فهرست مطالب

پژوهش در هنر و علوم انسانی - پیاپی 22 (بهمن 1398)

نشریه پژوهش در هنر و علوم انسانی
پیاپی 22 (بهمن 1398)

  • تاریخ انتشار: 1398/11/15
  • تعداد عناوین: 6
|
  • زهرا نورانی*، نیلوفر شادمهری، محمدرضا ریاضی صفحات 1-12

    موزه البسه سعدآباد، مکانی تاریخیست که لباسهای ارزشمندی در خود جای داده است. این لباسها که مربوط به دوره های مختلف تاریخی ایران و اقوام آن است جهت مطالعه نقوش و روش های بافت و سبک طراحی اهمیت ویژه ای دارند در حالیکه به دلیل عدم نگهداری در شرایط مطلوب در حال از بین رفتن هستند. هدف از پژوهش کاربردی حاضر، رسیدن به اصولی در نگهداری و نمایش پوشاک تاریخی-سلطنتی سعدآباد است که بتواند بخش اعظم نیازهای موزه داران و بازدیدکنندگان را برآورده سازد و از این البسه در شرایط استاندارد نگهداری نماید. حجم نمونه معادل 132 نفر از بازدیدکنندگان این موزه محاسبه شد و ابزار پیمایش پرسشنامه ای بود که بر اساس تئوری فالک طراحی شده و پایایی آن 872/0 برآورد شده است. نتایج مطالعات علاوه بر تعیین نمودن شرایط و حالت نگهداری استاندارد پوشاک تاریخی، نشان داد نورپردازی فعلی، ناقص بودن لباس ها و کم بودن مکانهای بازدید از نقاط منفی موزه است، همچنین باتوجه به انگیزه اصلی بازدید از موزه پوشاک یعنی سیر در تاریخ، لزوم طراحی محفظه های لباس بر اساس سبکهای تاریخی برای انتقال قویتر این احساس ضروری قلمداد شد و استفاده از مانکن های واقعی تر از جمله نیازهای موزه برشمرده شد. (p<0/05)

    کلیدواژگان: نگهداری، حفاظت، مخزن لباس، لباس های تاریخی
  • مجید نبی زاده*، سیده مهسا موسوی شیلگانی صفحات 13-22

    معماری و طراحی لباس از جمله هنر های کاربردی هستند که می توان بیشترین تشابه را در مبانی نظری، عملکرد و زیباشناسی آنها شاهد بود. داشتن سرپناه و پوشش بخشی از نیاز های اولیه و اساسی انسان است و از این روست که این هنر های کاربردی قدمتی بسیار دیرینه دارند. در آغاز پوشاک و معماری همچون پوست دوم و سوم برای بدن انسان، تنها جنبه ی حفاظتی و امنیتی داشتند و او را در مقابل عوامل جوی و طبیعی مصون نگه می داشتند. اما با گذشت زمان و رشد قابلیت های انسان و توسعه ی تعاملات و ارتباطات اجتماعیش و شکل گیری منش های اعتقادی و دینی در جوامع گوناگون، بناها و تن پوش ها با بسط و گسترش حیطه ی کارکردیشان، علاوه بر جنبه ی حفاظتی، دارای نقشی نمادین و فرهنگی شدند، به طوری که توانستند با ویژگی های شکلی و محتوایی خود، نگرش ها و رویکردهای هستی شناسی و اعتقادی افراد و جوامع را به نمایش گذارند. در این مقاله با استفاده از شیوه ی توصیفی-تحلیلی سعی شده است جایگاه فرهنگ به عنوان عامل تعیین کننده در شکل گیری معماری و پوشاک تبیین شود و در ادامه به عنوان شاهد، تاثیرات عوامل فرهنگی بر بناها و تن پوش های دوره ی صفویه به صورت تطبیقی مورد بررسی قرار گرفته است.

