فهرست مطالب
نشریه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی
پیاپی 41 (پاییز 1398)
- تاریخ انتشار: 1398/08/01
- تعداد عناوین: 6
-
صفحات 21-45
رویا گونگی؛ سفر به عالم ماوراء؛ بازگشت به جهان بیداری؛ واگویی داستان سفر و تحقق عینی تمایل های روحانی و معنوی عناصر اصلی شکل گیری داسستان هایی با رویکرد تمثیل رویاست. سیطره این نوع ادبی و گستره آن از یک سو با اسطوره های کهن و از سوی دیگر با مفاهیم کشف و ششهود و دست یابی به معارف معنوی و الهی پیوند می خورد. در بازتاب این نوع ادبی با عنوان تشبیه تمثیل شخصیت اصلی یا کنشگر روایت برانگیخته می شود تا با گام گذاشتن به عالم رویا فراتر از بیداری به حقیقت و شناخت دست یابد و در راه بازگشت با شناختی عمیق و موشکافانه از رمزهای گشوده شده به عالم بیداری بازگردد؛ در این سفر روحانی راهنما و مرشد «راهبر و راهنما» و ضد قهرمان بازدارنده و علائق معنوی یاریگر و استمداد کننده هستند. اشتراک در ساختار و همگونی در بن مایه های شکل گیری روایت در نوع ادبی تمثیل و الگوی ساختاری کنشگرای گرماس موجب شد تا با الگو پذیری از این نظریه به تبیین مسیر حرکت شخصیت اصلی روایت های (عطرگل یاس » از حسن پور منصوری و مادر» محمود گلاب دره ای بپردازیم و جنبه های مختلف روایت را در سه محور «میل» «انتقال» و «قدرت» مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم تا جنبه های تمثیل رویا به دقت روشن و آشگار گردد. در هر دو روایت رویا محقق می شود و در نهایت حضور در عالم بالا و ماورا شکل می گیرد به نحوی که در روایت اول با «پدر» مائده و در روایت دوم با «فرزند» زینب السادات وصال معنوی صورت می گیرد و پس از تبادل گفتگو و کشمکش تعلقات معنوی و روحانی مائده و مادر حاصل می شود و پس از بازگشت از عالم رویا رمز گونگی موجود در روایت مکشوف می گردد که همان زندگی جاویدان در محضر خداوند و اتصال با حق تعالی است که واگویی مراحل تمثیل رویا در این دو روایت است.
کلیدواژگان: تمثیل رویا، رمان عطر گل یاس، مادر، محمود گلاب دره ای، الگوی کنشگرای گرماس -
صفحات 46-68
حکیم نزاری قهستانی از شاعران شیرین زبان و نادره گفتار ادب فارسی در نیمه دوم قرن هفتم وآغاز قرن هشتم هجری قمری است. دیوان اشعارش، فرهنگ نامه ای از دین، حکمت، عرفان و آمیخته ای از فرهنگ عمیق ایران، یونان، هند و شریعت مقدس محمدی (ص) است. شعر حکیم ابزاری برای انعکاس دردهای مردم زحمت کش و ستم دیده بوده است و غزلش آب زلال چشمه عشق و جنون و شعله ی شوق و وجد و حال. نزاری مضامین و مفاهیم والای شعریش را به انواع علوم بلاغی و تصویرهای شاعرانه بدیع به ویژه تشبیه، استعاره و تمثیل آراسته و هنرمندیش را به خوبی در این زمینه آشکار ساخته است. شاعر برای بیان نمادین و تمثیلی اندیشه های خویش به خورشید و واژگان مترادف آن نظر داشته است که می توان اشارات نمادین و عرفانی آن را در شعرش مشاهده کرد. کاربرد تمثیلی خورشید در شعر نزاری ناشی از کهن الگوهای موجود در ناخودآگاهی جمعی اوست که ریشه در اساطیر و باورهای نوع انسان دارند. پژوهنده در پژوهش پیش رو بر آن است که به روش توصیفی - تحلیلی نقش تمثیلی خورشید (آفتاب) را در غزل حکیم نزاری مورد کنکاش قرار دهد تا به ژرفای شگفت انگیز اندیشه ی خاص این شاعر تصویرگر پی ببرد.
