فهرست مطالب

شباک - پیاپی 46 (مهر 1398)

ماهنامه شباک
پیاپی 46 (مهر 1398)

  • تاریخ انتشار: 1398/07/17
  • تعداد عناوین: 19
|
  • معصومه برقچی، قاسم نادری، مهسا شاد صفحات 1-18

    وقف یکی از ارزشهای والای انسانی است که تحت تاثیر جهان بینی دینی و مذهبی اسالم عالوه بر اینکه از نظر اجتماعی و اقتصادی کارکردهای فراوان و مهمی در زندگی روزانه و فعالیتهای شهری دارد، از نظر کالبدی نیز نقش بسیار موثری در شکلدهی به ساخت شهرهای ایران داشته است. شهر کاشمر با قدمتی بیش از دو هزار سال، به عنوان دومین شهر زیارتی استان خراسان رضوی می باشد، که دارای اماکن زیارتی، آثار تاریخی فراوان و جاذبه های گردشگری متعددی است که در طی سالیان ماندگار مانده است. بسیاری از این عناصر کالبدی و اجزا شهری وقفی می باشند. لذا، بررسی نقش موقوفات در توسعه شهر کاشمر هدف اصلی این مقاله بوده است. روش تحقیق در این پژوهش از نظر هدف تحقیق کاربردی و از منظر چارچوب پژوهش، توصیفی-تحلیلی است که با تتبع در متون تاریخی و وقف نامه ها و در کنار آن تحلیل ساختاری چگونگی پیدایی و برقرای رابطه بین اجزا و شهر صورت گرفته است. متون کلیه وقف نامه های شهر کاشمر در اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان کاشمر مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. ابتدا کلیه موقوفات معرفی و دسته بندی شد. سپس به تحلیل تاثیر موقوفات در شکل گیری کالبدی و فیزیکی شهر کاشمر پرداخته شد. همچنین از طریق مصاحبه با کارشناسان شهری کاشمر در خصوص موضوع پژوهش سعی شده تا برخی مشکالت و تاثیرات عمده وقف در شهر کاشمر شناسایی گردد. نتایج پژوهش نشان داد که سنت وقف با کمک گرفتن از انگیزه های دینی و خیرخواهانه تاثیر مهمی بر شکل گیری، توسعه و نگهداری فضاهای شهری، ساخت فضاهای خدماتی و همچنین افزایش تمایل مردم به مهاجرت و شهرنشینی در دوران اولیه شکل گیری و در نتیجه در کالبد اصلی فرم شهر کاشمر داشته است. البته همواره این تاثیر مثبت نبوده است. در چند سال اخیر، عدم احترام به قوانین شهری در موقوفه های جدید موجب بروز مشکالتی برای شهرکاشمر نظیر عدم استفاده بهینه از زمین و بال تکلیفی بسیاری از اراضی شهری گردیده است.

    کلیدواژگان: وقف، موقوفات، شهرستان کاشمر، توسعه شهری
  • بهزاد تقی پور قصابی، احمد میرزامحمدی صفحات 19-26