    کلیدواژگان: طراحی معماری، طراحی لباس، فرهنگ، عصر صفویه
  • مریم محمدی، مبینا مظفری* صفحات 23-35

    پس از حمله ایلخانان به ایران و مشاهده شهرهای ایران به ساخت شهرهای بزرگی دست زدند. که از آن نمونه میتوان به سلطانیه اشاره کرد. اولین و مهمترین شهری که اولجایتو به احداث آن دست زد شهر سلطانیه است. با توجه به اسناد تاریخی تا پیش از هجوم مغولان، سلطانیه ییلاقی با مرغزارها و آبادیهای فراوان در اطراف بوده که مغولان پس از پایتختی تبریز برای شکار در ایام تابستان بدانجا می رفتند. این پژوهش بر آن است تا شهر سلطانیه را از لحاظ ساختاری سررسی کند و دلیل ظهور و افول شهر را مورد مطالعه قرار دهد. شکوه و عظمت این شهر با حمله تیمور از بین رفت و به ویرانهای تبدیل شد. هدف این پژوهش آشنایی با شهرسازی دوره ایلخانی و همچنین شهر سلطانیه به عنوان یکی از پایتخت های مهم این دوره می باشد. این پژوهش با استفاده از اسناد کتابخانه ای و به صورت تاریخی-تحلیلی انجام شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن بود که این شهر دارای نقش های از پیش طراحی شده بوده است؛ و همچنین مانند سایر مسجد جامع، مدارس و کاخ ها بوده است که بعد از ، شهرهای اسلامی شامل اجزا و عناصر مختلفی چون ارگ حکومتی افول شهر همه ی آنها رو به ویرانی نهادند.

    کلیدواژگان: سلطانیه، ایلخانی، شهر، شهرسازی
  • یوسف قاسمی قاسموند*، فرزاد شکرائی فرد صفحات 37-47

    در این مقاله بر آن هستیم که به بررسی و نقد صلح کل در ادبیات عرفانی با مطالعه تطبیقی در سیره و اندیشه امیرالمومنین علی (ع) بپردازیم. ناگفته پیداست که امیرالمومنین (ع) در نهج البلاغه با توجه به جایگاه والای انسانها اصالت را به صلح داده است، و جنگ را امری عرضی و فرعی دانسته است که با پایبندی به چارچوب اخلاقی و انسانی صدمات ناشی از جنگ به حداقل میرسد. در اسلام تاکید بر این اصل است که هرآنچه را برای خود میپسندید برای دیگران نیز بپسندید. طبق بررسیهای به عمل آمده در هیچ نبردی نیز امیرالمومنین (ع) خواستار اولیه ای نبرد نبوده است، در واقع ایشان بیش از هرکسی از صلح کل و مصالحه استقبال کرده اند .اما صلح و دوستی از اصول اولیه تصوف وعرفان نیز است و از پایه های مهم ادبیات عرفانی محسوب میشود. در دوره های ابتدایی عرفان و در میان فرقه های ابتدایی این اصل کمتر وجود دارد اما در سده های بعدی در تصوف عاشقانه این اندیشه بیشتر آشکار است. بنابراین طبق گزارش ارائه شده، بر آن هستیم که به روش کتابخانه ای و کیفی به بررسی صلح کل در ادبیات عرفانی و آراء امیرالمومنین (ع) بپردازیم.

    کلیدواژگان: فلزکاری سلجوقی، کتیبه نگاری، مکتب خراسان، گنجینه اسلامی موزه ملی، طراحی حروف
  • شکیبا رحمانی* صفحات 49-60

    "جنگ" واژه نام آشنایی است که جهان، صورتهای مختلفی از آنرا به خود دیده و در دوران های مختلف با واکنش های متفاوتی از انسانها مواجه گردیده است. درتمام طول تاریخ همواره به علل مختلف سرزمین هایی مورد یورش و تهاجم دشمن قرارگرفته اند که سرزمین ما ایران در دوران جنگ تحمیلی و همچنین کشور لهستان در دوران جنگ جهانی دوم از این قاعده مستثنی نبوده اند. در چنین مقاطع حساسی نقش هنرهای تجسمی که نه تنها با ایجاد اهداف زیبایی شناسانه هنر طراحی پوستر است. آنچه که ، بلکه با ایجاد و گسترش فرهنگ مقاومت توسط هنرمندان به منثه ظهور در می آید برای ما حائز اهمیت است این سوال است که آیا کشورهای ایران و لهستان با سابقه مشابه جنگ در دو مقطع مختلف و باتوجه به تعاملات فرهنگی که از دیرباز داشته اند، آیا در زمینه طراحی پوستر بر یکدیگر اثرگذار بوده اند یا خیر؟ در پژوهش حاضر که به روش کتابخانه ای و توصیفی-تحلیلی انجام گرفته، سعی شده تا پس از گزینش نمونه هایی از پوسترهای دفاع مقدس در ایران و جنگ جهانی دوم در لهستان، نقش فرهنگ و هنر بومی را در طراحی پوسترهای دو کشور در دو فرهنگ متفاوت ولی موضوع مشترک "جنگ" مورد بررسی قراردهد. در پایان به این نتیجه میرسیم که طراحان پوستر نوشتاری و گفتاری استفاده میکنند که ریشه در فرهنگ، تمدن، آداب و سنن، باورها و ، در هر کشور از عناصر بصری اعتقادات ملت آن کشور دارد. زمینه های اجتماعی در طراحی پوستر نقش حیاتی داشته و فرهنگ بصری عاملی است که سبب ایجاد هویت در پوسترهای این کشورها شده است.