کلیدواژگان: نزاری قهستانی، غزل، تصویر شاعرانه، تمثیل، خورشید -
صفحات 69-93
هدف اصلی از کابرد تمثیل، مثال زدن برای تبیین و فهماندن مطلب به مخاطب است. یکی از تمثیل هایی که تاکنون درباره آن تحقیقی صورت نگرفته، تمثیل ماهیان در جستجوی دریاست که به لحاظ شباهت با تمثیل سفر پرندگان برای یافتن پادشاه مهم است. تمثیل ماهیان در جستجوی دریا در یک مثنوی عاشقانه به نام فردوس خیال آمده است. این مثنوی خودزندگینامه شاعری به نام رضی است. مولفان گفتار حاضر در هنگام تصحیح این مثنوی تلاش کردند تا این تمثیل را در دیگر آثار فارسی جستجو کنند. نتایج بررسی نشان داد که تمثیل ماهیان در جستجوی دریا بارها در آثار مختلف به کار رفته و هدف بیشتر مولفان از درج این تمثیل بیان مفاهیم عرفانی بخصوص وحدت وجود است. بیشتر این مولفان از شاگردان مکتب ابن عربی هستند. همچنین این تمثیل توسط فرقه حلولیه برای بیان مفاهیم اعتقادی ایشان به کار رفته است. رضی که در پایان عصر صفویه می زیسته است، این تمثیل را در بین یک روایت عاشقانه نقل کرده است.
کلیدواژگان: تمثیل، ماهیان، جامی، نسفی، رضی -
صفحات 94-117
در ادبیات عرفانی زبان تمثیل یکی از محوری ترین راه ها برای بیان مقصود است و پرداختن به داستان ها و روایات ملموس با زندگی اجتماعی انسان ها، فهم زبان عرفانی را آسان تر می کند. سنایی را می توان نخستین شاعری دانست که در قالب مثنوی، طنز را به خدمت عرفان گرفته و آموزه های عرفانی و اخلاقی را با چندین شگرد طنز درآمیخته است و در حکایات و جز آن به کار بسته است. بنابراین طنز صوفیانه سنایی، بیشتر جنبه تمثیلی و روایی دارد. بر اساس مطالعه پیش رو می توان گفت که طنز در زبان سنایی شیوه ای برجسته در بیان است که به شکلی گسترده و در اشکال مختلفی به کار گرفته شده است. در این پژوهش تحلیلی توصیفی بعد از پرداختن به طنز تمثیلی، نمونه های مختلف طنز تمثیلی در اشعار سنایی بررسی شده و به دست آمد که عناوین طنزهای تمثیلی سنایی - که بیشتر از نوع روایی و حکایتی هستند- از لحاظ محتوایی، شامل طنز تمثیلی اجتماعی، اخلاقی، دینی و صوفیانه اند و قهرمان حکایات وی را، هر دو شخصیت انسانی و حیوانی تشکیل می دهند.
کلیدواژگان: طنز تمثیلی، حدیقه الحقیقه، سنایی -
صفحات 118-130
اسطوره، تعریف دقیق، جامع و مانعی ندارد. صاحب نظران تعریف های متفاوتی از آن ارایه کرده اند، اما چون در گذشته کتابت و نوشتار وجود نداشته، به طریق نقل، سینه به سینه از پدران به فرزندان منتقل شده است. اسطوره جلوه ای نمادین و تمثیلی از ارزش ها و باورهای یک فرهنگ است و ریشه در اندیشه ی ماورایی دارد که اعمال و ارزش های پهلوانی یک قوم را برای تبیین جهان بازگو می کند. از دیرباز تاکنون اسطوره ها در ذهن و زبان مردم یک سرزمین جای گاهی ویژه داشته و مردم بر این باور بوده اند که داشتن اساطیر، سند بزرگی و برتری آنان بر همسایگان و رقیبان بوده است.در حکایت های شاه نامه و اساطیر، ظهور نقش تمثیلی و نمادین بسیاری از موجودات صاحب شعور و اراده محرز است. این موجودات از نظر خلقت با انسان یکسان هستند. اما آن چه آن ها را متمایز می کند نمودشان است. در اساطیر پیش به ویژه شاه نامه: رخش، سمیرغ، اژدها و... نمود شخصیتی دارند؛ یعنی پهلوانان با آنان سخن می گویند. آن ها گاه راه را به پهلوان نشان می دهند و زمانی آنان را از رفتن به راهی باز می دارند. فردوسی با پندار آرایه ی تشخیص و تمثیل، زیباترین صور خیال را در شاه نامه به تصویر کشیده است.