    امروزه به نظر میرسد که توسعه پایدار و مفاهیم آن به خوبی با اهداف و مقاصد معماری میتواند به عنوان عاملی موثر جهت رسیدن به اهداف پایداری مطرح شود. در سالهای اخیر بیانیه ها و مقاالت بیشماری در زمینه اصول معماری توسط محققان مختلف در سراسر دنیا مطرح شده است. مفهوم پایداری در عصر حاضر آنچنان اهمیتی یافته است که هر بحث معاصری درباره محیط زیست و معماری بدون توجه به این مفهوم بحثی ناتمام محسوب میشود. معماری پایدار یک فرآیندی است که میتواند تکرار شود. معماری پایدار میتواند در کیفیت محصول نهایی تاثیرگذار باشد و فرآیندی که ماندنی باشد را تشخیص دهد. در این راستا الهام گیری از معماری بیونیک میتواند در طراحی معماری پایدار موثر واقع گردد. بیونیک علمی است که مشکالت فنی و سازهای را میتواند از راه های زیستی حل کند، به عبارتی میتواند از الگوهای زنده الهام بگیرد. براین اساس روح بخشیدن به ساختمان یکی از تمایالت معماری بیونیک است که طراحان این رشته با توجه به قدرت سازه برای تنفس زنده نمایی، به کمک خطوط مستقیم یا منحنی خالص و القاء آهسته تمامیت سازه به آن دست پیدا میکنند و مهمترین چیز برای طراحی معماری بیونیک آن است که ساختمان بتواند زنده بودن خود را القاء کند. سوال اصلی تحقیق این است که استفاده از معماری بیونیک در پیوند با طراحی معماری پایدار به تاثیری در محیطزیست خواهد داشت؟ روش تحقیق حاضر به صورت کتابخانه ای-اسنادی میباشد. هدف این مقاله بررسی جایگاه طراحی معماری بیونیک در طراحی معماری پایدار و رابطه این دو مفهوم با یکدیگر میباشد.

    کلیدواژگان: توسعه پایدار، پایداری، معماری پایدار، معماری بیونیک، طراحی
  • عباس ارغان، حمزه بهروزی صفحات 27-40

    اکثر جوامع درحال توسعه با توجه به عالقه به تمرکز و اجرای طرحها و برنامه ها در خارج از شهر و داشتن اقتصاد تک بعدی، مدیریت شهری زیر نظر مستقیم دولت کنترل و هدایت میشود. ایران نیز در مدیریت شهری و منطقه ای جزء این گروه قرار دارد. به همین دلیل سبب فاصله گرفتن از مدیریت سیستمی و منسجم گردیده است. امروزه با افزایش علم و تکنولوژی و منسوخ شدن سیستم سنتی تصمیمگیری دیگر خبری از تصمیمات از بال به پایین نیست، بلکه در آن تصمیم ها با اشتراک کلیه صاحبان منافع اتخاذ میشود. حکمروایی شایسته شهری نیز به دنبال تحقق همین برنامه میباشد. هدف از تحقیق پیش رو، سنجش وضعیت حکمروایی شایسته شهری و نشان دادن نقش مهم شهروندان به اهداف اساسی است. روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی – تحلیلی و گردآوری اطالعات میدانی و با آنالیز پرسشنامه های تکمیل شده از شهروندان به تعداد 777 نفر و کارشناسان و متخصصان شهری به تعداد 46 نفر صورت پذیرفته است. سپس از نرم افزار GIS ARC جهت تهیه نقشه های محدوده مورد مطالعه و مدل SWOT استفاده گردید. نتایج نشان میدهد از میان چهار حالت تهاجمی، محافظه کارانه، رقابتی و تدافعی شهر قائم شهر از نظر موقعیت حکم روایی شایسته شهری در حالت تدافعی قرار دارد. به همین دلیل راهبردهای مناسب جهت موقعیت تدافعی و با استفاده از ماتریس کمی برنامه ریزی راهبردی جهت اولویت بندی هریک از راهبردها مشخص گردید.

    کلیدواژگان: حکم روایی شایسته، مدل SWOT، برنامه ریزی راهبردی، شهر قائم شهر
  • میالد تفنگ چی مهیاری* صفحات 41-48

