نشریه علوم سبزی ها
پیاپی 2 (پاییز و زمستان 1394)

اثرات شش خاکپوش پلی اتیلنی رنگی(سفید، مشکی، قرمز، آبی، نقره ای و شفاف) و خاک بدون پوشش بر ویژگی های کمی و کیفی گیاه و میوه فلفل دلمه ای و میزان جلوگیری از رشد علف های هرز در یک آزمایش مزرعه ای طی دو سال متوالی بررسی گردید. کاربرد خاکپوش پلی اتیلنی سفید بالاترین میزان عملکرد زودرس و عملکرد کل میوه فلفل را به دنبال داشت. عملکرد زودرس به ترتیب در خاکپوش های نقره ای، قرمز، مشکی، آبی، خاک بدون پوشش و پلاستیک شفاف اتفاق افتاد. فاکتورهای رویشی گیاه، تعداد میوه و میزان جلوگیری از رشد علف های هرز به طور معنا داری تحت تاثیر رنگ های مختلف خاکپوش ها قرار گرفتند، اما فاکتورهای کیفی میوه تحت تاثیر قرار نگرفتند. از بین خاکپوش های پلی اتیلنی رنگی، خاکپوش سفید برای افزایش عملکرد زودرس و عملکرد کل فلفل دلمه ای از طریق افزایش تعداد میوه قابل پیشنهاد است.

به منظور بررسی امکان کشت خیار گلخانه ای در گلدان های پلاستیکی آزمایشی در قالب طرح کرت های خرد شده و در 3 تکرار انجام شد. کرت های اصلی شامل دو روش کاشت در بستر خاکی و کاشت در گلدان و کرت های فرعی شامل چهار رقم خیار گلخانه ای بودند. بر اساس نتایج، اولین برداشت در گیاهان گلدانی صورت گرفت و در مدت کوتاه تری نسبت به روش کشت معمول به میوه رفته اند و در طی روزهای ابتدایی عملکرد بیشتری نسبت به کشت خاکی داشتند. در ابتدای دوره، رشد گیاهان گلدانی نسبت به گیاهان کشت شده در خاک بیشتر بود، ولی به مرور از سرعت رشد گیاهان کاشته‎شده در بستر گلدانی کاسته شد. روش کشت اثر معنا داری بر ویژگی‎های کیفی میوه از جمله: ویتامین ث، سفتی بافت و اسیدیته میوه نداشت. به طور کلی روش کشت معمولی بر شاخص های رشدی اثر بهتری داشت، البته نیاز به آزمایش‎های بیشتری با استفاده از گلدان های مختلف و اندازه‎های متفاوت است.

به منظور بررسی تاثیر پیش تیمار بذر بر شاخص های رشدی و عملکرد میوه گوجه فرنگی در شرایط دمای پایین، آزمایشی به‎صورت آزمایشگاهی و گلخانه ای در گروه علوم باغبانی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1391 اجرا شد. برای این منظور گیاهچه های گوجه فرنگی حاصل از بذرهای پیش تیمار شده به ترتیب با غلظت های 5/1، 5/0 و 5/0 میلی مولار از پلی آمین های اسپرمین، اسپرمیدین و پوترسین و 50 میلی گرم در لیتر متیل جاسمونات در سه روز متوالی و هر روز به مدت 4 ساعت در معرض دمای 4 درجه سانتی گراد قرار گرفتند. صفات مورد مطالعه شامل: قطر ساقه، ارتفاع بوته، تعداد روز تا گلدهی، تعداد گره گل دهنده، زمان گلدهی و میوه دهی، هدایت روزنه ای و محتوای کلروفیل برگ، تعداد میوه، میانگین قطر میوه، وزن کل میوه، تعداد برگ، تعداد گره، طول ساقه، قطر ساقه، سطح برگ، وزن خشک ریشه و وزن خشک میوه گوجه فرنگی، محتوای پروتئین کل و فعالیت آنزیم های پراکسیداز و کاتالاز بودند. نتایج نشان داد تاثیر پیش تیمار بذر بر محتوای کلروفیل برگ، زمان میوه دهی، روز تا گلدهی، گره گلدهنده، تعداد خوشه، تعداد میوه، قطر میوه، وزن تر و خشک میوه و میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز گوجه فرنگی معنا دار بود. تنش سرما فلورسانس حداقل و حداکثر و قطر ساقه را به طور معناداری تحت تاثیر قرار داد. اثر متقابل پیش تیمار بذر و تنش سرما بر قطر ساقه و درصد ماده خشک اندام هوایی معنا دار شد. پیش تیمار بذر باعث کاهش معنا دار زمان گلدهی گوجه فرنگی شد، به طوری که بیشترین زمان گلدهی در تیمار شاهد 5/89 روز و کمترین زمان 81 روز برای پیش تیمار با اسپرمیدین حاصل شد.