کلیدواژگان: اسطوره و موجودات اساطیری، شاه نامه، پهلوانان اساطیری، تمثیل، صور خیال -
صفحات 118-140
عمدتا زبان ها ویژگی هایی دارند که کاربرد دقیق و بجای آن ها بر حسب حال و متقضای کلام، عارف و عالم را از عامه ی مردم ممتاز می کند. یکی از وجوه برتری و تاثیرگذاری کلام، آمیختگی آن با مثلها، خصوصا امثال سایره و مثلهای رایج در میان آثار ادبی است. از جمله در بین تالیفات بجای مانده از شاعران و نویسندگان و اندیشمندان این مرز و بوم، برخی آثار متنوع خواجه نصیر الدین توسی، ادیب، عالم و سیاستمدار نامبردار قرن هفتم هجری است که بخشی از آن ها به زبان فارسی نگاشته شده است و سرشار از مثلها و تمثیلات گوناگونی است که غالبا ملهم از مضامین قرآنی و برگرفته از تعالیم دینی است. خدمات خواجه به زبان و ادب فارسی و فرهنگ این سرزمین، متضمن همین آثاری است که میراثی گران سنگ و گنجینه ای ارزشمند به شمار می آید. آثار او به زبان فارسی مانند اخلاق ناصری، اساس الاقتباس، اوصاف الاشراف، معیار الاشعار، و...که هرکدام با سبک و سیاقی متفاوت هستند، بیانگر آن است که وی بر اساس محتوای آن کتاب از تمثیلات استفاده کرده است. در آثار ادبی و عرفانی و اخلاقی خواجه به ویژه اخلاق ناصری تمثیل، ابزاری است برای تحکیم مبانی اخلاقی و تبیین آموزه های قرآنی. در این مقاله سعی شده محتوا و مقصود کلام با ابتناء بر شیوه ی کتابخانه ای و یا هدف تبیین کاربرد تمثیل برای بیان آداب اخلاقی و روابط اجتماعی بر اساس تحیلی توصیفی و با تاکید بر اخلاق ناصری ارایه گردد.
کلیدواژگان: قرآن کریم، تمثیل، مثل و مثل، خواجه نصیرالدین توسی، اخلاق ناصری
-
Pages 21-45
The Dream of the Transcendent; The Journey to the Transcendental World; The Return to the Awakening World; On the other hand, it is linked to the concepts of discovery and perfection and to the attainment of spiritual and divine knowledge. In reflection, this literary genre is evoked as a parable of the protagonist or narrative actor to step into the dream world beyond awakening to the truth. And cognition and return to the awakening on the way to return with a profound and meticulous cognition of the opened codes; Travel guide and mentor spiritual "leader and" anti-hero inhibitor and spiritual interests are helpful and appeal. The sharing of structure and homogeneity in the themes of literary allegory formation and the structuralist model of Garmas's activism led to the modeling of this theory to explain the trajectory of the main character of the narratives (Atrgol Yas by Hassanpour Mansouri & Maddar» Mahmoud). Let's go through the valley and analyze the various aspects of the narrative in the three axes of "desire", "transition" and "power" so that the aspects of
Keywords: Allegory of Roya, novel, Hassanpour Mansouri, mother, Garmas Activism Pattern -
Pages 46-68
Hakim nezari ghohestani was one of the Persian eloquent poets in the late 7th and early 8 th century. His book of poems includes religion, wisdom and Sufism and is a mixture of Persian, Indian, and greek cuhure, and the prophet mohammad,s Islamic law. His poems reflect the pains of the overworked and embittered workers who have been wronged and his sonnets are a source of love, and passion. He has beautifully employed simile metaphore, imagery and allegory in his poems. To represent his ideas, he eloquently use the sun and every other term related to the sun. This lies in the poet,s uncons ciousness rooted in the mankind,s tendenly to mythology.the present paper was an attempt to analyse the allegoric use of the sun in nezari,s poems.