    مروزه به سادگی از کنار بسیاری از مسائل شهری عبور میکنیم چراکه تصور میکنیم که این مفاهیم کامال بدیهی و مرسوم هستند. یکی از مسائل امروز ایران خصوصی سازی فضای عمومی در قالب مال ها و مراکز خرید جدید است. محققانی که درباره این مراکز نوشته اند، آنها را فضاهایی محصور میدانند که از طریق نظارت جامع، امنیت و جدایی اجتماعی توصیف میشوند. آنها اهمیت اقتصادی و اجتماعی مال را در چند دهه مورد بررسی قرار داده اند و معتقدند که طراحی مال ها مصرف کنندگان را جذب و جلب میکند، گروه های آسیب پذیر را حذف میکند و مانع آزادی بیان میشود. همچنین اینگونه فضاها اغلب برای کاهش عمومیت فضای عمومی از طریق محدود کردن تعامل اجتماعی، محدود کردن آزادی های فردی و حذف جمعیت های نامطلوب، مورد انتقاد قرار میگیرند. به طورکلی در قالب چهار دیدگاه کلی گروه های اجتماعی، کنترل و نظارت، طراحی و دسترسی میتوان پدیده مالسازی در ایران را به چالش کشید و به بررسی این موضوع پرداخت که علت این مسئله کدام بوده و با توجه به کدام هدف شکل گرفته و ادامه روند آن جامعه را با چه عارضه ای مواجه خواهد ساخت.

    کلیدواژگان: خصوصی سازی فضای عمومی، پدیده مال سازی، مسائل شهری ایران
  • رضا ولی زاده، مجید داداش پور مقدم صفحات 49-60
  • فرشیده امیدواری، علی حسینی صفحات 61-70

    ماهیت جهان ممکنات بر ارتباط استوار است و به لحاظ وجود ارتباط است که رابطه علت و معلولی به منصه ظهور میرسد. ارتباط شامل ارتباط انسانی، ارتباط انسان با محیط، انسانها، اشیاء، فضا و... میشود. به دلیل گستردگی زیرمجموعه های مبحث ارتباط انسان با محیط، این نوشتار به روش تاریخی به بررسی یکی از این زیرمجموعه ها با عنوان روابط اجتماعی و محیط خواهد پرداخت و به دنبال این نکته است که با وجود این رابطه در تمامی زمان ها، تا چه اندازه صاحب نظران این رشته از گذشته تا دوران ظهور پست مدرنیته به این مفهوم توجه داشته اند و نوع نگاه آنها چه بوده است. این نوشتار در طول فرایند تکامل توجه به این مفهوم، از توجه خاص به توده های مردم و طراحی برای آنان، به در نظر گرفته مفهوم رابطه اجتماعی حاکم بر مردم در طراحی شهر رسیده که در نهایت نوع تکامل یافته تر آن، به توجه به این مفهوم در خاطرات جمعی شهروندان، تصویر ذهنی آنها از شهر، فاصله اجتماعی مردم، ساختار شهر و... میرسد.

    کلیدواژگان: رابطه، محیط، روابط اجتماعی، سیر اندیشه ها
  • پرستو ماهوتی راد، محمدحامد موسوی صفحات 71-78

    امروزه فضای باز مدرسه به عنوان مکانی جدای از بنای مدرسه مدنظر قرار میگیرد و بستری منسجم و هماهنگ با فضاهای بسته در محیط آموزشی را ایجاد نمیکند، این در حالی است که در بسیاری از کشورهای دنیا فضای باز مدرسه به مثابه عنصری مکمل در برنامه آموزشی و پرورشی مورد توجه قرار میگیرد. مطالعات نشان میدهد که طرح فضاهای آموزشی میتواند باعث رشد و یا بازدارندگی در امر یادگیری باشد. بنابراین عدم توجه به عناصر تشکیل دهنده فضای آموزشی مانند حیاط مدرسه میتواند تاثیرات منفی بر روی دانش آموزان داشته باشد و بلعکس رعایت این نکات میتواند باعث ایجاد حس رضایت و تعلق پذیری دانش آموزان به فضاهای آموزشی شود. همچنین وجود مراکزی که فضای باز در آنها باعث ایجاد خستگی روحی و عدم تمرکز در دانشآموزان نگردد از کمبودهای اصلی جامعه به حساب میآید، چراکه اولین برداشت ذهنی که از بودن در یک مکان ایجاد میشود، نقش کلیدی در استفاده از آن فضا را به وجود می آورد. روش تحقیق در این نوشتار از نوع توصیفی و مطالعات کتابخانه ای میباشد و در نهایت نتایج پژوهش نشان میدهد که با تکیه بر عناصر طراحی نظیر گشودگی فضا، رنگ، نور، مبلمان و مسیرهای دسترسی خوانا میتوان کیفیت یادگیری را در محیط های آموزشی ارتقا بخشید

