion of the project. This type of contract is the most attractive way to implement energy efficiency projects for companies with limited financial resources or unwilling to increase their financial obligations.
Keywords: OECD, Energy Services Contract, Financing, Energy -
Pages 157-178Coordinated expansion planning of power plants has always attracted the attention of power industry planners to arrive at the optimal mix that assures adequacy of energy supply. Here, we model the coordinates for expansion of electricity and gas networks while considering technical constraints, in order to minimize the total cost of investment and operation of electricity and gas networks for a single investor. Our study results indicate that we need to increase pipeline capacity in some areas in order to optimize our investment in the gas network foe Khorasan Razavi province. This additional investment only amounts to $ 19 million, which is insignificant compared to the total investment and operation cost of the gas network of $ 37.19 billion. The study also indicates need for power generation capacity in specified areas. These results also indicate that the capacity of some transmission line should be increased. When we take into account security needs at the N-1 benchmark level to deal with potential disruptions in gas pipelines, the electricity network would need to install around 3200 MW new generation units in different parts of the network to be robust against pipelines outages. While without considering the N-1 criterion for pipelines, the additional power generation capacity needed is only 2400 MW.Keywords: Gas network, Electricity network, Expansion planning, Security criterion
-
Pages 179-210
In this study, we used the Shephard distance functions to analyze environmental technical efficiency and decomposition of Changes in CO2 Emissions to Five factors: “technical efficiency change effect, technical change effect, and emission indexes associated with capital, labor and energy “in 28 provinces of Iran for the period 2003-2013. Our study used panel data and data envelopment analysis technique and covered both Emission reduction and increase. Our findings show that Iran has not had an effective environmental performance during the period under review. The average technical efficiency and environmental performance in selected provinces during the period in question is 0.796. Further, the results of decomposition indicate that 1)The most important positive factor in Emission reduction in Iran was emission index associated with labor with an average of 0.6256 2) Emission index associated with energy was The most important factor in Emission increase with an average of 1.0182. 3) changes in technical efficiency have had a positive role in emission reduction, given a value greater than
Keywords: Carbon Dioxide, Environmental Efficiency, Distance Function, Data Envelopment Analysis -
Pages 211-239this study examines the impact of oil price shocks on the employment of selected oil-exporting and oil-importing countries. To this end, the annual data for the period 2000-2014 and the econometric models of Christiano and Fitzgerald Filter, Bakstr-King Filter have been used to calculate the oil price shocks and the panel data model is used to estimate the model and data analysis. The results of this study can be summarized as follow: Firstly, in the exporting countries, the employment is affected by oil price shocks and is influenced by it directly. Hence, in these countries as the oil price increases, the oil revenues rises and the employment increase consequently, and vice versa. There fore these countries should utilize the opportunity of oil price increase for the economic prosperity and the rise of employment. Since lower oil price leads to the decrease of employment, therefor oil-exporting countries should deal with the negative effects of lower oil price over the employment and to consider the necessary thoughts about them. Secondly, the oil price shocks in oil-importing countries have not high significant impact on employment, so the changes and fluctuations in the employment of understudy countries had been affected by other factors. Thus, the impact of the oil price fluctuations on employment depends on the place of the countries in world oil market as supplier or demander.Keywords: employment, oil price shocks, panel data model, Christiano, Fitzgerald Filter, Bakstr-King Filter
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.