Keywords: The reflection of the allegoric role of the sun in Nezari, s sonnets -
Pages 69-93
The main purpose of using allegory is to illustrate the subject to the audience. An allegory that has not been investigated so far is the allegory of fish searching for the sea, which is important in terms of the analogy of the travel of birds to find the king. The allegory of fish is in search of the sea in a romantic masnavi named Ferdowsi Imam. This is Masnavi's self-portrait of a poet named Razi. At present, the authors of this speech tried to correct this allegory in other Persian works. The results of the study showed that the allegory of fish in search of the sea has been used repeatedly in various works and the aim of most authors is to insert this allegory into mystical concepts, in particular the unity of existence. Most of these authors are from the students of Ibn Arabi's school. This allegory is also used by the Sacred Sect to express their religious beliefs. The phrase, which was at the end of the Safavid era, narrates this parable in a romantic narrative.
Keywords: allegory, fish, Jami, Nasafi, Razi -
Pages 94-117
Regarding the fact that in mysticism literature the language of simile has been utilized as the most principal ways to represent the ideas, and dealing with stories and narrations touching the social lives of human beings could simplify the understanding of mysticism literature, the authors of great Persian literature works have benefited from different stories to compose their works in the form of irony. Also, Sanaee is known as the very first poet who has utilized irony to serve mysticism and has been able to represent mystic and moral thoughts using several ironies and stories and narrations. In the present research done using a descriptive-analytic method, first we have dealt with simile and irony and have investigated about different samples of similes in the poems of Sanaee. Findings showed that the titles of similes composed by Sanaee, mostly using stories and narrations, consisted of concepts such as simile, social, moral, religious, and mystic understanding and his heroes were both human and animal characters.
Keywords: simile, Hadighat-al-Haghghat, Sanaee -
Pages 118-130
“Myth” doesn’t have any minute, comprehensive and complete definitions. The scholars have provided different definitions for that. Because in the past, writing wasn’t common and the myths and stories have quoted by fathers for their children. Myth refers to historical stories and adventures of ancient and pre-historical times.From old times till now, myth had a particular place in people’s mind and language and people have believed that owning myths will be an approval for their power and supremacy over their neighbors and competitors. In Shahnameh and myths the symbolic and allegorical role of many creatures possesses sense and exposed will. These creatures are the same as human beings regarding their creation; but what makes them different is their appearance. In myths, specially Shahnameh, Rakhsh Simurgh, dragons, and soon have personality appearance; it means the braves.Can speak to them. They sometimes, show the way to the braves and sometimes prevent them from going along. Fersowsi has created the most beautiful imagery in Shahnameh by using personification and allegory.
Keywords: Myth, supernatural creatures, Shahnameh, mythological braves, allegory, imagery technique -
Pages 118-140
Mostly, languages have features that precise use of the word, mysticism and knowledge of the world by the people, precisely and in their place. One of the most prominent and influential aspects of the word is its interplay with parables, especially the proverbs and parables popular among literary works. Among the works written by poets and writers and scholars of this region are some of the varied works of Khawaja Nasiruddin Tusi, Adib, scholar and politician of the 7th century AH, some of which are written in Persian and rich in Persian. There are various parables and allegories that are often inspired by Quranic themes and derived from religious teachings. Khawaja's services to Persian language and culture and the culture of this land include such works as a valuable heritage and a valuable treasure. His works in Farsi such as the Nasserian ethics, the basis of al-Qutbbas, the attributes of al-Ashraf, the criterion of al-Ashar, etc., each of which differ in style and style, indicate that he used allegory based on the content of the book. In the literary, mystical and ethical works of Khawaja, especially the Nasserian ethic of allegory, it is a tool for consolidating moral principles and explaining Quranic teachings. This article has attempted to present the content and purpose of the word with a reference to the library method or the purpose of explaining the application of allegory to the expression of morality and social relations with emphasis on Nasserian ethics.
Keywords: Holy Quran, Allegory, instance, Parable, Khaje Nasir al-Din Tusi, Nasserian Ethics
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.