فهرست مطالب
فصلنامه پژوهش های منطقه ای
سال یازدهم شماره 4 (بهار 1395)
- تاریخ انتشار: 1395/02/21
- تعداد عناوین: 6
-
صفحات 19-51
پس از انقلاب اسلامی ایران در سال 1357، اندیشه مقاومت اسلامی در منطقه ی غرب آسیا و به ویژه شامات در قالب محوری به رهبری جمهوری اسلامی ایران در برابر غرب و اسرائیل شکل گرفته و به عنوان ابزار سیاست خارجی ایران در این منطقه تاثیرات زیادی بر سیاست گذاری خارجی ایران جهت دستیابی به اهداف ملی و فراملی بر جای گذاشته است. گروه های مقاومت اسلامی در دو کشور لبنان و فلسطین با نام های حزب الله، حماس و جهاد اسلامی شکل گرفت و هر یک بر مبنای شباهت ها و تفاوت هایی در مبانی فکری، تشکیلات سازمانی و رویکرد آن ها نسبت به آشتی ملی و مشارکت سیاسی دارند؛ رفتارهای سیاسی مشابه و متفاوتی از خود بروز می دهند. از این رو پژوهشگر در این مقاله درصدد شناسایی تفاوت ها و شباهت های بین این گروه ها می باشد. در ابتدا به روش نظری بر اساس مطالعات مقایسه ای اشاره و سپس به کلیات گروه های مقاومت اسلامی، مبانی فکری و ساختار تشکیلاتی این گروه ها و عملکرد آنها در آشتی ملی و مشارکت سیاسی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در بخش پایانی به تحلیل داده ها بر مبنای مقایسه تفاوت ها و شباهت های بین هر یک پرداخته خواهد شد. وجود شباهت ها و تفاوت ها بین گروه های مقاومت اسلامی به عنوان فرضیه مقاله و سوال اصلی مقاله بر این مبناست که گروه های مقاومت اسلامی چه تفاوت ها و شباهت های دارند؟
کلیدواژگان: مقاومت اسلامی، حماس، جهاد اسلامی، حزب الله، توافق، تفارق -
صفحات 53-74
بحث محوری این مقاله بررسی تطبیقی علل و پیامدهای انقلاب اسلامی ایران و انقلاب مصر در 2011 میلادی است. پیش فرض نظری این مقاله این است که انقلاب اسلامی ایران زمینه مناسبی برای رشد فرایند انقلابی در مصر شده است؛ اما عنصر رهبری یکی از مهم ترین عوامل پیروزی انقلاب در ایران و شکست آن در مصر بوده است. چارچوب نظری این مقاله، نظریه جان فورن است که با کمک نظریه ی جک گلدستون و میشل فوکو تکمیل و تبیین می شود. در این مقاله از روش بررسی تطبیقی و اسنادی استفاده شده است که پس از توصیف و بیان علل انقلاب در دو کشور ایران و مصر و تطبیق آن ها با یکدیگر، نتایج ذیل به دست آمده است. به اعتقاد بسیاری از صاحب نظران در انقلاب اسلامی ایران، رهبری در تمامی مراحل نقش عمده ای در پیروزی و به ثمر رسیدن انقلاب داشت درحالی که در انقلاب مصر رهبری به عهده ی فرد خاصی نبوده است و رهبران مذهبی پس از وقوع جنبش وارد صحنه شدند. توجه به بافت اجتماعی، تفاوت ها و گرایش های مذهبی در دو کشور ایران و مصر را آشکار می سازد و این تفاوت ها می تواندبه عنوان عوامل تعیین کننده سرنوشت انقلاب در نظر گرفته شود.
کلیدواژگان: انقلاب، ایران، مصر، رهبری، گرایش مذهبی -
صفحات 75-96
هرچند جهان اسلام همواره با دیالکتیک عوامل اتحادبخش و تفرقه افکن مواجه بوده است ولی هر بار عناصر اتحادبخش در سطح وسیعی بروز کرده اند, زمینه اتحاد فراهم شده است. این مقاله در صدد پاسخ به این پرسش است که اسلام از چه ظرفیت های درونی جهت تعامل و گفتگو برخوردار است. در این بین حج به عنوان عبادتی جهانشمول که هر ساله مسلمانانی را از سرتاسر جهان در قالب برقراری مناسکی یکسان در زمان و مکانی یکسان گردهم جمع می کند مورد توجه قرار گرفته است تا ظرفیت های آن در برقراری و تقویت تعامل و گفتگو در جهان اسلام بررسی شود. حج با تقویت هویت تمدنی و تمرکز بر دشمن مشترک ظرفیت برقراری تعامل و گفتگوی سیاسی جهان اسلام را دارد. از طرف دیگر تقویت هویت دینی و سرمایه اجتماعی در حج ارتباطات مسلمانان را تقویت می کند. جمعی بودن و ساختارشکن بودن مناسک حج، مناسکی تعامل بخش را ایجاد می کند. افزون بر این فضای اخلاقی و زمینه تعامل اقتصادی در حج در راستای گسترش تعامل و گفتگو در جهان اسلام قابل تحلیل است.