    کلیدواژگان: فضای باز، محیط آموزشی، یادگیری، دانش آموزان
  • مرجانه نادری گرزالدینی صفحات 79-90

    تکیه به عنوان مکانی مقدس، تجلی کالبدی فرهنگ شیعی و ارزشهای نهفته در قیام عاشورا است که منشا پیدایش آن، برخاسته از نیازهای معنوی و باورهای مذهبی شیعیان میباشد. این بنا به دلیل ماهیت معنوی، نزد مردم از منزلت و قداست والایی برخوردار است؛ ازاینرو به عنوان عنصری شاخص، نقش مهمی در کالبد فضاهای شهری و روستایی دارد. تکیه اجابن یکی از تکایای تاریخی شهر بابل است که در بافت قدیمی شهر قرار دارد. ساختار این بنا از الگوهای رایج معماری تکایای مازندران در دوره قاجار تبعیت نموده است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل عناصر کالبدی و فضایی این بنا با محوریت نقش اقلیم در شکلگیری ساختار آن میباشد. روش تحقیق در این مقاله، توصیفی- تحلیلی است و داده ها به صورت مطالعات میدانی و کتابخانه ای گردآوری شده اند. نتایج بیانگر آن است که نوع مصالح، فرم و ساختار بنا و محوریت آن متاثر از شرایط اقلیمی منطقه میباشد و در این بنا از راه کارهای اقلیمی مناسبی جهت کنترل شرایط محیطی و ایجاد فضایی مطلوب استفاده شده است.

    کلیدواژگان: بناهای آیینی-مذهبی، تکیه اجابن، اقلیم، ویژگی کالبدی، ساختار فضایی
  • بهمن بهادری صفحات 91-106

    شهر اهواز در خالل سالهای 4331 تا 4331 بیشترین تغییرات فیزیکی را در سطح شهر داشته و باعث اشغال و جایگزین شدن زمینه ای کشاورزی و تبدیل این زمینها به کاربری مسکونی و صنعتی و غیره شده است. در این مطالعه سعی بر این است که تغییرات به وجود آمده بین سالهای 4331 تا 4331 با استفاده از تصاویر عکسهای هوایی و نرمافزارهای سنجش از دور و GIS مورد ارزیابی قرار گیرد. نتایج حاکی از آن است کاربریهایی همچون پارکینگ، مذهبی، نظامی و انتظامی، اجتماعی، آموزشی، فرهنگی، کارگاه های کوچک، تاسیسات و تجهیزات شهری به ترتیب بیشترین تغییرات را در شهر اهواز داشته اند. همچنین جهت سنجش اثرات زیست محیطی گسترش شهری از تکنیک دلفی بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که تغییرات آب و هوایی، کاهش سطح تولید زمینه ای کشاورزی، کاهش تنوع محصوالت، تخریب منابع، آلودگی گرمایی و آلودگی آب و هوا، مهمترین اثرات زیست محیطی گسترش شهری محسوب میشوند.

    کلیدواژگان: رشد فیزیکی، تصاویر ماهوارهای، GIS، شهر اهواز
  • فراز چارانی، نیما امانی صفحات 107-118

