فهرست مطالب

مجله پژوهش و مطالعات علوم اسلامی
پیاپی 4 (آبان 1398)

  • تاریخ انتشار: 1398/09/20
  • تعداد عناوین: 6
|
  • جواد آقاجانی الیزه * صفحات 1-14

    قبض در حقوق عبارت از استیلاء مشتری بر مبیع است و اقباض در حقوق عبارت از تحویل دادن مورد تعهد به متعهد له یا قائم مقام قانونی او است. عقد معوض، عقدی دارای یک مورد و عقد غیرمعوض، دارای دو مورد است. از اهداف اساسی نگارنده، کاهش چالش های علمی، تبیین راه حل های حقوقی و فقهی و ارائه روش های مناسب جهت کاهش تضاد و تمایز در نظرات فقها و حقوقدانان است تا در مراکز آموزشی، پژوهشی، دانشگاهی و قضایی مورد بهره مندی اساتید، دانشجویان، مشاوران، وکلا و قضات قرار گیرد. روش انجام تحقیق، روش توصیفی و تحلیلی و نوع پژوهش نیز نظری می باشد که یکی از اقسام پژوهش بنیادی است و از روش های استدلال و تحلیل عقلانی استفاده می نماید و بر پایه مطالعات کتابخانه ای انجام می شود. اطلاعات این تحقیق با بهره گیری از روش کتابخانه ای بوده است که در این شیوه با مراجعه و استفاده از ابزار گردآوری اطلاعات از قبیل بررسی کتب موجود در کتابخانه های گوناگون، مقالات علمی و حقوقی، مجلات و نشریات، پژوهش انجام می شود. اهتمام و جهد بر آن بوده است که با مراجعه به حقوق و فقه امامیه به تحلیل و بررسی اقوال گوناگونی که توسط دکترین حقوق و فقهای امامیه مطرح گردیده است، پرداخته شود. پژوهش در منابع به صورت مستقیم، مطالعه دقیق نظرات حقوقدانان و فقها، قرائت اکثر مباحث مرتبط با عنوان، تتبع جامع و مشروح به صورت جزئی و تخصصی در موضوع، تحریر تحلیل های نوین و بدیع برخی از دستاوردهای مقاله است.

    کلیدواژگان: قبض، اقباض، معوض، غیرمعوض
  • فاطمه فاخری * صفحات 15-28

    در طول زندگی آدمی، بسیار پیش می آید که افراد بر سر دو راهی انتخاب و تصمیم گیری متحیر می شوند. در این شرایط، با در نظر گرفتن بعضی اصول، یکی از آخرین راهکارهایی که ممکن است مورد استفاده قرار گیرد، قرعه است. \"قرعه\" یک قاعده فقهی است که غرض از آن گره گشایی و رفع تحیر است. در این نوشتار ضمن بررسی ابعاد روایی قرعه، به بررسی مفهوم \"شانس\" پرداخته شده و چگونگی ارتباط این دو مفهوم را بر اساس آموزه های اسلام مورد بررسی قرار دادیم. بر این اساس، اگر شانس و قرعه را در فرهنگ اسلامی، معلول علت های ناشناخته بدانیم، از نظر دینی مورد پذیرش نخواهد بود. این در حالی است که اگر شانس و قرعه را به گونه ای مثبت و دارای مبنایی الهی تعبیر کنیم، از نظر دین مورد تایید می باشد، چرا که در قرآن و روایات نیز، قرعه در بعضی مسائل به کار گرفته شده است.

    کلیدواژگان: قرعه، شانس، دین، فرهنگ، اسلام
  • فاطمه فاخری * صفحات 29-41

    دانش تفسیر در میان علوم اسلامی یکی از ارجمندترین علوم است که با آیات قرآن پیوند می خورد. هر مفسری در تفسیر، روش و منهج خاصی دارد که در تفسیر آیات برای فهم مدلول کلام از آن کمک می گیرد. بر این اساس، دانستن شیوه و روش تفسیر مفسران، موجب گشودن راهی در مسیر شناخت نوع تفسیر و در نهایت فهم صحیح از تفسیر مورد نظر است. در این راستا پژوهش حاضر به بررسی روش تفسیری در جامع البیان طبری با تکیه بر دو کتاب ارزشمند «تفسیر و مفسرون» ذهبی و «تفسیر و مفسران» معرفت پرداخته است. جامع البیان طبری را می توان از زمره تفاسیر ماثور- روایی- دانست که مفسر آن تبحر و تسلطی کم نظیر در حدیث و تاریخ دارد. در عین حال با بررسی های به عمل آمده، این نتیجه بدست می آید که این اثر دارای نواقصی چون؛ تکرار بیش از حد، نقل احادیث بدون بررسی، نقد سندی و رجالی در اکثر موارد و نقل اسرائیلیات بدون هیچ واکنشی در درستی و نادرستی آن ها می باشد. ضمن این که دارای مزایایی چون؛ نقل اختلاف قرائات، نقد و بررسی آن ها در اکثر موارد، جرات در اظهار نظر فقهی و اتخاذ فتوا در ذیل آیات الاحکام نیز هست.

