نشریه علوم سبزی ها
پیاپی 1 (بهارو تابستان 1394)

این مطالعه، به منظور بررسی اطلاعات و کارایی نشانگر SRAP برای تخمین تنوع ژنتیک در 15 توده جعفری ایرانی صورت گرفته است. تکثیر مکان‎های ژنی با استفاده از چهار ترکیب آغازگر SRAP انجام شد. بیشترین و کمترین تعداد باند های چندشکل تشکیل شده به ترتیب ترکیب آغازگر Me2-Em5 و Me4-Em1 بود. میانگین تعداد باندهای چندشکل به ازای هر ترکیب آغازگر 25/8 بود. تجزیه خوشه ایصفات مولکولی بر اساس ضریب تشابه جاکارد و الگوریتم Neighbor- Joining توده‎های مورد مطالعه را در فاصله ژنتیک 06/0 به پنج گروه تفکیک کرد. در نهایت نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که تنوع ژنتیکی زیادی میان توده های جمع‎آوری شده از چند منطقه ی جغرافیایی ایران وجود دارد و این مطالعه سودمندی نشانگر SRAP را در تعیین تنوع ژنتیکی بین توده های جعفری نشان داد.

در این پژوهش واکنش دو گیاه کاهو به عنوان یک سبزی برگی با سیستم ریشه ای سطحی و فلفل دلمه ای به عنوان یک سبزی میوه ای و سیستم ریشه ای عمیق نسبت به دمای بالا در ناحیه ریشه در غلظت های مختلف نیتروژن محلول غذایی بررسی گردیده است. تیمارهای غذایی شامل 1/101، 8/75 و 5/50 میلی مولار نیتروژن محلول غذایی جانسون و دو دمای ریشه 25 و 35 درجه سانتی گراد بود. نتایج نشان داد که در شرایط تنش هرچه میزان شاخص مقاومت به تنش کاهش پیدا کند، میزان مقاومت گیاه به تنش افزایش می یابد. همچنین هرچه میزان شاخص های تحمل به تنش STI، میانگین عملکرد MP، شاخص میزان مقاومت TOL و شاخص پایداری عملکرد YSI بالاتر باشد، گیاه تحمل بهتری به شرایط تنش دارد. کاهو نسبت به دمای ریشه و فلفل دلمه ای نسبت به تغییرات غلظت نیتروژن محلول غذایی مقاومت بیش تری نشان دادند.

وجود نیتروژن برای انجام کلیه فرآیندهای حیاتی گیاه ضروری است و نقش مهمی در رشد، عملکرد و کیفیت محصولات دارد. در این تحقیق اثر مقادیر 100، 150، 200، 250 و 300 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار به صورت کود اوره (46 درصد نیتروژن) و سولفات آمونیوم (21 درصد نیتروژن)بر تعداد و طول برگ، عملکرد و اجزای سیر بررسی شده است.برای اجرای آزمایش در مزرعه، از آزمایش کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار استفاده شد. نوع کود در کرت اصلی و سطح کود در کرت های فرعی قرار گرفت. سیرچه های سیر توده همدانی در 30 مهر 1386 در کرت هایی به ابعاد 4/1×2 متر مربع کشت شدند. نتایج این بررسی نشان داد، اثر نوع کود بر وزن سیر تک بوته، طول و قطر سیر، میانگین تعداد سیرچه، طول و قطر سیرچه و وزن تک سیرچه معنی دار و بر طول و تعداد برگ و عملکرد معنی دار نشد. با افزایش مقدار کود تا سطح 200 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار مقدار عملکرد و دیگر صفات کمی افزایش و پس از آن با افزایش مقدار کود تا سطح 300 کیلوگرم در هکتار کاهش یافت. بیشترین مقدار عملکرد، وزن سیر تک بوته، طول و قطر سیر و طول و قطر سیرچه و تعداد سیرچه در 300 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار مشاهده شد. بیشترین تعداد و طول برگ در تیمار 300 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار و کمترین آن در تیمار 100 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار مشاهده شد. عملکرد نیز همبستگی مثبت و معنا داری (p£0.01) با تعداد و طول برگ، طول و قطر سیر، طول و قطر سیرچه و وزن تک سیرچه نشان داد.