کلیدواژگان: حج، گفتگوی سیاسی، گفتگو، هم گرایی فقهی، هم گرایی اخلاقی، تعامل اقتصادی -
صفحات 97-128
خاورمیانه یکی از مناطق استراتژیک محسوب می شود و به لحاظ اهمیتی که در سطح بین المللی دارد، بحران های بسیاری را پشت سر گذاشته و در سال های اخیر با بحرانی دیگر به نام پدیده داعش مواجه شده که برخی از کشورهای این منطقه را درگیر کرده است. این پدیده که بحرانی فراملی محسوب می شود، قابلیت سر ریز شدن به دیگر کشورهای خاورمیانه را نیز دارد و علاوه بر آن به لحاظ هویتی رادیکال که برای خود تعریف کرده، امنیت و هویت دیگر کشورها از جمله ایران را نیز تهدید می نماید. در همین راستا هدف پژوهش حاضر، بررسی تهدیدات هویتی و امنیتی داعش علیه ایران است که با توجه به نقش چشمگیر هویت در این تهدیدات، نظریه سازه انگاری برای این تحلیل، برگزیده شده و روش انجام پژوهش توصیفی- تحلیلی است. بدین صورت که با شرح داده های خام و قیاس هویت داعش و نیز هویت ایران، تهدیدات داعش برای ایران از جمله خطر از بین بردن آرمان امت واحده اسلامی، وحدت و حکومت اسلامی و تهدید ژئوپلیتیک شیعه منتج می شود.
کلیدواژگان: سازه انگاری، داعش، هویت، امنیت، ایران -
صفحات 129-154
ایران و مصر به عنوان دو کشور مهم تاریخی و تمدنی درجهان اسلام می باشد و چگونگی روابط دوجانبه می توان بر تحولات منطقه ای و حتی جهان اسلام تاثیر تعیین کننده داشته باشد. سقوط مرسی و حاکمیت مجدد نظامیان باعث ایجاد موانع متعددی در روابط دوجانبه گردید. در این وضعیت این سوال اصلی مطرح می باشد که چگونه می توان به تقویت روابط ایران و مصر دست یافت.آنچه مسلم است شناخت موانع و کنترل آنها می تواند به منافع متقابل دوکشور کمک نماید همچنین بررسی فرصت های موجود در زمینه های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، قرآنی می تواند به ایجاد منافع مشترک و تقویت روابط دیپلماتیک کمک نماید.
کلیدواژگان: مانع، فرصت، ایران، مصر، حکومت السیسی -
صفحات 155-178
گسترش نفوذ و تاثیرگذاری جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه و منافع متعارض این کشور با آمریکا و متحد استراتژیک آن، اسراییل، موجب شده است تا دولت آمریکا از راه های متعدد درصدد مهار و محدود کردن نفوذ منطقه ای جمهوری اسلامی ایران برآید. از جمله راه های مقابله با نفوذ ایران، حمایت مالی و نظامی آمریکا از کلیه جریان های ناهمسو با سیاست خارجی ایران و محور مقاومت است که نمونه بارز آن را می توان در حمایت این کشور از جریان های تکفیری و رادیکال همانند داعش، تشدید شکاف های برآمده از اختلافات شیعی سنی و تجزیه طلبی و نیز حمایت از ائتلاف های نظامی در برابر ایران دانست که حمایت از تشکیل ارتش مشترک عربی از آن جمله است.
کشورهای عربی بویژه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در طی دهه های اخیر بارها ائتلاف ها و اتحاد های عربی نه چندان منسجمی را شکل دادند تا بتوانند با تهدیدهای پیش رو مقابله کنند. کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به رهبری عربستان سعودی در سال 2015 در شرم الشیخ ایده تشکیل «ارتش مشترک عربی» را مطرح کردند. نگارنده در این مقاله در صدد است به روش تبیینی علل شکل گیری و حمایت ایالات متحده آمریکا از این اتحاد را در چارچوب تئوری رئالیزم تهاجمی و «استراتژی احاله مسئولیت» مورد بررسی قرار داده و چالش های پیش روی جمهوری اسلامی ایران را در برابر آن تبیین نماید. بنابراین داده این پژوهش این است که ایالات متحده آمریکا به منظور مقابله با نفوذ ایران در منطقه غرب آسیا حمایت مالی و نظامی از ارتش مشترک عربی را در پیش گرفته است.کلیدواژگان: نفوذ منطقه ای، احاله مسئولیت، ارتش مشترک عربی، شورای همکاری خلیج فارس
-
Pages 53-74
Central argument of this paper is a comparative study of the causes and consequences of the Islamic Revolution and the Egyptian revolution in 2011. The theoretical assumption of this article is that the Islamic Revolution has been fertile ground for the growth of the revolutionary process in Egypt. But the leadership element is one of the most important factor in the victory of Iranian revolution and its defeat in Egypt. The theoretical framework of this paper is the theory of John Forn that explained and completed with the help of Jack Gladstone and Michel Foucault's theory. The method of this paper is Comparative and Documentary study that after describing and explaining the causes of the revolution in Iran and Egypt and matching them with each other, the following results were obtained. Many experts believe that the leadership at all levels has a major role in the success and fruition of Iran's Islamic Revolution, while the Egyptian revolution has not certain guardianship and the religious leaders arrived on the scene after the movement. Differences and religious tendencies in Iran and Egypt were revealed, According to the social fabric. And this difference can be considered as factors that determine the outcome of the revolution.