    هدف از این پژوهش تحلیل و بررسی نقش مدیریت استراتژیک باززنده سازی بافت فرسوده شهر رشت از دیدگاه توسعه پایدار میباشد. جامعه آماری در این پژوهش شامل کارشناسان، اساتید و مردم بوده به طوری که بر اساس برنامه ریزی مشارکتی در نظر گرفته شده و معیارها و زیر معیارهای مناسب مربوط به توسعه پایدار پس از مطالعه میدانی و مصاحبه با کارشناسان و اساتید در نظر گرفته شده و در قالب پرسشنامه پس از نمره دهی به پاسخ های دریافتی، جهت تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش SWOT و نیز از طریق SPSS بار عاملی معیارها و زیر معیارها به دست آمده و در آخر نیز راهبردهای مورد نظر که شامل راهبرد تهاجمی، تدافعی، انطباقی و اقتضایی بوده بهدستآمده است. نتایج تحقیق نشان داد که معیار کالبدی با امتیاز 0.976 رتبه اول، معیار اجتماعی- فرهنگی با امتیاز 97660 رتبه دوم، معیار اقتصادی با امتیاز 6.976 رتبه سوم، معیار محیطی با امتیاز 9.976 رتبه چهارم و معیار دسترسی و حملونقل نیز با امتیاز 9.976 رتبه پنجم را از نظر اهمیت به خود اختصاص داده اند. همچنین با در نظر گرفتن زیر معیارها برای معیار دسترسی و حملونقل، ایجاد فاصله در بافت با ایجاد فضاهای باز و اراضی وسیع و مخروبه با 0..97 امتیاز، معیار محیطی زیر معیار ناپایداری محیطی و آلودگی ناشی از تجمع زباله ها در اراضی خالی بافت با امتیاز 0..97 ،معیار کالبدی زیر معیار ایجاد ارتباط بین کاربریهای مختلف به لحاظ ساخت با امتیاز 0.978 ،معیار اجتماعی- فرهنگی زیر معیار زیاد بودن تعداد طبقات جمعیتی با امتیاز .9780 و معیار اقتصادی زیر معیار پتانسیل ها و توان های اقتصادی محله با رونق بخشی بازار با امتیاز 6..97 دارای بیشترین اهمیت بوده اند. بر اساس مجموع معیارها و زیرمعیارهای انتخاب شده و در نظر گرفتن استراتژی های مدل SWOT راهبرد انطباقی که حاصل فرصت ها و نقاط ضعف میباشد از اهمیت بیشتری برخوردار بوده به طوری که از طریق این استراتژی میتوان با بهره گیری از فرصت ها، نقاط ضعف را بهبود بخشید.

    کلیدواژگان: مدیریت استراتژیک، باززنده سازی، شاخص های توسعه پایدار، بافت فرسوده، تکنیک SWOT
  • معین مهدی زاده صفحات 119-128

    امروزه با توسعه شهرنشینی ، جوامع با چالشهای فراوانی برای ایجاد زیر ساخت ها و تامین نیازهای روز افزون ساکنین روبرو شده اند.پس از گذر از عصر کشاورزی و عصر صنعتی ، وارد عصر دانش و ارتباطات شده ایم و روز به روز فناوری ها و تسهیالتی که ارتباطات و سایر امور را تسهیل می کنند وارد زندگی مردم می شوند؛ پس می توان از این فناوری ها در جهت کاهش یا حتی حذف مشکالت پیش روی جوامع مختلف استفاده کرد. اینجاست که مفهوم شهرهای هوشمند شکل گرفته که تمام ابعاد زندگی شهری، حمل و نقل،ساخت و ساز،بهداشت و درمان ، انرژی ،ارتباطات و... را در بر میگیرد و به کاهش یا حذف این مشکالت کمک میکند.در این مقاله برآنیم تا بررسی ادبیات موضوع ؛ ابعاد ،ویژگی ها و چهارچوب های شهر هوشمند را بررسی کنیم و با توجه به رابطه دو طرفه ای که بین شهر هوشمند و پایدار وجود دارد ، نیازمند توجه بیشتر به مفهوم پایداری در دل شهر هوشمند هستیم؛ما نیز به بررسی اجمالی این رابطه پرداخته و تاثیرات متقابل آنها روی هم را بیان می کنیم و در نهایت با بیان مشکالت و چالش های پیاده سازی شهرهای هوشمند در جهان و ایران سعی می کنیم راهنمای سایر محققان و متخصصان برای تحقیقات آتی آنها برای جل این معضالت باشیم.