برای بررسی اثر پلیمر آبدوست ترآوت آ200 و میزان رطوبت خاک بر برخی صفات خیار گلخانه ای رقم سلطان، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. پلیمر آبدوست در پنج سطح (صفر، 1/0، 2/0، 3/0 و 4/0 درصد بر اساس وزن خشک خاک به ترتیب معادل 0، 1، 2، 3 و 4 گرم در کیلوگرم خاک) و مقدار رطوبت خاک در سه سطح (100، 75 و 50 درصد ظرفیت زراعی) بررسی گردید. نتایج نشان داد که کاربرد پلیمر آبدوست در خاک بر ارتفاع گیاه و تعداد برگ در گیاه تاثیر مثبت و معناداری داشت. پلیمر آبدوست بر محصول نوبرانه و عملکرد کل خیار تاثیر معناداری نداشت. تیمار مقدار رطوبت خاک بر تمام صفات مورد مطالعه تاثیر معنا داری داشت. بیشترین ارتفاع گیاه، تعداد برگ در گیاه، وزن تر و خشک اندام هوایی گیاه، وزن تر و خشک ریشه، محصول نوبرانه و عملکرد کل در تیمار 100 درصد ظرفیت زراعی و کمترین آن در تیمار 50 درصد ظرفیت زراعی به دست آمد. تیمار 75 درصد ظرفیت زراعی نتایج حد واسطی داد. بنابراین کاربرد پلیمر آبدوست تراوت آ200 به میزان 4 گرم در کیلوگرم خاک (4/0 درصد) همراه با رطوبت خاک تا 75 درصد ظرفیت زراعی برای رشد، محصول نوبرانه و عملکرد قابل قبول خیار گلخانه ای رقم سلطان توصیه می شود.

قارچ شیتاکه (Lentinula edodes) از لحاظ میزان تولید جهانی رتبه دوم را داراست. این قارچ دارای طعمی بی نظیر است و به دلیل خواص دارویی مورد توجه قرار می‎گیرد. شیتاکه به طور مرسوم روی چوب های سخت مرده پرورش می یابد. از سوی دیگر، هرساله صدها هزار تن مواد زاید کشاورزی سوزانده یا دور ریخته می شود. این امر می تواند منجر به آلودگی زیست محیطی شود. بنابراین، در این آزمایش از کاه گندم، کاه جو، کاه ارزن و کاه برنج غنی شده با کنجاله سویا و خاک اره (10، 20 و 30 درصد) به منظور ارزیابی سرعت رشد رویشی قارچ شیتاکه استفاده شد. این تحقیق به صورت طرح فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در پنج تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین سرعت رشد رویشی در بستر کاه جو غنی شده با 10 درصد پودرکنجاله سویا (1/5 میلیمتر در روز) اتفاق افتاد. با وجود این، کمترین میزان رشد در بستر کاه برنج غنی شده با 30 درصد پودر کنجاله سویا (6/1 میلیمتر در روز) مشاهده شد. در مجموع، در تمامی تیمارها میزان رشد رویشی با افزایش سطح کنجاله سویا، کاهش یافت.

سرمای اول و گرمای آخر فصل در کشت بهاره، رشد و نمو گیاه گوجه فرنگی را در خوزستان محدود می کند. ارقام گوجه فرنگی مقاوم به تنش های دمایی برای تولید محصول اقتصادی می تواند یکی از نیازهای اولیه به شمار رود. برای شناسایی ژنوتیپ های سازگار با شرایط کشت بهاره، آزمایشی در سال زراعی 1388-1387 و در دو مرحله قبل از انتقال نشا در قالب طرح کاملا تصادفی انجام و پس از انتقال نشا با طرح آماری آزمون آگومنت بر روی 40 ژنوتیپ مختلف گوجه فرنگی از روسیه، هلند و ارقام رایج منطقه صورت گرفت. صفات مورد ارزیابی شامل: تعداد برگ و ارتفاع گیاهچه در هفته هفتم پس از کشت بذر، زمان ظهور اولین، دومین و سومین گل آذین، تعداد برگ تا ظهور اولین، دومین و سومین گل آذین، تعداد گل در اولین، دومین و سومین گل آذین، زمان تشکیل میوه در اولین، دومین و سومین خوشه میوه، تعداد میوه تشکیل شده در اولین، دومین و سومین خوشه میوه، متوسط وزن میوه و میزان عملکرد، مقایسه شدند. بیشتر ژنوتیپ ها ارتفاع متوسطی(11- 8 سانتی متر) داشتند. در بین ژنوتیپ های مختلف، زودرس ترین و دیررس ترین به ترتیب ژنوتیپ های شماره 21 و 44 قرار داشتند. ژنوتیپ شماره 16 با میانگین 2744 گرم در بوته بالاترین میزان عملکرد میوه را دارا بود. ژنوتیپ های شماره 32 و 20 میوه های درشت و ژنوتیپ های شماره 43 و 45 میوه های بسیار ریزی داشتند. حساس ترین ژنوتیپ به سرمای اول فصلSto و مقاوم ترین ژنوتیپ ها به گرمای آخر فصل 16 و  25 بودند.