Keywords: revolution, Iran, Egypt, leadership, religious tendency -
Pages 75-96
However, the Muslim world has always been faced with the Unifying and divisive factors But each time the unifying elements are widely emerged, and field of unity is provided. This article seeks to answer the question of: what are the Islam's internal capacities for interaction and dialogue? In the meantime the hajj is considered as a universal worship that gathers Muslims together from around the world each year in the same worship, at the same time and from the same place to be checked the capacities to establish and strengthen of interaction and dialogue in the Muslim world. Hajj has the capacity of making interact and political dialogue among the Islamic worlds with strengthen civilization identity and focusing on a common enemy. On the other hand strengthen of religious identity and social capital in Hajj boosting Muslim Community. Being Collectivity and deconstruction in the rites of Hajj, creates the interactional ritual. Moreover, moral sphere and the field of economic interaction in Hajj can be analyzed in order to expand the interaction and dialogue in the Muslim world.
Keywords: Hajj, political dialogue, dialogue, legal convergence, ethical convergence, economic interaction -
Pages 97-128
The Middle East is one of the strategic areas and because of the importance which has in the international level left behind many crises and in recent years is faced with another crisis called the Da'ish phenomenon that is affecting some countries in the region. This phenomenon that is transnational critical also has ability to overflow the rest countries of the Middle East. In addition because of the radical identity that has defined for itself, also threatens identity and security of other countries, including Iran. The purpose of this study is to investigate the identity and security threats of Da'ish against Iran's that constructivism theory for the analysis is chosen Due to the significant role of identity in this threat, and The research method is descriptive and analytical. Meaning that, ISIL threat for Iran, including the risk of destroying the ideal of a unified Islamic Ummah, unity and Islamic rule and the Geopolitics threat of Shia was concluded with a description of the raw data and compares the identity of Da'ish of Iran.
Keywords: Constructivism, Da'ish, identity, security, Iran -
Pages 129-154
Iran and Egypt are as two important historical and civilization countries in the Islamic world and how to bilateral relations can have a decisive influence on regional developments and even on the Muslim world. The collapse of Morsi and the military rule was causing numerous obstacles in bilateral relations. In this situation it is the main question that how we can strengthen the relations between Iran and Egypt. It is obvious that understanding and controlling the obstacles can help to the mutual benefit of two countries also checking out the opportunities in economic, culture, social and Qur'an can help to create common interests and strengthen diplomatic relations.
Keywords: obstacles, Opportunities, Iran, Egypt, Sisi regime -
Pages 155-178
Expansion the Islamic Republic of Iran's influence in the Middle East and the conflicting interests of America with this country its and strategic ally, Israel, has caused the America sought to curb the regional influence Islamic Republic of Iran by multiple ways . Including ways to counter the influence of Iran is America's financial and military support of all current not in line with Iran's foreign policy and resistance axis That obvious example can be seen in its support of radical takfiri groups like Da'ish, Exacerbated gaps arising from differences between Shiite and Sunni, And separatism and support of military coalition against Iran that Supporting the formation of a Arabic joint army is among them.
Arabic countries especially the member of Persian Gulf Cooperation Council countries in recent decades has not formed so cohesive Arabic coalitions and alliances to be able to deal with future threats. Persian Gulf Cooperation Council countries led by Saudi Arabia in 2015 raised the idea of creating "Arabic joint army" in Sharm el-Sheikh. This paper seeks to explain the causes of the formation and support of the United States of America from the Union within the framework of the theory of offensive realism "strategy of reduction responsibility". And this paper wants to explain the challenges facing the Islamic Republic of Iran. Therefore the data of this research is that: the United States of America supports Arabic joint army financially and military in order to counter the influence of Iran in West Asia.Keywords: regional influence, assigned responsibilities, Arabic joint army, Persian Gulf Cooperation Council
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.