    کلیدواژگان: روش تفسیر، طبری، جامع البیان، تفسیر ماثور
  • مهرنوش خروارریز * صفحات 42-49

    هدف اصلی این مطالعه شناخت جایگاه فرهنگ در عصرصفویه است. روش تحقیق تاریخی– توصیفی و شیوه مطالعه کتابخانه ای می باشد. نتایج مطالعات پیشرفت هنر و معماری به لحاظ کمی، پدیدآمدن سبک هندی در ادبیات، ایجاد زیربنای هنر قالی بافی در ایران ،رسمی شدن مذهب تشیع وحضور فرهنگی زنان در جامعه را نشان می دهد.

    کلیدواژگان: فرهنگ، هنر و ادبیات، مذهب، صفویه
  • مهناز دریس * صفحات 50-67

    حقوق موضوعه ی کشورمان در بحث رسیدگی و حکم غیابی جهت جمع بین مصلحت مربوط به حفظ حقوق، دفاعی متشاکی از یک سو و مصلحت تکلیف دادگستری در حل و فصل اختلافات از سوی دیگر، قاعده های گوناگونی را وضع نموده می باشد. مطالعه حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی بوده و با هدف بررسی حکمهای و آثار و نتایج و موارد صدور حکم، غیابی در حقوق، ایران انجام پذیرفته می باشد. مقنن در دو ماده جداگانه به بررسی شرای و حکم،ط صدور حکم، غیابی، پرداخته می باشد. اولین ماده در این خصوص ماده 303 ق.آ.د.م. است که در آن برخی از شرای و حکم،ط حکم، غیابی، در مرحله بدوی بیان شده و ماده دوم که به بیان شرای و حکم،ط حکم، غیابی، در مرحله تجدیدنظر اختصاص می نماید، ماده 364 ق.آ.د.م. می باشد. سه شرط برای و حکم، غیابی، دانستن حکم، دادگاه، بیان شده است که عبارتند از: عدم حضور، متشاکی یا وکیل یا قائم مقام یا نمانده وی در جلسات دادگاه عدم دفاع کتبی متشاکی یا وکیل یا قائم مقام یا نمانده وی، عدم ابلاغ واقعی اخطاریه، علاوه بر این شروط، شرط دیگری نیز وجود می نماید و آن این است که حکم،، علیه متشاکی صادر شده باشد که البته در قانون به صراحت این شرط بیان نشده می باشد، ولی مستفاد از ماده 305 ق.آ.د.م.که بیان داشته است «محکوم علیه غایب» حق می نماید به حکم، غیابی، اعتراض نماید، می توان نتیجه گرفت که حکم، در صورتی غیابی، می باشد، که علاوه بر شرای و حکم،ط مذکور، بر علیه شخص متشاکی نیز صادر شده باشد. حکم، غیابی، آثار و نتایج ی همچون جلوگیری از ضایع شدن حق مدعی و نفی ضرر، جلوگیری از اطاله دادرسی و دادگاه،ی، جلوگیری از تجمیع و کثرت پرونده ها در دادگاه، ها، امکان واخواهی توسط متشاکی و بطلان حکم، در صورت ارائه بینه متعارض و قوی می نماید.

    کلیدواژگان: حکم، غیابی، موارد صدور، احکام آثار و نتایج
  • نرگس یزدانیان *، هدیه سابقی صفحات 68-79

    در این پژوهش به بررسی کاربرد تئوری رفتار برنامه ریزی شده بر روی تصمیمات افراد در سرمایه گذاری در ابزارهای نوین مالی اسلامی پرداخته شده است. به منظور انجام پژوهش 230 پرسشنامه حاوی 24 سوال در خصوص سازه های نظریه رفتار برنامه ریزی شده شامل نگرش، هنجارهای ذهنی و کنترل رفتاری درک شده در بین سرمایه گذاران فعال در بازار سرمایه و آشنا به ابزارهای نوین تامین مالی توزیع شد. تجزیه وتحلیل اطلاعات در این تحقیق از طریق نرم افزار آماری SPSS17 و AMOS صورت گرفته است. به منظور آزمون مدل مفهومی پژوهش و تجزیه و تحلیل فرضیه های پژوهش از تحلیل مسیر استفاده شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که کلیه عوامل پیش بینی کننده رفتار افراد طبق تئوری رفتار برنامه ریزی شده بر قصد و اقدام آن ها به سرمایه گذاری در ابزارهای نوین مالی تاثیر مثبت و معناداری دارد. همچنین میزان تاثیر این عوامل بر تصمیمات سرمایه گذاری در میان گروه های مختلف (تفکیک شده بر اساس ویژگی های جمعیت شناختی شامل سن، جنسیت، وضعیت تاهل،سابقه شغلی، میزان تحصیلات و وضعیت درآمد) متفاوت است.

    کلیدواژگان: تئوری رفتار برنامه ریزی شده، روش و نگرش، هنجارهای ذهنی، کنترل رفتاری درک شده، ابزارهای نوین تامین مالی اسلامی