    کلیدواژگان: شهرنشینی، شهر هوشمند، توسعه پایدار، فناوری
  • مرجانه نادری گرزالدینی، اطلس اردیبهشتی صفحات 129-140

    تبلیغات محیطی یکی از پرکاربردترین رسانه های تبلیغاتی است که طیف گسترده و متنوعی از آن عرصه های عمومی فضاهای شهری را در بر میگیرد. این رسانه، عالوه بر جنبه های مثبت، درصورت عدم سازماندهی صحیح به عنوان یکی از مهم ترین علل آلودگی بصری، تاثیرات نامطلوبی بر کیفیت محیط شهری و آسایش روانی شهروندان ایجاد می کند. در این پژوهش، نگارنده بر آن است، تبلیغات محیطی شهر بابل را با توجه به شاخص های آلودگی بصری و ضوابط و استانداردهای تبلیغات شهری بررسی نماید، تا با شناسایی عوامل موثر در این آلودگی ها زمینه کاهش آن و ارتقاء کیفیت محیط شهری فراهم آید. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی-تحلیلی و ابزار گردآوری اطالعات آن کتابخانه ای و میدانی است. یافته ها نشان می دهد که آلودگی بصری در محدوده مورد مطالعه، ناشی از جایگیری نامناسب تابلوهای تبلیغاتی، تداخل و اختالط تابلوها، ناهماهنگی در چیدمان و نحوه قرارگیری آن ها، تراکم تابلوها، عدم رعایت حریم نصب تابلو و عدم تناسب تابلوها با محیط اطراف میباشد.

    کلیدواژگان: تبلیغات، تبلیغات محیطی، آلودگی بصری، شهربابل
  • بهرام سیاوش پور، علی اصغر آبرون، سیده مهسا موسوی صفحات 141-148

    انسان موجودی اجتماعی است و برای رفع این نیاز مستلزم حضور در فضاهای عمومی و غیر رسمی است. اما در روند توسعه شهرها و افزایش شهر نشینی با کمبود چنین فضاهایی مواجه هستیم. در دنیای مدرن با افزایش فردگرایی نیاز به مکان هایی برای تعامالت اجتماعی و گرده همایی بیشتر احساس میشود از آنجایی که مکان سوم، یکی از انواع فضاهای عمومی اجتماع پذیر قلمداد میشود که به تسهیل این امر کمک شایانی می نماید، در این پژوهش با روش کیفی و مطالعه ی کتابخانه ای با جمع آوری اسناد، ابتدا سعی بر آن است تا مفهوم فضای عمومی اجتماع پذیر را شرح داده و سپس به شناخت مکان سوم بپردازیم و با طرح این سوال که چه رهیافت هایی برای طراحی مکان سوم به عنوان فضای عمومی اجتماع پذیر وجود دارد، ویژگی های این مکان را بر می شماریم و در نهایت به ویژگی هایی که نمود کالبدی آنها در مکان های سوم قابل استفاده است، اشاره میشود.

    کلیدواژگان: مکان سوم، اجتماع پذیری، فضاهای عمومی، رهیافت طراحی
  • امید شاطری وایقان، محمد دبدبه صفحات 149-164
  • شاداب رایمند صفحات 165-172

    از ابتدای حیات انسان، او همیشه در سیطره طبیعت قرار داشته و اساس زندگی خود را بر تطبیق با طبیعت بنا نهاد. انسان اولیه میدانست که تمام اجزای طبیعت در همخوانی با یکدیگر قرار داشته و به همین دلیل او طبیعت را به مثابه آموزگار خود درک نموده و تالش کرد تا با الگوبرداری از طبیعت، حیات بهینه ای داشته باشد. یکی از مهمترین جنبه های زندگی انسان، محیط اطراف او و معماری میباشد که این موضوع در هیچ بره های از تاریخ از طبیعت جدا نبوده است و همیشه به عنوان یک کل واحد مطرح شده اند. آنچه امروز به نام معماری زیست گرا یا بایونیک خوانده میشود حاصل تالش معمارانی است که با نگرش جدید به معماری و سازه در کالبد طبیعی سعی در برطرف ساختن نقص ها و خطاهای انسانی در امر ساختوساز دارند. با توجه به بحران انرژی و منابع طبیعی، معماران در تالشاند با نگرش جدید به معماری و سازه در غالب علم بایونیک که یک نوع معماری متعارف با اصول معماری پایدار و هماهنگ با طبیعت میباشد راه حلی برای بیرون رفت از این بحران و حفظ انرژی پیدا نمایند.