    کلیدواژگان: طراحی پوستر، جنگ، ایران، لهستان
  • روح الله آهنگران* صفحات 61-76

    در این مقاله بر آن هستیم که به بررسی و نقد صلح کل در ادبیات عرفانی با مطالعه تطبیقی در سیره و اندیشه امیرالمومنین علی (ع) بپردازیم. ناگفته پیداست که امیرالمومنین (ع) در نهج البلاغه با توجه به جایگاه والای انسانها اصالت را به صلح داده است، و جنگ را امری عرضی و فرعی دانسته است که با پایبندی به چارچوب اخلاقی و انسانی صدمات ناشی از جنگ به حداقل میرسد. در اسلام تاکید بر این اصل است که هرآنچه را برای خود میپسندید برای دیگران نیز بپسندید. طبق بررسی های به عمل آمده در هیچ نبردی نیز امیرالمومنین (ع) خواستار اولیه ای نبرد نبوده است، در واقع ایشان بیش از هرکسی از صلح کل و مصالحه استقبال کرده اند .اما صلح و دوستی از اصول اولیه تصوف وعرفان نیز است و از پایه های مهم ادبیات عرفانی محسوب میشود. در دوره های ابتدایی عرفان و در میان فرقه های ابتدایی این اصل کمتر وجود دارد اما در سده های بعدی در تصوف عاشقانه این اندیشه بیشتر آشکار است. بنابراین طبق گزارش ارائه شده، بر آن هستیم که به روش کتابخانه ای و کیفی به بررسی صلح کل در ادبیات عرفانی و آراء امیرالمومنین (ع) بپردازیم.

|
  • Zahra Nourani*, Niloofar Shadmehri, Mohammad rea Riazi Pages 1-12


    The Saladabad Museum is a historic place that has very valuable clothes. These costly clothing, which are related to different historical periods of Iran and its different ethnic groups, are important for the study of designs and texture and style of design at different periods, while they are being lost due to lack of maintenance in favorable conditions. The purpose of this applied research is to achieve the principles of keeping and displaying the historical-royal clothes of Sa'd abad, in order to satisfy most of the needs of the museums and visitors in this sector and to keep the clothes in standard condition. The Sample size equaled 132 visitors from Sa'd Abad Garment Museum. The survey tool was a questionnaire designed based on Falk theory and its reliability is estimated at 0.827. An interview with 13 museologists was also another step in scrutinizing the status of storage tanks. The results of the studies, in addition to determining the circumstances and the state of the garment, showed that the current lighting, the lack of clothing and the lack of places to visit are the museum's negative points, also Considering the main motivation for visiting the Garment Museum; the Garrison in history, the need to design a casket of clothing based on historical styles was considered essential for a stronger emotion, and the use of more realistic mannequins, including the needs of the museum, was cited.(p<0.05)

    Keywords: Maintenance, protection, clothing tank, historical costumes
  • Mobina Mozafari*, Maryam Mohamadi Pages 23-35

    After the Ilkhanids invaded Iran, they began to build large cities These cities were inspired by the cities of the preceding period and based on their structure One example is Soltanieh. The first and foremost city that Oljaytu built was Soltanieh. According to historical documents before the Mongol invasion, It was a monastery where the Mongols went after the Tabriz capital for hunting during the summer. This study aims to study Sultanieh city in terms of structure and reason for the emergence and decline of the city. The plan that Ghazan Khan sought to implement was completed by Sultan Muhammad Khodabandeh (Al Jaito). The glory of the city was destroyed by the Timur invasion and became a ruin. The purpose of this study is to get acquainted with Ilkhanid city and urban planning as well as Soltanieh as one of the important capitals of this period. This research has been done using library documents and historicallyanalytically. The results of the study indicated that the city, like other Islamic cities, had different components.

    Keywords: city, urban planning, Soltanieh, Ilkhan