برای بررسی تاثیر منابع و مقادیر نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد خیار آزمایشی به صورت کرت خردشده با طرح بلوک های کاملا تصادفی با دو فاکتور در مرکز تحقیقات کشاورزی ایلام در سال 2006 انجام شد. اثرات نیتروژن خالص در سه سطح 0، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار و همچنین تغذیه برگی در پنج سطح (محلول غذایی اوره در سه غلظت، محلول غذایی فوسامکو در یک غلظت و شاهد) بر روی کمیت و کیفیت خیار پائیزه رقم سوپر دامنیوس مطالعه گردید. نتایج نشان داد که کاربرد نیتروژن اثر معنا داری بر عملکرد، طول بوته، تعداد کل میوه و درصد ماده خشک میوه نداشت. اثر نیتروژن بر درصد ماده خشک میوه و بوته معنا دار شد. اثر تغذیه برگی بر صفات عملکرد کل میوه، تعداد کل میوه و طول بوته معنا دار و بر درصد ماده خشک میوه و بوته معنا دار نشد. اثر متقابل کود نیتروژن به صورت مصرف در خاک و تغذیه برگی بر صفات عملکرد کل میوه، تعداد کل میوه و طول بوته معنا دار و بر درصد ماده خشک میوه و بوته معنا دار نشد. با توجه به نتایج این تحقیق، تیمار 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و محلول غذایی اوره 5/7 در هزار بالاترین عملکرد داشت و بهترین تیمار شناخته شد.

اولین گام در صنعت پرورش قارچ، تولید میسلیوم است. با توجه به اثر نوع محیط کشت بر رشد میسلیومی، اهمیت انتخاب محیط کشت مناسب برای تکثیر کشت های خالص جهت تولید اسپان، کمتر از انتخاب سویه برای تولید محصول نیست. بنابراین در این تحقیق چهار آزمایش مختلف جهت ارزیابی اثر pH، ملاس چغندر قند، ویتامین های گروهB  و تنظیم کننده های رشد به منظور القای حداکثر رشد میسلیوم قارچ شیتاکه (Lentinula edodes) روی عصاره های غلات طراحی شد. نتایج اختلاف معنا داری را بین تیمارها و اثرات متقابل آن‎ها نشان داد. در مجموع، قارچ مورد مطالعه بالاترین سرعت رشد میسلیومی (4/10 میلیمتر در روز) را در عصاره سورگوم با 5/4pH= به دست آورد. با وجود این، محیط کشت مالت اکسترکت آگار با  6 pH= کمترین میزان رشد (6/7 میلی متر در روز) را القا کرد. علاوه بر این، غنی سازی محیط کشت با ملاس باعث کاهش میزان رشد رویشی شد. در این تحقیق، کمترین میزان رشد در عصاره ذرت غنی شده با 3 گرم در لیتر ملاس (8/5 میلی متر در روز) اتفاق افتاد. از سوی دیگر، عصاره سورگوم غنی شده با 25/0 میلی گرم در لیتر تیامین ((B1 (9/12 میلی متر در روز) و عصاره گندم غنی شده با 1 میلی گرم در لیتر نیکوتینیک اسید ((B3 (3/8 میلی متر در روز) به ترتیب بیشترین و کمترین میزان رشد را القا کردند. به علاوه، عصاره سورگوم غنی شده با 1 میلی گرم در لیتر 2,4-D (1/15 میلی متر در روز) بیشترین رشد میسلیومی و عصاره گندم غنی شده با 10 میلی گرم در لیتر IAA (15/9 میلی متر در روز)کمترین میزان رشد گشت.

افزایش تقاضا برای محصولات ارگانیک رو به افزایش است؛ آمینو اسید، فرم ارگانیک نیتروژن است که می تواند سبب افزایش رشد و عملکرد گیاهان شود، اما تحقیق جامعی درباره‎ی سبزی های مختلف صورت نگرفته است. این آزمایش به منظور بررسی سطوح مختلف آمینو اسید(صفر، 3، 4 و 6 میلی گرم در لیتر) در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در گلخانه دانشگاه صنعتی اصفهان بر دو سبزی مهم گوجه فرنگی و فلفل دلمه ای انجام شد. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که آمینو اسید با غلظت 6 میلی گرم در لیتر باعث افزایش وزن تر و خشک شاخساره گوجه فرنگی و وزن تر ریشه فلفل دلمه ای می‎شود. وزن خشک میوه فلفل دلمه ای در تیمار 4  و در گوجه فرنگی در تیمار 3 میلی گرم در لیتر آمینو اسید به طور معنا داری نسبت به تیمار شاهد افزایش یافت. کاربرد آمینو اسید تاثیر معنا داری بر مواد جامد و وزن تر میوه نداشت، ولی باعث افزایش معنا دار قطر میوه گوجه فرنگی شد. کاربرد آمینو اسید تاثیر معنا داری بر جذب عناصر در فلفل دلمه ای نداشت، ولی سبب افزایش جذب پتاسیم و فسفر در گوجه فرنگی شد. به طور کلی نتایج آزمایش نشان‎دهنده افزایش رشد و عملکرد گیاهان مورد مطالعه شد؛ هرچند به بررسی بیشتر و استفاده از دامنه غلظت های بیشتری از آمینو اسید بر سبزی های مختلف نیاز است.