    کلیدواژگان: انسان، طبیعت، معماری بایونیک، الهام، بهینه سازی
  • مهربانو خوش نیت، فاطمه کاظمی* صفحات 173-182

    کودک در دنیای امروز جایگاه بسیار ویژهای دارد. در کشورهای پیشرفته روش های آموزشی را در جهت شکوفایی استعدادهای بالفطره کودکان تعیین مینمایند. کودکان جهت رشد نیاز به شناخت تواناییها و نیازهای روحی و جسمی و پتانسیل های درونیشان دارند. بدین منظور به فضایی نیاز دارند که بتوانند آزادانه در آن بازی کنند و خود با توجه به فطرت خویش به جستجو و تجربه بپردازند؛ اما در شهرهای کنونی با افزایش جمعیت و نیاز به اماکن مسکونی و تخریب خانه های ویلایی و تبدیل آنها به آپارتمان ها سبب شده که فضای باز و امن و مناسب کمتری برای فعالیتهای کودکان یافت شود. کودک امروز به دلیل عدم ایمنی و امنیت محیط شهری در اتاق کوچکی در آپارتمان محبوس شده است. درحالیکه او فضایی میخواهد تا خال حضور طبیعت را در زندگیاش پر کند و مکانی که بتواند زمینه مناسب برای پرورش و رشد استعدادهایش را فراهم کند. “پارک کودک“ پارکی است، در مقیاس کودکان رده سنی 3-21 سال که با تلفیق معماری و طبیعت، سبب ایجاد فضاهای انعطاف پذیر و متنوع میشود و این امکان را برای کودکان به همراه والدین ایجاد میکند. در این مقاله تالش شده است تا فضاهایی صرفا در مقیاس کودکان، با تاکید بر بهره گیری از قابلیت های محیطی و آموزشی به منظور پی بردن به استعدادها و عالیق آنها و رویکردی جهت ارتقاء خالقیت و حس بازیانگیزی در آنان با تدابیر استفاده ی همسان کودکان معلول در کنار سایر کودکان همچنین ایجاد محیط تفریحی چند منظوره همگام با فعالیت های آموزشی برای رشد خالقیت به همراه استفاده از پوشش گیاهی مناسب و بالا بردن انتخاب و تصمیم گیری کودکان مهیا شود.

    کلیدواژگان: خالقیت، پارک، مقیاس کودک، کودک معلول
  • امید شاطری وایقان، محمد دبدبه صفحات 183-190

    بافت های قدیمی شهرها به واسطه دیرینگی بناهای ارزشمند تاریخی و وجود عناصر معماری آمیخته با هنر و هویت بناها ارتباط گستردهای با فرهنگ یک جامعه و تاثر از ساختارهایی با کاربری های منحصربه فرد فضایی و عملکردهای مختلف سنجیده میشود. احیاء و سازماندهی سازگار با مرمت اصولی ابنیه های تاریخی در کالبد بافت های فرسوده شهری میتواند باعث رونق صنعت گردشگردی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی با باززنده سازی و نوسازی در حفظ و حفاظت با هویت اصلی بناها و میراث معماری و شهرسازی میتوان جستجو کرد. تحوالت تاثیرگذار در شهرهای تاریخی و رفع مشکالت ابنیه های بافت های فرسوده شهری در زمینه های مختلف در احیاء و هماهنگ با اجزاء در توسعه و باززنده سازی با یک تغییرکاربری سازگار و به هم پیوسته پرداخته میشود. بنابراین در این پژوهش تالش شده هویت تاریخی با یک رویکرد مطلوب و واکاوی اجزای تشکیل دهنده با یک نگرش عملگ رایانه رهیافتی پایدار انجام صورت گیرد. روش تحقیق در این نوشتار با بهره گیری از »روش توصیفی – تحلیلی« به بررسی رویکردها و راهبردها در حفظ هویت بافت های فرسوده تبیین گردد شده است و همچنین با استفاده از گردآوری داده ها مطالعات کتابخانه ای جمع آوری و بهره میبرد. مقاله حاضر با بررسی های انجام گرفته شده و تدابیر صورت گرفته در احیاء و باززنده سازی بافت های تاریخی ارزشمند قابل تخصیص با یک تغییرکاربری همسو با نیازهای امروزی میتوان شاهد عدم از بین رفت بافت های فرسوده تاریخی شهری با راهکارهای علمی در حوزه نوسازی پدیدار و معیارهای ساختار فضایی دست یافت.

    کلیدواژگان: احیاء، بافت های فرسوده شهری، هویت، میراث معماری و شهرسازی، باززنده سازی
  • محمدرضا زند مقدم، جواد اصغری قاجاری صفحات 191-200

    در این پژوهش سعی بر آن شد تا با آشنایی در خصوص مدیریت بحران و میزان آسیب پذیری شهر در برخورد با حوادث غیرمترقبه مواردی اعالم و با توجه به افزایش دانش بشر در خصوص شهر و شهرسازی و رشد روزافزون تقاضای سکونت افراد در مناطق شهری، الزم است برنامهای مناسب جهت مقابله در هنگام مخاطرات طبیعی محتمل انجام گیرد؛ که ساالنه هزینه های بسیار زیاد جانی و مالی را به بار میآورد و در باب مفهوم توسعه پایدار با تاکید بر توسعه و چشم اندازهای شهری مطالبی ارائه گردد. هدف این تحقیق معرفی راه های دستیابی به اهداف توسعه پایدار است. بحث توسعه پایدار بر این فرض است که جوامع نیاز به مدیریت سه نوع سرمایه اقتصادی، اجتماعی و طبیعی دارند که ممکن است ناپایدار باشند. توسعه پایدار یک اصل سازمان دهنده برای زندگی انسان است. این فرض یک آینده مطلوب را برای جوامع بشری بدون تضعیف پایداری سیستم های طبیعی و محیط زیست فراهم میکند.

    کلیدواژگان: توسعه شهری، توسعه پایدار، شهر پایدار، مدیریت بحران
  • امیر عباس اکبریان صفحات 201-208

    صنعتی شدن و کاهش تعامل انسان با طبیعت منجر به افزایش ناهنجاریهای روانی گوناگونی مانند استرس، خستگی ذهنی و بسیاری از دیگر ناهنجاری شده است. همچنین تغییر ساختار فضاهای شهری و در نتیجه کاهش تعامل انسان با طبیعت نیز عاملی است که منجر به تشدید این سری از اختالالت روانی در انسانها میشود. این پژوهش سعی دارد با مروری بر رابطه طبیعت و درمان ناهنجاری های رانی در انسانها، به تحلیل و بررسی مکانیزم های درمان از طریق باغبانی بپردازد. در بخش اول این پژوهش ما به مرور عمومی روش های درمان و اثر مثبت طبیعت بر ذهن افراد پرداخته ایم. همچنین به صورت اختصاری اطالعاتی در مورد دیگر روش های درمان از طریق طبیعت، مانند باغ های تفکر، باغ های بازپروری، باغ درمانی و... پرداخته ایم تا ساختار کلی از روش های درمان به وسیله باغ ها و طبیعت را ارائه کنیم. در بخش آخر نیز با مرور بر پژوهش های گوناگون به بررسی تاریخچه استفاده از باغبانی در راستای کاهش تنش های روانی پرداخته، و مکانیزم عمومی این روش را مورد تحلیل قرار دادهایم.

    کلیدواژگان: درمان به وسیله طبیعت، باغ شفابخش، اختالالت روانی، درمان به وسیله باغبانی